Пайдаланған әдебиеттер:
1
Швейцер, А. Д. Теория, и практика перевода [Текст] / А. Д. Швейцер. М. : Наука,
1988. 15 б.
2
Комиссаров, В. Н. Теория перевода: (лингвистические аспекты) [Текст] / В. Н.
Комиссаров. М. : Высш. шк., 1990. 216 б.
3
Алексеева, И. С. Введение в переводоведение [Текст] : учеб. пособие для студ. филол.
и лингв фак. высш. учеб. заведений / И. С. Алексеева. М. : Издательский центр
«Академия», 2004. – 32 б.
4
Комиссаров, В. Н. Современное переводоведение [Текст] / В. Н. Комиссаров. М. :
ЭТС, 2001. 192 б.
5
Нестерова, Н. М. Текст и перевод в зеркале современных философских парадигм
[Текст] / Н. М. Нестерова. — Пермь : Издво Перм. гос. техн. унта, 2005. 14 б.
6
Алексеева, И. С. Введение в переводоведение [Текст] : учеб. пособие для студ. филол.
и лингв фак. высш. учеб. заведений / И. С. Алексеева. М. : Издательский центр
«Академия», 2004. — 350 б.
7
Нелюбин, Л.Л. Толковый переводоведческий словарь [Электронный ресурс] / Л. Л.
Нелюбин.
Режим
доступа:
http://xgtu.ru/inostr/515llnelyubintolkovyy
perevodovedcheskiyslovar.html
8
Лакофф Дж. Мышление в зеркале классификаторов [Текст] / Дж. Лакофф // Новое в
зарубежной лингвистике. Вып. XIII. Когнит.аспектыязыка. М. : Прогресс, 1988: 51 б.
9
Foundalis, H: E. Evolution of Gender in IndoEuropean Languages Electronic resource]:
proceedings of the 24 Annual Conference of the Cognitive Science Society / H. E. Foundalis.
Fairfax,
Virginia,
2002.
URL:
www3.isrl.uiuc.edu/~jungwang4/langev/alt/foundalis02evolutionOF/Foundalis 2002.pdf.
10 Скотт, Дж. Тендер: полезная категория исторического анализа [Текст] / Дж. Скотт //
Введение в тендерные исследования : хрестоматия / под ред. С. В. Жеребкина: Харьков :
ХЦГИ, 2001 ; СПб. : Алетейя, 2001. Ч. II. 407 б.
11 Лакофф, Дж. . Когнитивное моделирование [Текст] / Дж. Лакофф // Язык и интеллект.
М : Прогресс, 1995. 46 б.
634
12 Mandelblit, N. "The Cognitive View of Metaphor and its Implications for Translation
Theory": in Translation and Meaning» [Text] / N. Mandelblit. — Maastricht: Universitaire Press,
1995. Part 3. P. 401
13 Deignan, A. Teaching English metaphors using crosslinguistic awareness activities
[Electronic resource] / A Deignan, D. Gabrys, A. Solska // ELT Journal. 1997. N 51 (4). P.
352 URL: http://lib.leeds.ac.uk/search~/tELT+Journal/telt+iournal/1,1,2,B/frameset&FF=tel
14 I.Есенберлин. «Алмас Қылыш» (Көшпендiлер–1) , «I. Есенберлинатындағы қор»,
2004.149б.
15 I.Esenberlin, the Ilyas Yesenberlin Foundation, 2000 559p.
ӘӨЖ378.016:811.111:004
Куркимбаева А.М.
аға оқытушы, Абылай хан атындағы Қазақ Халықаралық Қатынастар және Әлем Тілдері
Университеті, Алматы, Қазақстан
e-mail:aizhan—k@mail.ru
АУЫЗША ҚАТЫНАС ЖАСАУ БАРЫСЫНДА АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР –
ӘЛЕУМЕТТІК МӘДЕНИ ҚҰЗЫРЕТТІЛІКТІ ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ҮЛГІСІ
Abstract: This article deals with the concepts of social competence, language multicultural
education and ways of its formation in practical classes in a foreign language, which will help
prepare students for a full fulfillment in a multicultural world, using a foreign language as a
means.
Keywords:
foreign
languages,
miscommunication,
sociocultural
competence, communicative function, cultural norms
Ағылшын тілін оқытуда ақпараттық технологияларды қолдану білім беру
коммуникациясының интерактивті сипатын арттыра түседі. Ғалымдар А.А.
Андреев, В.И. Солдаткин, В.П. Кашицин ағылшын тілін оқытуда ақпараттандыру
үдерісінің ықпалын жанжақты сипаттай отырып, əсіресе, білім мен ұғымды ұсыну,
меңгеру əдістерінің өзгеретіндігін, оқытушылар мен студенттердің өзара əрекетінің
жолдары туралы айтады. Осы орайда оқытудың тиімділігін арттыруды ұсынады.
Ағылшын тілін оқыту үдерісінде ақпараттық технологиялардың, əсіресе қарымқатынас
ортасын, жалпы тақырып шеңберінде əріптестердің интерактивті өзара əрекет ортасын
құрудағы маңызы ерекше. Ақпараттық білім беру технологиялары өз кезегінде қарым
қатынас тəжірибесін игеруде, студенттердің лингвомəдениеттік құзырлылықтарын
қамтамасыз етуде маңызды. Ғалым М.Ушакова ағылшын тілін оқыту əдістемесін зерттей
отырып, компьютерлік телекоммуникациялар ағылшын тілінде тірі, шынайы қарым
қатынастарды ұйымдастыруға мүмкіндік беретінін айтады. Бұл телекоммуникацияның
дидактикалық қасиеті шынайы тілдік орта құру үшін керемет мүмкіндіктер туғызады.
Ағылшын тілін оқытудағы ақпараттық бағыт ақпараттық тұрғыда білім беруді
мақсат етеді, оның негізгі мақсаттары: лингвистикалық (тілдік жəне сөйлеу), тақырыптық,
əлеуметтік мəдениет, оқу дағдыларын қалыптастыру. Ағылшын тілін оқытуда ақпараттық
технологияны қолдану тілді үйренудегі белсенділікті қамтамасыз етеді.
635
Осы орайда теориялық талдау мен студенттердің ағылшын тілін меңгеру ісəрекетін
ақпараттық технологиялар арқылы қалыптастырудың педагогикалық шарттарын анықтап
алып, зерттеу мəселеміздің шешу жолдарын іздестіру міндеттерін қойдық. Жоғары оқу
орындарында
ағылшын
тілін
оқытуда
ақпараттық
технологияны
қолданудың
педагогикалық шарттарын төмендегідей анықтауға мүмкіндік тудырды:
Бірінші шарт оқутəрбие үдерісінде қарқынды оқыту мақсатында студенттердің
танымдық ісəрекеттік қызығушылықтарын арттыру. Егер студенттер жаңа ақпараттық
технологияны жақсы игеріп, ағылшын тілін үйренуге қызығушылықтары артса, онда
ағылшын тілін білу мүмкіндігі де арттады..
Екінші шарт Жоғары оқу орындарында студенттерді даярлауда, оқу үдерісін
технологиялық тұрғыда қамтамасыз етіп, студенттердің танымдық қызығушылықтары мен
қабілеттерін ескере отырып, компьютерлік технологияны қолдануды кезеңдеп жүзеге
асыру. Ағылшын тілін оқытуда студенттердің білім деңгейіне сəйкес төменгі, орта,
жоғары деңгейге бөле оқыту үлкен жетістіктерге жетуге көмектеседі.
Үшінші шарт ақпараттық технологияларды қолданудың жалпы бағыттары мен
ғылыми əдістемелік тұғырларын сəйкестендірудегі ісəрекеттерді шығармашылықпен
үйлестіру. Үшінші шарт бойынша ақпараттық технологиялардың түрлері мен бағыттарын
ғылыми əдістемлік сəйкестендіру ісəрекеттерін шығармашылықпен үйлестіру түрлері
қарастырылды.
Жоғарыда
айтылған
теориялық
материалдарды
негізге
ұстанып,
зерттеу
жұмысымыздың барысында ұсынған педагогикалық шарттардың негізінде біз ақпараттық
технологияларды
қолдану
арқылы
студенттердің
тіл
меңгерудегі
ісəрекетін
қалыптастырудың құрылымдықмазмұндық моделін жасадық.
Біз ұсынып отырған құрылымдықмазмұндық модель мотивациялық, танымдық, іс
əрекеттік компоненттеріне негізделген. Осы анықталған компоненттер зерттеу
жұмысымыздың барысында ақпараттық технологияларды қолдану арқылы студенттердің
ағылшын тілін меңгеру ісəрекеттерін қалыптастырудың өлшемдері мен көрсеткіштерін
анықтауға мүмкіндік туғызды.
Мотивациялық компонент– студенттердің ақпараттық технологиялар арқылы тіл
меңгеру ісəрекетке ұмтылуы, қажеттігі, білім алуда ақпараттық технологияларды
қолдануға танымдық қызығушылығы, ынтасы, өзіндік тапсырмаларды орындауда жаңаша
оқу жолдарын табуға деген ынтасы, ағылшын тілін меңгеруде мультимедиялық құралдар
мен электронды оқулықтарды қолдануға деген қызығушылығы, кəсіби шындалуда
ақпараттық технологияның ролін түсініп, ағылшын тілінде еркін сөйлеуге деген ынтасы
мен ұмтылысы.
Танымдық компонент– танымдық ісəрекеттің қалыптастыру мүмкіндігі, ақпараттық
технологияның маңызы мен қажеттілігін ұғынуы, ақпараттық сауаттылығының болуы,
қолданатын
ақпараттық
технологиялардың
түрлерімен
таныс
болуы
жəне
технологиялардың түрлерімен жұмыс істей білуі, ағылшын тілін меңгеруге деген
белсенділігі, оқу материалдарын өз қажетілігіне қолдануы, студенттердің ақпараттық
мəдениетін қалыптастыру болып табылады.
Бұл компонент бойынша ақпараттық технологияны оқу үдерісінде қолдану жолдары
жүзеге асырылды. Мультимедиалық, электрондық оқулықтар студенттердің ағылшын
тілін үйрену оқу ісəрекетінің негізгі көзі болып табылады.
Егер ағылшын тілінен оқу материалдары иллюстрация, анимациялық, дыбысы бар
объект түрінде құрылса, студенттердің даму ерекшеліктеріне сəйкес ағылшын тіліндегі
материалдардың мазмұнын тез қызыға қабылдауға, түсінуге, білімін өз бетімен
жетілдіруге негізгі түрткі бола алады
636
Іс-әрекеттік компонент ақпараттық технологияларды қолдану арқылы ақпараттық
кеңестіктен білім алу белсенділігі, студенттердің өз ісəрекетінде түрлі ақпараттық
технологияларды қолдану белсенділігі жəне тіл меңгеруде ақпаратты тандау, оны өңдеу,
қолдану əрекеттері, ақпараттық технологияларды қолдану арқылы оқу материалдарын
іріктеп алу біліктілігі мен дағдылары қалыптасады.
Жоғарыда ұсынылған ақпараттық технологияларды қолдану арқылы студенттердің
тіл меңгерудегі ісəрекетін қалыптастырудың құрылымдықмазмұндық моделі бізге
студенттерінің ағылшын тілін меңгеру ісəрекеттерін қалыптастырудың өлшемдері мен
көрсеткіштері анықтауға мүмкіндік туғызды.
Зерттеу жұмысының нəтижесінде ақпараттық технологияларды қолдану арқылы
студенттердің тіл меңгерудегі ісəрекетін қалыптастырудың құрылымдықмазмұндық
моделі біз ұсынған педагогикалық шарттарға негізделді. Төмендегі кестеде ақпараттық
технологияларды қолдану арқылы студенттерінің ағылшын тілін меңгеру ісəрекетін
қалыптастырудың компоненттерінің өлшемдері мен көрсеткіштерін көруге болады.
1кесте Жоғары оқу орындарында ақпараттық технологияларды қолдану арқылы
студенттерінің ағылшын тілін меңгеру ісəрекетін қалыптастырудың компоненттері,
өлшемдері мен көрсеткіштері
Компоненттері
Өлшемдері
Көрсеткіштері
Мотивациялық
компонент
ақпараттық
технологияларды
қолдануға қызығушылығы
мен қажеттігі
ағылшын тілін үйренуде
ақпараттық технологияларды
қолдануға деген қызығушылығы,
білім кеңестігінде оны
қолданудың маңызын түсінуі,
кəсіби шыңдалудағы рөлін
түсінуі жəне оған ықыласты болуы,
өз ойын ағылшын тілінде
еркін жеткізе алуға деген ынтасы мен
ұмтылысы.
Танымдық
компонент
танымдық ісəрекетін
ақпараттық технологиялар
арқылы қалыптастырудағы
оқу үдерісі
ақпараттық технологияларды
пайдалану мүмкіндіктерін айқындау,
олардың танымдық
белсенділігін арттыру,
ақпараттық технологиялардың
түрлерін білім алуда таңдай білуі,
олармен жұмыс істей білуі,
меңгерген ақпараттық білім
мен біліктіліктерін жаңа білім алуда
пайдалана білу,
Студенттердің ақпараттық
мəдениетін қалыптастыру.
Ісəрекеттік
компонент
Ақпаратты өз іс
тəжірибесінде
шығармашылықпен
пайдалана білу
дағдыларының
қалыптасуы
ақпараттық технологияларды
қолдану арқылы ақпарат кеңістігінен
білім
алу
белсенділігі
мен
дағдылары,
алған білімін өз ісəрекетінде
теориялық білімі мен біліктілігін
ұштастыра білу іскерлігі,
637
алған білімін өзінің іс
əрекетінде
шығармашылықпен
орындау əрекеті.
Осы өлшемдер мен көрсеткіштерді ұстанымға ала отырып, ақпараттық
технологияны қолдану арқылы ағылшын тілін меңгерудің үш деңгейін белгіледік.
Жоғары деңгей. Студент жеке қабілетті жоғары, ақпаратты технологияны жақсы
меңгерген, керек мағлұматты тез тауып, өндеп, оны ағылшын тілін үйренуде бар
ынтасымен қолданып, білім деңгейін жоғарылатып үлкен табысқа жету мүмкіндігіне ие
болады. Ақпараттық технологияның көмегімен білім, іскерлік дағдыларын қалыптасуда
белсенділік, ақпараттық сауаттылық, тіл меңгеруге деген қызығушылығын көрсете алады.
Нəтижесінде барлық əрекетке белсенді қатысып, жеке қабілеті мықты, жаңа білім түрлерін
іздеуге талпынатын тұлға қалыптасады.
Орта деңгей. Студент ақпараттық технологияны белсенді өз қажетіне қолдана
алады, ағылшын тілінде берілген тапсырмаларды қызығушылықпен орындап, тіл
үйренуде ақпараттық технологияның маңызын түсініп, өз біліктігін жоғарылатып, керек
ақпаратты тауып, іздеп, оны оқу үрдісінде қолдана алады. Нəтижесінде алған білімін, тіл
үйренуге деген дағдысын жаңа ақпараттық технология қолдану арқылы өзіндік жұмыс
орындауға мүмкіндігі бар студентті айтамыз.
Төмен деңгей. Студенттің ақпараттық технологияны пайдалану қызығушылығы,
белсенділігі төмен, дайын ақпаратты оқу үдерісінде жəне кəсіби əрекетіне қолдану
дағдысы қалыптаспаған. Нəтижесінде студент өз білімін көрсете алмай, өз білім
біліктіктерін пайдалануға сенімі жоқ, тек оқудың жеңіл түрлеріне жүгінеді.
Осы орайда ағылшын тілін жоғары деңгейде меңгерген студент ақпараттық
технологияны пайдалану барысында олардың маңыздығын түсінетін, технологияны жан
жақты меңгерген, біліктілік қабілетін ағылшын тілін үйренуге тиімді пайдалана алатын,
жаңа білім түрлерін іздеуге талпынатын, интеллектуальдырухани жанжақты дамыған,
тіл меңгеру ұстанымы мығым, бəсекеге қабілетті тұлға бола алады деп есептейміз.
Ағылшын тілін оқытуда ақпараттық технологияларды қолдануда моделдеу аса
маңызды. Моделді құрастыру– нақты бар жүйені зерттелетін нысанға сəйкес іске асыру,
яғни жинақталған деректер негізінде қонымды жүйе жасау үдерісі.
Осы тұста біз ақпараттық технологияларды ағылшын тілін оқыту үдерісінде
қолданудың моделін ұсынамыз. Біз ұсынып отырған моделдің мақсаты ағылшын тілін
оқыту үдерісінде жаңа ақпараттық технологияларды қолдану аясын кеңіту жəне
студенттердің ақпараттық технологияны пайдалану дағдыларын дамыта отырып,
ағылшын тілін меңгеру деңгейін көтеру, осы себептен бұл моделді құру қажеттілігі
айқындала түседі.
Бұл моделде ұсынылған міндеттер ретінде: жоғары оқу орындарында ақпараттық
технологияны қолданудың ғылыми жəне теориялық негіздерін анықтап, үйренушінің
білімді игерудегі білімділік, танымдық мүмкіндіктеріне игі ықпал етіп, мақсатмүддесіне
сай, қабілеттерін жүзеге асыру, ақпараттық технологияны қолдану арқылы студенттердің
ағылшын тілін оқытуда шығармашылық ісəрекетін қалыптастыруын айтуға болады.
Осы жоғарыда алынған мақсаттар, педагогикалық шарттар жəне міндеттербізге
ғылыми-білімдік ақпараттық орта құруға мүмкіндік туғызды. Ғылымибілімдік
ақпараттық орта студенттердің білімділіктерін шындауға жағдай жасады. Ол өз кезегінде
638
тілдік қарым-қатынас орнатуына үйретеді. Тілдік қарым–қатынас түрлері чаттар жəне
электронды почта арқылы қатынастар, қарымқатынас ісəрекетін үйретудің əдістемелік
негізі дыбыстау, оқу, жазу, аударма, сабақ түрлерімен жұмыс істеуге болатындығын
көрсетті. Тілдік қарымқатынасқа жаттықтыруда студенттерді орналастырудың да маңызы
бар, бұл əдістемелік жүйеде біздер «таға» тəрізді жұптап оқыту əдісін енгіздік,
нəтижесінде студенттерді жұптап, шағын топпен оқыту үдерісінде тағалық əдіс, əр
студенттің жеке жұмысын іске қосуға ыңғайлы болатындығын көрсетті.
Үлгідегі лингвоелтану студенттерге ақпараттық технологияның көмегімен басқа
елдердің салтдəстүр, мəдениет, білім салаларындағы жаңа бағыттарды жəне басқа
елдердегі қоғамдағы өзгерістермен танысуға жол ашады.
Осы орайда, білім беру жүйесін ақпараттандыру өз кезегінде білім берудің ашық
жүйесі деп есептейміз. Компьютерлік ашық жүйе компьютерлік болжам құруға, ол
арқылы студент лексикалық қор жинауға жəне студент оқытуда өзінөзі алға дамыта
жылжыту мүмкіндігіне, тіл қажеттігін түсінуге үйретеді.
Біз құрастырған моделдегі ойындық және симулятивті-модельдеуші бағдарламалар
компьютер коммуникациядағы əріптес функциясын атқарып, оны толықтырушы жəне
модельдеуші мақсатында құрып, оқу міндеттерін шешуде студенттердің өзара диалогын
ұйымдастыруға ықпал етті. Студенттердің ішкі жəне сыртқы лексикалық қорлары оларды
тілдік, сөйлесім, қатысым дағдыларын қалыптастыруға мүмкіндік берді. Студент жинаған
лексикалық қорын ауызекі сөйлеу ісəрекетіне қолдана білу жəне ойлау қабілеті
қалыптасты. Сонымен қатар ол əрбір жеке тұлғаға өзіндік оқу траекториясын таңдауға
мүмкіндік туғызады, жаңа білім игеру технологиясын түрлендіруге, бағдарламалық
құралдарға динамикалық бейімделу жəне бағдарлану есебінен оқыпүйренуді жеке дара
түрінде жүзеге асыруға, студентке өзінің ішкі қорын бақылау арқылы сөйлесімқатысым
əрекетінде сол лексиканы пайдалануға мүмкіндік туғызады. Білім берудегі ашық жүйеде
аутентті-коммуникативті бағдарламалар қолдана отырып, студенттердің лексикалық
қорын толықтыруға жəне сөйлесім, қарым қатынас дағдыларын, коммуникативті
құзыреттілікті
қалыптастыруға
жағдай
туғыздық.
Ағылшын
тілін
аутентті
коммуникативті
бағдарлана
оқыту
тілдік
қарымқатынастар
негізінде
қолдану
мүмкіндіктерін арттырғанын байқадық.
Сонымен қатар біз ұсынған үлгі студентке қазіргі заманауи талаптарына сай
жаңалыққа құштар тұлға, жеке сапаларына сай коммуникативті бағытта өз ісін
ұйымдастыра алатын, ағылшын тілін үйренуге шындалып, лексикалық қор жинағы
кеңіген, алған білімдерін болашақта өз қажетіне қолдана алатынына əсер етеді деп
ойлаймыз. Осы моделді қолданудың нəтижесінде өнімді ісəрекетік дағдысы, құзырлығы,
іскерлікəрекет дағдысы дамыған, мүмкіндігі мол, лексикалық қор жинағы кеңіген,
ақпараттық
технологияның
тəсілдерін
қолдана
білетін
шығармашылық
тұлға
қалыптасады.
Пайдаланған әдебиеттер:
1 Кұнанбаева С.С.Қазіргі шеттілдік білім берудің теориясы мен практикасы.Алматы:
ҚазХҚжӘТУ, 2010.323 б.
2 Чехова С. Э. Роль и место социокультурной компетентности в подготовке студентов
вуза. Автореф. дис. канд. пед. наук. Н. Новгород, 2003.
3 Сысоев
П.В.,Евстигнеев
М.Н.Методика
обучения
иностранному
языку
с
использованием новых информационнокоммуникационных Интернеттехнологий. -
М.: ГлоссаПресс, РостовнаДону: Феникс, 2010. 19 с.
639
4 Пассов Е.И. Коммуникативное иноязычное образование. Концепция развитие
индивидуальности в диалоге культур.Липецк, 1999.550 c.
УДК 81’25
Лян В. В.
МА., ст.преп., Казахский университет международных отношений и мировых языков имени
Абылай хана, Алматы, Казахстан.
e-mail: veronica.lyan@mail.ru
СПЕЦИФИКА ПЕРЕВОДА АТРИБУТИВНЫХ СЛОВОСОЧЕТАНИЙ В
ИНТЕРНЕТ-СМИ В СФЕРЕ РАЗВЛЕКАТЕЛЬНОГО КОНТЕНТА
Abstract: The article considers the specificity of translating different types of attributive
clusters used in the English online entertaining texts. The topicality of the research theme is
conditioned by the need for the more detailed analysis of the features of attributive clusters
translation based on the material of the entertaining articles. The research shows that when
translating attributive clusters a translator uses the following transformations: omission, addition,
replacement, transposition, modulation of meaning and descriptive translation.
Keywords: attributive clusters; entertaining article; translation transformations;
background knowledge; transposition; addition; omission; modulation.
К вопросу об особенностях перевода английских атрибутивных словосочетаний в
текстах информативного и художественного жанров обращались многие российские и
западные исследователи, поскольку, вопервых, атрибутивные конструкции представляют
собой один из наиболее распространенных типов свободных словосочетаний в
современном английском языке, вовторых, именно они вызывают переводческие
трудности, требующие как знания структурносемантических особенностей, так большой
интеллектуальной работы, а втретьих, изза их дифференциальных признаков в
формальной и смысловой нагрузке в английском и русском языках.
Аспектам перевода атрибутивных словосочетаний посвящен ряд научных работ
таких российских авторов, как В. Н. Комиссаров, В. Н. Крупнов, М. А. Апполова, Л. М.
Беляева, Г. В. Терехова, Т. Р. Левицкая, А. М. Фитерман, Н. А. Читалина, Бархударов Л. Я.
и др. Особый интерес для перевода представляют препозитивные и субстантивные
атрибутивные группы в научнотехнических (Белоусова А.Р., Большакова Н.Ф.),
общественнополитических текстах (Крупнов В.Н., Гейко Н.Р.), в текстах медицинской
направленности (Корсун О.В), а также в художественных текстах англоязычных текстах
(Хромых А. А., Жучкова Е. В.).
В научных исследованиях отечественных авторов (Махметова Д.М., Б. И.
Тастемирова, А.A. Жаутикбаева, Т.Г. Сеидова), перевод атрибутивных словосочетаний
чаще всего рассматривается комплексно, как одна из лингвистических, а в частности,
грамматических особенностей перевода текста того или иного жанра, в основном, научно
технического. Как показал анализ научных трудов, посвященных способам и специфике
перевода атрибутивных словосочетаний, в основном, в качестве объектов исследования,
авторы
предпочитали
тексты
общественнополитического,
научнотехнического,
художественного, экономического и медицинского жанров, тогда как особенностям
640
перевода образований типа “stone wall” в текстах развлекательного характера внимания
практически не уделялось [1, с.115].
Тексты развлекательного жанра направлены на максимально широкую и
разновозрастную аудиторию, и, следовательно, являются текстами массовой прессы,
целью
которых
является
соединение
увеселительного
(юмористического)
и
содержательного
(информативного),
приносящими
эмоциональное,
духовное
и
интеллектуальное удовлетворение.
В своем труде «Классификация социокультурных моделей журналистики» Е. А.
Корнилов отмечает, что к развлекательному контенту можно отнести «весь калейдоскоп
массовой культуры: жизнь «звезд», новостные блоки о культуре, искусстве, моде, спорте,
аномальных явлениях, путешествиях, попмузыка и др.». За отсутствием актуальных
исследований особенностей перевода атрибутивных словосочетаний в развлекательных
текстах именно этот аспект их перевода представляется особенно интересным.
Материалом данного исследования послужили англоязычные развлекательные
статьи
престижного
европейского
новостного
сайта
Euronews
(http://www.euronews.com/lifestyle) и информационного Интернетресурса Voice of America
(http://www.voanews.com/), в которых широко распространено употребление различных
видов атрибутивных словосочетаний, что свидетельствует о стремительной тенденции к
упрощению сложных грамматических конструкций в современном английском языке.
Прежде чем перейти к рассмотрению типов атрибутивных словосочетаний в
текстах на вышеуказанных сайтах, необходимо остановиться на их трактовке в данном
исследовании, поскольку универсального их толкования не существует.
Итак, проблема трактовки образований типа “stone wall” затрагивалась многими
учеными, и каждый исследователь понимал их посвоему. Некоторые ученые относят их к
словосочетаниям (В. Д. Аракин, А. Р. Белоусова, Н. Н. Левинский), другие – к сложным
словам (Е. В. Чиркова, П. В. Царев), третьи – объясняют их как самостоятельные
номинативные единицы (Н. Р. Гейко). На ряду с этим, первые компоненты атрибутивных
словосочетаний рассматривались как прилагательные, образованным путём конверсии от
основы существительного (О. Есперсен, А.И. Смирницкий); как существительные,
выполняющие
функции
прилагательного
(Г.
Суит);
как
существительные
«приближающиеся к прилагательным в функциональном отношении» (Б.А. Ильиш); как
основа существительного (О.Д. Мешков); как особая полусинтаксическая категории
«атрибутивное имя» (Э.П. Шубин); как самостоятельная единица, которую нельзя отнести
ни к словосочетаниям, ни к сложным словам – нормативные биномы (О. Н. Труевцева).
Однако в одном взгляды большинства исследователей всетаки сходятся именно в этих
конструкциях проявляется свойственная английскому языку лаконичность и речевая
компрессия, которые дают основание считать строй английского языка аналитическим.
Отсюда и вытекают основные проблемы и трудности перевода таких комплексов,
поскольку русский язык по своему строению является синтаксическим и флективным.
Бархударов Л. С. описывает атрибутивную группу как цепочку определений, состоящих
из нескольких элементов, например, из существительных в общем падеже и
прилагательных, иногда из целого фразеологического единства или даже предложения,
образованных соположением [2.с.25].
В зависимости от того, какая часть речи выступает в качестве атрибута, в
английском языке известны три типа атрибутивных конструкций:
1) атрибутивные группы с субстантивным атрибутом, где роль атрибута выполняет имя
существительное; данные группы могут иметь следующие подвиды:
имя существительное + имя существительное;
641
из имени существительного в притяжательном падеже + имя существительное в общем
падеже;
2) атрибутивные группы с адъективным атрибутом, где в роли атрибута чаще всего
выступает имя прилагательное, а также слова других частей речи в функции определения;
3) атрибутивные группы с внутренней предикацией, в роли атрибута выступают фразы
или предложения [3, с.76].
Проиллюстрируем примеры всех трех типов из текстов развлекательного характера
вместе с переводами.
1.Первый тип:Tradepublication - отраслевое издание, acareerbreak – перерыв в карьере,
theBBCwebsite – вебсайт Би-Би-Си,aballetdancer – артист балета, aguitaraficionado –
страстный любитель игры на гитаре, thealbumchart – рейтинг популярных музыкальных
альбомов,
ThanksgivingDaydinner
–
праздничный
ужин
в
День
благодарения,
themusicbusiness – музыкальный бизнес, SuzanneCollins' "TheHungerGames" trilogy –
трилогия «Голодные игры» за авторством Сьюзен Коллинз, NewYork'sRadioCityMusicHall
– Нью-йоркский Радио-сити-мьюзик-холл, theCanadiansinger'ssingles – Канадский хит-
парад, итп.
2. Второй тип - Oscar-winningJenniferLawrence – оскароносная Дженнифер Лоуренс,
abruisedandbattle-wornKatniss - раненая и вооруженная Китнисс, thedigitalera - цифровая
эпоха, theone-weekrecord - рекорд в одну неделю, first-weeksales – продажи за первую
неделю, wide-rangingpopularity – широкомасштабная популярность, sold-out concert –
аншлаговый концерт, best-known opera singer – известный оперный певец, legendary
Iranian folk musician – легендарный иранский фолк-исполнитель, creative process –
творческий процесс, welltodoclients - состоятельные клиенты, итп.
3. Третий тип : "ahigh-speed-highway-that-takes-him-to-his-destination-much-faster-than-if-he-
tried-to-find-the-shortest-road-on-his-own" - высокоскоростное шоссе, которое пулей
приведет его к цели, чем, если бы он пытался самостоятельно найти кротчайший путь к
ее достижению, thegroup's-latest-outstanding-UK-No. 1-having-previously-scored-thetop-
place-in-2014-with-"Four” platinumalbum - последний выдающийся платиновый альбом
группы, номер один в Великобритании, который еще в 2014 году с песней «Фор» добрался
до вершин хит-парада, the popular ‘see-now-buy-now’ retail concept – популярная принцип
розничной торговли «пришел, увидел и купил».
Как видно из примеров, в текстах развлекательной тематики атрибутивные
словосочетания играют очень важную роль, так как помогают авторам сжато и емко
излагать новостной материал и формировать у читателей нужную оценку (позитивную,
негативную, нейтральную) происходящих событий, особенно это касается тех
атрибутивных словосочетаний, которые описывают качества, свойства, признаки,
присущие тому или иному предмету, идее, человеку.
В. Н. Крупнов верно обозначил, что для достижения полного и адекватного
перевода атрибутивных конструкций, переводчику необходимо проанализировать
смысловые связи, знать структурные особенности конструкций. Переводчик должен
обладать определенным запасом фоновых знаний, навыками письменного перевода,
структурнотрансформационного анализа. Для правильной передачи смысловых связей,
переводчик проделывает значительную аналитическую работу.
Согласно вышеприведенным примерам, необходимо применение различных
переводческих приемов, таких как добавление (напр., ThanksgivingDaydinner –
праздничный
ужин
в
День
благодарения),
опущение
(напр.,
Oscar-
winningJenniferLawrence– оскароносная Дженнифер Лоуренс), замены частей речи (напр.
Достарыңызбен бөлісу: |