Байдалиев Д. Д
жүктеу/скачать 1,94 Mb. Pdf көрінісі
|
|
Қақты Қақты - кӛктемдегі қар және жауын суынан пайда болған екі жотаның ортасындағы шағын кӛл. Қақты аталатын бұл жер Жуалы ауданындағы «Кӛсегенің кӛк жоны» аталатын жонның екі ортасында. Қақтының ұзындығы 200 метр ал ені 50 – 60 метр шамасында. Жазғы шілдеден кейін кӛл құрғап, орнында ақшыл түстес қақ қалады. Бұл жердің «Қақты» - аталуы сондықтан. Қалмақ қырған «Әсіресе қазақ халқында бір жақсы қасиет бар, ол тарихи оқиға болған жерге ат қойып әйгілеп кетеді» - деп жазған Мұхамеджан Тынышбаев. Жуалы ауданы мен Алғабас ауданының шектесер жеріндегі Қошқарата ауылының бас жағындағы кең жазықта шашылған адам сүйектерін әлі де кездестіруге болады. Әсіресе Б.Момышұлы - Қошқарата автомобиль жолын салған кезде жергілікті жердің тұрғындары бұған куә болған. Бұрын бұл жер «Қалмақ қырған» аталған, ол қазіргі ұрпақтың да есінен шыққан емес. Бұл жердің Қалмақ қырған аталу себебіне деректі Шоқан батыр туралы айтылған «Тӛле би мен Қойгелді батыр» кітабынан кездестіреміз. Қойгелді батыр елуден асқан шағында Жуалыдағы елді аралап Байтана ағайындарының ауылына түседі. Бұл туралы құлақтанған қалмақтар тоғыз батырының жанын жаһаннамға жіберген батырға аса кекті еді. Қалмақ батыры Қойгелдіні жекпе - жекке шақырған кезде орнына батыр Садыбайдың ұрпағы Шоқан шығып қалмақ батырының басын кесіп Қойгелдінің алдына тастайды. Жекпе – жектің аяғы қырғын шайқасқа ұласып, аруақтанған қазақтар қалмақтарды шетінен қырады. Кейін шапқан қалмақтардың басын тӛбедей етіп үйген екен. Сондықтан бұл жер күні бүгінге дейін «Қалмақ қырған» -аталады. 93 Қанай асуы Жуалы ауданындағы Кӛлтоған елдімекенінің батысындағы Боралдай тауының бір асуы осылай «Қанай асуы» аталады. Бұл асу Оңтүстік Қазақстан облысының Қанай атты шағын елдімекенімен байланысты қойылған атау. Ол жерде мал бордақылау пункті болған. Қанай асуы Кӛлтоған ауылының батысында таудың күнгейінде осы аттас шағын ӛзен де бар. Қанай асуымен іргелес жатқан Жыланды және Бозторғай аталатын асуларда бар. «Қанай» - этимологиясының шығуына келетін болсақ ол – қазақ ұлыстарының этникалық топтарының аты. Қанай, Данай, Жанай аталатын антропонимдері бір мағыналас. жүктеу/скачать 1,94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|