Сборник материалов подготовлен под редакцией доктора химических наук, академика Кулажанова К. С. Редакционная коллегия
STATE OF LIGHT INDUSTRY IN REPUBLIC OF KAZAKHSTAN
жүктеу/скачать 7,74 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Conclusions.
STATE OF LIGHT INDUSTRY IN REPUBLIC OF KAZAKHSTAN
Almaty Technological University, Republic of Kazakhstan, E-mail: lyazsultan@bk.ru Analysis of recent researches and publications. For any country, light industry is the most important multi-disciplinary and innovative-attractive sector of the economy. Without its development, it is hard to imagine the growth in other non-primary sectors of the economy. To problems of light industry development is devoted the works of N. Vlassova [1], I. Kuznetsova [2], G. S. Ukubasov [3], L. N. Khudov [4], S. Е. Yepanchintsev [5] and etc. The presentation of the main material. Now light industry of the Republic of Kazakhstan is characterized by the decline of its share in the volume of the country's industry and by the significant decline in the share of GDP from 2.3% in 2000 to 0.3% in 2014. This is because more than 90% of the market occupied by imported goods. If in 2000, there were 1295 large existing enterprises, in 2010 - 526, then in 2015 - 756 enterprises. In Soviet period, light industry was established as 25% of the Republic budget, but after independence, many factories were destroyed and closed. The main reasons, that have led the industry to the brink of collapse, are: inflation, high interest rates on loans, tax burden, ill-conceived privatization, the flow of uncontrolled imports. The main problem of light industry of the Republic of Kazakhstan lies in the fact, that the products of this industry has low competitiveness. In Kazakhstan, 80% of imported products in the light industry are not certified and have low quality. In addition, large number of light industry goods comes from China, Turkey, India, Kyrgyzstan by counterfeit way. The key point, which characterize the imports of clothing and fabrics in Kazakhstan, is the increasing of clothing proportion by more rapid growth, than the share of imported fabrics. That could be explained by increasing of income of the population, ready to buy more expensive ready-made clothing, imported from foreign countries, by the penetration on the Kazakhstan market of large retail chains, by the increase in new forms of trade (the format of large shopping centers began to spread throughout Kazakhstan since the mid- 2000s) and other reasons. Figure 1 shows, that in the structure of industrial production volume of the Republic of Kazakhstan the lowest share is taking the light industry. In 2015, the proportion of light industry in the structure of industrial production volume was 0.4%. In the whole, the light industry of the Republic of Kazakhstan is characterized by: a high share of the shadow economy; imperfection of the legislation; the displacement of domestic producers from the domestic
244
market by foreign manufacturers, that have taken a catastrophic nature, and low productivity. In 2014 in comparison with 2013 year, labor productivity in industry decreased from 8,9 thousand dollars per person to 8.4 thousand dollars per person. The reduction is related with the devaluation in 2014 [9]. Textile and garment industry of Kazakhstan covers only 10% of domestic demand. While for the formation of the economic security of the country, the domestic production volume should at least meet 30% of domestic demand. Currently, large part from considered enterprises are the small enterprises - 90.6%, medium-sized enterprises are 6.7%, and the largest are 2.7%. Such distribution of the company dimension is normal for industries with small entry barriers to the market. Industrial organizations of the country organized through the Association of light industry enterprises of the Republic of Kazakhstan. Members of this Association are such companies as "Mukhtar Corporation " LLP, "Technoprom-teks" LLP, " Hlopkoprom-celluloza" LLP, "Argo" LLP, "Kuat LTD" (joint with JSC "Smilovich felt factory", Belarus), "Semiramida" LLP, "Melanzh" JSC, "Uteks" JSC, "Russian textile" LLP, "Alliance Kazakhstan" LLP, "Kazakhstan - Textiles" and other [10]. Successfully operating companies such as "Kazakhstan Textiline" with children clothing brand "Mimioriki", "Kaz SPO-N" presents sports apparel for children and adults "Zibroo", "Semiramida" – headwear "LadyLike", "South Textiline KZ" company presents the production of cotton yarn and fabric, "Almaty leather factory" LLP (joint with "Mozhelit" JSC, Belarus). Currently in "Ontustik" FEZ there are 8 large companies with a total investment of more than 144 million U.S. dollars, which provide about 1,500 workplaces. The largest number of companies producing fabrics and clothing in the Republic of Kazakhstan is concentrated in Almaty city and the highest number of large enterprises – in the South Kazakhstan region. In our country developed a comprehensive plan for the development of light industry on 2015-2019. The main purpose of this plan is to increase the competitiveness of light industry with the strengthening of its social effectiveness [8]. Innovative development of industry associated with the development of human capital, the availability of production capacity and raw materials. Among the products, produced by textile industry and exported to foreign countries, in the Republic of Kazakhstan stands out for the cotton, grown in the Southern regions of Kazakhstan, which in different years considered as 70 to 90% of exports. It should be noted, that Kazakhstan has significant potential for the development of light industry, which is due to the proximity of the regions producing raw materials (Uzbekistan, Tajikistan, Tajikistan, Turkmenistan), as well as potential large markets (Russia, Asian and European countries, middle East). Kazakhstan has the necessary conditions to create the resource base, the cultivation of cotton, also available in the presence the significant human resources. The country annually produces about 100 thousand tons of cotton fibre, 90% of which is exported. Today in South Kazakhstan region has 15 cotton processing factories, which have a high consumption of equipment, low quality of fiber and the lack of its own raw materials. At full load, domestic enterprises will be able to process up to 30% of the total volume of cotton fibre. This should draw attention to the need of application of new technology of cotton sowing (modern methods of cultivation, the method of drip irrigation under plastic film) without increasing acreage to increase the yield and quality. In addition, it is time to review subsidy mechanisms. Instead of allocating them for fuel, irrigation water and fertilizers, it is more efficient to provide subsidies per unit of produced goods, i.e. raw cotton. Statistics shows, that from 40 thousand tons of wool clip, annually about 30% is exported, including more than 17% in unwashed form. More than 70% of the wool is lost, not processed. The existence of natural wool, which uncontrollably at bargain prices and without certification goes beyond the borders of Kazakhstan, and significant portion of the proceeds are in "shadow turnover", that leads to significant losses, resulting that the government annually loses more than $ 6.0 million dollars per year. If to minimize the existing losses of wool, it will not only replenish the budget of the country, but also allow increasing employment in the production and processing of wool, particularly in rural areas. In addition, calculations show, that the realization of full cycle of processing of raw materials allow to increase in three times the volume of gross output in comparison with primary processing. One of the solutions to the problems of the light industry should be the improving of the innovative activity of enterprises in the industry. The most important technological modernization, involving the renewal of obsolete equipment and technologies. Particularly the important will be the role of state support, related, primarily, to the financing of innovation. The entry of Kazakhstan into the WTO in December 2015 for light industry carries a number of serious consequences for the industry. The state support in industry is just a necessity.
245
necessary: - creation of the developed domestic market of consumer goods; - state support and encourage investors; - formation of raw material base of light industry; - export promotion; - formation of innovative activity; - personnel advanced development. Overall, despite crisis developments in the economy, we should expect a further increase in the market size of clothing and fabrics in the Republic of Kazakhstan – both from the import suppliers, and from local producers. Kazakh producers will retain the market for defense clothing orders, uniforms and clothing of lower price brands.
REFERENCES 1
Vlassova N.V. The formation of financing sources to reproduction of fixed assets of the textile industry in modern conditions: Dissertation of candidate of economic Sciences/ N.V.Vlasova. Мoscow, 2000. — 141p. 2
Kuznetsova I.D. Methodical maintenance of interstate holding organization (on the example of the textile industry in Ivanovo region): Dissertation of candidate of economic Sciences / I.D.Kuznetsova. Ivanovo, 2000. -150p. 3
(on the example of the textile enterprises of the Republic of Kazakhstan). - Dissertation on competition of a scientific degree of candidate of economic Sciences. 08.00.05 – Economics and national economy management (by industries and spheres of activity). – Almaty, 2006. – 25 p. 4
Khudova L. N. On the current situation in the light industry in the Republic of Kazakhstan // Innovative technologies of production of goods, improving the quality and safety of products of light industry: Proceedings of the International scientific - practical conference, Almaty city, 25 May 2012 - pages 59-61. 5
Yepanchintseva S.E. The competitiveness of light industry enterprises: factors and mechanisms // Economy: strategy and practice. – 2012. - #4. – pages 96-101. 6
tv.ru/index.php/analitika/kazakhstan/129-kazakhstan-analiz-osnovnykh-otraslej-promyshlennosti-strany.01.06.2015. 7
On approving the Program on development of light industry in the Republic of Kazakhstan on 2010 - 2014 years. The decree of the Government of the Republic of Kazakhstan from September 30, 2010 # 1003 //http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1000001003.02.06.2015.
УДК 339.1 КРАТКИЙ ОБЗОР ЭЛЕКТРОННОГО РЫНКА КАЗАХСТАНА Сулейманова Г.Г., старший преподаватель, Жолдасбай Б., магистрант Алматинский технологический университет, г. Алматы, Республика Казахстан E-mail: gulnara-1954@mail.ru, kazboy94@mail.ru
Интернет в современных условиях становится важным элементом рыночной экономики. Начало электронного рынка было положено возникновением систем электронной коммерции. Электронный бизнес является новым видом экономической деятельности. Электронная коммерция – это любая сделка, совершенная посредством сети связанных между собой компьютеров, по завершении которой происходит передача права собственности или права пользования вещественным товаром или услугой [1]. К электронной коммерции относят: электронный обмен информацией (Electroniс Data Interchange, EDI), электронное движение капитала (Electronic Funds Transfer, EFS), электронную торговлю (англ. e-trade), электронные деньги (e-cash), электронный маркетинг (e-marketing), электронный банкинг (e-banking), электронные страховые услуги (e-insurance) [2]. Интернет стал особенной бизнес-средой, которая доступна любому человеку. Интернет — единственный растущий медиаканал в Казахстане, охват которого почти в 2 раза превышает охват прессы. В июле 2015 г. количество интернет-пользователей в РК достигло 3,47 млн. человек [3]. 246
Известно, что развитие электронной коммерции становится экономически эффективным после того, как преодолен 15-процентный барьер «вхождения» населения в сеть [1, стр.29-30]. Из данных таблицы 1 следует, что Казахстан уже достиг 68%.
Таблица–1. Показатели ГИК (глобального индекса конкурентоспособности) по фактору «Уровень технологического развития»
Показатели Годы 2010 2011 2012 2013 2014 Обеспеченность населения компьютерами на 100 человек, шт. 21 23 24 29 34 Количество пользователей Интернет на 100 человек (в возрасте 16-74 лет) 31,6 49,5 67,9 67,6 68,1 Количество пользователей Интернет на 100 человек (в возрасте 6-74 лет) 34,0 50,6 61,9 63,3 63,9 Примечание - составлена автороми на основе источника [4].
Следует учесть, что до 20% пользователей заходят на сайты с мобильных устройств - смартфонов или планшетов [5]. Плотность абонентов сотовой связи в 2014 г. составила 176 единиц на 100 человек. Взаимодействие покупателей и продавцов в Сети определяет существование электронного интерактивного рынка. Преимущества электронного рынка в сравнении с традиционным состоят в том, что он имеет структуру более совершенной конкуренции: действуют множество продавцов и покупателей, нет входных барьеров, все участники имеют свободный доступ к информации и возможность быстрого вывода товара на рынок. Потребитель может приобрести более дешевые продукты и услуги, причем в круглосуточном режиме. В настоящее время в Казахстане продавец обеспечивает качественный сервис по доставке товаров и услуг. Интернет-посетители пользуются в сети услугами, показанными в таблице 2.
Таблица–2. Посещение Интернет-ресурсов, в % от общего числа пользователей Название цели 2012 г 2013 г 2014
г 2015 г Участие в социальных сетях
56,0 Скачивание фильмов, изображений, музыки, просмотр видео 46,2
51,8 56,7 52,4 Отправка и получение электронной почты 59,8 54,4 52,2 37,8 Получение информации о товарах и услугах 36,1
41,0 38,4 31,4 Размещение информации и обмен сообщениями 33,2
36,6 28,4 25,7 Примечание: составлена автором на основе источника [4].
Компания CNP Processing прогнозирует, что в 2015 году рынок электронной торговли составит 4% от всего рынка товаров и услуг. Наиболее крупными сегментами электронной торговли являются оплата мобильной связи, сегмент travel (авиа и ж.д. билеты, отели, автомобили), электроника и бытовая техника, оплата коммунальных услуг [6]. Онлайн-продажи билетов сейчас занимают порядка 10% от всего рынка. Специалисты прогнозируют, что эта доля возрастет до 20-25% [7]. Вспомним, что электронная коммерция в США началась с продажи авиабилетов. Также казахстанцы предпочитают в режиме онлайн самостоятельно бронировать места в отелях, заказывать страховки. На электронном рынке Казахстана для потребителя широко доступны услуги электронного правительства, образования, здравоохранения, коммунального и бытового обслуживания (таблица 3). Эффективно работают электронные торговые площадки. Их преимущества в том, что компании могут снизить издержки за счет оптимизации логистики, отсутствия посредников, согласования закупок, а также расширить рынки сбыта. Развивается интернет-банкинг. Важной функций электронной коммерции является реклама. Затраты на рекламу в сети выросли с 805,3 млн.тенге в 2011 г. до 8917,3 млн. тенге в 2015 году [4].
247
К проблемам в развитии электронного бизнеса можно отнести традицион -ное поведение покупателей, ограниченное использование кредитных карт,
Таблица-3. Крупные продавцы на электронном рынке Группы товаров и услуг Наименование участников рынка Компьютеры и комплектующие. Logykom, ALSER Forkecom.kz Электроника и бытовая техника Mtgastore.kz, For a.kz, Intermarket.kz Книжные магазины Bookcity.kz, Flip.kz, Amazon.com Универсальные магазины Mega, Arbuz.kz. HappiBox.me. Sibitron.kz Торговые центры. площадки AliExpress, Esentai Mall,Onstore.kz Одежда, обувь и аксессуары Bottega.kz, Lamoda.kz, KupiVip.kz, StarShop.kz Доставка еды Manga Sushi, Interfood.kz, PizzaLand.kz Разные товары Gepard.kz, Coffeeone.kz, Lensmark.kz, Parfum-shop.kz, parfum.com.kz, OpticLand.kz, odekolon.kz Онлайн-сервисы
7line.kz, BeSmart.kz, Bizzard.kz, Chocofood.kz, Chokoiife.kz, Chokolife.me, Chokotravel.kz, Foodpanda.kz, Crew.kz, Insales.kz, InSales.kz, Ktrad.kz, Mobify.kz, Satu.kz, e-government Информационные порталы Comfort.kz, ProDengi.kz, Yvision.kz, Kolesa.kz, krisha.kz, музыкальный портал KZMZ Платежные системы Processing.kz, MyPay.kz, Kassa24.kz, WebMoney Kazakhstan, Besmart
Авиа и ж.д. билеты avia-online.kz Примечание: собственная разработка автора
недоверие или неполная информированность населения по электронным деньгам. Продавцы на рынке в основном имеют узкую специализацию, недостаточно рекламы в традиционных средствах массовой информации, интернет-магазины, как правило, представляют собой веб-витрины, недостаточная консолидированность производителей. В условиях научно-технического прогресса необходимо постоянное развитие структуры информационных и телекоммуникационных технологий и систем. Министерство по инвестициям и развитию РК определило создание условий для интеграции бизнеса и информационно-коммуникативных технологий как важный компонент для развития экономики страны.
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ 1. Васильев Г.А., Забегалин Д.А. Электронный бизнес и реклама в интернете. ЮНИТИ. Москва, 2008 -184 с. 2. Энциклопедия Википедия [Электронный ресурс]: Режим доступа: https://ru.wikipedia.org/ 3. [Электронный ресурс]: Режим доступа: http://forbes.kz/stats/internet-auditoriya) 4.Бюллетень «Об использовании домашними хозяйствами информационно-коммуникационных технологий в РК в 2015 г.» [Электронный ресурс]: Режим доступа: www.stat.kz
ƏОЖ 336.68 КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ӨТІМДІЛІГІН БАСҚАРУ ЖƏНЕ ЖЕТІЛДІРУ БАҒЫТТАРЫ Нуркашева Н.С., э.ғ.к., Чаганбай А.Е., 3 курс студенті Алматы технологиялық университеті, Алматы қ. Қазақстан Республикасы E-mail: nursulu_1975@mail.ru
Банктегі менеджмент теорияларының біріне өтімділікті басқару теориясы жатады. Өтімділікті басқару теориясы іс-жүзінде коммерциялық банктердің пайда болуымен жəне дамуымен бірге пайда болған.
Қазіргі кезде банк активтерін басқару үш əдістемелік бағытқа негізделген. Біріншісі – коммерциялық банк өтімділігін сақтай алады, егер оның активтері қысқа мерзімге орналастырылып, сондай-ақ олар уақтылы қайтарылатын болса. Екіншісі – коммерциялық банк өтімді болуы мүмкін,
248
егер ол өзінің активтерін қолма-қол ақшаларға өзге кредиторлар мен инвесторларға сата алса.Үшінші – коммерциялық банктің өтімділігін жоспарлауға болады, егер де несиені қайтару кестесін қарыз алушының болашақтағы табысы негізінде құраса. Қазіргі қаржылық дағдарыстан шығу жолында банктік сектордың алдына қойған мақсаттарын басшылыққа ала отырып, қазіргі заманға сай банктің өтімділігі мен табыстылығын басқаруды жетілдіруге қол жеткізуге тиісті банктік сектордың даму мақсаттарын М. Портердің ромбысы үлгісінде 4-суретпен беруге болады [1].
Банктік сектордың капиталдану деңгейін жəне құнын арттыру Банк секторының өтім- ділігі мен қаржылық тұрақтылығын қолдау
Банктің қызметтері мен өнімдерінің технологияларының сапасын арттыру екелдерді басқару жүйесін дамыту
Сурет-1. Қазақстанның банк секторының даму мақсаттары Банк өтімділігі – бұл салымшылар мен қарыз берушілер алдында банктің өз міндеттемелерін уақытында жəне шығынсыз орындау қабілетітігі. Банктің төлемқабілеттілігі аталған барлық міндеттемелерді, сонымен бірге болашақта пайда болуы мүмкін міндеттемелерді уақытында орындауын сипатттайды. Міндеттемелерді орындау үшін кассадағы жəне корреспондеттік шоттардағы қалдықтарымен сипатталатын банктік ақшалардың барлығы; қолма-қол ақшаға тез айналатын активтер; банкаралық нарықтан немесе қаражат көздері пайдаланады 2. Банк өтімділігін анықтайтын фактор – банктің депозиттік базасының сапалылығы. Депозиттік базаны мерзімді депозиттік жəне жинақ салымдары, есеп айырысу жəне ағымдағы шоттардағы қаражаттары ретінде банкте жинақталған заңды жəне жеке тұлғалардың қаражаттары құрайды. Депозиттердің сапалылығының басты критерийі олардың тұрақтылығын сипаттайды. Депозиттердің тұрақты бөлігі неғұрлым көп болса, банктің өтімділігі соғұрлым жоғары болады [3]. Банк өтімділігі оның сыртқы қаражат көздеріне, яғни банкаралық несиелерге деген тəуелділігімен сипатталады. Банкаралық несие өтімді қаражаттарға деген қысқа мерзімді жетіс- пеушілікті жоя алады, бірақ осы несиенің жалпы тартылған ресурстардың құрамындағы үлесі жоғары болса, онда банк банкроттыққа ұшырауы мүмкін. Егер банктің сыртқы көздерге тəуелділігі жоғары болса, онда оның бизнес үшін өз базасының дамуы перспективаларының жоқтығын көрсетеді. Соңғы кездері коммерциялық банктердің активтері мен пассивтерін басқаруда бастысы өтімділікті басқаруға басты мəн бере бастағаны белгілі. Коммерциялық банктер өтімділікті қолдау мақсатында қаражаттарының бір бөлігін өтімді активтерге орналастырса, екінші бөлігін пайда табу мақсатында табысты активтерге орналастыруға тырысады. Бұл жерде табысты активтерді қайтарудың тəуекелмен байланыстылығын ескерсек, онда оңтайлы шамадан артық өтімді активтерді ұстау өз кезегінде банктің табыстылығын азайтып, банктің құнына теріс əсер етеді 4. Біздің ойымызша, тек активтер немесе пассивтер есебінен өтімділікті қолдап отыру, банктің алдына қойған мақсатына қол жеткізуге əрдайым мүмкіндік бермейді. Осы жерде банктердің балансының өтімділігін басқарудың қарапайым үлгісін жасау қажеттігі туындайтыны сөзсіз. Біздің ойымызша, баланстың өтімділігін қамтамасыз етудің қарапайым үлгісі 1-кестедегідей қатынасты бейнелеуге тиіс.
Кесте-1. Банктің баланс өтімділігін сипаттайтын қатынастар № Активтер Пассивтер 1 Тұрақты активтер Тұрақты пассивтер 2 Тұрақсыз активтер Тұрақсыз пассивтер Ескерту – кесте 4 əдебиеттің негізінде дайындалынды
Бұл əдіс бойынша баланстың өтімділігін талдауда барлық активтерді екі топқа бөлеміз: өтімді жəне өтімсіз. Соған сəйкес банктің пассивтерінде екі топқа бөлу қажет: тұрақты жəне тұрақсыз. Бұл 249
жерде банктің өтімді активтері мен тұрақсыз пассивтерін өзара салыстыру арқылы таза өтімді активтерді анықтауға болады. Бұл əдістің негізгі мақсаты банктің балансының өтімді активтері мен тұрақсыз пассивтері арасындаға алшақтықты айқындау болып табылады. Сонымен қатар, біздің ойымызша бұл ұсынылып отырған «таза өтімді активтердің» үлгісі банк балансының активтері мен пассивтері арасындағы теңгерімсіздікті басқаруға мүмкіндік жасайды. Қаржылық дағдарыстан өту кезеңінде елдегі банк секторының қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз үшін мынадай шаралар орындалуы қажет деп санаймыз: Біріншіден, екінші деңгейлі банктердің қарапайым жəне артықшылығы бар акцияларын сатып алу, сондай-ақ реттелген қарыздар беру арқылы банктерді қосымша капиталдандыру. Бұл ретте банктерге мұндай мемлекеттік қолдау көрсетудің басты шарттарының бірі капиталды банк акционерлерінің өздерінің ұлғайтуы болып табылады. Екіншіден, стресті активтер қорын құру. Оның қызметі қазақстандық банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға бағытталатын болады. Банктердің сенімсіз активтерін сатып алу жəне кейіннен оларды басқару осы мақсатты іске асырудың негізгі тетігі болады. Макроэкономикалық, нарықтық жəне басқа да факторлар əсерінен елеулі тəуекелдерге ұшырайтын активтер, банктердің жылжымайтын мүлік жəне жер кепілдігімен қарыздар баруі осындай активтер ретінде қарастырылады. Үшіншіден, банктердің міндеттемелеріне уақтылы қызмет көрсетуді қамтамасыз ету мақсатында өтімділіктің қосымша көздерін ұсыну. Ресурстық базаны тұрақтандыру мақсатында ұлттық компаниялардың, акционерлік қоғамдардың, мемлекеттік кəсіпорындардың жəне жарғылық капиталына мемлекет қатысатын заңды тұлғалардың активтері Ұлттық Банктің басқаруындағы мемлекеттік ұйымдардың уақытша бос ақша қаражаты отандық банктердің депозиттеріне орналастырылатын болады. Төртіншіден, қаржы секторында мемлекеттік реттеуді жетілдіру. Бұл ретте банк заңнамаларының қолданыстағы жəне жаңадан енгізіліп жатқан талаптары банктерді қорландырудың əртараптандырылған базасын құруға, яғни белсенді операцияларды көптеген жағдайда депозиттік база, атап айтқанда жеке тқлғалар есебінен қаржыландыруға ынталандыруы тиіс.
ƏДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 1. Банки и банковские операции: Учебник /Под ред. О.И. Лаврушина.- М.:КНОРУС, 2012.- 272 с. 2. Банковские риски: Учебник /Под ред. О.И. Лаврушина, Н.И. Валенцевой.- М.: КНОРУС, 2013. 3. «Қазақстан Ұлттық Банкі» АҚ, «Қор бойынша қызмет көрсету» АҚ, Қазақстан қор биржасының (KASE), «Ирбис» агентігінің деректері бойынша бойынша арнайы шығарым, 2015. 4. Денежно-кредитная и финансовая системы: Учебник /Под ред. М.А.Абрамовой, Е.В.Маркиной.- М.: КНОРУС, 2014.-448 с.
ƏОЖ 330:005
жүктеу/скачать 7,74 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|