Қаралық ғылыми­практикалық конференция I том

193 

 

Тəуелсіздігімізді  алғалы  бері  еліміздің  экономикалық,  əлеуметтік  жəне  саяси 

жағдайы  айтарлықтай  жақсарды.  Қазір  шет  елдерде  Қазақстан  Республикасы  Орта 

Азиядағы  қарқынды  дамушы  мемлекет  ретінде  танымал.  Ондағы  шикізат  көздерімен, 

атап  айтсақ,  мұнай­газ,  қара,  қоңыр  көмір,  түсті  металлдарымен  жəне  т.б  табиғи 

ресурстарымен  əйгілі.  Сондай­ақ,  қызмет  көрсету  саласы  да  өз  дамуын  жоғарғы 

тартыста  көрсетуде.  Осы  аталғандардың  ішінде  шағын  жəне  орта  бизнестің  үлесі 

жоғары. 

Осы мемлекетіміздің өзекті мəселелерін шешуде шағын жəне орта бизнестің қосар 

үлесі  зор.  Шағын  жəне  орта  бизнес  екі  функцияны  жүзеге  асырып  келеді.  Біріншісі­ 

экономикалық тұрғыда, яғни мемлекеттегі қалыптасқан нарыққа сəйкес тауар айналымы 

мен қызмет көрсету саласын дамыту, басқаша айтсақ, ішкі нарықты қалыптастыру жəне 

де тауар мен қызмет көрсетудегі баға икемділігін жəне сапа деңгейін қалыптастыратын 

бəсекелестікті  дамыту,  екінші  функциясы­  əлеуметтік,  яғни  жұмысбастылықты  жəне 

негізгі əсер етуші орта тапты қалыптастыру болып табылады. 

Негізгі  мақсаты  –  еліміздегі  экономикалық,  əлеуметтік  жəне  саяси  жағдайларға 

шағын  жəне  орта  бизнестің  тигізетін  əсерін  ескере  отырып,  экономикалық,  əлеуметтік 

жəне саяси даму сипатын анықтау болып табылады [1]. 

Нарықтық экономикаға өткеннен кейін шағын жəне орта кəсіпкерлік экономиканы 

дамытушы  жүйелердің  негізгі  тармағына  айналды,  яғни  бұл  бизнес  түрі  динамикалы 

дамушы, əрі бəсекеге қабілетті экономиканы қалыптастыруда өзекті буынға айналды. 

Қазақстанда  шағын  жəне  орта  бизнеске  бірнеше    инвесторлармен  құрылатын, 

географиялық  шектелген  зоналарда  қызмет  ететін  жəне  нарықтың  шектеулі  үлесіне  ие, 

басқаруды құрушылар жүзеге асыратын, барлық негізгі стратегиялық шешімдерді өздері 

қабылдайтын  кəсіпорындар  жатады.  Басқару  сипаты  икемділігімен,  формальділіктің 

жоқтығымен  шешімін  қабылдау  барысында,  өндіріс  саласындада,  басқару  саласындада 

жұмысшылардың өзара алмасуының жоғарылығымен ерекшеленеді. 

Шаруашылықты  жүргізудің  жаңа  формаларын  қолданбай  еліміздің  экономикасын 

жандандыру,  халқымыздың  əлеуметтік  хал­ахуалын  көтеру  мүмкін  емес.  Соның  бірі 

шағын  жəне  орта  бизнестің  дамуы  болып  табылады.  Нақты  айтқанда,  жұмыссыздықты 

жоюда,  жалақы  мен  зейнетақыны  уақытылы  төлеуде,  рынокты  халыққа  қажетті 

тауарлармен  толтыруда,  жеке  өндірушілердің  монополиясын  шектеуде,  депрессияны 

бастан кешіріп отырған жекелеген аудандарды қалпына келтіруде осы шағын жəне орта 

бизнес шешуші факторы болып келеді. 

Орта  жəне  шағын  кəсіпкерлік  –  экономиканың  ұтқыр  əрі  нəтижелі  секторының 

бірі.  Ішкі  жалпы  өнімнің  елеулі  бөлігін  өндіру  солардың  үлесінде.  Бұл  жағдай  тек 

дамыған елдерге ғана қатысты емес, өтпелі экономикасы бар елдерге де қатысты. Осы  

Елбасы  ұстанып  отырған  стратегияық  бағытта  қоғамды  жаңартуға  қабілетті, 

экономиканың  жағдайын  ойлайтын  кəсіпкерлерге  ерекше  көңіл  бөлінеді.  Шағын  жəне 

орта  кəсіпорындардың  тиімділігі  жəне  артықшылығы  –  олар  аса  үлкен  қаржыны  керек 

етпейді.  Шағын  жəне  орта  бизнес  халықтың  əл­ауқатын  арттырып,  қосымша  жұмыс 

орындарының  ашылуына,  жалақының  уақытында  төленіп  отыруына  себін  тигізетіні 

сөзсіз.  Бүгінгі  Қазақстан  жағдайында  кəсіпкерліктің  осы  түрін  дамытуға  кеңінен  жол 

ашылды. Соның бірі – шағын несиелендіру болып табылады [2, 10б.]. 

Экономикалық  дағдарыста  ірі  кəсіпорындар  едəуір  шығынға  ұшырап,  иілмелі 

нарық  жүйесі  алдында  дəрменсіздік  танытса,  шағын  жəне  орта  бизнес  айтарлықтай 

зардап  шекпей,  озық  технологияларды  меңгере  отырып,  өзінің  өміршеңдігін  дəлелдеп, 

тұрақтылық байқатты. Соның нəтижесінде мыңдаған жұмыссыздар жұмысқа тартылды. 

Қысқасы,  шағын  жəне  орта  кəсіпкерлік  дағдарыстағы  экономикамызға  тіреу  болды  деп 

айтуға болды. 

Шағын жəне орта кəсіпорындар, үнемі жаңарып тұратын номенклатурасымен жəне 

ассартиментімен,  аз  ғана  партияда  өнім  дайындау,  шектеулі  тұтынушылар  жағдайында 

елеусіз  материалдар  мен  шикі  затты  қолдану  қажет  болған  жағдайда  пайда  болады. 

194 

 

Сонымен,  шағын  кəсіпорындар  нарықтың  салыстырмалы  толған  кезінде  жекелеген 

тапсырыстарды  есепке  алып  өнімді  аяқтайды,  яғни  ұсақ  –  түйек  өнімдер  өндіріледі. 

Сонымен  қатар,  шағын  кəсіпорындар  қызметтің  барлық  саласында  нолдік  нəтиже 

алумен  байланысты  жоғары  тəуекелге  ие  болып  табылады.  Бұл  əрі  инновациялық 

қызмет,  əрі  жаңа  технологияны  игеру.  Өнімнің  жаңа  түрін  игеру.  Шағын 

кəсіпорындардың  капиталымен  тəуекел,  іріге  қарағанда  қоғамға  аз  шығындар  алып 

келеді,  сондықтан  мемлекет  шағын  кəсіпорындарды  құру  жəне  дамыту  үшін  арнайы 

жеңілдіктер тəртібін тағайындау керек. 

Шағын  жəне  орта  бизнестің  жаңа  жұмыс  орындарын  қамтамасыз  етуі  сияқты 

артықшылығын  көрсету  қажет.  Әсіресе,  бұл  елде  дағдарыс  жəне  жұмыссыздық  кезеңі 

болған  кезде  артықшылыққа  ие,  өйткені  ірі  компаниялар  қызметі  экономикалық 

дағдарысқа байланысты болғандықтан, жаңа жұмыс орындарын ұсына алмайды. Шағын 

бизнестің  артықшылықтары  көрініп  отыр.  Бұл,  шағын  жəне  орта  бизнестің 

динамикалығы,  икемділігі,  тұтынушылар  қажеттілігінің  өзгеруіне  тез  жауап  беру  жəне 

тауарлар  ассортиментін  ауыстыру,  технология  саласына  жаңалықтар  енгізу  мүмкіндігі. 

Персоналды  басқару  сферасында  бұл  еңбек  ұжымында  бейресмилік,  бюрократияның 

жоқтығы, жұмысшылардың басқаруға жəне табысқа тікелей қатыса алу мүмкіндігі. 

Шағын  жəне  орта  бизнестің  ерекшелігі  қызмет  ету  сферасы  болып  табылады.  Ірі 

кəсіпорындар  жаппай  өндіріс  жағдайында,  тұрақты  тауар  номенклатурасымен  жəне 

көтерме  сатып  алушылармен  жұмыс  істейді.  Шағындар  ұсақ  партиялармен  шығарады, 

жеке 

тұтынушылардың 

қажеттіліктерін 

қанағаттандырады, 

нарықтық 

арнайы 

сегментіндегі  жəне  екінші  реттік  шикізат  өндірісінің  қалдықтарын  пайдаланады. 

Мысалы,  автомобиль  өндірісі  –  ірі  кəсіпорын  қызметіне  жатса,  автомобильді  жөндеу  – 

шағын жəне орта бизнес қызметі [3]. 

Шағын  жəне  орта  бизнестің  келесі  бір  тиімді  ерекшелігі  коллективті  еңбекке 

ұмтылуы,  жұмыс  орнын  сақтап  қалуға  тырысу  жəне  пайдаға  қатысуға  негізделген 

жұмыстың  нəтижесінің  максималды  болуына  мүдделілік  болып  табылады.  Ірі 

компаниялар  кəсіби  менеджерлерді  жалдайды,  ал  олар  акционерлердің  барлық 

талпыныстарының ерекшеліктерін білмейді, нəтижесінде басқару проблемаларына алып 

келеді,  ал  шағын  кəсіпорындарда  құрушының  өзі  менеджер,  бір  тұлға,  сондықтан  бұл 

жерде ешқандай түсініспеушілік мəселесі туындамайды. 

Әлемдік  тəжірибе  шағын  жəне  орта  бизнестіңэкономикадағы  рөлі  бағалауға 

келмейтіндей  жоғары  екенін  көрсетіп  отыр.  Ал  мемлекет  өмірінің  барлық  салаларына 

əсерін  тигізеді:  жұмысшылар  саны  бойынша,  өндірілетін  тауарларының  көлемі 

бойынша,  орындайтын  жұмыстары  мен  көрсететін  қызметтері  бойынша  жекелеген 

елдерде  шағын  жəне  орта  бизнес  субъектілері  маңызды  рөл  ойнайды.  Экономика  үшін 

шағын  кəсіпорындардың  толықтай  қызметі  оның  икемділігінарттыратын  маңызды 

сұрақтар болып табылады. Тіпті, шағын жəне орта бизнестіңдаму деңгейіне байланысты, 

мамандар  елдердің  өзгермелі  экономикалық  жағдайға  бейімделу  мүмкіндіктерін 

талдайды. 

Қазақстан  үшін  шағын  бизнестің  қалыптасуы  жоғары  дамыған  қоғамға,  жоғары 

дамыған  экономикаға  өтетін  көпір  болуы  қажет.  Қиыншылықтар  мен  сəтсіздіктерге 

қарамастан  шағын  жəне  орта  бизнес  даму  үстінде,  экономикалық,  əлеуметтік,  ғылыми­

технологиялық мəселелерді шеше отырып қарқын алуда. 

Шағын жəне орта бизнесті дамыту келесі мəселелерді шешеді: 

­қоғамның  жəне  халықтың  қажеттіліктерін  жақсы  қанағаттандыруға  мүмкіндік 

береді, өркениетті бəсекелестік нарықтық қатынастардың қалыптасуы;  

­ассортименттің  кеңеюі  мен  тауарлар  мен  қызметтердің  сапасының  артуы. 

Тұтынушылардың қажеттілігін қанағаттандыруға ұмтылу арқылы, шағын бизнес қызмет 

көрсету мен өнім сапасының артуына мүмкіндік туғызады;  

­тауарлар мен қызметтердің нақты бір тұтынушыларға жақындауы;  

195 

 

­экономиканың  құрылымдық  өзгеруіне  əсер  ету.  Шағын  кəсіпкерлік  экономикаға 

өтімділік, икемділік береді;  

­өндірісті  дамытуға  халықтың  өз  ақшаларын  тартуы.  Шағын  кəсіпорын  иегерлері 

өз істеріне өз ақшаларын үлкен қызығушылықпен салады;  

­қосымша жұмыс орындарының ашылуы, жұмыссыздық деңгейінің қысқаруы;  

­адамдардың  шығармашылық  мүмкіндіктерін  тиімді  пайдалануға,  дарындарының 

ашылуына, əр түрлі қолөнердің дамуына ықпал етеді;  

­еңбек  қызметіне  ірі  кəсіпорындар  белгілі  –  бір  шектеу  қоятын  халықтың 

жекелеген  топтарын  (үй  жұмысымен  айналысушылар,  зейнеткерлер,  мүгедектер,  оқып 

жатқан адамдар) тарту;  

­меншік  иелері,  кəсіпкерлер,  басқарушылардың  əлеуметтік  қатарларының 

қалыптасуы;  

­ғылыми­техникалық дамуды жандандыру;  

­жергілікті шикізат қайнары ірі кəсіпорындар қалдықтары қолдану жəне игеру;  

­ірі  кəсіпорындарға  бұйымдарды  дайындау  жəне  жеткізу  жолымен,  көмекші  жəне 

қызмет көрсету өндірісін құру арқылы əсер ету;  

­арендаға  алу  немесе  сатып  алу  арқылы  төмен  рентабельді  жəне  тоқыраудағы 

кəсіпорындардан мемлекетті босату;  

Осы  барлық  аталған  жəне  басқа  да  шағын  жəне  орта  бизнестің  экономикалық, 

əлеуметтік  функциялары,  оның  дамуы  ең  маңыздылар  қатарына  жатқызып, 

экономиканың  ажырамас  бөлігі  ретінде  қалыптастырады.  Бірақ  шағын  жəне  орта 

бизнестің  рөлін  таңдай  отырып,  оның  дамуына  кедергі  болатын  себептерді  айтпауға 

болмайды. 

Біріншіден,  Қазақстан  Республикасындағы  күрделі  экономикалық  жағдай,    яғни 

инфляция,  өндірістің  құлдырауы,  шаруашылық  байланыстардың  үзілуі,  төлемеушілік, 

несиені пайдаланудағы жоғары пайыз, кəсіпкерлердің құқықтық қорғалуы.  

Екіншіден, кəсіптіліктің төменгі деңгейі, кəсіпкерлердің өз өздерін теңгеруі.  

Үшіншіден, халықтың кəсіпкерлерге толық сенімінің болмауы.  

Төртіншіден,  шағын  жəне  орта  бизнесті  мемлекеттік  қолдаудың  əлсіздігі,  тіпті, 

керісінше мемлекеттік органдардың жиі араласуы.  

Бесіншіден,  қазіргі  заманға  сай  ақпаратардың  жеткізілуі,  құрал  –  жабдық, 

технологияның  болмауы,  күрделі  есеп  беру  жүйесінің  жəне  арендалық  төлем  құнының 

жоғары болуы. 

Сонымен кəсіпкерліктің одан ары кеңеюі мемлекеттің маңызды мəселелерінің бірі 

болып  табылады,  кəсіпкерлер  мəселелерді  шешу  үшін  əкімшілік  –  ұйымдық, 

технологиялық, техникалық ресурстар қолданылуы қажет [4].  

Қазіргі  уақытта  қалыптасқан  экономикалық  жағдайда  мемлекеттік  тікелей  немесе 

жанама  қолдау  көрсететін  елеулі  ресурстары  жоқ.  Сондықтан,  барлық  күш  жағымды 

сыртқы  ортаны  қалыптастыруға  бағытталуы  керек.  Бұл  бағытты  жүзеге  асыру  үшін 

келесідей  шаралар  қажет:  заңдық  жəне  нормативтік  базалардың  ары  қарай  қалыптасуы 

мен  дамуы,  өндірісті  қолдайтын  инфрақұрылымының  барлық  қажетті  элементтерін 

қалыптастыруы,  бюджеттен  тыс  қаражаттар  есебінен  кəсіпкерлікті  қаржылық  қолдау 

аясын  кеңейтуге  əсер  ету,  тиімді  инвестициялық  климатты  қалыптастыру,  мемлекеттік 

бақылауды тəртіпке келтіру. 

Шағын  жəне  орта  бизнес  рөлінің  артуы  кəсіпкерлер  форумының  тұрақты 

жүргізілуі,  шағын  кəсіпкерлікті  дамыту  қорының  құрылу,  барлық  екінші  деңгейлі 

банктердің  шағын  кəсіпкерлік  субъектілеріне  несие  берудің  минимал  мөлшерін 

тағайындауы  (банктің несие  қоржынының  негізгі  қарыздан  10  %  ­  тен  аз  болмау),  орта 

жəне  шағын  кəсіпкерлікті  қолдау  агенттігінің  құрылуы,  шағын  кəсіпкерлікті  қолдау 

бойынша  əкімдердің  қызметін  қатаң  қадағалау,  шағын  кəсіпкерлік  субъектілерінің 

жұмыстарына жағдай жасау жəне жеңілдіктер беру болып табылады. 

196 

 

Шағын жəне орта бизнес саясатының дамуы экономикадан шығудың балама жолы 

бола  алады,  өйткені  ол  екі  макроэкономикалық  проблемелармен  байланыстырады  – 

жұмыспен  қамту  жəне  өндірістің  жандануы.  Шағын  кəсіпорындар  экономикаға  барлық 

көрсеткіштер  бойынша  өзгерістер  алып  келуі  мүмкін.  Өзін  жұмыспен  қамтуды 

ынталандыру жəне шағын кəсіпорындар ашу ең аз шығынмен жұмыссыздық мəселесінен 

шығатын  жол  ретінде  қарастырылады.  Дамыған  елдердегі  экономиканың  даму 

тенденциясы  шағын  бизнес  саласына  өтумен  байланысты.  Осы  салаға  бəсекелестікті 

ынталандыру, кəсіпкерліктің жандануы, инновациялық процесті күшейту сияқты негізгі 

үміт  арттырған.  Шағын  бизнесті  дамыту  үшін  Қазақстан  шағын  бизнесті  басқару 

процесін  жетілдіруге  көп  күш  жұмсау  қажет.  Шетелдік  мамандардың  айтуы  бойынша 

қазіргі  бизнес  ішкі  жəне  сыртқы  факторлардың  əсеріне  тəуелді.  Бизнестің  ішкі  жəне 

сыртқы  ортасын  сараптаудан  екі  факторды  есепке  алған  жөн:  ішкі  жəне  сыртқы 

ықпалдардың  көлемі  жəне  ортаның  өзгеру  деңгейі.  Кəсіпкерлікке  барлық  сыртқы 

ықпалдарды 

өз 

кезегінде 

макроэкономикалық 

жəне 

салалық 

деп 

бөлуге 

болады.Осылайша,  шағын  бизнестің  болашағы  өте  жарқын,  бастысы  –  оны  басқара 

білу[5, 26б.]. 

 

Пайдаланған әдебиеттер: 

1  Қазақстан  Республикасының  Президентінің  Қазақстан  халқына  арналған 

Жолдауы //Алматы, 2009ж. 

2  Қазақстан  Республикасында  шағын  кəсіпкерлікті  дамытудың  жəне  қолдаудың 

2006­2008  ж  бағдарламасы.  //  Қазақстан  Республикасының  Президенті  мен  Үкіметінің 

Актілер жинағы. 2005­№49. 

3  Қазақстан  Республикасының  «Шағын  кəсіпкерліктімемлекеттік  қолдау  туралы» 

Заңы 19.06.2007ж 

4  Қазақстан  Республикасының  5  наурыз  1997  жылғы  Бағалы  қағаздар  рыногы 

жөніндегі Заңы, өзгертулері жəне толықтыруларымен қоса. 

5  Аташева  Д.О.Шағын  кəсіпкерлік:тəжірибесі,  өзекті  мəселелері  жəне  дамуын 

кешенді бағалау. Автореферат.Алматы, 2006­30 бет 

 

УДК 620.92 

Джумадилова Ш.Г.

1

, Сайлаубеков Н.Т.

2 

1

PhD, ассистент профессор, Международный Университет Информационных 

Технологий, Алматы, Казахстан, e-mail: shynara.jumadilova@gmail.com 

2

д.э.н., зав.кафедрой, Казахский университет международных отношений и 

мировых языков имени Абылай хана, Алматы, Казахстан,e-mail: sailaubekov@rambler.ru 

 

РЕЙТИНГОВАЯ ОЦЕНКА ТЕХНОЛОГИЙ С ИСПОЛЬЗОВАНИЕМ 

ВОЗОБНОВЛЯЕМЫХ ИСТОЧНИКОВ ЭНЕРГИИ ПО ЭКОЛОГИЧЕСКОЙ 

ЗНАЧИМОСТИ 

 

Аннотация. В данной работе приведен методический подход для оценки объектов 

альтернативной  энергетики  по  их  экологической  значимости  в  рамках  интегральной  

оценки    эффективности    вовлечения    альтернативного    источника  энергии  с 

использованием шести блоков показателей. Для иллюстрации предлагаемой методики в 

качестве  примера  рассмотрены  объекты  производства  энергии  с  применением  таких  

возобновляемых  источников  энергии,  как  солнечный  свет,  водные  потоки,  ветер, 

геотермальное  тепло,  биомасса,  а  также  атомы.В  проведении  рейтинговой  оценки 

технологий  с  использованием  возобновляемых  источников  энергии  предлагается 

оценить  степень  их  влияния  на  следующие  четыре  сферы  окружающей  среды:  воздух, 

вода,  биоразнообразие  и  почва.  Данные  в  статье  использованы  для  иллюстрации 

197 

 

методики  и  не  являются  отражением  степени  выбросов  загрязняющих  веществ  в 

окружающую среду на существующих объектах. 

 

Abstract.  This  paper  provides  a  methodological  approach  for  the  evaluation  of  the 

alternative  energy  for  its  ecological  importance  within  the  integrated  evaluation  of  the 

effectiveness of involving alternative energy source using six blocks of indicators. To illustrate 

the  proposed  method  as  an  example  considered  energy  production  objects  using  renewable 

energy  sources  such  as  sunlight,  water  flows,  wind,  geothermal  heat,  biomass,  as  well  as 

atoms. In carrying out the rating of technologies using renewable energy sources is proposed to 

assess  the  degree  of  their  influence  on  the  following  four  environmental  media:  air,  water, 

biodiversity  and  soil.  The  data  in  the  article  used  to  illustrate  the  technique  and  are  not  a 

reflection of the degree of emission of pollutants into the environment at the existing facilities. 

Ключевые  слова:  возобновляемые  источники  энергии,  методика  оценки, 

экологическая  значимость,  объекты  альтернативной  энергетики,  альтернативные 

источники энергии, интегральная оценка. 

 

Введение. В случае использования топливной энергетики, выбросы приходятся на 

долю  сжигаемых  нефти,  природного  и  попутного  газа,  угля,  торфа  и  горючих  сланцев. 

При  сжигании  органического  топлива  образуются  углеводороды,  соединения  свинца, 

оксиды  углерода,  серы,  азота  и  другие  вредные  вещества.  Данную  проблему 

предлагается  решать  с  помощью  применения  возобновляемых  источников  энергии 

(ВИЭ).Тем  не  менее,  ВИЭ  тоже  оказывают  определенное  воздействие  на  окружающую 

среду,  в  частности,  имеют  место  загрязнение  атмосферы,  гидросферы,  почвы, 

акустическое  (шумовое)  воздействие,  выбросы  парниковых  газов,  влияние  на  флору  и 

фауну. 

Например,  использование  энергии  солнца  предполагает  обязательное  наличие 

накопителей  электроэнергии  достаточной  емкости,  т.е.  обычные  аккумуляторы. 

Приливные станции с сооружением плотин приводят к увеличению амплитуды прилива, 

что  сопровождается  значительным  изменением  распределения  грунтовых  вод  в 

береговой  зоне,  увеличивая  зону  затопления,  нарушая  циркуляцию  водных  масс  и 

т.д.Основные экологические проблемы гидравлических электростанций также связаны с 

затоплением 

значительных 

площадей 

плодородных 

земель.Использование 

геотермальной  энергии  также  имеет  отрицательные  экологические  последствия:  при 

отсутствии  обратной закачки  отработанных  вод  возникает  опасность засоления  водных 

объектов,  почв;  также  происходит  тепловое  загрязнение  окружающей  среды,  просадка 

земной  поверхности  над  разрабатываемым  геотермальным  пластом.  Использование 

ветроустановок  связано  с высокой металлоемкостью,  отчуждением больших земельных 

территорий,  вибрационным  и  шумовым  воздействием,  гибелью  перелетных  птиц  под 

ударами лопастей. 

Методология.  В  предыдущей  работе  [1]  рассматривался  методический    подход  

построения    интегральной    оценки    эффективности    вовлечения    альтернативного  

источника энергиис использованием шести блоков показателей, одним из которых была 

оценка  по  экологической  значимости.Экологическая  значимость  объекта  определяется 

тем  ущербом,  который    наносится    окружающей    среде    созданием  и 

функционированием  объекта.  Данная  работа  ставит  целью  детальное  рассмотрение 

методики  оценки  по  указанному  блоку  показателей  для  всестороннего  оценивания 

альтернативных технологий производства энергии с использованием ВИЭ.  

жүктеу/скачать 9,92 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: