КОЛДОНУЛГАН АДАБИЯТТАР
Абдылдабек кызы Жаңыл (?), . Бабам Шабдан жөнүндө. Шабдан баатыр. «Ала-Тоо» журналынын
тиркемеси, 15-бет.
Академиянын фондусу (?), инв. №110
Аристов Н. А. (2001), Усуни и кыргызы или кара – кыргызы: Очерки истории и быта населения западного
Тянь-Шаня и исследования по его исторической гнографии, Бишкек: Илим.
Бартольд В. В. (1996), Избранные произведения по истории кыргызов и Кыргызстана. Сост.,доп.комитет. и
предисловие О. Караева. Бишкек.:Шам.
Кемель Шабдан уулу (1999), Краткая история Шабдана баатыра. Шабдан баатыр: эпоха и личность:
Документы и материалы. /Сост. Ж. Абдылдабек кызы и др. – Б.:Шам, 1999.
Кол жазмалар фондусу (?), Инв. № 514. Ысак Шайбеков тарабынан 1912-жылы жазылган.
Кыргыз Республикасынын БМА. (?), Ф.И.-75.оп. 1, д. 51, 28-барак
Өмүрбеков. Т. (2003), Улуу инсандардын Кыргызстандын тарыхындагы ролу жана орду (XIX кылымдын
ортосу - XX кылымдын башы).
Сагымбайдын кошогу (1992), Шабдан баатыр. Ала Тоо журналы. Б.:Учкун, 1992
Смирнов, Е. Т. (1889), Султаны Кенисара и Садык. Библиографические очерки Султана Ахмета Кенисарина.
Обработано для печати и снабжено примечанияси. Типо-литография С. И. Лахтина, Ташкент: 1889.
Солтоноев. Б. (1993), Кызыл кыргыз тарыхы. Бишкек.:Учкун, 2 китеп.
Сыдык уулу, Осмонаалы (1992), Шабдан баатыр. Ала Тоо журналы.Бишкек.:Учкун Кыргыз Шабдан тарыхы
(үзүндү) деген макалада берилген.
Тарыхый ырлар, кошоктор жана окуялар (2002), Б.:Шам.
"ŞAİR EVLENMESİ" VE "AHİR ZAMAN"
OYUNLARININ KARŞILAŞTIRILMASI
Yrd. Doç. Dr. Vedi AŞKAROĞLU
Özet: Batılı anlamda ilk tiyatro oyunu olarak kabul edilen Şinasi'nin "Şair Evlenmesi", Osmanlı toplumunun
değişik katmanlarını işlemesi yoluyla çok yönlü sosyal ve kültürel eleştirileri içinde barındırır. Aynı şekilde,
yazarı hakkında, ismi dışında pek bir bilgi sahibi olmadığımız, Kırımçak tiyatro eseri olan ve A. O. Lovi
tarafından yazılan "Ahir Zaman" adlı oyun da sosyo-kültürel açıdan Kırımçak toplumunun bir kesitini sunar.
Her iki oyun, evlilik kavramını irdelerken, erkek ve kadınların tutumları, davranış biçimleri, töreler,
gelenekler gibi kültürel boyutta toplumun yaşamını yansıtan öğeler oyunların önemli bir bölümünü teşkil
eder. Bu çalışmada, "Ahir Zaman" ve "Şair Evlenmesi" oyunlarında ortak yapısal ve izleksel benzerlikler,
karşılaştırmalı bir biçimde irdelenecektir.
Anahtar Kelimeler: "Şair Evlenmesi", "Ahir Zaman", Evlilik, Kültür, Toplum, Karşılaştırma
Comparison of "The Poet's Wedding" and "The Recent Time"
Abstract: "The Poet's Wedding" by Şinasi, a play accepted as the first Turkish theater presentation in the
modern Western style, contains multi-dimensional social and cultural criticism by handling different levels of
Ottoman life. Similarly, though nothing is known about except that it was written by A. V. Lovi and that it is
a Crimiachak play, "The Recent Time" presents people's socio-cultural picture. Both plays focus upon the
concept of marriage and the activities of men and women, lifestyles, beliefs, traditions and similar cultural
markers constitute the main body of the plays. In this study, the common structural and thematic features of
"The Poet's Wedding" and "The Recent Time" will be compared and contrasted.
Keywords: "The Poet's Wedding", "The Recent Time", Marriage, Culture, Society, Comparison
Şinasi'nin "Şair Evlenmesi" ve A. O. Lovi'nin "Ahir Zaman" adlı oyunlarının karşılaştırılması
sayesinde, sadece Osmanlı dönemi Türk insanının İslamiyet kavramı ile şekillenen ve Batılılaşma
ekseninde tasvir edilen olguları görmekle kalmaz, yine Musevi Türk toplumu olan Kırımçakların da
kültürel açıdan nasıl bir dünya algısına sahip oldukları da görme şansını yakalayabiliriz. Bir sanat eseri
olarak, çok önemli olmasa da, "Ahir Zaman" adlı oyunun incelenmesinin çok önemli kültürel boyutları
bulunmaktadır, çünkü kısa bir süre içinde bazı etnik kültürlerin ve dillerin tamamıyla ortadan kalkma
olasılığı Karaylar (Altınkaynak, 2006a), Kırımçaklar (Altınkaynak, 2006b) ve Urumlar (Altınkaynak,
2008) gibi örneklerde açık bir biçimde görülmektedir.
"Şair Evlenmesi" ile "Ahir Zaman", sadece birer sanat eseri olarak düşünülmemelidir. Yok olma
tehdidi ila karşı karşıya kalan Kırımçaklar'ın sosyal ve kültürel kimliklerinin tanınması açısından, "Ahir
Zaman"ın önemli olduğunu söylemek gerekir. Ancak karşılaştırmalı edebiyat konusunda, farklı dini
inanışları olan iki toplumun ayrıldıkları hususlardan ziyade, her iki toplumun milli kimlikleri ile dünyayı
anlama ve anlamlandırma konusundaki benzerlikler çok daha dikkat çekicidir.
Teknik ve içerik bakımından, Şinasi ve Lovi'nin ilk ortak noktası, estetik unsurları işleme ve sanat
kaygısından ziyade, toplumsal bir resim çizme çabalarıdır; "Şinasi'nin yapıtlarında öne çıkan asıl şey
sanatsal nitelik değil, verdiği yeni mesajlar ve düşüncelerdir." (Aydın 2000: 105). Evlilik gibi genel bir
kavramın etrafında şekillenen oyun kurguları, erkek ve kadın arasındaki ilişkileri, karakterlerin
betimlenmesini, inanç kavramlarını, çıkarcılığı, geçim derdini, duyguları, geleceklerini belirlemeye
çalışan genç kızların tutumlarını, mahalle içinde ortak bir yaşam alanı oluşturan diğer kişilerin
yaklaşımlarını, evlilik konusunda aracılık yapan kişileri, yaşanan sorunlara getirilen çözümleri, aklın
övgüsünü, duygusallıkla biçimlenen tepkileri, paranın gücü karşısında bireylerin değişen
konumlandırmaları gibi pek çok motifin işe koyulmasını sağlar.
Tüm bu motifleri ile iki oyun da bir yandan toplumsal bir eleştiriyi içinde barındırırken, aynı
zamanda sorunların çözümlerine yönelik önermelerle ortaya çıkarır. Genel anlamda bakıldığında,
“Cumhuriyet devri piyeslerinde kadının örf ve âdetler karşısındaki tavrı ikiye ayrılır. Bir kısım kadınlar
töre karşısında boyun eğerler. Boyun eğmeyenler ise büyük bedel ödemeye mahkûmdurlar.” (Töre
2006:214). Şinasi'nin "Şair Evlenmesi"nde, böylesi bir tespitin izlerini sürmek mümkün gözükse de,
Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi, vediaskaroglu@ardahan.edu.tr
654
III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu
muhtemelen dini farklılıklardan dolayı, Lovi'nin "Ahir Zaman"ında kadının konumlanması ve geleceği
konusunda kendi kararını kendisinin vermesi bakımından farklılıklar ortaya çıkar. "Şair Evlenmesi"nde,
kadının kendi kararlarını verememesi oyunun din adamları ve diğer halk kesimlerinin belirlediği erkek
merkezli bir kurguya yol açar. "Ahir Zaman" ise dini unsurların daha az etkili olduğu Cumhuriyet dönemi
oyunlarının niteliğini taşır.
Öte yandan, merkezine evlilik olgusunu almasıyla "Şair Evlenmesi", kadın-erkek ilişkilerinin
gelenekçi bir bakış açısı ve dini uygulamalarla belirlenen yapısını da hedef alır. Yozlaşmış ve artık
baskıcı töreleri eleştirir, yenilikçi düşünceleri savunur. "Şair Evlenmesi" gerçek kavramını sorgular,
toplumsal değişimi hedefler ve yeni algıların kapısını aralar. Yozlaşmış algıların etkisini işleyen her iki
oyun, para, çıkarcılık, kültürel unsurların insanın hayatına yönelik dayatmaları, din kavramının insanın
kaderine etki eden olumsuz uygulamalar gibi konularda birleşir. Karakter sentezleyici özelliklerin pek
fazla bulunmadığı iki oyunun ana özelliği, Enginün'ün de belirttiği gibi, “seyirlik oyunlar ile batı
tiyatrosunun nasıl birleştirilebileceğini gösteren başarılı bir(er) töre oyunudur.” (Enginün 2010: 653).
Teknik ve içerik açısından, insanların konuşmaları, seçilen dil, tiplemeler, mekânlar, konuların
gülünçlüğü, olay örgüsündeki eleştiriler gibi pek çok unsur, Meddah, Ortaoyunu ve Karagöz gibi
geleneksel biçimlerle örtüşür.
"Ahir Zaman" ile "Şair Evlenmesi" piyeslerinde ortak diğer bir nokta, bireyin geleceğine yönelik
toplumun dolaylı ya da doğrudan müdahaleler yapmasıdır. Yazılı olmayan kurallar her iki oyunda kendini
gösterir. Geleneksel bir toplumun resminin çizildiği oyunlarda, evlilik kurumunun tek başına iki kişi
arasındaki bir ilişkiye dayanmaması önemlidir. Burada, bir kadının ya da bir erkeğin evlenmesi, sadece
bireysel bir ilişki olarak karşımıza çıkmaz, daha ziyade, oyunlarda resmi çizilen mekânın sakinlerinin
belirleyici ve müdahaleci bir tavrı söz konusudur. Belirleme ya da müdahale sadece evliliği düşünen
kişilerin birinci derecedeki akrabaları ile ilgili değildir. Toplumun küçük ölçekte bir görüngüsü olan ev,
sokak ve mahalle gibi mekânlar, her iki oyunda sadece bir yerleşim yeri değil, topluluğun tüm birimleri
ile ortak bir yaşam sürdürdüğü sosyal alanlardır. Bu yüzden, bu mekânlarda yaşayan neredeyse herkesin,
evlilik, ilişkiler, davranışlar, düşünceler, kişilikler gibi pek çok kavramın yaratılması, sürdürülmesi
kurulması ya da korunması konusunda söyleyecek bir söze sahiptir. Her iki oyun, ortak kültürel bir
yaşantının yansımasını sunar.
"Ahir Zaman" ile "Şair Evlenmesi" oyunlarında, kişi isimleri ile dini inanışları belirleyen
sözcükleri bir kenara bırakırsak, her iki oyunun neredeyse aynı yazar tarafından, en azından aynı
mekânlardaki aynı kişiler ile ilgili yazıldığını söylemek mümkündür:
"Şair Evlenmesi"nde, duygusal, romantik, batı değerleri ile yetişmiş, kendi toplumuna yabancı
olan şair Müştak ile "Ahir Zaman"da, yine sosyal davranışlar konusunda toplumdan kopuk, romantik,
ama kurnaz ve çıkarcı biri şeklinde betimlenen Şopalak'ın züğürtlüğü iki oyundaki ortak motiflerden
birisidir.
Her iki oyunda, evlilik adayı olan ikişer kızın bulunması diğer ortak bir noktadır. "Şair
Evlenmesi"nde bu iki kız, birisi yaşlı, çirkin ve evde kalmış olan Saniye Hanım, diğeri ise Müştak Bey'e
aşık olan Kumru Hanım adındaki kardeşlerdir. Aracıların ve din adamı konumunda betimlenen
Ebullaklaka'nın oyunları sonucunda, Müştak Bey, asıl sevdiği kız yerine, ablası Saniye Hanım'la
evlendirilir. Bunu farkettiğinde artık geri dönülemez bir yola girmiştir. Ancak, arkadaşı Hikmet Bey'in
yardımı ve rüşvet sayesinde durum düzeltilir ve oyun mutlu sonla biter. "Ahir Zaman"da ise evlilik adayı
kızlar kuzendir. Her iki kız genç ve güzeldir. Burada da, aracıların çıkarcılığı söz konusudur ve iki farklı
aracı, daha fazla para koparmak adına, evlenme sözü verilmesine rağmen, ikili bir tutum sergiler. Hikmet
Bey figürü gibi, kızların babaları, oyunu ortaya çıkarır ve yine oyun, çıkarcıların yenilgisi ile mutlu bir
sonla biter.
Her iki oyunda evlilik konusunda kurnazlık işlenir. "Şair Evlenmesi"nde oyunu oynayan aracılar
ve din adamı konumundaki Ebullaklaka iken, "Ahir Zaman"da da arabulucular tarafından bir kurnazlık
sergilenir, ama asıl çıkarcı tipleme damat adayı olan Şopalak'tır. Bu açıdan, Müştak Bey, saf, romantik bir
tipleme iken, Şopalak, uyanık ve çıkarcı bir tipleme olarak sunulur.
Her iki oyunda, evliliğin gerçekleştirilmesi için bazı kişiler para alır. "Ahir Zaman"da aracılar iki
farklı kız için aracılık yaparlar ve kızların aileleri onlara belirli miktarda para taahhüt eder. "Şair
Evlenmesi"nde ise hem aracılar hediye alır, hem de Ebullaklaka'ya, doğru kızı getirmesi ve ortaya çıkan
kaotik durumu düzeltmesi için Hikmet Bey tarafından rüşvet verilir.
655
Yrd. Doç. Dr. Vedi AŞKAROĞLU/ “Şair Evlenmesi” ve “Ahir Zaman” Oyunlarının Karşılaştırılması
Evlilik konusunda, duyguların yerine, evliliği düşünen bireylerden çok, dışarıdaki kişiler
belirleyicidir. Toplumsal müdahale, ortak yaşamın bir yansımasıdır. Para çok önemli bir rol oynar.
"Şair Evlenmesi"nde, Müştak Bey ile Kumru hanım arasında bir aşk bulunur, ancak Şopalak ile
Devlet ya da Sedet arasında herhangi bir aşk yoktur.
Hem Şopalak hem de Müştak giyimlerine çok önem verir. Dış görünüm diğerleri açısından çok
önemli bir gösterge olarak kabul edilir. İnsanlar kişileri hem sözleri hem de dış görünüşleri açısından
değerlendirir. Değerlendirme, Müştak Bey karakterinde daha ziyade kültürel boyutlu iken, Şopalak
karakterinde, özellikle şapkası bir simge olarak değerlendirilerek, zenginliğin ve sosyal statünün bir
göstergesi olarak düşünülür.
Her iki oyunda ortak mekân kullanımı kendini ortaya koyar. Sokak ve ev mekânları her iki
oyunun ortak mekânı iken, "Ahir Zaman" oyununda bahçe de önemli bir yer tutar. Sokak, "Şair
Evlenmesi"nde daha çok erkeklerin ortaya çıktığı bir yerdir, ancak "Ahir Zaman"da kadın ve erkek
arasında mekân kullanımı açısından bir ayırım söz konusu değildir. "Ahir Zaman"da ev sadece ev
ahalisinin değil, akrabaların ve tanıdık diğer insanların da erkekli kadınlı bir arada bulundukları bir yer
olarak tasvir edilir.
Her iki oyunda halk dili bütün çıplaklığı ve basitliği ile kullanılır.
İki oyun gerçekçi bir bakış açısı ile sunulur.
İki oyun da toplumun alt kesimini işleyerek, üst sınıflardan insanlara yer vermez.
İki oyun da durumsal ironi ve sesletim benzerliği yoluyla komedi unsurunu işlemeye çalışır.
Her iki oyunda erkek ile kadın arasındaki ilişkiler çok öenmli bir yapı unsuru iken, "Şair
Evlenmesi"nde sosyal işlevleri bakımından farklı insan tiplemeleri öne çıkarılır. Hikmet Bey, Müştak Bey
ile Ebullaklaka simgesel birer role bürünürler. Şinasi'nin, toplumsal didaktik bir işlevi de hesaba katarak
yazdığı Şair Evlenmesi, izleyiciye önemli iletiler sunar.
"Şair Evlenmesi", “görmeden evlenmeyi işleyen bir töre komedyasıdır; eserin tümdokusu
örflerimizden kaynaklanır” (Akı 1989: 61). "Ahir Zaman" da Kırımçak toplumunun örflerini işleyen bir
töre komedyası olarak kabul edilmelidir.
Müştak Bey, kendisine, toplumuna, değer yargılarına ve dinsel uygulamalara karşı
yabancılaşmıştır. Tam bir romantik olarak sunulur.
Şiir okuması, aşk kavramına derin bir hayal gücü ile
sarılması, giyim kuşam tarzı, konuşmaları, saf davranışları ile yanlış Batılılaşmanın simgesidir. Bu
özellikleri ile Şopalak'a benzer. Şopalak, gelin adayları gibi, genç neslin temsilcisidir ve konuşmalarında,
kültürel yozlaşmayı ve yabancılaşmayı imleyen Rusça sözcükleri çokça kullanır. Hem Müştak hem de
Şopalak, kendilik değerleri içinde yaşadığı toplumla tezat oluşturur. Onlar, dış dünyanın biçimlendirdiği
insanlardır; "Dikkate değer bir noktadır ki Sinasi, şu basit komedicikte bile yenilikçi karakterini belli
etmiş, korumuştur. Batıya ve uygar hayata düşkün olan bir adamı (şair Müştak Bey’i) mahalle halkı
arasında nefret edilen, ama sonunda başarıya ulaşan bir kişi göstererek ve cahil mahalle halkını
küçümseyip alaya alarak, yenilik fikrini doğru ve güzel bir örnek halinde vermek istemiştir," (Kutlu 1982:
22). Müştak ve Şopalak, nasıl konuşacağını, nasıl davranacağını, sorunları nasıl çözeceğini bilmedikleri
gibi, din adamlarının, sıradan insanların oluşturduğu kamuoyu baskısının ya da geleneklerle inanç
uygulamalarının bir insanın kaderini ne denli değiştirebileceğini çözümleyemezler. Zaten, oyunlarda
ortaya çıkan kaotik durumun (ve ironinin) ana kaynağı, Şopalak ve Müştak'ın toplumdan kopukluğudur.
Hikmet Bey, Şinasi tarafından ideal insan tipi olarak sunulur. Hem Batı'nın değerlerini, yaşam
tarzını ve insan konumlandırmalarını hem de Osmanlı toplumunda, paranın insanlara ne tür bir etkide
bulunacağını oldukça iyi bilir. Kurnaz değil, akıllıdır ve hem insanları hem de genel anlamda toplumu çok
iyi gözlemleyerek, onların zaaf noktalarını kolayca çözebilir. Ahir Zaman"daki Zevadyaka'ya benzer
özellikler taşır. Zevadyaka da, akıllıdır, insanları iyi tanır, para konusunda nasıl davranabileceklerini bilir;
"daha kurnaz, iş bilen birisi"dir (Altınkaynak 2015: 7). O da Hikmet Bey gibi, kurnazlıkla kurgulanan
oyunu bozar ve çözümü sağlar.
Ebullaklaka, adının çağrışımı gibi, dilbaz, kurnaz ve çıkarcı bir din adamıdır. Toplumsal, dini ve
kültürel işlevleri çok ön plana çıkarılır; "Ondokuzuncu yüzyılın ilk yarısına kadar, mahalleleri yönetenler
imamlardı. … Zamanla mahalle imamları bu görevlerini kötüye kullanmışlar veya hakkıyla yerine
getirememişlerdir. … Yeniçeri ocağı lağvedildikten sonra, şehrin asayişini sağlamak, vergi toplayabilmek
ve mahalle idaresinin düzenini kurmak gerekmekteydi. … İmamların mahalleye gelen gideni kontrolde
ihmal ve yolsuzlukları da görülmüştü" (Ortaylı 2006: 19-20). Görevini kötüye kullanan bir tipleme
656
III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu
olarak Ebullaklaka, çöpçatanlık yapan ve cümleleri içinde sıkça yeminler eden Horosçık Heneketta ile
çeşitli dalavereler çeviren ve yine sürekli yeminler eden diğer bir çöpçatan Torgayçık Akbiketta
(Altınkaynak 2015: 8) tiplerine benzer. Her üç tiplemenin ortak özellikleri, toplumu yönlendirmeleri,
çıkarcı olmaları ve para kazanmak için her türlü oyunu çevirebilecek yapıda olmalarıdır.
Sonuç
Farklı dönemlerde, farklı dinlere mensup, biri Osmanlı diğeri Kırımçak olmak üzere iki Türk
toplumunu işleyen Şinasi'nin "Şair Evlenmesi" ile A. O. Lovi'nin "Ahir Zaman" adlı oyunları pek çok
ortak noktaya sahiptir. Evlilik, çıkarcılık, topluma yabancılaşma gibi izlekler konusunda benzerlikler,
işlenen mahalle yapısı, konuşmalardaki argo kullanımları, tiplerin halkın alt kültürel kesiminden
seçilmesi, sosyal açıdan benzer yaşam biçimlerini konu edinmesi gibi açılardan da ortak bir zemine
oturtulur. Temel önermesi, görücülük usulüne göre evlenmenin eleştirisine dayandırılan, modernleşme,
batılılaşma ve kültürel yozlaşmayı işlemek olan "Şair Evlenmesi", "Ahir Zaman"ın kültürel yabancılaşma,
yozlaşma konularını merkezine alması açısından kısmen benzeşir.
İki farklı oyunun kişileri, izlekleri ve davranışları ile benzerlik ve farklılıkların karşılaştırılması,
eserlerin ortak ve farklı noktalarının ortaya konması açısından önemli bir çalışma olmakla birlikte,
Kırımçak, Kıpçak, Urum, Gregoryan Kıpçak gibi farklı inanç ve coğrafyalara sahip diğer Türk
toplulukları ile ilişkilerin kurulması çok daha geniş boyutlu çalışmaları gerektirir. Bu açıdan, bu çalışma,
kendi kültürümüzle yakın akraba kültürlerinden daha az bilinenler arasında edebi metinler yoluyla
bağlantı kurulması açısından ilk olmakla birlikte, sınırlı bir bakış açısı sunmakta ve geliştirilmeye ihtiyaç
duymaktadır.
KAYNAKÇA
Altınkaynak, E. (2015). Ahir Zaman (A. O. Lovi'nin Ahır Zeman Adlı Piyesi), Ankara, Karadeniz Dergi Yay.
Altınkaynak, E. (2006a). Tozlu Zaman Perdesinde Kırım Karaylar. Hollanda.
Altınkaynak, E. (2006b). Kırımçaklar. Hollanda.
Altınkaynak, E. (2008). Urum Folklor ve Halk Edebiyatı. Ankara.
Akı, N. (1989). Türk Tiyatro Edebiyatı Tarihi 1, İstanbul: Dergah Yay.
Aydın, A. (2000). "Batılılaşma Döneminde Şinasi ve Fransız etkisi." Edebiyat Fakültesi Dergisi Cilt:17/ S.:2,
ss.105-131.
Kutlu, Ş. (1982). Şair Evlenmesi, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Ortaylı, İ. (2006). Osmanlı Toplumunda Aile, İstanbul: Pan Yay.
Töre, E. (2006). Hayattan Sahneye Kadınlar, İstanbul: Duyap Yay.
Enginün, İ. (2010). Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyet’e (1839-1923), İstanbul: Dergâh Yay.
TÜRK BASININDA DİL BECERİLERİ, SÖZ VARLIĞI VE
TÜRKÇENİN DİĞER MESELELERİ: 2006-2011 YILLARI ARASI
Yrd. Doç. Dr. Yasin KILIÇ
Özet: Bu araştırmanın amacı; dil becerileri, söz varlığı ve Türkçenin diğer meseleleri hakkında Türk
basınında yayımlanan makale ve yazıları değerlendirmektir. Ayrıca alan uzmanlarının dikkatini Türkçe dili
hakkında yayımlanan makale ve yazılara çekmektir. Bu araştırmada betimsel tarama modeli uygulanmıştır.
Araştırma kapsamına alınan gazete yazıları, yayınlandığı yıla ve yayınlandığı gazeteye göre “okuma,
dinleme, konuşma, yazma, söz varlığı ve Türkçenin diğer meseleleri” şeklinde sınıflandırıldı.
Bu araştırmanın örneklemini 2006-2011 yılları arasında Sabah, Zaman, Hürriyet, Posta, Habertürk
gazetelerinde Türkçe eğitimi alanında yazılmış 178 makale ve yazı oluşturmaktadır. Örneklem olarak
belirlenen yazı ve makaleler okuma, dinleme, konuşma, yazma, söz varlığı, Türkçenin diğer meseleleri
şeklinde sınıflandırılmıştır.
Okuma, dinleme, konuşma ve yazma dil becerileri ile ilgili yazılarda genellikle dil becerileri alandaki
eksiklikler gündeme getirilmiş, çözüm önerileri sunulmuştur. Türkçenin diğer meseleleri hakkındaki
makalelerde ise Türk dili ile ilgili sorunlar tartışılmıştır.
Türk basınında, Türkçe hakkında çıkan bu yazılar gelecekteki çalışmalara ve araştırmacılara yeni fikirler
sunabilir ve Türkçe eğitimi çalışmalarına katkı sağlayabilir.
Anahtar Kelimeler: Dil becerileri, basın, söz varlığı, Türkçe araştırmaları
Language Skills, Vocabulary and Turkish Other Matters of Turkish in Turkish Press: 2006-2011
Years
Abstract: The aim of this research is to evaluate writings published in Turkish press about language skills,
vocabulary writings and other issues of Turkish. It is also attracted the attention of experts on the article
published about Turkish language. Survey description model has been applied in this research.
Newspapers articles in the scope of the research were classified as "reading, listening, speaking, writing,
vocabulary and other issues of the Turkish" according to the newspapers which was published year before on
so forth.
Between 2006-2011, the sample of this study consists of 178 newspaper articles written in the field of
Turkish education are from Zaman, Hürriyet, Posta, Habertürk newspapers. The identified articles as sample
are classified as reading, listening, speaking, writing, vocabulary.
On articles in Turkish press skills (reading, listening, speaking and writing) in writing about the often raised
shortcomings in this area have been presented solutions. In the article about problems with other issues in
Turkish Turkish education and training were discussed. Articles about language skills (reading, listening,
speaking and writing) in Turkish press often have been raised. Shortcomings in this field have been presented
and solutions about other issues of Turkish education and teaching are also included in the topics.
The results obtained in this study is to determine the gaps in the field of Turkish education researchers with
new ideas for the present and the future in terms of studies can contribute to the literature review.
Достарыңызбен бөлісу: |