ҼДЕБИЕТТЕР:
1. А.Әлімов «Интербелсенді әдістемені ЖОО-да қолдану мәселелері» 2013ж 168 бет
2. «Мҧғалімдерге арналған нҧсқаулық» 2012ж 3-деңгей 40,73,77 бет
3. «Қазақ тілі мен әдебиеті» журналы 2010ж № 4 53-бет
НОВЫЕ ПОДХОДЫ ПРЕПОДАВАНИЯ В ПРОЦЕССЕ ОБУЧЕНИЯ
УЧАЩИХСЯ
Утянова Р.Н.
учитель начальных классов, ОСШГ №2, г. Актобе
Динамичность происходящих в современном мире перемен обусловила
необходимость пересмысления основополагающихся принципов функционирования
мировых систем образования. Отличием современных процессов преподавания и обучения
является их приоритетность в формирований готовности учащихся к практическому
использованию имеющихся знаний. Перед школой и учителями встает новая задача: создать
условия для успешного саморазвития ученика. Традиционное преподавание, при котором
учитель играл ведущую роль на уроке, себя уже изживает. На данное время учитель и ученик
должны стать сотрудниками. Характер деятельности учителя - роль организатора,
консультанта, помощника, наставника. Характер и стиль взаимодействия - диалогический,
открытый, демократичный, рефлексивный. Учитель – создает условия, чтобы дети учились
сами. Необходимо было внести изменение в процесс преподавания с применением данных 7
модулей. После прохождения курсов повышения квалификации, на которых были
рассмотрены и изучены 7 модулей, применив данные модули на практике, наш взгляд на
педагогическую деятельность постепенно изменился. Применяя новые подходы в
преподавании и обучении, ученикам предоставляется возможность более свободно и
активно вести себя на уроках, раскрываться. Такой вид проведения уроков ученикам
нравится.
Реализацию модуля «Новые подходы в преподавании» можно определить также при
вовлечении детей к работе путем проведения тренингов т.е перед каждым уроком
проводятся психологические упражнения такие как « Ритуалы приветствия», «Ласковые руки
– нежный взгляд – приятная улыбка», « Пожелание друг другу», упражнение позволяет
учащимся благоприятно настроиться на урок и быть доброжелательнее друг к другу.
Критическое мышление – дисциплинарный подход к осмыслению, оценке, анализу и синтезу
информации, полученной в результате наблюдения, опыта, размышления или рассуждения,
что может в дальнейшем послужить основанием к действию (Руководство стр 154). После
применения таких приемов как кластер, постер, круги Вена, чтение с пометкой, ассоциации,
шесть шляп мышления, эссе, синквеин. Учащиеся учаться выражать свои мысли устно и
письменно, вырабатывать умение сотрудничать в группе, способность выстраивать
конструктивные взаимоотношения с другими людьми. Использование технологии развития
критического мышления на уроках помогает учителю развить в детях самостоятельность,
ответственность, умение адаптироваться к сложившейся ситуации, монологическую и
диалогическую речь учащихся, умение работать со справочной литературой. Самое главное
– самостоятельно добывать знания, самореализовываться и социализироваться в
современном мире. При проверке знаний учащихся возникла проблема оценивания
178
учащихся, если в традиционной форме обучения мы сами оценивали учеников и ученики не
имели возможности оспаривания оценки, то в новых подходах ученики могут сами
оценивать свои знания, а также анализировать свои допущенные ошибки. На занятиях
учащимся предлагается проводить самооценку и взаимоценку, на первых уроках
оценивание, осуществляется не объективно, то есть ученики завышают или занижают оценки
друг другу. Для того - чтобы решить данную проблему, проанализировав проведенные
уроки, мною и учениками были разработаны критерии для оценивания. Журнал оценивания
состоял из четырех граф: самооценивание, оценка в группе, оценка учителя, итоговая
оценка, также раздавались оценочные карты, где учащиеся выставляли оценки себе и своему
однокласснику, оценивание цветик – семицветик с помощью стикеров, сигнал рукой.
Необходимость использования формирующего оценивания, наблюдая и анализируя за
детьми, более четко и продуманно планируешь уроки. Проведя обратную связь, узнали, что
ученикам очень нравится оценивать друг друга – то, есть выступать в роли учителя.
Чувствуется настоящий интерес детей. Сегодня самым актуальным видом проведения урока
является занятие, где используется ИКТ. ИКТ применяется на уроках в виде демонстрации
слайдов, видеофильмов, работа с электронными учебниками. Интерактивная доска
оказывает неоценимую помощь для пробуждения интереса к изучению нового материала,
плюс к этому облегчает работу учителя. Результатами использования интерактивных форм
работы стало формирование и развитие у учащихся коммуникативных навыков и умений,
умений жить в диалоговой среде; развития аналитических способностей учащихся,
ответственного отношения к собственным поступкам, умений делать обоснованные выводы;
умений решить проблемы и разрешить конфликты; умений принимать решение и нести
ответственность за них, способности прогнозировать. При обучении талантливых и
одаренных детей согласно Руководству учителя (с.190) должны рассматривать себя в
качестве «талантливых наблюдателей», постоянно выявляя способных и талантливых. На
серии уроков предложила слабым учащимся выполнить задания по образцу, а более
сильным проявить свой творческий потенциал при написании эссе. В отношении
талантливых и одаренных детей эта задача сложная и требует обсуждения и тщательного
продумывания. Дети могут достигать более высоких уровней, чем от них ожидают в одном
или более предметах. При этом они могут быть одаренными в одной сфере, а испытывать
затруднения в другой. Эти таланты и способности могут выявляться учителями, родителями
и другими членами группы или самими детьми. Все упражнения на уроках используются с
учѐтом возрастных особенностей. Эти особенности раскрывает модуль «Преподавание и
обучение в соответствии с возрастными особенностями учеников». А для этого необходимо
развивать такие навыки как внимание, память, речь, мышление, рассуждение. Для
определения степени формирования этих потребностей в обучении и роста развития
проводились анкетирования, рефлексии, тренинги. Учебный материал подбирался в
соответствии с уровнем понимания учащегося. «Управление и лидерство в обучении»
проявляется на уроках при работе в группах, в парной работе. Коллектив в классе уже
сформировался, и лидеры активно принимали свои позиции на уроках. Лидерам доверяется
на уроке заполнять оценочный лист. Лидерство, как и обучение, является основной
человеческой способностью, побуждающей к постоянному развитию.
ЛИТЕРАТУРА:
1. Руководство для учителя – 2 уровень
2. Руководство для учителя – 3 уровень
3. Гуслова М.Н. – Инновационные педагогические технологии: учебное пособие.
4. Давыдов В.В. – Теория развивающего характера
5. Загашев И.О., Заир – Бек С.И. – Критическое мышление: технология развития.
179
ИННОВАЦИЯЛЫҚ ӘДІСТЕР МЕН ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ПСИХОЛОГИЯ
САБАҒЫНДА ҚОЛДАНУ АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ
ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҒЫН АРТТЫРУ
Ыбрашева Қ.Р.
№45 орта білім беру мектебі, Ақтӛбе қ.
Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңының 8 бабында «Білім беру
жҥйесінің басты міндеті–ҧлттық және жалпы адамзаттың қҧндылықтарын, ғылым мен
практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби
шыңдауға бағытталған білім алу ҥшін қажетті жағдайлар жасау, оқыту және тәрбие берудегі
жаңа технологиясын енгізу» делінген. Білім беруді дамытуда ӛскелең ҧрпақтың мақсатты
ісіне жету жолындағы талаптануы мен талпынысы болашақ мамандығының кәсіби маңызды
қасиеттерін жетілдіруге бағытталуы тиіс. Сондықтан ӛмірге жан–жақты дайындалған,
еңбексҥйгіш, ынталы, шығармашылықпен ойлайтын, рухани – интеллектуалдық тҧрғысынан
бай азамат тәрбиелеу, білім беру – тәрбиелеудің басты мақсаты. Бҥгінгі білім мен тәрбие
технологиясында «жеке тҧлға» тәрбиелейтін мҧғалімнің де ӛзіндік жеке тҧлға ретінде
шығармашылығының орны ерекше. «Жеке тҧлға» – бҧл адамның психикалық, рухани мәні,
ол әртҥрлі жинақталған қасиеттер жҥйесіне тән:
адамның әлеуметтік маңызды қасиеттерінің жиынтығы;
ӛзіне және ӛзімен – ӛзінің, дҥниеге және дҥниемен қатынастарының жҥйесі;
айналадағы қоршаған әлемді және ӛзін – ӛзі жете тҥсінуі;
қажеттілік жҥйесі;
шығармашылық мҥмкіндігі мен қабілеттерінің жҥйесі.
Жаңа педагогикалық технологиялардың, ғылыми – теориялық мазмҧны оқушылардың
білімдерін жетілдіріп қана қоймайды, ол кәсіби бағыттылықты қалыптастырудың жетекші
қҧралы болып табылады, ӛйткені: ол оқу – тәрбие ҥрдісінің тиімділігін арттырып, білікті,
шығармашыл , белсенді оқытушыларды жетілдіруге септігін тигізеді.
Білікті,шығармашыл ҧстаз, шәкірттердің белсенділігін арттыра да біледі. Шәкірт
білімділігі, белсенділігі мақсатты бағытталған педагогикалық технологиялардың себебінен
деп толық айтуға болады. Білім берудің негізгі мақсаттарын жҥзеге асыруға бағытталған
педагогикалық инновация қажеттілігі мына себептерге байланысты ӛте қажет – ақ:
1.Сапа менеджементі жҥйесі терең, тиянақты білім беруді талап етуіне орай озық
технологияларды пайдалану;
2.Қазіргі заманғы педагогикалық қызметті ҧйымдастыру-инновациялық ҥрдістерге
себеп болады және сапалы жаңа білімді қалыптастыруға ықпал жасайды;
3.Инновациялық қызмет педагогтың кәсіби ӛсуін, тҧрақты ӛзін – ӛзі жетілдіруін, озық
тәжірибелерді зерделеп игеруін қамтамасыз етіп, шығармашылық жауапкершілік сезімін
арттырады.
4.Инновациялық білім – педагогикалық әлемде жаңа қҧндылықтарды қалыптастырып,
қарым – қатынастың жаңа жетілдірілген мәдениетін игертеді;
5.Инновациялық
ҥрдістер
–педагогикалық
сапалылық
пен
белсенділікті
қалыптастырып, кәсіби шеберлігін шығармашылықпен ҥйлестіру арқылы талаптар
деңгейінде еңбек етуге жеткізеді.
А.М.Саранов «Инновациялық білім беру жҥйесін дамытудың теориялық
негіздері» атты еңбегінде атап кӛрсеткендей, «Инновациялық процесс – жаңаны пайдалану
идеяларынан туындайды».
Инновациялық оқыту – білім берудің ерекше тҥрі. Ол «Жаңа жағдайларда даму
қабілеттілігін бірлесе шешуді ойластырады. «Қалай нәтижелі оқыту керек?»- деп атап
кӛрсетеді М.Чаманов.
180
Соңғы жылдары Қазақстан білім беру жҥйелерінде П.Эдниевтің бірліктерді ірілендіру
технологиясы,
Д.Эльконин
мен
В.Давыдовтың
дамыта
оқыту
технологиясы,
Ш.Аманашвилидің ізгілікті тҧлғалық технологиясы, В.Шаталовтың оқу материалдарының
белгі және сызба ҥлгілері негізінде қарқынды оқыту технологиясы, М.Чамановтың
проблемалық оқыту технологиясы, М.Жанпейісованың модулді оқыту технологиясы,
В.Монаховтың, Қазақстанда Ж.Қараевтың т.б. технологияларын ҧстаз қауымы шеберлікпен
пайдаланып жҥр деп айтуға болады. Әрқайсысының ӛзіндік ерекшелігі бар. Мысалы,
модульдік әдіс оқушылардың теориялық білімді аз уақытта меңгеріп, шығармашылық
жҧмыстарға баулуға мҥмкіндік береді.
Бірлескен ҧжымдық іс –әрекетке негізделген бҧл технология тиімді пайдаланылған
жағдайда ғана нәтижелі болмақ. Ол нәтижелер:
оқушының ӛздігінен оқып, тҥйінді мәселелерді іріктеп, алуы;
ӛзіне деген сенімділігінің қалыптасуы;
оқуға деген қызығуының артуы;
іскерлік дағдысының қалыптасуы;
мақсатқа ӛз бетімен ҧмтылуы;
ойлау белсенділігі,тапқырлығы, шешім қабылдау әрекетінің дамуы.
шығармашылықпен айналысуына талпынысы;
ойлау белсенділігі,тапқырлығы,шешім қабылдау әрекетінің дамуы;
ӛзіндік пікір айтуы.т.б
Психология ғылымының ӛзіне тән оның әрбір жеке саласының ӛзіндік ерекше ғылыми
зерттеу әдістері бар. Әйтсе де психология да ӛзге ғылымдар сияқты жалпы барлық ғылымдар
қолданатын әдістерді, оның ішінде кӛптеген ғылымдарға ортақ негізгі әдістерді бақылау,
эксперимент жҥргізе отырып, тәуелсіз айнымалылардың бір немесе бірнеше тәуелді
айнымалы мен бақылаушы айнымалыға ықпалын айқындау, аралық ӛзгерістің негізін ашу,
әңгімелесу, оқушылардың іс-әрекеттерінің нәтижесін талдау, ӛмірбаянымен танысу,анкета,
интервью, тесттер, модельдеу, тренинг, ойын, т.б. пайдаланады.
Дәстҥрлі емес технологиялық сабақтар:
-пәнаралық байланыс негізінде біріктірілген сабақтар;
жарыс және ойын тҥрінде ӛтетін сабақтар:байқау,жарыс,рольдік және іскерлік
ойындар, сӛзжҧмбақ.
белгілі қоғамдық жҧмыс тҥрлеріне, әдістеріне негізделген сабақтар: зерттеу,
басылымдарды талдау, интервью т.б.
кӛпшілікпен қарым – қатынас тҥрін қайталау сабақтары: ақпарат – конференция,
аукцион, бенефис.
Интерактивті тақта арқылы ӛтетін сабақта «Ой қозғау», «Инсерт», «Автор орындығы»
т.б. сияқты стратегиялық технологиялар қолданылады. Оқушыларға сабақ тҥсіндіру
барысында бірнеше стратегияларды қолдану арқылы танымын кеңейтіп, жан – жақты іздене
білуін қалыптастыру, зеректігін дамыту мақсаты орындалады. 3 топқа бӛлінген оқушыларға
ӛткен сабақтардан қайталау мақсатында мына сызбалар бағытында «Автор орындығы»
стратегиясы бойынша шығып, ӛз зерттеулерін ортаға салады. Зерттеушілердің сӛз байлығы,
тіл шеберлігі, сондай – ақ тақырыптың айқындығы, нақтылығы ескеріледі.
1. «Инсерт» стратегиясы.
Оқушылар дәптерлеріне қайталанған мәселелер бойынша тҧжырымдап, таблицаны
толтырады.
Білемін
Білгім келді
Ҥйрендім
Белгіленген аз уақыт ішінде оқушы бҧрын білетін мағлҧматтарын қайталай еске алып,
тҥйіндеп таблицаға тҥсіреді.
2.Тірек сызба арқылы тҥсіндіру оқушының кӛзбен кӛру арқылы есте сақтау қабілетін
дамытады
181
Жалпы оқу материалына байланысты немесе тақырыптан тыс, тәрбиелік іс-
шараларда да дебат сайысы оқушылардың аса зор қызығушылығын тудырып, белсенділігін
дамытып қана қоймайды, сонымен бірге дәлдікке, нақтылыққа, ізденімпаздыққа,
шыншылдыққа тәрбиелеуде маңызы орасан зор. Оқушылар нақты бір тақырыпқа дәлелдер
жинап, білімін кеңейтеді, қоршаған ортаға сын кӛзбен қарауға ҥйретеді, ӛзіне деген
сенімділігі артады, ӛзара пікір таласу арқылы оқушылар қазіргі кездегі демократиялық
ҧстанымдарды игереді.
Жаңа педагогикалық технологиялардың ғылыми – теориялық мазмҧны оқушылардың
білімдерін жетілдіріп қана қоймайды, ол кәсіби бағытты нақты қалыптастырудың жетекші
қҧралы болып табылады, ӛйткені ол оқу – тәрбие ҥрдісінің тиімділігін арттырып, білікті
шығармашыл, белсенді оқушыларды да тәрбиелеуге септігін тигізеді.
Болашақ психолог және психология пәні оқытушыларының даярлығын
қалыптастыру проблемасы кәсіби даярлаудың қҧрамды бӛлігі ретінде кӛптеген зерттеулерге
негіз болды. В.Б. Успенский, А.П.Чернявская «психологиялық-педагогикалық қызметке
кіріспе» атты оқу қҧралында психолог, педагог қызметінің ерекшелігі айқындалып, оларға
қойылатын талап, даярлау жолы, кәсіби дамуы сипатталады. Білімді саналы меңгеретін,
шығармашылықпен тиянақты білім алуға тырысатын, теориялық білімін тәжірибеде қолдана
алатын жоғары біліктенген мамандарды даярлауға бағытталған «Даярлық» ҧғымы
«Психологиялық жағдай», «жеке тҧлғаның кҥрделі қҧрылымы, қасиеті», «кәсіби мәдениет
компоненті» т.б зерттеулерде анықталды. Осы мәселенің шешілуінде жоғарғы білім беру
процесінің, оның ішінде психологиялық білім беру жҥйесінің алатын орны ерекше. Жоғарғы
оқу орнында дәріс, семинар, практикалық сабақ, лабораториялық жҧмыс, т.б оқытудың
ҧйымдастыру формалары, тҥрлері мен әдістерін, білім мазмҧнын жетілдіруге, білім, білік,
дағдыларды игертуге, талдау, жинақтау, логикалық ойлау қабілеттерін дамытуға айрықша
кӛңіл бӛлінеді. Психологияны оқыту әдістемесі арнаулы, жоғары мектепте оқытылатын
негізгі пәндердің бірі бола тҧра психологиялық қатынастар кҥні бҥгінге дейін толық
қарастырылмаған. Жоғары мектеп жҥйесіндегі психологияны оқыту мәселесінің ғылыми
және ғылыми-әдістемелік жҥйесін жасаудың маңыздылығы мен кӛкейтестілігіне қарамастан,
психологиялық ғылымдарды оқыту әдістемесі пәнін оқытудағы инновациялық
технологиялардың қолданылуында әлі де шешімін таппаған мәселелер кӛп. Психологияны
оқыту әдітемесін барлық психологиялық пәндердің жалғасы ретінде қарауға болады, оның
атқаратын қызметі кҥрделі. Дәстҥрлі оқу тҥрлерінің барлығын пайдаланатын психологияны
студенттерге жеткізуді жақсартуға бағытталған зерттеулер инновациялық технологияларды
қолдану қажеттілігін кӛрсетеді. Компьютерді, ақпараттық оқыту технологиясы мен
педагогикалық технологияларды адам іс-әрекетінің әр алуан саласында, әсіресе
психологияны оқытуда пайдалану психолог, болашақ психолог, педагогтың кәсіби ойлауы
мен оқытушы еңбегінде қажет болатын іскерлік, дағдысын қалыптастырып, жеке тҧлғаның
психологиялық даярлығын арттыруға ықпал етіп, оқыту тиімділігін арттырары сӛзсіз.
Психология пәні оқытушыларының әдістемеден алатын білімдері инновациялық
технологиялар мен тҥрлі әдіс-тәсілдерді меңгеруіне байланысты. «Инновациялық оқыту
технологиясы»- мҥлде жаңа ҧстанымды оқытуды ӛзгеше ҧйымдастыруға негізделеді.
Оқытуды технологиялық негізде ҧйымдастырудың бір ерекшелігі-студенттің оқу-танымдық
әрекетінің еркіндігінің шексіздігінде, ӛзін танытуға, даярлануға, шығармашылық еңбекке
бейімделу мҥмкіндігінің молдығында. Оқытудың жаңа технологияларының психологиялық
білім беру сапасын жақсартумен қатар, тәрбиелік қҧндылығы да ерекше. Ғалымдардың
пікірінше инновациялық технологиялар жеке тҧлғаның ой-пікірін дамытып, сӛйлеу
шеберлігін арттырып, ӛзіндік сана-сезімін туғызып рухани қалыптасуына кӛмектеседі.
Маманның кәсіби біліктігі мен білімін жҥйелі тҥрде инновациялық технологиялар арқылы
қалыптастыруға болатындығы кӛрінеді.
Педагогикалық инновация терминін зерттеуші ғалымдар әр қырынан ашып
кӛрсетеді. «Инновация»- латынның «novus» жаңалық, «in»-енгізу деген сӛзінен шыққан,
«жаңару, жаңалық енгізу, ӛзгерту» деген мағнаны білдіреді.
182
Энциклопедиялық сӛздікте инновация ҧғымы «жаңаша білім беру».
«Жаңару»-белгілі бір адам ҥшін әділ тҥрде жаңа ма, әлде ескі ме оған байланысты
емес, ашылған уақытынан соң, алғаш қолданған уақытымен анықталатын жаңа идея».
Н.Нҧрмағамбетов:«Инновация» білім мазмҧнында, әдістемеде, технологияда, оқу
тәрбие жҧмыстарының тҥрлерінде, тәсілдерінде, оқу-тәрбие жҧмысын ҧйымдастыруда,
мектеп жҥйесін басқаруда кӛрініс табады»-дейді.
Автор инновацияны қайта жаңарту кеңістігін бірнеше тҥрге жіктейді.
Ғылыми ҽдебиеттерде инновацияны ҥш тҥрге бҿледі
Инновациялық ҥрдісте технологияның даму кезеңдері
Жалтақтап
кҥдіктену
Даңғазашылд
ық
Тҧрақтану
Ынтымақтаст
ық
қалыптасу
Соңғы екі кезең –инновациялық ҥрдіс шығармашылық пен сезінген, тҥсінген
кезеңдер ретінде қарастырылады. Инновациялық ҥрдісті басқару мақсаты: оқытушының
инновацияға қатынасын, пікірлерін айқындау. Жаңа пікірлерді жинақтау, қҧрастыру.
Инновациялық білім проблемасына арналған кӛптеген еңбектер жарық кӛрді. Технология
ҧғымына берілген анықтамалар да әртҥрлі, тҥсіндірмелі сӛздікте: «Технология-ӛнерде, іс-
әрекетте қолданылатын тәсілдердің жиынтығы», деген анықтама берілсе, В.М.Шепель:
«Ӛнер, шеберлік, біліктілік, іскерлік, жағдайды ӛзгерту, ӛңдеу әдістерінің жиынтығы»,-
дейді.
М.В.Клариннің пікірінше: «Педагогикалық мақсатқа жету ҥшін қолданылатын
методологиялық қҧралдар мен инструменттердің, барлық жеке тҧлғалық қатынастардың
жҥйелік жиынтығы, әрі ӛз міндетін, қызметін атқаруындағы реттілік пен жинақылықтың,
тәртіптің сақталуы». Кез келген білім бағдарламасының табысты орындалуы оқытушыға
тікелей байланысты. Оның кәсіби шеберлігі нысаналы бағдарламаны да, оқу жоспарын да
биік деңгейде жҥзеге асыруға ықпал ете алады, ал кәсіби дәрменсіздігі істі қҧлдыратады»
делінген Қазақстан Республикасы жоғары білім беру жҥйесі дамуының Мемлекеттік
тҧжырымдамасында. Психологтың кәсіби даярлығы психология теориясын меңгеруі мен оны
жҥзеге асыру әдістемесін, тәжірибесін игеру деңгейіне тәуелді келеді.
ӘДЕБИЕТТЕР:
1. ҚР білім беруді дамытудың 2005-2010 ж арналған мемлекеттік бағдарламасы.
2. Қазіргі педагогикалық технологиялар: оқу – әдістемелік қҧрал Алматы. 2008.
3. С.И.Тессен Основы педагогики М.Школа – пресс 1995.
Жеке тҥрі,
дара ӛз алдына
дербес
Модульдік тҥрі
Жҥйелі тҥрі
Модификациялық
Қолда барды дамыту,
тҥрін ӛзгерту
В.Б.Шаталовтың әдістемелік
жҥйесі (Тірек конспект,
ҧғым, сызба...)
Комбинаторлық
Бҧрын
пайдаланылмаған, белгілі
әдістеме элементтерін
жаңаша қҧрастыру
Радикалдық
Білімге мемлекеттік
стандарттарды енгізу
жатады.
183
4. В.П. Беспалько. Педагогика и прогрессивное технологий обучения. М. 1995.
5. Е.С. Сарманов, С.К. Сапаров. Сабақта жаңа технологияларды қолдану. Шымкент. 2000
6.С.Қ.Мҧхамбетова, Г.С.Жарменова, С.Қ. Дәрібаева «Психологияны оқыту әдістемесі»
Ақтӛбе-2007
184
Достарыңызбен бөлісу: |