ƏОЖ 619.614.31.637.636
Турабеков М., Жумагелдиев А.А., Мырзабеков Ж.Б.,
Ромашев К.М., Базарбаев Р.К.,
Қазақ Ұлттық аграрлық университеті
ЖЫЛАН БАЛЫҚ ЕТІНІҢ ХИМИЯЛЫҚ ЖƏНЕ МАЙ ҚЫШҚЫЛДЫҚ ҚҰРАМЫ
Андатпа
Мақалада еліміздің ет өндірісіне қосымша өнім болып табылатын балық
шаруашылығының негізгі өнімі, яғни Шардара су қоймасынан ауланған жылан балық етінің
химиялық жəне майқышқылдық құрамы мен мөлшері көрсетілген.
Кілт сөздер:
балық еті, химиялық жəне майқышқылдық құрамы, ақзат, май,
энергетикалық құндылық.
Кіріспе
Елімізде балық шаруашылығын қарқынды дамытуға қолайлы жағдайлар бар жəне
мұнда балық өсiру мен балық аулауға барлық мүмкіндіктер жасалынған. Республикада
халықтың балық жəне балық өнiмдерiне сұранысын қанағаттандыру үшiн балық аулауды,
тауарлық балық өсiру мен балық импортын жылына 272,0 мың тоннаға дейiн жеткiзу
қажеттілігі туындауда. Тұтастай алғанда, консервiленген өнiмдердi қоспағанда,
шығарылған балық жəне балық өнiмдерiнiң экспорты жекелеген ұстанымдар бойынша
импорттан асып түседi. Ғылыми ұсынылған норма бойынша бiр адамға 14,6 кг балық етін
асқа пайдалану қажет, бұл көрсеткішке жету үшін мемлекеттік қолдаулар, бағдарламалар
бар. Осы қолдаудың арқасында балық шабақтарын: бекiре, тұқы, сазан, дөңмаңдай, ақ
амур, ақсаха балық түрлерiнiң дернəсiлдерiн өсiрумен жəне оларды табиғи су
283
қоймаларына жiберумен айналысатын балық питомниктерi, уылдырық шашу-өсiру
шаруашылықтары, бекiре балық өсiру шаруашылықтары жұмыс жүргізуде.
Еліміздегі балық шаруашылығы қорының құрамы Каспий жəне Арал теңiздерiнiң
су айдыны, Балқаш көлi, Алакөл көлдерiнiң жүйесi, Бұқтырма, Қапшағай, Шардара су
қоймалары мен басқа да халықаралық, республикалық жəне жергiлiктi маңызы бар су
тоғандары бар. Балық шаруашылығы бағалы тағамдар, балық ұны, майы т.б. емдік
заттар, мал азығы мен техникалық өнімдер өндіреді. Дегенмен, шардара су қоймасынан
ауланған жылан балық етінің сапасын, химиялық құрамын, микро макроэлементтерінің
мөлшерін анықтау оны сазан етімен салыстыра отырып зерттеу өзекті мəселе болып
табылады.
Материалдар мен əдістер
Қазақ ұлттық аграрлық университеті «Ветсансараптау жəне гигиена» кафедрасының
«өнім сапасы, қауіпсіздігі жəне ветеринариялық санитариялық сараптау» зертханасында
жəне Қазақ тағамтану академиясының «Нутритест» зертханасында шардара су қоймасынан
ауланған жылан балық етінен сынамалар алынып, ветеринариялық санитариялық
сараптауда жалпылама қолданылатын тəсілдермен химиялық құрамы, яғни ақзат, май,
ылғал жəне күл мөлшері анықталды. Балық еті құрамындағы микро, макроэлементтерінің
мөлшері сазаннан алынған сынамалармен салыстыра отырып зерттелді.
Зерттеу нəтижелері
Бүгінгі таңда тағам қауіпсіздігі мемлекетіміздің ұстанып отырған саясатының негізгісі
болып отыр. Балық шаруашылықтары мемлекетімізде кенже дамығанымен, олардың
өнімдеріне сұраныс жоғарылауда. Жылан балық еліміздің оңтүстігі мен оңтүстік
шығысында көптеп кездеседі. Олардың химиялық құрамы, ақзатының мөлшері, майының
сапасын анықтау ең қажетті мəселенің бірі болып табылады.
Балық шаруашылығы өнімдерінің негiзгi қоректiк бөлiгi ет. Оның сіңімділігі,
қорытылуы, тағамдық құндылығы – құрамындағы ақзаттың, ылғалдың, майдың жəне
күлдің сапасын мен мөлшеріне байланысты. Сондықтан тексеруге жылан балық етінен
алынған сынамалардағы ақзат мөлшері 15,3±0,5 г/100г болса, салыстырмалы түрде
сазаннан алынған сынамадағы ақзат мөлшері 18,9±0,6 г/100г көрсетті.
Балық етінің құрамындағы май көбінесе қанықпаған май қышқылынан
құралатындықтан, қанықпаған май қышқылы денедегі холестериннің мөлшерін
төмендетеді. Органикалық заттардың жəне дəрумендердің негізгі еріткіштері болып
табылатын май балық еті құрамында - қорғаныстық, метаболизмдік жəне құрылымдық
қызметтер атқарады жəне қуаттылығын арттырып, энергия депосы болып табылып, дəм мен
өзіндік хош иіс береді. Зерттеу нəтижесі көрсеткендей жылан балық еті құрамындағы май
мөлшері 28,7 ± 0,3 г/100г болса, сазан етінен алынған сынамалардағы бұл мөлшер 2,9 ± 0,4
г/100г болды.
Ылғал – балық етін сақтау кезінде тұрақтылықты, микробиологиялық үрдістерді,
өнімнің тағамдық, тауарлық құндылығын, биохимиялық үдерістердің жүруіне əсер етеді.
Ол жылан балық етінде 59,7 ± 0,5 г/100г болса, сазан етіне алынған сынамада бұл мөлшер
77,1 ± 0,7 г/100г көрсетті (1-кесте).
1-кесте. Жылан балық пен сазан етінің химиялық құрамы, г/100г есебімен (n═10)
Көрсеткіштер
Ақзат
Май
Ылғал
Күл
Энергетикалық
құндылығы кал/100г
Жылан балық 15,3±0,5 28,7±0,3 54,7±0,5 1,3±0,06 319,5
Сазан 18,9±0,6
2,9±0,4
77,1±0,7
1,1±0,02
101,7
284
Зерттеу нəтижесі көрсеткендей жылан балық етінен алынған сынаманың
энергетикалық құндылығы 319,5 ккал/100г болса, сазан етінен алынған сынамаларды бұл
мөлшер тиісінше 101,7 болды (1-кесте).
Ет сапасы, организмге сіңімділігі оның құрамындағы май қышқылдарына байланысты
болғандықтан, балық етінің құрамындағы май қышқылдарының мөлшері анықталды. Ол 2-
кестеде көрсетілген.
2-кесте. Балық етінің құрамындағы май қышқылдары, г /100г есебімен (n═10)
Май қышқылдық құрамы
Жылан балық
Сазан
Қаныққан
6,05 ± 0,3
0,68 ± 0,2
С
14:0
миристин
1,23 ± 0,02
0,04 ± 0,02
С
16:0
пальмитин
3,74 ± 0,03
0,43 ± 0,02
С
17:0
маргарин
0,21 ± 0,03
0,01 ± 0,02
С
18:0
ст еарин
0,82 ± 0,05
0,18 ± 0,04
С
20:0
арахин
0,05± 0,02
0,02 ± 0,02
Моноқанықпаған
10,26 ± 2,3
1,41 ± 0,3
С
16:1
пальмитолеин
1,54± 0,05
0,21± 0,06
С
18:1
олеин
6,05± 0,05
1,14± 0,05
С
20:1
гадолеин
2,67± 0,07
0,06± 0,06
Полиқанықпаған
5,97± 0,06
0,37 ± 0,04
С
18:2
линолды
0,46 ± 0,4
0,15 ± 0,2
С
18:3
линоленді
0,23± 0,05
0,03± 0,03
С
20:4
арахидонды
0,25± 0,03
0,05± 0,02
С
22:5
докозапентаенді
0,51± 0,04
0,014± 0,03
С
22:6
докозагексаенді
3,08± 0,05
0,06± 0,02
С
20:5
эйкозапентаенді
1,44± 0,06
0,07± 0,003
Май қышқылдарының
сомасы
22,28± 0,4
2,46± 0,2
Зерттеу нəтижесі көрсеткендей жылан балық етінде қаныққан май қышқылдарының
мөлшері 6,05 г/100 г болса, бұл мөлшер сазан етінде 0,68 г/100г екендігі анықталды.
Моноқанықпаған май қышқылдары бойынша жылан балық етіндегі бұл мөлшер 10,26
мг/100 г болса, сазан етінің құрамындағы бұл мөлшер 1,41 көрсетті. Ал полиқанықпаған
май қышқылдары жылан балық етінде 5,97 г/100г болса, сазан етіндегі бұл көрсеткіш 0,37
г/100г екендігі анықталды.
Зерттеу нəтижелерін талдау
Жылан балық етінің химиялық құрамын сазан етімен салыстыра отырып зерттеуде
төмендегідей нəтижелер алынды. Олар, ақзат 3,6 г/100 г аз болса, май мөлшері 25,8 г/100г
көп, ылғал 22,4 г/100г төмен болса, күл мөлшері шамалас болды. Сонымен қатар, жылан
балық етінің құрамындағы май қышқылдарының мөлшері қаныққан жəне моноқанықпаған
май қышқылдары бойынша сазан етіндегі мөлшерден 10 еседей жоғары болса,
полиқанықпаған май қышқылдары 5 есе көп екендігі анықталды.
Қорытынды
1.
Жылан балық етінің химиялық құрамы бойынша ақзат 20 % аз, май мөлшері 98,9
% жоғары, ылғал мөлшері 14% төмен күл мөлшері шамалас болды;
2.
Жылан балық етінің май қышқылдарының мөлшері сазан етінің құрамындағы
мөлшерден 90% жоғары болды.
285
Əдебиеттер
1.
С.Қырықбайұлы. Т.Телеуғали, А.Ə.Жұмагелдиев. Ветеринариялық санитариялық
сараптау практикум. Алматы 2013 ж.
2.
Шуклин
Н.Ф.,
С.Қырықбайұлы,
А.А.Жумагелдиев.
Экспертиза
доброкачественности и радиационной безопасности продуктов. Их стандартизация и
сертификация. Алматы 2011 г.
3.
Жұмагелдиев А.Ə. Ромашев Қ.М.,Төлепова Г.К. Сойыс малдарын тасымалдау жəне
жұқпалы аурулар кезінде мал өнімдерін санитариялық бағалау. Алматы 2012 ж.
4.
Ромашев Қ.М., Жұмагелдиев А.Ə. Кəсіби ауланатын жануарлар өнімдерін
ветеринариялық санитариялық сараптау жəне санитариялық бағалау. Алматы 2012ж.
5.
Ромашев Қ.М., Жұмагелдиев А.Ə., Сарсембаева Н.Б. Шағын кəсіпорын
жағдайында мал өнімдерін ветеринариялық санитариялық сараптау. Алматы 2013ж.
Турабеков М., Жумагелдиев А.А., Мырзабеков Ж.Б.,
Ромашев К.М., Базарбаев Р.К.,
ХИМИЧЕСКИЙ И ЖИРНОКИСЛОТНЫЙ СОСТАВ МЯСА РЫБЫ ЗМЕЕГОЛОВ
В статье приведены данные результатов исследования химического и
жирнокислотного состава мяса рыбы змееголов Шардаринского водохранилищы.
Ключевые слова:
мясо рыбы, химический и жирнокислотный состав, белок, жир,
энергетическая ценность
Turabekov M., Zhumageldiev A.A., Myrzabekov J.B.,
Romashev K.M., Bazarbaiev R.K.,
CHEMICAL AND FATTY ACID COMPOSITION OF SNAKEHEAD FISH MEAT
The article presents the results of these studies the chemical and fatty acid composition
of meat fish snakehead Shardarinsky reservoir.
286
УДК 575.224.22:636.2
Хайруллаева А., Адильбекова А.
Казахский национальный аграрный университет
ПРИМЕНЕНИЕ МЕТОДОВ ЛЕЧЕНИЯ ГИНЕКОЛОГИЧЕСКИХ ПАТОЛОГИИ КОРОВ
ПУТЕМ ВОЗДЕЙСТВИЯ НА БИОЛОГИЧЕСКИ АКТИВНЫЕ ТОЧКИ
Введение
По степени распространенности и экономическому значению воспалительные
заболевания занимают значительное место среди гинекологических болезней коров. По
данным Полянцев Н.И., Нагорный А.Н. [2] в различных животноводческих хозяйствах
гинекологической патологии подвержены ежегодно в Республике Казахстан от 15 до 30 %
животных [1, 3].
В повышении рентабельности животноводства большое значение имеют ранняя
диагностика, профилактика гинекологических патологии, в частности воспалительных
болезней, которые причиняют животноводству значительный экономический ущерб.
Особую опасность представляет эндометриты, которые в основном приводят к бесплодию.
Из-за отсутствия клинических признаков он долгое время не выявляется, осложняется или
переходит в клинически выраженный метрит, нередко с полным или частичным
прекращением функции матки.
Отечественными и зарубежными учеными и практиками приложено много усилий для
изыскания методов и средств диагностики и лечения гинеккологических патологии. Но на
сегоднящний день в условиях производства животноводы поддерживают современные
безмедиаментозные методы лечения. Поэтому мы предлогаем применение методов
лечения гинекологических патологии коров путем воздействия на биологически активные
точки.
Цель и задачи исследования
Исходя из вышесказанного мы поставили цель:определить основные причины
развития гинекологических патологии в хозяйствах и проверить диагностическую и
лечебную эффективность метода воздействия на биологически активные точки при
акушерско-гинекологических патологиях. В связи с этим, изучали заболеваемостькоров в
условиях хозяйства, а так же влияние воздействия на биологически активные точки при
акушерско-гинекологических патологиях.
Материалы и методы исследования
Исходя из вышеизложенного работа проводилась на коровах МК 2 СХПК ПЗ
«Алматы» и животных индивидуального сектора с. Енбекши Талгарского района,
Алматинской области. Для выяснения основных причин развития мы проанализировали
данные о заболеваемости половых органов в журнале регистрации и все маточное
поголовье после отела подвергали клиническому осмотру. Для выявления патологии
половых органов проводили клинические исследования и лабораторные анализы половой
слизи. Лабораторные пробы ставились в условиях хозяйства, остальные – в лаборатории
кафедры акушерства и хирургии КазНАУ общеизвестными методами. Результаты этих
исследований приведены в таблице1.
Результаты исследования
Из данной таблицы видно, что из обследованного маточного поголовья хозяйства из
101 коров оказались больными эндометритом 21, что составляет 20,7%. При этом у 18
животных эндометрит протекал, скрыто, а клинически выраженный – только у 4 коров.
Указанные данные дают основание предположить наличие определенной связи между
287
условиями содержания и заболеваемостью коров эндометритами. У животных
индивидуального сектора, где животные большей частью находятся на стойлово-
пастбищным содержании, эндометриты отмечались меньше (15,5%), чем у коров
молочного комплекса №2, где превалирует стойловое содержание (до 23,5%). Средняя
поражаемость эндометритами у коров с индивидуального сектора стойлово-вольным
содержанием составлял 18,3%.
Таблица 1 - Заболеваемость коров эндометритами в зависимости отусловии
содержания
Зоны
Кол-во
коров
Выявлено коров,
больных
эндометритом
В том числе,
клинически
выраженных
Кол-во
Процент
Кол-во
Процент
Стойловое
Стойлово-вольное
Стойлово-пастбищное
ИТОГО
53
27
21
101
12
5
3
21
23,5
18,3
15,5
20,3
3
1
-
4
2,4
1,5
-
3,9
Заболеваемость коров эндометритом зависил также от сезона года. Так,
эндометриты сравнительно больше диагностировались весной (17,4%), что очевидно,
связанно сснижением качества кормов и условии содержания, а также возможным
понижением резистентности организма коров вследствие влияния на организм
неблагоприятных условий стойлового содержания. В летний период коровы
болелиэндометритом сравнительно меньше (15,7%).
Таблица 2 - Заболеваемость эндометритом в зависимости от сезона года
Время
исследования
Количество коров
Выявлено больных эндометритом
количество
Процент
Зима
Весна
Лето
Осень
333
711
95
302
53
124
15
45
16,0
17,4
15,7
17,0
Всего: 1441 237
16,4
После установления диагноза мы провели лечение гинекологических патологии
коров путем воздействия на биологически активные точки. Схема биологически активных
точек приведена в нижеследующей таблице.
Таблица 3. Точки акупунктуры
Диагноз
№
рецепта
Номера точек
акупунктуры
Стимуляляция родов 1
16,17,27.28,33,40,41
Задержание последа 2
7,10,11,15,31,35
Выпадение матки и влагалища 3
8,9,10,11,30,31
288
Субинволюция
Матки
Начальная
ста-
дия
Осложненное
течение
4
5
11,20,21,28,35,41
6,7,9,27,29,35,40
Вульльвит, вестибулит, вагинит
6
30,31,34,35,40,41
Цервициты
7
7.11,12,31,32.33,28
Послеродовой парез
8
9,15,28,33,58,60
Эндометрит катаральный,
Хронический и скрытый
9
4,6,7,18,20,23,30,32,33
Эндометрит гнойно-катаральный
Острая форма
10
7,11,12,27,29,30.31,41,45
Сальпингиты
11
4.5,6,7,16,17,18,19
Дисфункция
Яичников
гипофункция,
персистентное
желтое тело,
кистозное
перерождение
12
3,4,5,6,7,16,17,18
Дисфункция
матки
Атония
13
4,7,11,27,29,31,40
Отек наружных половых органов
14
11,34,35,40,4-1
Импотенция производителей
15
1,4,5.7,11,23.28,34,35.41.58
Стимуляция охоты и
оплодотворяемости
26
7,23,32.33.40,41.
8,9,10.1112,25.26.27.29.
Схема-1. Кожное расположение биологических активных точек у коров "вид сбоку"
289
Схема-2. Остеолокализация биологических активных точек у коров "вид сбоку"
Таблица 4– Результаты лечения коров, больных эндометритом
Группа
Количество
животных
Выздоро-
вело
после 2-х
курсов
лечения
Осеменили
Оплодо-
творилось
Количество
дней
бесплодия
на корову
1
15
13
12
11
71
2
15
11
9
7
81
3
14
10
8
6
74
Выводы
1. Проявления патологии маткикоров определенно зависит от сезона года.
2. При применение метода лечения гинекологических патологии коров путем
воздействия на биологически активные точки эффективность составила 80-92%
Литература
1. ШатвиецA.M. «Вопросы по лечению эндометритов» Ветеринария 1984 г. № 4
стр.48-50.
2. Полянцев Н.И., Нагорный А.Н. «Акушерско - гинекологическая диспансеризация
на елочных фермах».Москва. Россельхозиздат.1985 г.
3. Терещенков А.С. «Профилактика и лечение акушерско гинекологических
болезнейкоров». Минск. 1990 г. Уроджай.
В статье приведены данные о влиянии некоторых факторов на заболеваемость коров
эндометритами и об эффективности применения метода лечения гинекологических
патологии коров путем воздействия на биологически активные точки
Мақалада сиырлардың гинекологиялық ауруына шалдығуына кейбір факторлардың
ықпалы жөнінде жəне эндометритті емдеуде биологиялық белсенді нуктелерді тітіркендіру
арқылы емдеу нəтижесінің тиімділігі жөнінде мəліметтер келтірілген
290
ТЕХНОЛОГИЯ ПРОИЗВОДСТВА И ПЕРЕРАБОТКИ ПРОДУКЦИИ
УДК636.23/28.084
Абрикосова В.И., Кусаинова Ж.А., Ниязбеков Н.С., Бекасыл Ш.Б.
Казахский Национальный Аграрный Университет
РАЗРАБОТКА ОПТИМАЛЬНЫХ ДОЗ БИОЛОГИЧЕСКИХ АКТИВНЫХ
ВЕЩЕСТВНОВОГО ПОКОЛЕНИЯ (ФЕРМЕНТОВ) В РАЦИОНАХ
ЦЫПЛЯТ-БРОЙЛЕРОВ
Аннотация
В статье приводятся питательная ценность кормосмесей, действие различных доз
ферментов на рост и развитие цыплят-бройлеров, на сохранность поголовья, выход тушек I
категории. Определены затраты на содержание и кормление цыплят-бройлеров.
Ключевые слова:
корма, ферментные добавки, концентраты, прирост, премиксы,
антибиотики, антиоксидант
Введение
В настоящее время в себестоимости продукции животноводства большой процент
занимает стоимость кормов. Как недостаток, так и избыток кормов, приводит к снижению
усвоения питательных веществ, перерасходу кормов, которые в свою очередь влияют на
обменные процессы организма, приводящие к гибели птицы. В комбикорма для птиц такие
ингредиенты, как кукуруза, ячмень, пшеница, рожь. В этих ингредиентах в большом
количестве, особенно в оболочке, присутствуют не крахмалистые полисахариды и анти
питательные вещества, которые снижают продуктивность животных и птиц. С этой целью
специалисты изыскивают пути обеспечения птиц полноценным кормлением, повышающим
общую и иммунологическую резистентность организма, увеличивающим продуктивность,
снижающим затраты корма и существенно улучшающим качество получаемой продукции.
С целью повышения переваримости и усвояемости питательных веществ комбикормов,
приготовленных из указанных ингредиентов в последние годы используют ферментные
препараты, премиксы зарубежного производства.
По литературным данным в производстве животноводческой продукции достигают
высоких результатов хозяйства, применяющие эти препараты, при этом среднесуточные
приросты цыплят-бройлеров повышаются на 20-30%, сохранность молодняка на 40%, а
расход кормов снижается на 15-20%.
Вместе с тем, новые технологии содержания и эксплуатации животных,
предусматривающие интенсификацию производства продуктов птицы на концентратном
типе кормления при выращивании их являются не лучшим.
В связи с этим в последние годы все большее применение в кормлении птицы
биологически активные препараты обладающие неоспоримыми преимуществами усвоения
питательных веществ рациона.
Методика. Материалом для исследований послужили мясные цыплята кросса
«ArborAcres». Исследования проводились на птицефабрике «Алель-Агро» Илийского
района, Алматинской области. Птица вышеуказанного кросса акклиматизирована в
условиях вышеприведенного хозяйства.
Молодняк содержали в помещении, разделенном на секции. Было сформировано 7
групп, из них одна группа контрольная, и 6 опытных по 150 голов в каждой группе.Под
брудером температура была на уровне 32
0
С.
291
В научно – хозяйственных опытах изучались: продуктивность цыплят, качество
продукции птиц.
Была создана база данных литературных источников. Проведен отбор
средних проб кормов и кормосмесей для проведения химического анализа и установления
питательной ценности кормового рациона.
Опыт по определению оптимальной дозы данного препарата проводился по
следующей схеме (таблица 1).
Таблица -1 Схема опыта
Группы
Характер кормления
I контрольная ОР- основной рацион (50% ячменя)
Достарыңызбен бөлісу: |