Метеорологиялық-климатологиялық энциклопедия
жүктеу/скачать 4,63 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ДЖОМОЛУНГМА
| ДЕФОРМАЦИЯ — ӛзара әрекеттесуші екі дененің жанасуы
кезінде оларды құрайтын жеке бӛліктері қозғалысқа келеді де, бұл денелердің пішіні мен ӛлшемі ӛзгереді. Мысалы, серіппе денеге әрекет ете отырып созылады, жұка таякша иіледі, қолдың бұлшық еттері қатаяды. Дене пішінінің немесе ӛлшемдерінің ӛзгеруін деформация (латынша деформация - бүліну, бұзылу) деп атайды. Деформация денелердің ӛзара әрекеттесуі кезінде жүзеге асатындықтан, ӛзара әрекеттесетін екі дене де деформацияланады.Мысалы, қолдың эспандерге әрекетін алайық. Эспандерді созу кезінде колдың Бұлшык еттері катаяды (деформацияланады), эспандер де деформацияланады, яғни ол ӛз пішінін ӛзгертеді Деформация пластикалық және серпімді болып бӛлінеді. Күштің әрекеті тоқтағаннан кейін, дене ӛзінің бастапқы пішіні мен ӛлшемін ӛзгертетін болса, мұндай деформация пластикалық деп аталады. Пластикалык деформациядан кейін дене ӛзінің жаңа пішіні мен ӛлшемін толығымен немесе жартылай сақтайды және ондай дене пластикалық дене деп аталады. Мысалы, пластилиннен немесе саздан кӛп күш түсірмей-ақ қандай да бір пішіндегі дене жасауға болады. Ал колымыздың пластилинге әрекет етуі тоқтағаннан кейін ол ӛзінің жаңа пішінін сактайды. Күштің әрекеті тоқтағаннан кейін дененің бастапқы пішіні мен ӛлшемі қайтадан қалпына келетін болса, мындай деформация серпімді деп аталады. Деформация формуласы Бұл жерде l 2 — Элементтің деформациядан кейінгі ұзындығы l 1 — Элементтің ұзындығы ДЖОМОЛУНГМА Эверест (ағыл. Mount Everest), немесе Сагарматха — жер бетінің ең биік шыңы, биіктігі 8844,43 немесе 8848 немесе 8850 м, Гималай тауларында орналасқан. Непал және Қытайдың (Тибет автономиялы ауданы), бірақ шыңның ӛзі Қытай территориясында орналасқан. |