Строительные нормы и правила строительная терминология

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
160 
транспортных средств, ветра и др.). 
жүктемелерді 
қабылдау 
үшін 
арналған 
құралым. 
Пролив 
опасных 
химических 
веществ
 – 
вытекание 
при 
разгерметизации 
из 
технологических 
установок, 
емкостей 
для 
хранения 
или 
транспортирования 
опасного 
химического вещества или продукта в количестве, 
способным вызвать химическую аварию. 
 
Қауіпті 
химиялық 
заттардың 
ағуы – 
химиялық  апатты  тудыруы  мүмкін  көлемдегі 
қауіпті  химиялық  затты  немесе  өнімді  сақтау 
немесе 
тасымалдау 
үшін 
технологиялық 
құрылғылардан,  сыйымдылықтардан  олардың 
тығынын ашу кезінде ағып кетуі. 
Промышленная 
авария – 
авария 
на 
промышленном  объекте,  в  технической  системе 
или на промышленной установке. 
 
Өнеркәсіптік  апат - 
өнеркәсіп  нысанындағы, 
техникалық 
жүйедегі 
немесе 
өнеркәсіп 
қондырғысындағы апат. 
 
Промышленная  безопасность  в  чрезвычайных 
ситуациях
 (промышленная безопасность в ЧС) – 
состояние 
защищенности 
населения, 
производственного 
персонала, 
объектов 
народного  хозяйства  и  окружающей  природной 
среды 
от 
опасностей, 
возникающих 
при 
промышленных  авариях  и  катастрофах  в  зонах 
чрезвычайной ситуации. 
 
Төтенше 
жағдайлардағы 
өнеркәсіптік 
қауіпсіздік
  (ТЖ  өнеркәсіптік  қауіпсіздік) – 
халықтың,  өндіріс  қызметкерлерінің,  халық 
шаруашылығы 
нысандары 
мен 
қоршаған 
табиғи  ортаның  өнеркәсіптік  апаттар  мен 
төтенше 
жағдайлар 
аймақтарындағы 
жарылыстар  кезінде  туындайтын  қауіптерден 
қорғану жағдайы. 
 
 
Промышленная 
безопасность 
опасных 
производственных 
объектов 
(промышленная 
безопасность) 
– 
состояние 
защищенности 
жизненно важных интересов личности и общества 
от 
аварий 
на 
опасных 
производственных 
объектах и последствий указанных аварий. 
 
Қауіпті 
өндірістік 
нысандардың 
өнеркәсіп 
қауіпсіздігі 
(өнеркәсіп  қауіпсіздігі) – қауіпті 
өндірістік 
нысандардағы 
апаттар 
мен 
көрсетілген апаттар салдарынан жеке тұлғалар 
мен  қоғамның  өмірлік  маңызды  мүдделерінің 
қорғану жағдайы. 
Промышленная  графика 
–  вид  прикладной 
художественной 
графики – рекламные 
проспекты, афиши, товарные и фирменные знаки, 
этикетки,  упаковка  промышленных  товаров, 
плакаты,  средства  информации  по  технике 
безопасности,  различные  бланки  фирменной 
технической документации и т.д. 
 
Өнеркәсіптік кескіндеме – 
қолданбалы көркем 
кескіндеме  түрі – жарнамалық  даңғылдар, 
хабарландырулар,  тауарлық  және  фирмалық 
белгілер,  өнеркәсіп  тауарларының  ораулары, 
плакаттар,  қауіпсіздік  техникасы  бойынша 
ақпарат  құралдары,  фирмалық  техникалық 
құжаттаманың әр түрлі бланктері және т.б. 
Промышленная 
катастрофа – 
крупная 
промышленная  авария,  повлекшая  за  собой 
человеческие  жертвы,  ущерб  здоровью  людей 
либо    разрушения  и  уничтожение  объектов, 
материальных 
ценностей 
в 
значительных 
размерах,  а  также  приведшая  к  серьезному 
ущербу окружающей природной среде. 
 
Өнеркәсіптік  апат – 
нәтижесінде  адам  өлімі 
болатын,  адам  денсаулығына  зиян  келетін 
немесе  нысандар,  материалдық  құндылықтар 
елеулі  мөлшерде  бұзылатын  және  жойылатын, 
сондай-ақ  қоршаған  табиғи  ортаны  үлкен 
шығынға ұшырататын ірі өнеркәсіптік апат. 
Промышленность  строительных  материалов - 
изготовление 
в 
промышленных 
условиях 
материалов 
(в 
том 
числе 
штучных), 
предназначенных  для  создания  строительных 
конструкций 
зданий 
и 
сооружений 
и 
изготовления строительных изделий. 
 
Құрылыс 
материалдарының 
өнеркәсібі – 
ғимараттар 
мен 
имараттардың 
құрылыс 
құралымдарын 
жасауға 
және 
құрылыс 
бұйымдарын 
дайындауға 
арналған 
материалдарды 
(соның 
ішінде 
даналық) 
өнеркәсіптік жағдайларда дайындау. 
Промышленные  здания
 – производственные 
здания 
для 
размещения 
технологического, 
энергетического  и  др.  оборудования  и  создания 
условий 
осуществления 
технологического 
процесса и выпуска готовой продукции. 
 
Өнеркәсіп  ғимараттары – 
технологиялық, 
энергетикалық  және  басқа  да  жабдықтарды 
орналастыруға 
және 
технологиялық 
процестерді  жүзеге  асыруға,  дайын  өнімдерді 
шығаруға арналған өндірістік ғимараттар. 
Промышленные 
сооружения
 – сооружения, 
выполняющие 
определенные 
функции 
в 
производственном 
процессе 
либо 
предназначенные  для  восприятия  нагрузок  от 
технологического  оборудования,  коммуникаций 
и пр. 
 
Өнеркәсіп  имараттары - 
өндірістік  процесте 
белгілі  бір  қызметтерді  орындайтын  немесе 
технологиялық 
жабдықтардан, 
коммуникациялардан 
және 
басқалардан 
болатын  жүктемелерді  қабылдауға  арналған 
имараттар. 
Промышленный  узел – 
группа  предприятий  с 
общими объектами. 
 
Өнеркәсіп  торабы – 
ортақ  нысандары  бар 
кәсіпорындар тобы. 
Прослойка
 — промежуточный  слой  пола,  связы-
вающий  покрытие  с  нижележащим  слоем  пола 
или служащий для покрытия упругой постелью. 
 
Қабатша – 
жабынды 
еденнің 
төменгі 
қабатымен  байланыстыратын  немесе  жабын 
үшін  серпімді  төсем  қызметін  атқаратын 
еденнің аралық қабаты. 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
161 
Пространственная 
система 
в 
строительной 
механике
 – система  несущей  конструкции  (её 
расчетная 
схема), 
характеризующаяся 
пространственным  распределением  усилий  в  ее 
элементах. 
 
Құрылыс  механикасындағы  кеңістік  жүйе – 
элементтеріндегі 
күштердің 
кеңістікке 
бөлінуімен 
сипатталатын 
көтергіш 
құралымның жүйесі (оның есептік сұлбасы). 
Противодымная 
защита – 
комплекс 
организационных  мероприятий  и  технических 
средств, 
направленных 
на 
предотвращение 
воздействия 
на 
людей 
дыма, 
повышенной 
температуры и токсичных продуктов горения. 
 
Түтінге  қарсы  қорғаныш – 
адамдарға  әсер 
ететін  түтіннің,  жоғары  температураның  және 
улы 
жанатын 
өнімдердің 
алдын 
алуға 
бағытталған  ұйымдастыру  шаралары  мен 
техникалық жабдықтардың кешені. 
Противоизносные  свойства – 
эксплуатационные 
свойства, 
характеризующие 
особенности 
и 
результаты  процессов  изнашивания  трущихся 
поверхностей, 
которые 
могут 
протекать 
в 
присутствии  топлива  при  его  применении  в 
технике. 
 
Тозуға  қарсы  қасиеттер – 
техникада    отынды 
қолдану  және  пайдалану  кезінде  орын  алатын   
үйкелістер 
нәтижесінде 
беттердің 
тозу 
процестерінің  ерекшеліктері  мен  нәтижелерін 
сипаттайтын пайдалану қасиеттері. 
Противоморозныс 
добавки – 
 
вещества, 
понижающие  температуру  замерзания  воды  и 
способствующие 
твердению 
бетона 
при 
отрицательных температурах. 
 
Аязға  қарсы  қоспалар – 
кері  температура 
кезінде 
судың 
қату 
температурасын 
төмендететін  және  бетонның  қатуына  жағдай 
жасайтын заттар. 
Противопожарная  преграда
 – конструкция  с 
нормируемым 
пределом 
огнестойкости, 
препятствующая  распространению  огня  из  одной 
части здания в другую. 
 
Өртке  қарсы  тосқауыл
 – ғимараттың  бір 
бөлігінен  екіншісіне  оттың  таралуына  кедергі 
болатын, отқа төзімділігінің нормаланған шегі 
бар құралымдар. 
Противопожарная 
стена,
 
брандмауэр – 
предназначается 
для 
разобщения 
смежных 
помещений  одного  здания  либо  двух  смежных 
зданий  с  целью  задержания  распространения 
пожара. 
 
Өртке  қарсы  қабырға, 
брандмауэр - өрттің 
таралуына  мүмкіндік  бермеу  мақсатында  екі 
жапсарлас  ғимараттың  немесе  ғимараттың 
жапсарлас 
бөлмелерін 
ажырату 
үшін 
қолданылады. 
Противопожарное  водоснабжение – 
комплекс 
инженерно-технических 
сооружений, 
предназначенных 
для 
забора 
и 
транспортирования  воды,  хранения  ее  запасов  и 
использования их для пожаротушения. 
 
Өртке  қарсы  сумен  жабдықтау - 
өрт  сөндіру 
үшін  суды  жинақтау  және  тасымалдау,  оның 
қорларын сақтауға және пайдалануға арналған 
инженерлік-техникалық имараттар кешені. 
Противопожарное  мероприятие – 
мероприятие 
организационного 
и 
(или) 
технического 
характера, 
направленное 
на 
соблюдение 
противопожарного режима, создание условий для 
заблаговременного 
предотвращения 
и 
(или) 
быстрого тушения пожара. 
 
Өртке қарсы іс-шаралар - 
өртке қарсы режимді 
сақтауға,  өрттің  деркезінде  алдын  алу  және 
(немесе) 
өртті 
тез 
сөндіру  жағдайларын 
жасауға 
бағытталған 
ұйымдастыру 
және 
(немесе) техникалық сипаттағы іс-шаралар. 
Противопожарное состояние объекта – 
состояние 
объекта,  характеризуемое  числом  пожаров  и 
ущербом  от  них,  числом  загораний,  а  также 
травм,  отравлений  и  погибших  людей,  уровнем 
реализации  требований  пожарной  безопасности, 
уровнем боеготовности пожарных подразделений 
и 
добровольных 
формирований, 
а 
также 
противопожарной агитации и пропаганды. 
 
Нысанның  өртке  қарсы  жағдайы – 
өрттердің 
санымен  және  олардан  болған  шығындармен, 
жану 
санымен, 
сондай-ақ 
адамдардың 
жарақатымен, 
улануларымен 
және 
өлімдерімен,  өрт  қауіпсіздігінің  талаптарын 
іске  асыру  деңгейімен,  өрт  бөлімшелері  мен 
ерікті 
құрылымдардың 
жауынгерлік 
дайындығы деңгейімен, сондай-ақ өртке қарсы 
үгіт  жүргізу  және  насихаттау  деңгейімен 
сипатталатын нысанның жағдайы. 
Противопожарный режим – 
1) правила поведения 
людей,  порядок  организации  производства  и 
(или) 
содержания 
помещений 
(территорий), 
обеспечивающие 
предупреждение 
нарушений 
требований  пожарной  безопасности  и  тушение 
пожаров; 2)  комплекс  установленных  норм 
поведения  людей,  правил  выполнения  работ  и 
эксплуатации  объекта  (изделия),  направленный 
на обеспечение его пожарной безопасности. 
 
Өртке  қарсы  режим – 
1)  адам  әрекетінің 
ережелері, өндірісті ұйымдастыру және (немесе) 
өрт қауіпсіздігі мен өрт сөндіру талаптарының 
бұзылуының  алдын  алуды  қамтамасыз  ететін 
жайларды  (аумақтарды)  ұстау  тәртібі; 2) 
адамдардың 
белгіленген 
тәртіп 
нормаларының,  өрт  қауіпсіздігін  қамтамасыз 
етуге  бағытталған  нысанның  (бұйымның) 
жұмыстарын 
орындау 
және 
пайдалану 
ережелерінің кешені. 
Противорадиационное 
укрытие
 
(ПРУ) – 
защитное 
сооружение, 
предназначенное 
для 
укрытия  населения  от  поражающего  воздействия 
ионизирующих  излучений  и  для  обеспечения  его 
жизнедеятельности  в  период  нахождения  в 
 
Радиацияға  қарсы  жасырын  орын 
(РҚЖ) – 
халықтың 
иондалған 
сәулелердің 
зиянды 
әсерінен  жасырынуы  үшін  және  жасырын 
орында  отырған  кезеңде  оның  өмірлік  іс-
әрекетін қамтамасыз етуге арналған қорғаныш 

СНиП РК 1.01-32-2005 
 
162 
укрытии. 
имараты.  
Противофильтрационная  завеса
 – вертикальная 
или 
наклонная 
водонепроницаемая 
для 
фильтрации  потока  преграда,  создаваемая  в 
подпорных 
гидротехнических 
сооружениях, 
грунте  основания  подпорного  сооружения  и  в 
береговых его примыканиях для удлинения путей 
фильтрации. 
 
Сүзуге 
қарсы 
перде – 
тежеуіш 
гидротехникалық 
имараттарда, 
тежеуіш   
имараттың  негіздеу  топырағында  және  сүзілу 
жолын 
ұзарту 
үшін 
оның 
жағалау 
қиылыстарында 
жасалған 
ағынды 
сүзуге 
арналған  су  өткізбейтін  тік  немесе  еңіс  
тосқауыл. 
Противоэрозионные мероприятия – 
совокупность 
научно  обоснованных  приемов  защиты  почв, 
грунтов  от  водной,  ветровой  и  механической 
эрозии. 
 
Эрозияға қарсы іс-шаралар – 
топырақты сулы, 
желді 
және 
механикалық 
эрозиялардан 
қорғаудың  ғылыми  негізделген  тәсілдерінің 
жиынтығы. 
Профессиональное  заболевание – 
хроническое 
или 
острое 
заболевание 
работающего, 
являющееся  результатом  воздействия  вредного 
производственного фактора. 
 
Кәсіби ауру – 
жұмыс істейтін адамның зиянды 
өндірістік  факторлар  нәтижесінен  болатын 
созылмалы немесе жіті аурумен сырқаттануы. 
Профилактика 
возникновения 
источников 
чрезвычайной 
ситуации
 
 
(профилактика 
возникновения  источников  ЧС) – проведение 
заблаговременных мероприятий по недопущению 
и  (или)  устранению  причин  и  предпосылок 
возникновения 
источников 
чрезвычайной 
ситуации  антропогенного  происхождения,  а 
также по ограничению ущерба от них. 
 
Төтенше  жағдай  көздерінің  пайда  болуының 
алдын алу 
(ТЖ көздері пайда болуының алдын 
алу) – антропогендік  шығу  тегіндегі  төтенше 
жағдай  көздерінің  пайда    болу  себептері  мен 
салдарларын  болдырмау  және  (немесе)  жою, 
сондай-ақ  олардан  болатын  шығындарды   
шектеу     жөніндегі іс-шаралардың    деркезінде 
жүргізілуі.  
 
 
Профиль 
асбестоцементного 
листа – 
геометрическая 
форма 
поперечного 
сечения 
асбестоцементного волнистого листа. 
 
Асбестоцементті 
табақтың 
кескіні – 
асбестоцементті  толқынды  табақтың  көлденең 
қиылысының геометриялық пішіні. 
Профиль  местности
 – проекция  следа  сечения 
местности вертикальной плоскостью, проходящей 
через две точки на эту плоскость. 
 
Жер  кескіні – 
тік  жазықтықтағы  жер  
қиылысы  ізінің  осы  жазықтыққа  екі  нүкте 
арқылы өтетін кескіні. 
Профиль  металлический
 – изделие,  полученное 
прокаткой, прессованием, формовкой. Различают 
квадратный, 
круглый, 
полосовой, 
угловой, 
двутавровый, швеллерный профили. 
 
Металл кескіні
 – илемдеу, сығымдау, пішіндеу 
арқылы  алынатын  бұйым.  Шаршы,  дөңгелек, 
тілім,  бұрыштық,  қостабанды,  швеллерлі 
болып ажыратылады. 
Прочность
 – свойство 
материалов 
в 
определенных 
условиях 
и 
пределах, 
не 
разрушаясь, 
воспринимать 
те 
или 
иные 
воздействия 
(нагрузки, 
неравномерные 
температурные,  магнитные,  электрические  и  др. 
поля, 
неравномерное 
протекание 
физико–
химических  процессов  в  различных  частях  тела  и 
др.). 
 
Беріктік – 
материалдардың 
белгіленген 
жағдайлар  мен  шектеулерде  бұзылмай,  қандай 
да  бір  әсерлерді  (жүктемелерді,  біркелкі  емес 
температуралы,  магниттік,  электрлік  және 
басқа 
да 
өрістерді, 
дененің 
әр 
түрлі 
бөліктеріндегі 
физикалық-химиялық 
процестердің біркелкі жүрмеуін) қабылдай білу 
қасиеті.  
Прочность  бетона  отпускная
 – нормируемая 
прочность 
бетона, 
элементов 
бетонных 
и 
железобетонных  конструкций  к  моменту  отпуска 
их с предприятия-изготовителя. 
 
Бетонды  шығару  беріктігі
 – дайындаушы-
кәсіпорындардан 
бетон 
және 
темірбетон 
құралымдары  элементтерін  шығару  сәтіндегі 
олардың нормаланған беріктігі. 
Прочность  бетона  передаточная
 – нормируемая 
прочность  бетона  предварительно  напряженных 
конструкций 
к 
моменту 
передачи 
предварительного  напряжения  на  бетон  (отпуск 
натяжения арматуры). 

жүктеу/скачать 3,43 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: