АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ СОЦИАЛЬНО-ГУМАНИТАРНОГО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ

ӘЛЕУМЕТТІК-ГУМАНИТАРЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ МЕН ҒЫЛЫМЫНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ 
 
 
151
поставленных  проблемных  ситуациях,  у  студентов  формируется  умение  мобилизировать  свою 
деятельность,  при  этом  зачастую  выполняя  нестандартное  задание    или  не  имея  достаточного 
времени. Активность личности студента проявляется также  в заинтересованности получения знаний 
и их практической реализации как в учебном процессе, так и в  практической деятельности.  
Также,  познавательная  активность  личности  способствует  развитию  личности  в  целом.  Это 
подтверждается  и  в    русле  концепции  профессионального  развития  личности  Митиной  Л.M.    В 
концепции  фактором  развития  являются  внутренняя  среда личности,  ее  активность  и  потребность  в 
самореализации;  объектом  развития  -  интегральные  характеристики  личности:  направленность, 
компетентность, гибкость, самосознание [3]. 
Задача  педагогов  в  вузе  -  заинтересовать  студентов  в  выбранной  ими  профессии,  в  тех 
дисциплинах, которые они изучают, способствовать проявлению и развитию активности их личности. 
Основным  подходом  в  организации  занятий  преподавателями  кафедры  психологии  и 
педагогики является деятельностный подход, характеризующий новые технологии  обучения, активно 
используемые каждым преподавателям кафедры. При выборе образовательных технологий кафедра 
исходит  из  рассмотрения  студента  как  активного  субъекта  учебного  процесса,  поэтому  учебные 
занятия  организуются      как  взаимодействие,  в  ходе  которого  достигаются  цели  кафедры  в  области 
качества  образовательных  услуг.  Основным  методологическим  принципом  при  этом  является 
принцип  единства  деятельности  и  общения.  Такой  подход  в  организации  учебно-методической 
работы  позволяет  преподавателям  широко  использовать  богатый  репертуар  новых  инновационных 
технологий обучения в рамках совершенствования обучающего процесса.   
На  занятиях  по  психологии,  как  на  специальности  «Психология»,  так  и  на  других,  постоянно 
используются такие активные методы: 
• Дискуссия 
• Тренинг  
• Брейнг-сторминг 
• Проблемные ситуации 
• Моделирование конфликтных ситуации 
• Технология обучения в сотрудничестве. 
• Использование интерактивной доски. 
• Анализ  проблемных  ситуаций,  и  другие,  которые  позволяют  наиболее  полно  рассмотреть 
тему занятия, раскрыть потенциал студентов и способствовать развитию активности их личности. 
Студенты специальности «Психология» также активно занимаются вот уже 5 год волонтерской 
деятельностью  в  «Центре  адаптации  несовершеннолетних»  под  руководством  старшего  преподава-
теля  кафедры  психологии  и  педагогики  Ельчищевой  О.В.  и  в  НПО  «Доступное  образование 
студентам-инвалидам» под руководством профессора кафедры Саркисян Л.В. 
Волонтерская  деятельность  способствует  развитию  эмпатии,  умению  бескорыстно  помогать 
нуждающимся  в  психологической  помощи  и  моральной  поддержке  людям  разных  социальных 
категорий, оценивать ситуацию и находить грамотное решение проблемы. 
Кроме  того,  студенты-психологи  активно  участвуют  в  общественной  жизни  университета  и 
города,  выступают  на  различных профилактических  и  просветительских  мероприятиях  с докладами, 
тренингами и тд. 
Также,  для  развития  активности  личности  студентов  всех  специальностей,  в  Костанайском 
государственном  университете  имени  А.Байтурсынова  преподаватели  кафедры  психологии  и 
педагогики  разработали  элективную  дисциплину  «Психология  конкурентоспособной  личности»  и 
успешно  ее  преподают  студентам  всех  специальностей  вуза  уже  5  учебный  год.  За  это  время 
дисциплина  велась    как  у  студентов  4  или  5,  выпускных  курсов,  так  и  у  студентов  1-2-3  курсов.  По 
мнению преподавателей кафедры, наиболее успешно данная дисциплина усваивается и реализуется 
у  студентов  именно  выпускных  курсов,  так  как  у  них  сформированы  основные  знания  и  умения, 
касающиеся их будущей профессии, определены основные приоритеты и мотивы деятельности.  
В рамках данной дисциплины студенты изучают такие темы, как: личность и структуру личности 
–  темперамент,  характер,  способности;  правила  конструктивного  общения  и  профилактику 
конфликтных  ситуаций  –  данные  темы  позволяют  им  узнать  основные  особенности  характера  и 
поведения  человека,  научиться  грамотно  и  конструктивно  общаться  с  любыми  категориями  людей. 
Также, в данной дисциплине студенты осваивают навыки эффективной самопрезентации, успешного 
прохождения  собеседования  и  устройства  на  работу,  раскрываются  основные  периоды 
профессиональной  деятельности,  правила  построения  карьеры  и  профессионального  развития. 
Рассматривая  такие  темы,  как:  типы  и  виды  стресса,  особенности  его  проявления;  профилактика 
личностного  и  профессионального  выгорания,  студенты  готовятся  к  реалиям  современной 
динамической  профессиональной  деятельности,  позволяет  раскрыть  им  основные  психологические 
нюансы деятельности и подготовиться к ней.  
Занятия  по  дисциплине  «Психология  конкурентоспособной  личности»  среди  студентов  всех 
специальностей  выпускных  курсов  зачастую  также  строятся  по  методу  проблемного  обучения,  где 

АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ СОЦИАЛЬНО-ГУМАНИТАРНОГО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ 
 
 
152
используются  дискуссии,  ролевые  игры,  тренинги,  на  которых    студенты  лучше  усваивают  и 
закрепляют  навыки  психологических  аспектов  взаимодействия,  коммуникативной  компетентности; 
используется  интерактивная  доска  для  мультимедийных  презентаций  и  просмотров  тематических 
фильмов с дальнейшим анализом и проработкой в виде моделирования проблемных ситуаций. 
Исходя  из  исследования  результатов  студентов  в освоении  и  применений  знаний  и  умений  по 
данной  дисциплине,  можно  сделать  вывод  о  том,  что  этим  мы  способствуем  развитию  активности 
личности  студента-выпускника,  как  будущего  конкурентоспособного  специалиста.  Многие  студенты, 
прошедшие  данный  курс  обучения  и  закончив  вуз,  успешно  трудоустроились,  реализуются  и  как 
личности  и  как  профессионалы  в  своем  деле,  и,  даже  в  первые  годы  работы,  достигают  значимых 
результатов.  
Проблемами и препятствиями для такого развития личности может послужить незаинтересван-
ность  студента  в  процессе  обучения,  в  своей  будущей  профессии,  отсутствие  сформированных  мо-
тивов достижения целей и результатов, неструктурированность действий и тп. Все это поддается кор-
рекции  при  условии  заинтересованности  и  организации  студентами    собственной  учебной  деятель-
ности,  самодисциплинированности.  Данная  дисциплина  также  способствует  этому  и  позволяет 
развить те качества и свойства личности, ее активность, которая в будущем поможет студентам стать 
конкурентоспособной личностью. 
Конечно же, все перечисленные способы не единственные факторы, способствующие развитию 
активности  личности  студента  –  выпускника  вуза,  но  одни  из,  позволяющие  увидеть  ему  свои 
возможности,  приемы  реализации  себя  как  личности,  своих  профессиональных  знаний,  умений  и 
навыков, увидеть простор для самосовершенствования, личностного и профессионального роста. 
 
Список использованной литературы. 
1.Кондратьев М. Ю., Ильин В. А. Азбука социального психолога-практика. — М.: ПЕР СЭ, 2007.  
2.Активная  познавательная  деятельность  в  целостном  педагогическом  процессе:  Монография/ 
Под ред. Ю.П. Правдина. – Москва-Уфа: Бирск. гос. пед. ин-т, 2001.  
3.Митина Л.М. психология развития конкурентоспособной личности. М.: Издательство Московс-
кого психолого-социального института, 2003 г 
 
 
ӘОЖ-342.7 
 
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ АНА МЕН БАЛАНЫ ҚОРҒАУДЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК-
ҚҰҚЫҚТЫҚ МЕХАНИЗМІ 
 
Ерболова  -  заңтану  және  халықаралық  құқық  кафедрасының  аға  оқытушысы,  «Туран»  
Университеті мекемесі, Алматы қаласы   
 
Автор  қазіргі  күндегі  Қазақстанда  Ана  мен  баланың  денсаулығын  қорғау  біздін,  мемлекеті-
міздің, денсаулық сақтау органдарының, жұртшылықтың тікелей назарында болуға тиіс екендігін, 
сонымен  қатар  уақыт  өтіп,  қазына  кірісі  өскенде  мемлекет  үшін  де,  отбасын  қолдауға  тиімді 
демографиялық  саясат  үшін  де  қолайлы  нысанда  аналар  мен  балаларға  мемлекеттік  қолдау  
көрсету және  қаражат қажет екендігін баяндайды. 
Кілтті сөздер: Отбасы,механизм,стратегия,демография,психология,философия. 
 
«Қазақстан-2030»  Стратегиялық  даму    бағдарламысының  4-ші  бағыты  халықтың  әл  ауқатын, 
денсаулығын жақсартуды мақсат етіп отыр. 1997 жылы Стратегияны ұсыну барысында Президентіміз 
Н.Ә.Назарбаев ана мен баланы қорғаудың маңыздылығын жақсы түсіндіріп кеткен: «Ана мен баланың 
жағдайын,  денсаулығын  жақсарту  біз  үшін  өте  маңызды  болуы  шарт.[1]  Ана  мен  баланың 
денсаулығын қорғау біздін, мемлекетіміздің, денсаулық сақтау органдарының, жұртшылықтың тікелей 
назарында  болуға  тиіс.  Уақыт  өтіп,  қазына  кірісі  өскенде  мемлекет  үшін де,  отбасын  қолдауға  тиімді 
демографиялық  саясат  үшін  де  қолайлы  нысанда  аналар  мен  балаларға  мемлекеттік  қолдау 
көрсетуге  қаражат  табамыз.  Біз  бұрынғы  уақыттан  бері  және  қиындықтарға  қарамастан  бүгін  де 
осындай көмекті көрсетіп келеміз. .[2] Балалы болғысы келмейтіндерге салық енгізу туралы ұсынысты 
көпшілік талқысына салуға болар еді,одан түскен қаржыны көп балалы отбасыларды қолдауға жұмсар 
еді. Бізге жергілікті деңгейде де отбасын, әйелдің жүкті кезін және балаларды тәрбиелеуді қолдаудың 
жаңа  жолдарын  табу  керек.Неке  мен  отбасы  институтын  нығайтудың  жолдарын  мұқият  талдау, 
жалғыз басты аналар проблемасын шешу керек. Егер біз адамгершілігі жоғары қоғам болғымыз келсе, 
жұбайлардың  бір-бірінің  алдындағы,  ал  ең  бастысы  балаларының  алдындағы  жауапкершілігін 
күшейтуге  тиіспіз.  Ата-аналар  балаларына,  ал  балалар  өздерінің  қартайған  ата-аналарына  қамқор 
болғанда, әйел отбасы мен қоғамда құрметке ие болғанда — еліміз үшін алаңдамауға да болады. Бұл 
ұсыныстар  Қазақстан  халқына  қашанда  тән  болған,  оларды  жандандырып,  жан-жақты  қорғау  қажет. 

ӘЛЕУМЕТТІК-ГУМАНИТАРЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ МЕН ҒЫЛЫМЫНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ 
 
 
153
Жұртшылық  мұнда  дұрыс  шешімді  көрсетіп,  ол  отбасы  туралы  заңда  бейнеленуге  тиіс.Салауатты 
тұрмыс  құрып,  сол  арқылы  балаларына  үлгі  көрсетіп  отырған  ата-аналарды  айрықша  атап  көрсету 
қажет.  Мен  компаниялар  мен  жұмыс  берушілерге  осы  тұрғыдан  көтермелеудің  тиісті  нысандарын 
іздестіруді ұсынар едім. Елімізде жыл сайын 200 мың аборт жасалады. Қоғамда абортқа тыйым салу 
керек  пе,  жоқ  па  деген  мәселе  пікір  таласына  түсуі  керек.  Мұндай  өте  нәзік  мәселеде  де,  басқа 
мәселелерде  де  мен  көпшілікті  қолдаймын.  Қандай  жағдайда  да,  әйелдің  өмірі  мен  денсаулығына 
қауіп  төндірмейтін  отбасын  жоспарлаудың  өркениетті  жолына  түсуіміз  керек.  Жас  шамасына  қарай 
жүргізілетін  саясатта  біз  жастар  мен  жеткіншек  ұрпаққа,  сондай-ақ  жас  отбасыларға  көңіл  бөлуді 
күшейтуге тиіспіз. 
Әйелдің  жаратылысынан  табиғи  мәні  -  АНА  болу.  Жер  бетінде  адамзаттың  болуы  осының  ең 
айқын  дәлелі.  Ана  болу  әрбір  әйелдің  қасиетті  міндеті.  Оған  қарсы  шығу  өмір  заңдарына  қарсы 
шығуды білідіреді. Адамдық қатынастардың және  өмірдің мәнін дүниеге бала келгенде ғана түсінуге, 
сезінуге  болады.  Ана  өз  нәрестесін  өмірге  сау  етіп  әкелуі  міндетті.  Бала  осы  дүниеге  дұрыс, 
қиындықсыз,  гармониялы  келуі  керек.«Аналық  –  баланы  туу,  емізу,  тәрбиелеудің  табиғи  мүмкіндігі. 
Аналық  түсінігін  репродуктивті  қабілеттің  биологиялық  аспектілеріне  ғана  ұштастыруға  болмайды; 
сонымен қатар  әйелдің баланы туып, оның  бір жыл шамасындағы күтімін де ана болу деп түсіндіру 
қиын.  .[3]    Аналық  түсінігі  ана  мен  баласының  баланың  есейген  кезіне  дейінгі  кезеңіндегі  туыстық 
қатынастарды,  ананың  өз  баласының денсаулығы және  дұрыс дамуы үшін  жауапкершілігін,  баланың 
құқықтарының  орындалуын  қадағалауын,  балаларға  эмоционалды  қатынасын  да  қамтиды.  Аналық 
түсінігі  өте  көпжақты.  Сондықтан  да  оны  психология,  педагогика,  философия,  биология,  медицина, 
социология  сынды  көптеген  ғылымдар  зерттеуде.Тәуелсіздікке  қолымыз  жеткен  сәттен  бастап 
Елбасымыздың  бастауымен  біз  еліміздегі  демография  мәселесіне  мән  бере  бастадық.  Өтпелі 
кезеңнің  аса  ауыр  қиыншылықтарына  қарамастан,  халықтың  әл-ауқатын  арттыру,  ана  мен  балаға 
қамқорлық  жасау  күн  тәртібінен  түскен  жоқ.  Өтпелі  кезеңнің  аса  ауыр  дағдарыс  жылдарында 
қабылданған  “Қазақстан-2030”  Стратегиялық  даму  бағдарламасында:  “Уақыт  өтіп,  қазына  кірісі 
өскенде мемлекет үшін де, отбасын қолдауға тиімді демографиялық саясат үшін де, қолайлы нысанда 
аналар мен балаларға мемлекеттік қолдау көрсетуге қаржы табамыз”, деп атап көрсе-тілді. .[2]  Міне, 
осындай  уақыт  та  келіп  жетті.[2]  Президентіміз  Н.Ә.Назарбаев  еліміздің  тәуелсіздігі  мен  қауіпсіздігін 
нығайту  үшін  2015  жылға  дейін  халық  санын  20  млн.  адамға  жеткізу  міндетін  қойды.  Осы  мақсатқа 
жету  үшін  халықтың  әлеуметтік-тұрмыс  жағдайын  көтеру  арқылы  бала  тууды  көбейту,  ана  мен 
баланың  денсаулығын  нығайту  бағытында  бірқатар  кешенді  іс-шаралар  атқарылды.  2002  жылы 
күнкөрісі  төмен  отбасыларға  атаулы  әлеуметтік  көмек  енгізілді.  2003  жылы  баланың  тууына 
байланысты 15 айлық-есептік көрсеткіш мөлшерінде біржолғы жәрдемақы беріле бастады.2006 жылы 
балалары  бар  отбасыларды  қолдаудың  тұтастай  жүйесі  жасалды.  Ана  мен  баланың  денсаулығына 
қамқорлық күшейді. Қабылданған шаралар халықтың тұрақты өсуіне қол жеткізуге мүмкіндік берді.. 
Елімізде халық санын арттыру үшін табиғи өсімнің бірден-бір қайнар көзі – бала тууды көбейту 
керек. Бізде жыл сайын 530-540 мың немесе бүгінгіден екі есе көп сәби дүниеге келіп отыруы тиіс.ҚР 
Конституциясының 27 бабына сәйкес «Неке және отбасы, ана болу, әкелік және балалық мемлекеттің 
қорғауында болуы қажет. Баланы тәрбиелеу мен қорғау ата-аналардың табиғи құқығы мен міндеті».[4] 
ҚР  дүниежүзілік  бала  құқығы  Конвенциясына  және  әйелдерге  қатысты  дискриминацияның  барлық 
түрін  жою  туралы  Конвенцияға  қосылды.  Конвенция  бойынша,  «Бала  өзінің  физикалық  және  ойлау 
қабілетінің жетілмегендігінен арнайы қамқорлық пен қорғауды қажет етеді».[5] 
Үкімет  Президент  Жолдауынан  туындайтын  міндеттерді  жүзеге  асыру  үшін  тез  арада  бала 
тууды  ынталандыру,  отбасы  институтын  нығайту  жөнінде  кешенді  бағдарлама  жасауы  керек.  Атап 
айтқанда,  жас  отбасыларды  баспанамен  қамтамасыз  ету,  ана  мен  баланың  денсаулығын  сақтау, 
балалы  отбасыларды  әлеуметтік  қолдау  жүйесін  одан  әрі  дамыту,  т.б.  іс-шараларды  атқаруы 
тиіс.Бүгінгі  күні  жас,  алға  қарқынды  дамып  келе  жатқан  еліміз  үшін  белсенді  демографиялық  саясат 
ұстану  қажет.  Кез  келген  елдің  экономикалық дамуының  ең  маңызды  құрамдас  бөлігі  адам факторы. 
Қалай  десек  те,  адам  әрқашан  да  қоғамдық  өмірді  жаңарту,  алдыңғы  қатарлы  экономикалық 
жетістіктерге жетуде негізгі рөл атқарады.Біздің мемлекетіміздегі баланың өскелең үрдістегі құқықтары 
мен  бостандықтары  сақталады  және  тиімді  қорғалады.  Баланың  құқығы  мемлекеттік  органдардың 
назарындағы кең көлемді объект болды, бұл неліктен мемлекет қалыптасуының алғашқы жылдарын-
да өтті. Бірақ бала осы уақытқа дейін құқық объектісі, адам құқықтары мен бостандықтарының барлық 
спекторының,  оның  ішінде  азаматтық  және  саясаттық  құқықтардың  иегері  ретінде  ұғынылмайды. 
Балалардың  мәдени  құқықтарына  назар  сирек  аударылады,  олар  туралы  қоғам  балаларды  қорғау 
күнінде  ғана  еске  алады.[6]  Мемлекет  Балалар  туралы  қамқорлық  деп  бірінші  кезекте  әлеуметтік 
саясатты  және  содан  кейін  ғана  балалардың  басқа  құқықтарын  қамтамасыз  ету  саясаты 
түсінеді.Баланың  құқықтары  жөніндегі  міндеттемелерін  орындау  барысында  өз  шешімін  талап  ететін 
көптеген мәселелер бар. Бұл мәселелердің әзірше өз актуальдылығы сақталуда, өйткені оларды іске 
асыру  талаптары,  мемлекеттік  басқару  стандарттарын  сақтау  жөніндегі  мемлекеттік  институттардың 
жеткілікті  материалдық-экономикалық  негіздері  немесе  жеткілікті  жағдайлары  жоқ.  Бұлардың  басты 
себептері құқық қорғау стандарттарына тиісті дәрежеде емес қатынас, Қазақстандағы мұғалімдердің, 

АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ СОЦИАЛЬНО-ГУМАНИТАРНОГО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ 
 
 
154
мемлекеттік  органдар  қызметкерлерінің  және  балалармен  жұмыс  істейтін  басқа  да  адамдардың 
арасында  ағартушылық  және  білім  беру  жұмыстарының  тежелуі  болып  табылатын  адам  құқықтары 
мен бостандықтары мәдениетін игерудің жеткіліксіздігі болып табылады. Өкінішке орай, бала бүгінде 
өз  құқықтарын  қандай  мөлшерде  іске  асыра  алатындығын  оның  ата-анасы  қандай  іске  асыру  қажет 
деп  тапса,  сондай  мөлшерде  ғана  іске  асыра  алады,  мұндай  ата-аналар  баланың  құқығын  әрбір 
адамға  тән  деп  қабылдамайды,  ата-аналардың  міндеті  деп  қарайды.  Қоғамда  осы  күнге  дейін  бала 
ата-аналардың билігінде болуа тиіс деген ұғым қалыптасып отыр. Міне бұл отбасында күштеу, шешім 
қабылдау  кезінде  баланың  пікірін  ескермеу,  қараусыздық,  қайыршылық  тәрізді  проблемалардың 
қайнар  көзі  болып  отыр.[7]Қазақстандағы  балалар  құқығы  мемлекеттің  ерекше  назар  аударатын 
саласында тұр, бірақ еліміз жаңа демократиялық және либералдық институттар құрады, балалардың 
құқықтарына  деген  қарым-қатынас  өзгеруге  тиіс.  Біз  балалардың  мүдделерін  қорғаудан  олардың 
құқықтарын  қорғауға,  патерналистік  әлеуметтік  саясаттан  балалардың  барлық  құқықтарын 
қамтамасыз  ету  саясатына  өту  тиіспіз.Балалар  –  бұл  біздің  боллашағымыздың  негізі.  Іске  асыруға 
біздің  әрқайсысымыз  қатысуға  тиісті  балалардың  өмірін  жақсартудың  тұтастай  алғанда  бірқатар 
мүмкіндігі бар. Бұл үшін нақты жұмысқа қатысу және кірісу ниетін көрсету қажет. Балалық мәселелерін 
шешу  тараптардың  саяси  көзқарастарына  байланысты  емес,  сондықтан  еліміздегі  барлық 
қолданыстағы  күштер  жұмылдырылуға  тиіс.Балалардың  санасына  барлық  аса  жақсы  қасиеттерді 
дарыта  отырып  және  оларды  адам  құқықтарын  сыйлаушылққа  тәрбиелей  отырып,  біз  сонымен  бірге 
біздің тұрақты қоғамымыздың болашақ ұрпағының іргетасын қалаймыз. Мен көптеген адамдар осыны 
түсінеді және осы қағидатты ұстанады деп ойлаймын. 
ҚР  Конституциясының  27  бабына  сәйкес  «Неке  және  отбасы,  ана  болу,  әкелік  және  балалық 
мемлекеттің  қорғауында  болуы  қажет.  Баланы  тәрбиелеу  мен  қорғау  ата-аналардың  табиғи  құқығы 
мен  міндеті».[1]  ҚР  дүниежүзілік  бала  құқығы  Конвенциясына  және  әйелдерге  қатысты 
дискриминацияның  барлық  түрін  жою  туралы  Конвенцияға  қосылды.  Конвенция  бойынша,  «Бала 
өзінің  физикалық  және  ойлау  қабілетінің  жетілмегендігінен  арнайы  қамқорлық  пен  қорғауды  қажет 
етеді».Адам құқықтарын, соның ішінде ана мен баланың құқықтарын бұзуды болдырмау және оларды 
әлеуметтік  қорғауын  жүзеге  асыруының  ең  маңызды  шарттарының  бірі  -  мемлекеттің  қажетті 
әлеуметтік-  экономикалық,  саяси  және  идеологиялық  жағдайларды  қалыптастыра  білуі.  Сол  үшін 
мемлекет Механизмді қалыптастырады. Оған мемлекеттік органдардың барлығы да қатысты болады. 
Мемлекетте адам құқықтарын қорғамайтын және сақтамайтын мекеме жоқ. Мемлекет пен мемлекеттік 
органдар  аналар  мен  балалар  өз  құқықтарын  толықтай  ұғына  білетіндей  және  өз  құқықтарын 
толыққтай 
қолдана 
алатындай 
жағдайлар 
қалыптастыра 
білуі 
қажет.Бұл 
жағдайларды 
классификациялайтын  болсақ,  негізгі  үш  бағытты  көреміз:  әлеуметтік-экономикалық,  саяси  және  заң 
жағдайлары.  Әлеуметтік-экономикалық  жағдайлар  дегеніміз  қоғам  мүшелерінің  тұрмыс  деңгейін 
көтеру.  Саяси  жағдайларға  мемлекеттің  және  билік  органдарының  ана  мен  балаға  қатысты  жүргізіп 
отыратын  саясатын  жатқызамыз.  Заң  жағдайларына  ана  мен  балалардың  өз  құқықтарын  білуі, 
пайдалана және орынды қолдана білуін есептейміз.Ана мен баланы қорғаудың мемлекеттік-құқықтық 
механизміне  құзыретті  мемлекеттік  органдардың  қызметі,  олардың  жүргізіп  отыратын  қызметінің 
нәтижесі  жатады.Ана  мен  баланы  қорғау  -  болашағымызды  қорғау.  Бала  құқықтары  туралы  БҰҰ 
Конвенциясына  сәйкес  ұлттық  міндеттерді  іске  асыруға  бағытталған  елдер  күшін  үйлестіру 
мақсатында  2006  жылғы  қаңтар  айында  Қазақстан  Республикасы  Білім  және  ғылым  министрлігінің 
Балалар құқықтарын қорғау комитеті құрылды. Қазақстан Республикасы Президентінің 2002 жылғы 19 
қыркүйектегі  Жарлығымен  азаматтардың  конституциялық  құқықтары  мен  бостандықтарын  қорғау 
жүйесін  жетілдіру  мақсатында  Қазақстан  Республикасындағы  адам  құқықтары  бойынша  өкілетті 
аппараты құрылды.[8]Адам құқықтары бойынша өкілетті – адам мен азаматтың бұзылған құқықтарын 
қалпына  келтіру  бойынша  өкілетті  құзыры  аясында  іс-шаралар  қолдануға  құқы  бар,  адам  мен 
азаматтың  құқықтары  мен  бостандықтарын  сақталуына  бақылау  жүргізуді  іске  асыратын  лауазымды 
тұлға.  ЮниСеФ  Қазақстанда  1992  жылдан  бері  жұмыс  стейді.  Балалар  құқықтарын  қорғау  бойынша 
бағдарлама  ҚР  Үкіметінің  және  ЮНИСЕФ-тің  2005-2009  жж.  арналған  елдік  бағдарлама  құрамына 
кіреді.  Ол  ата-анасының  қамқорлығынсыз  қалған  балаларды  институтсыздандыруға,  әлеуметтік 
қызмет  стандарттарының  дамуына,  балалардың  әлжуаз  топтарының  сұраныстарына  жауап  беруге 
және  жастар  арасында  құқық  бұзушылықтың  алдын  алу  жұмыстарын  жүргізуге,  бала  құқықтары 
бойынша хабардар болуға, бала құқықтарын сақтаудағы тәуелсіз мониторинг жүйесін, сонымен қатар 
балалықты  қорғау  мәселелері  бойынша  азаматтар  өтініштерін  қарастыру  механизмін  жасауға 
бағытталған.Отбасы,  ана  мен  бала  мәселелерімен  айналысатын  Ұлттық  комиссия  Отбасы  және 
гендерлік  саясат  жөніндегі  комиссия  деп  аталады.  Байқасаңыз,  отбасы  бірінші  орында  тұр,  оны 
комиссия  бірінші  кезекке  қояды.  Өйткені  отбасы  мәселелері  қаншалық шешілсе,  әйелдің де,  еркектің 
де  жағдайы  біздің  мемлекетте  соншалық  шешімін  табады  деген  сөз.  Бәрі  отбасына  байланысты. 
Екіншіден,  демографиялық  мәселе  біздің  мемлекетте  басты  орында  тұр.  Себебі  алдымызда  тұрған 
үлкен мақсаттарды жүзеге асыру, бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру үшін бізге, ең біріншіден, 
адам,  кәсіпқой,  білімді,  қабілетті  адам  жетіспейді.  Жалпы,  мемлекеттік  қауіпсіздікті  сақтау  үшін  осы 
ұлан-байтақ  аумағымызға  материалдық  ресурстарымызды  игеру  үшін  бізге  ең  кемі  20  миллион  адам 

жүктеу/скачать 39,72 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: