Міреев, Ж. Темірбеков эпидемиология Жалпы эпидемиология 1 т о м алматы жоғары аттестациялық комиссияның баспа орталығЫ 2000

Бұған қосымша кейбір мекемежрдін өзінше жеқе санитарлық-эпи- 

демиологиялық станциялары болады: темір жол СЭС-і, ә>ежай СЭС-і, 

Ішкі істер министрлігінің СЭС-і. Бұл СЭС-тердің өз мекемелгрінің ерек- 

шеліктерінв байланысты максаты мея міндеттері болады. Бұлардың да 

жалпы мақсаты -  қызметкерлерінің денсаулығын қорғау,  індетке қар- 

сы шараларды ұйымдастыру және алдын алу жұмыстарын атқару. Олар 

жергілікті, қалалық, облыстық СЭС-қа есеп беріп тұрады, ақпараттар, 

әдістемелік тәсіддер алмасады.

Санитарлық-эпидемиологиялық қызмет көрсету мекемелерінің іс- 

қимылының тиімді болуы осы мекеме бөлімдерінің жұмысын ойдағы- 

дай үйымдастыруга тікелей байланысты болады, ол өз кезегінде басқа- 

ру жүйесі арқылы іске асады. Бірінші деңгейдегі СЭС-тің басты функ- 

циясы  -   санитарлық-эпидемиологиялық  қадағалау  жүргізу,  індетке 

қарсы  шараларды  атқару.  Екінші  және  үшінші  деңгейдегі  СЭС-тің 

басты  функциясы  -   үйымдастыру  жәнг  өдістемелік  жүмысты  орын- 

дау.  Олардың  мемлекеттік  санитарлық-эпидемиологиялык  қадағалау 

функциясы әлдеқайда аз мөлшерді қамтиды.

Осы  деңгейдегі  мекемелердің  ішінде  олардың  басқару  процесіге 

қатысы жагынан өзгешеліктері болғандыкган, әрқайсысыньщ өз иерар- 

хиясы болады.  Бұл жерде астаналық каланың шмесе Алматы сияқты 

үлкея  мәдениет,  өндіріс,  гылым,  оқу  орындарының ортальлы  болған 

қалалардың өз ерекшеліктері мен басқару жүйесі болады.

Республика СЭС-інің функциясы оншалыкты анық еместігін айта 

кету керек. Бұл мекеме денсаулық сактау агентствосы мен санитарлық- 

эпидемиологиялық бас басқармасының (СЭББ) аралығындағы басқа- 

ру органы болып саналады. Республик алық СЭС ТМД мемлекеттерінің 

біразында жоқ  Шындығында осы органньщ қызметі төртінші деңгей- 

дегі СЭББ функциясымен бірдей десе де болады.

Төртінші  дейгейдегі  орган  (джсаулық  сақтау  агентствосының 

жанындағы санитарлык-эпидемиологиялык бас басқармасы) үйымдас- 

тыру,  әдістемелік  ж әж   үйлестірушілік  функциясық  сонымш  қатар 

қүрылыс,  нормалау,  жобалар  жасау  жүмыстарына  орай  санитарлық 

қадағалау міндеттерін атқарады.

Санитарлык-эпидемиологиялык  мекемелердің  (І-ІІІ  деңгейдегі) 

баскару жүйесінін бір ерекшелігі больт СЭС-тің екі жақгы бағыныш-

503

тылығы саналады. Мемлекеттік санитарлық қадағалау жасайтын меке- 

ме ретінде СЭС жоғарғы органға (мекемеге) бағынады, сонымен қатар 

әкімшілік жөнінгн дшсаулық сақтау мекемесінің бірі ретінде СЭС ден- 

саулық сактау басқармасына (қалалык, облыстық) бағыныппы. Мұндай 

бағыныштылық СЭС-ті  басқаруды  әжептеуір  қиындатады.  Бүл  мәсе- 

леяің

 

әзірше шешімі табылған жоқ десе де болады.

Санитарлық-эпидемиологиялық мекемеяің басқару функциясы ба- 

сқару  объектісі  мен  субъектісінің  өзара  қарым-катынасымен  анықта- 

лады.  Объекті  мен субъектіні басқару тура жәнз кері байланыстар ар- 

қылы атқарылады. Тура байланыс басқаруды қолайлы етуге, кері бай­

ланыстар басқарудың сапасын бағалауга және басқарылатын объектінің 

жағдайын жақсартуға бағытталады.

Басқарудың басты мақсаты халық денсаулығын сақтау болғандық- 

тан, оған эсер ететін толып жатқан  факторлардын жиынтығын (еңбек 

ету мев тұрмыстык жағдайлар, тамақтану мен өмір сүру ерекшеліктері, 

жұқпалы  аурулар,  экологиялық  ортаның  жағымсыз  әсері  жәж  т.  б.) 

тауып, олардың әсерін азайтуға, тіпті, болдырмауға тырысу керек. Осы 

мәселелерді  басқару  СЭС-тің  ең  маңызды  мақсаты  болып саналады. 

Бұл өте күрделі жәве жауашы жүмыс. Денсаулыкқа эсер ететін көпте- 

ген факторлар денсаулык сақгау органдарынан тыс жатқандыкган, олар- 

ды  тексеру,  қадағалау  санитарлық-эгшдемиологиялык  мекемелерге 

жүктежді.  Сондыкган оларға мемлекет тарапынан көптегш құқықтар 

бериігш. Осы қүқыктарды пайдалану арқылы еліміздегі халык шаруа- 

шылығының  барлык  салаларында  аурудың  алдын  алу  жүмыстарын 

тиімді  аткаруға мүмкіншілік туады.  Бүл жұмыс көп жағдайда жалпы 

халыктың  көзіж   оншалыкгы  көрінбейді,  аурудьщ  алдын  алу  әрекет- 

терінің тиімділігі  дәл қазір байқалмайды,  бірақ оньщ маңыздылығы- 

ның қаншальщты зор екенін де түсіну қиьш емес. Басқару процесіндегі 

кері байланыс бағынышты мекемелгрден алынатын ақпараттар арқы- 

лы қамтамасыз етіледі. Бүл акпаратгар сүрастыру аркылы да, жоспар- 

ланған тәртіп түрінде де түседі.  Кері байланыс  жасау арқылы басқа- 

рылатын субъектінің жағдайын толық сипаттайтьш жәнв онда болып 

жатқан өзгерістердің бәрін көрсететін ақпараттар қамтамасыз етіледі. 

Мұндай  байланыс  басқару  сапасын  дұрыс  бағалауға  қажет жөне  дер 

кезінде  байқалған  жағымсыз  жағдайларды  жоюға  бағытгалуы  тиіс.

504

Мысалы, жедел ішек инфекцияларымен сырқаттанушылықтын деңгейі 

мея құрамы туралы ақпараттар болмаса агмесе олар уақытында басқа- 

ру  органдарына  түспесе,  осы  патологияның  алдын  алу  жұмыстарын 

ұйымдастыру мүмкін болмайды.

Басқару объектіжрі мен субъектілерінің кері жәж тура байланысын 

қамтамасыз  етудің тасушы  ақпараты  -   ең  алдымен  құжатгар.  Құжат 

айналымын ұйымдастыру - күрделі  процесс. Ол келгтіқ іштегі,  шыга- 

тын ақпараттарды құрастыру арқылы жүзеге асады. Қалалық санитар- 

лық-эпидемиологиялық станциядағы ақпараттардың жылжу бағытга- 

ры мен түрлгрі 24-схемада келтірілгеп

С аннтарлы қ-эпндем иологиялы қ жұмысты жоспарлау

Басқару жүйесінің басты бөлімі -  жоспарлау, сондықтаы халықты 

індеттен қорғау жүйесін басқаруды үйлестіру оны жетідцірумен тығыз 

байланысты  болады.  Жинақталған,  өңделген,  талданған  ақпараттар 

жоспар қүрудың  негізі  болып  саналады.  Санитарлык-эпидемиология- 

лык  мекемежр  жүмысының  жоспары  жалпы  мемлекеттік  жоспарлау 

принцилтерін есепке  ала  отырылып жасалуы керек.  Сол үшін төмен- 

дегі принциптер сақталуы тиіс:

•  жасалатын  жоспар  мемлвкетгіц  саясатьша  сай  болу,  аймақтың, 

жалпы  елдін  экономикалық  даму  жоспарын  еске  алу.  Бұл  жағдайда 

алдымен әлЕуметтік міндеттердің басымдылығы есте болуы шарт;

•  жоспарлаудың  ғылыми  ж гізі,  яғни  жгізге  алынған  деректердің 

ғылыми талдануы, қадағалауды атқарғанда ғылыми деректерді мүмкін 

болғанша кеңіжн пайдалану, лабораториялық ж әж  аспаптық зерттеу- 

лердің  нәтижесін  барынша  қолдану,  санитарлық-эпидемиологиялық 

мекемачің іс-қимылынын бағалануы;

•  жоспарда  көрсетілген  орындаушыларға  жасалған  жоспардың 

міндетгілігі, яғни директивтілігі;

•  барлық жоспарлар түрініц толассыздығы:  жоспарланудың жоға- 

рыдан  төмш  қарай  барлық деңгейлерде  басқарылуы,  жоғарғы  оргаіь 

ның жоспарды міндетті түрде бекітуі.

Жұқпалы  аурулардың  пайда  болу  механизмі,  эпидемиялық  про- 

цестің көрінісі мея оның ретгелу механизмдері, сырқаттанушьшыктың 

алдын алу проблемалары өте күрделі болғандыктақ жоспарлау жүмы-

505

2

4

-с

 х 

е 

м

 а

. 

Қ

а

л

а

л

ы

қ

 С

Э

С

-к

а

 к

е^

к

т

ін

, 

ш

ы

ғ

а

т

ы

н

, 

іш

т

е

г

і 

а

қ

п

а

р

а

т

т

а

р

 а

г

ы

н

ь

к

сында жүйелі амалды қолданған тиімді болады. Алдыңғы бөдімдерде 

көрсетілгендей, эгщдемиялык процесс өте күрделі күбылыс болып са- 

налады,  осыған  орай  оның  әрбір  жүйесінің деңгейіндегі  өзгерістерді 

жан-жақты тексеріп, зерттеу арқылы ғана алға қсйған мақсатқа жетуге 

мүмкіншілік туады,  сондықтан  жоспарлау  процесі  эпидемиялык  про- 

цестің әр қилы жақтарын ескере отырып жасалуы керек. Індетке қар- 

сы  шаралар  эпидемиялық  процесті  құрайтын  жеке  бөлшектерінг  ба- 

ғытталуы  тиіс  және  қолданылатын  тәсілдер  мен  жабдықтардың  ең 

тиімдісін,  шын мәнінде іске асатынын таңдап ала білу керек. Осы ай- 

тылған мәселелер жоспарлаудьщ жүйелік амалдар қолдану принципі- 

мен жасалатынын көрсетсе  керек.  Мысал келтірейік:  ішек инфекция- 

ларымен сырқатганушыльікгы төмендету шараларын жоспарлауда ха- 

лықтьщ денсаулық жағдайын (нгмен ауырғалық қашан, сырқаттылық- 

тың жиілігі  ж әш  т.  б.)  ж әж   инфекцияны  жүқгыру жағдайын  зерттеу 

керек. Қоздырғыиггы (оның түріқ таралуын, сыртқы ортадағы тәртібін, 

сақталу мүмкіншілігі мен уақыт мөлшерін, жұғу жолдары мен фактор- 

ларыньщ іске асуын жәнг т. б.) жан-жақты зерттеу міндетгі түрде атқа- 

рылуы тиіс.

Сырқаттанушылықтың  қандай  әлеуметтік  жағдайда  пайда  болта­

ны,  оның деңгейінің тұрақтануы жмесе жоғарлауы ж әж  басқа да та- 

биғи-әлеуметтік факторлардьщ әсері толык зерттелуі тиіс. Осы инфек­

ция туралы әр түрлі ақпараттарды жинау арқылы тана алдын алуға ба- 

ғытталған тиімді жоспар жасауға болады. Жоспарда эпидемиялық про- 

цестің үш буыньша эсер ететін шаралардың бәрі көрсетілуі керек, бірақ 

солардың ішінде зерттелген инфекцияның ерекшеліктерііе байланыс- 

ты  ең тиімді  шаралар таңдап  алынады,  оған ерекше басымдылық бе- 

рілуі тиіс.

Мақсат

___1-----------------------.

Күтетін

нәтиже

___

!

______

Міндеттер 

Шаралар 

— г------

= □ ------------------ ^

1

А лд ы н  жлу ш ар а л а р ы н  ж үйелік тәсілмен ж осп арлаганда ол 

осы  көрсетілген схема турінде ж асалад ы

507

Схемадағы  әрбір  кезеннің  сапасы  мен  айкындығы  жоспарланған 

шаралардың тиімділігін  анықтайды.  Індеттің  алдын  алу  жүмысының 

толықтығы мен тиімділігі оған қатысатын санитарлық-эпидемиологи- 

ялык мекеменің де ж әж  басқа да денсаулык сақтау мекемелерінің де, 

сонымен  қатар басқа өндіріс орындары мен  ұйымдардың да қатысуы- 

мен анықталады.

Санитарлық-эпидемиологиялык  мекеменің  мамандары  жоспарлау 

барысында  атқарылатын  шараларды  кім,  қашан,  қандай  күпггермен 

орындайтынын белгіл^і тиіс.

Ж оспарлардыц түрлері. 31-кестеде басқарудың бірінші деңгейінг 

ұсынылған жалпы жоспарлардың тізбесі келтіршген.

31 -к е с т е.  А уданды к СЭ С -тін эпидем иология бөлімі 

(профильді эпидем иологты н) ж асайты н ж о сп ар л ар ы н ы н  түрлері

к/к

N

Жоспардын аты

Жасаудын кайталануы

і.

Баскару органы нын кешенді

проблемалык-такырыптык жоспары

5  жыд  1  жыл

2.

Профильді эгтидемиологтың проблема-

лык-такырьштык жоспары

5  жыд  1  жыл

3.

Бағдарламалык-мақсатты жоспар

Жоспарланған жұмыстьщ

(арнаулы кабылданған негізшде)

орындалу кажеттіліпне байланысты

4

Эпидемиологиялык бвлімнің

функциялық-салалык жоспары

З ай

5.

Профильді эпидемиологтын

фунхциялык-салалык жоспары

З ай

6.

Мамандардын (басшылардын)

жоспарлары-графиктер

1  ай

Бүлардан басқа кейбір проблемаларды шешуге арналған жеке жос- 

парлар жасалады (эпидемиялық ошақты жою шараларының жоспары, 

аса қауіпті ж әж  карантинді инфекциялардан аумақты қорғау шарала- 

ры  және  олар  пайда  болғанда  (сырттан  әкелінгенде)  аткарылатын  іс- 

кималдар туралы жоспарлар ж әж  т.  б.).

Кестедегі  1-3 жоспарлар соңғы нәтижеге жетуге бағытталады. Осы 

жағдайда бөліп алынған проблемаға сәйкес халыкгы бүл індеттен қорғау 

шаралары туралы жоспар жасалады.  Мысал ретінде туберкулезге кар-

508

сы күресу ж әж  оның алдын алу, кеңейтілген иммундау бағдарламасы 

(КИБ) жоспарларын айтуға болады.  Басқару мақсатымен қабылданған 

шешім бсйынша шгізгі  шаралар анықталады.  Осы проблеманы орын- 

дауға қандай мекемелвр мея оиьщ саласы болсын нгмесе СЭС ішіндегі 

бөлімдердің қай-қайсысы болсын қатысуы шарт. Осы сияқгы жоспар- 

ларда мамандандыру жөнг бірлестіру принципі бойынша жұмыс атқа- 

рылады.  Мұндай  принцип  ең  жоғары  жақсы  нәтижеге  жетуге  ықпа- 

лын тигізеді.

Функциялык-салалық  жоспарлар  (4-6)  халықты  індеттен  қорғау 

жүйесінің  ішкі  үйымдастырылу  қүрамында  қолданылады.  Мүндай 

жоспар  накды  бөлімнің,  лабораторияның  және  басқа  қүрылымдық 

бөлімдердің жүмыс көлемін, түрін аныкгауға ыңғайлы.

Ж оспарлау тәртібі.  31-кестеде  келтірілген  критерийлерге  сәйкес 

СЭС-тің эпидемиология бөлімінің меңгерушісі індеттің алдын алудағы 

проблемаларды  бөлгді  жәнг  профильді  эпидемиолопың  алдына  жос- 

парлауға  ежтін  міндеттерді  қсяды.  Профильді  эпидемиологтар  жеке 

инфекциялардьщ алдын алуға бағытгалған пробжмалык-тақырыптық 

(бағдарламалык-мақсаттық) жоспарлардың жобасын дайьшдайды.

Бөлім басшысы профильді эпидемиологтардын жеке инфекциялар- 

ға арналған пробфмалык-тақырьштык жоспарларын біріктіріп, біртүгас 

проблемалык-ташрыптық  жүмыс  жоспарын  жасайды,  оны  бекітуді 

және басқаруға керек қүжаттарды (бұйырықтар, директивалар, қаулы- 

лар, ұйғарымдар) дайындауды камтамасыз етеді.

Осы  жалпы  проблемалык-тақырыптык  жоспар  бойынша  СЭС 

бөлімдерінін функциялық-салалық жоспарлары жасалады.

П роблем алы қ-тақы ры пты к жоспарлау. Проблгмалық-тақырьш- 

тық жоспар нггізгі екі бөлімнгн түрады:

1) жоспарға кіріспе. Кіріспеде мына мәселелер көрсетілуі тиіс:

• басқару мақсаты.  Белгіленген мақсат соңғы нәтижеге бағыттала- 

ды  және  ол  сандық  ж әіе  сапалық  көрсеткіштермен  (терминдермен) 

түжырымдалады;

•  мақсатка  жетуге  бағытгалған  міндеттер.  Олар  жүмыстың  ірі 

бөлімдерін камтиды;

2) орындалатын мезгілі мен орындаушылар көрсетілгш нақты жос- 

парлаетан шаралар.

509

Функциялық-салалық жоспарлау. 

Бүл  жоспарлау  өзара байла- 

нысқан төмендегі жүмыс кезеңдерін қамтиды:

1. Пробжмалык-тақырыптық жоспарда көрсетілген басқару міндет- 

тері  мея  мақсатын,  басқару  шешімдерінің  маңызын  және  оны  орын- 

даудағы шаралардың тізбесін зерттеу жәнв үғыну.

2. Басқару шешімдерін іске асырудағы мекемелердің, бөлімдер мен 

мамандардың бірлесіп атқаратын шараларьш басқару орнын анықтау.

3. Проблемалық-тақырыптық жоспарда көрсетілген шараларды же- 

келегеи мекемелердің, бөлімдер мен мамандардьщ іске асыруын нақты- 

лай түсу.

4.  Накгылы  шаралардьщ  орындалу  мерзімдерін  анықгау,  оларды 

орындауға байланысты кадрлар жәш  қаражат жағынан камтамасыз ету.

5. Проблемалык-тақырыптық жоспардың орындалуын бірігіп кам­

тамасыз ететін бөлімдер мен жекелеген мамандардың функциялық- 

салалық жоспарын жасау.

Функциялық-салалык жоспарлау нақты қызмет түржрін атқаратын 

мекемелер  мся  олардың  бөлімдерінің,  функциялық  міндетінз  қарай 

кызмет ететін адамдардың күнтізбелік жоспарын жасауды камтамасыз 

етуге бейімдейді.

Бағдарламалық-максатты  жоспарлау. 

Жоспарлаудың  бүл  түрі 

күрделі  үлкен  проблемаларды  шешу  үшін  пайдаланылады.  Мүндай 

жоспарлар жасағанда әртүрлі министрлікке бағьгаатын мекемелердің, 

ұйымдардың, өндіріс орындарының қызметімен келісу қажет. Бұл жос- 

парларды  іске  асыру үшін арнаулы  жүмыс топтарын ұйымдастыруға 

тура келеді.  Шараларды жүзеге асыратын мамандарды іріктеп алу ка- 

жеттілігі  туады.  Жоспарды  орындау  үшін  қаражат  пен  жабдыкгар, 

құрал-саймандар, күрделі аппараттар бөлішді.

Бағдарламалық - мақсаггы жоспарлау ғылым мен тәжірибенің ара- 

сын жақындатуға қосымша ықпал етеді.

Мақсатты  жоспарлаудың  қүндылығы  басқару  жүйесінің  үш  ас- 

пектісінің арасындағы өзара байланыста болуында: максатымен, қара- 

жатымен,  үйымдастыруымен  Бұл  жағдайда  жүмысты  үйымдастыру- 

дың жаңа түрін іздестіру керек болады.

Бағдарламалық - мақсапы жоспарлаудын пайдалылығын анықтай- 

тын объективтік алғы шарттарға жататындар:

510

1.  Халықты  індетген  қорғаудағы  күттірмейтін  проблемаларды 

таңдау  мен  оны дәлелдеудің  өте  маңыздылығы  және  олардың  жалпы 

мемлекеттік шаралармен қиылыстырылуы.

2.  Кейбір  үлкан  проблемаларды  жүзеге  асыру үшін  халык шаруа- 

шылығының көптегея салаларының,  министрліктердің, мекемелердің 

катысу керектігі. Осыған байланысты жекелеген мекемелер мев мини- 

стрліктердің анықталған  проблемаларды шешудегі  орнын және  сола- 

рға  тиісті  қаржыны  бөлуі.  Мысалы,  ішек  инфекциялар  проблемасын 

шешу халықты таза сумэі қамтамасыз етуге байланысты болуы мүмкін 

немесе  сүт тағамдарын  дайындау,  өңдеу технологиясын  жақсартумен 

шешілетінін дәлелдеу керек ж әж  т. б.

3.  Денсаулық  сақтау  мекемелері  мен  органдары  қызметінің,  оған 

бағыныпггы  мекемелердің іс-әрекетінің бір-бірімен келісімді атқары- 

луы.  Ол  халықты  індеттен  сақтау  проблемаларын  тез  шешуге  және 

жоғары деңгейде атқаруға эсер етеді. Мысалы, туберкулез проблема- 

сын  шешуде  лабораториялы қ  диагноз  кою  бөлімдері  мен  емдеу 

бөлімдерінің өзара іс- әрекетінсіз накгы  нәтижеге жету мүмкін емес. 

Бұл  жерде  туберкулез  микобактериясының  мулти  полирезистенті 

түрлерін кадағалау, оларды дер кезінде анықтау, қандай дәрі-дәрмек- 

терге  төзімділігін  аныкгау  осы  проблеманы  шешудің  ең  бір  күрделі 

жағы больш саналады.  Бүл проблеманьщ екінші жағын қарайық:  қоз- 

дырғышты жүқтырған адамдардьщ әлЕуметтік статусын есепке ала оты- 

рьш, ең алдымен осы мәселені шешуге бағытталған мақсатты жоспар- 

ды  жасау  керек,  ал  туберкулез  лроблемасының  бұл  жағы  медицина 

қызметкерлерінің қолынан келмейді. Сондықтан осы мәселені шешетін 

органдар  мен  мекемелердің,  әкімшіліктің  бағдарлама  мен  жоспарға 

байланысты  орны  ерекше.  Сонымен  қатар  уақытында  диагноз  қою 

(70-80 % дейін туберкулездің ашық түрін аныкгау), дүрыс емдеу ауру- 

дың алдьш алудағы ең тиімді тәсіл болып саналады.  Бағдарламалық- 

мақсаггы жоспарда проблеманьщ осы жағы толық қамтылуы керек.

Жоспарлаудың қамтитын мерзімінің үзактығына байланысты келе- 

шектік, күнбе-күндік, қауырыт ж әів оқиғалық жоспар түрлері болады.

Орындаушыны  катыстыруға байланысты  ведомстволық ж әж   ке- 

шенді жоспар болуы мүмкін. Мақсаттың санына байланысты мақсатты 

(бір мақсат) және жалпы (біряеше мақсат) жоспар болып бөлінеді.

511

Келешекке арн алған  жоспарлар 5-10 жылдық кезеңге есептеліп 

жасалынады, кейде одан да ұзақ мерзімді қамтиды. Мұндай жоспарлар 

бесжылдықгарға  бөлінеді.  Бүл  жоспарларда  мақсаттары,  міндетгері, 

нәтижесі көрсетіледі. Оларда шаралар өте сирек көрсетіледі және олар 

көп жағдайда жалпы шараларды қамтиды.

Келешекке  арналган  жоспарлар  мемлекет деңгейінде  (министрлік 

деңгейде),  республикалық,  облыстық,  қалалық  жәнг  аудандык  сани- 

тарлык-эпидемиологиялық мекемелерде жасалады.

Күнбе-күндік (ай, тоқсақ жыл) жоспар барлык басқару мекемелг- 

рінде жасалады.

Ең маңызды жоспар бірж ы лды қ жоспар болып саналады. Бұл жос- 

парға келгшекпк жоспардьщ барлық жағдайлары енгді.

Жоспардың кіріспесінде жоспарлаудьщ мақсаты, міндетгері, күтетін 

нәтиже баяыдалады. Жоспардьщ түрі төмендегідей болады.

М аксат

М індет-

тер

Ш аралар-

дьгааты

Орындалу

мерзімі

О ры ндаупш

Орындал-

ғандығы

туралы

6wjui

ш гізгі

қосымша

оры ндаупш

1

.

2.

3.

4.

*

5.

6.

7.

3-графаға еигізілгея шаралар мақсат пен міндеттерге сәйке болуы 

тиіс, қысқа жәнг айқын болғаны жөн.

Орындалу  мерзімі  (4-графа)  шараның  орындалу  мерзімін  емес, 

орындалған уақытын көрсету керек. Сондықган бұл графаға «І-IV ток- 

сан» деп жазу ж м есе «жыл бойында» деп көрсету дүрыс емес.  Орын- 

далған уақытын нақты (тоқсақ ай деп) көрсету керек. Орындаупш ре- 

тінде (5-графа) мекеменің бөлім басшысы, бас дәрігердің орынбасары 

жмесе (егер жоспар СЭС бобынша жасалса) осы СЭС-тің, дезстанция- 

ның, денсаулык үйінің бас дәрігерлері көрсетіледі.

Қосымша  орындаушыны  анықтау  өте  жауаш ы  міндет.  Қосымша 

орындаупіының  міндетгері  мақсаты,  атқаратын  шаралардың  тізбегі 

ж әіе т. б. жұмыстар нақты түрде тіркелуі керек. Қосымша орындаупш 

мекеменің ішіісн алынса да, басқа мекемеден катысса да, өзара келісіл- 

гея  іс-қимылдардың тізбесі,  орындалу мерзімі  және т.б.  жақтары  ай- 

кындалуы керек.

512

Жоспарланған шаралардың орындалуы (7-графа) оньщ орындалға- 

ньш дәлелдейтін уақытын, құжаттың нөмірін көрсетумен белгілаеді.

Ж ы л д ы қ   жоспарда  төмендегі  іс-әрекеттер  (шаралар)  қарасты- 

рылады:

1.  Ұйымдастыру  жұмыстары  стандартизациялау,  метрологиялық 

(өлшеулік) қамтамасыз ету, кадрлармен жұмыс істеу жәш т. б.

2.  Санитарлық-гигиеналық шаралар;

3. Індетке карсы шаралар;

4.  Ғылыми-практикалык  жұмыс,  еңбекті  ғылыми  ұйымдастыру 

(ЕҒҰ);

5.  Гигиеналық  білімді  насихаттау,  санитарлык  инспекторлармщ 

жұмыс іст^.

Күнбе-күндік  (тоқсандық)  жоспарлау  жалпы  СЭС  бойынша  да 

бөлімдерде  де  жасалады.  Бүл  жоспарда  жылдық  жоспардың  1  және 

2-графаларын  қамту  міндетгі  емес.  Басқа жағынан  бұл  жоспар  жыл- 

дық жоспарға үқсас болады. Жоспарды бас дәрігер бекітеді.

Қауырт жоспар санитарлык-эпидемиологиялык жағдай күрт өзгер- 

гшде жасалады.  Бүл жоспарда тез атқарылатын шаралар, олардың әр 

түрлі  мамандармен,  мекемелврмея  келісімділігі  көрсетіледі.  Мысалы, 

карантинді инфекциялар сырттан әкелінсе нгмесе кұтыру ауруы пайда 

болғанда және т. б. жағдайда осы жоспар жасалып, көрсетілген шара­

лар тез жүзеге асырылуы тиіс. Бұл жоспардың түрі белгілгябеген, бірак 

олардьщ  бәрі  жоспарланған  шараларды  орындауға  жұмылдырылган 

мекемелер  ман  органдардың  бекітуін  талап  етеді.  Көп  жағдайда  бұл 

жоспарлар  жергілікті  дшсаулық  сақтау  басқармасы  мея  әкімшілікте 

бекітілвді.

Ж оспар-графикте маманның күнделікті  жүмысы  жоспарланады. 

Оның нггізі болып жылдық жәнг тоқсандық жоспарлар саналады. Жос­

пар-графикте күнделікті эпидемиологиялык жағдай талданады, басшы- 

лардың тапсырмасы  көрсетіледі,  олардың  орындалу  мерзімі  белгіле- 

ввді.  Бүл  күжатта  күнделікті  атқарылатын  жұмыс  көрсетіледі.  Олар 

атқарылатьш жұмыстардың түрлеріж карай (уйымдастыру, объекгілгр- 

ге бару, санитарлық ағарту, көмекшілеріне, басқа әріптестерінг тапсыр- 

ма беру, олардың орындалу мерзімі жәнг т. б.) жасалады. Жоспар-гра- 

фиктің орындалуын бөлім меңгерушісі қадағалап отырады.

513

жүктеу/скачать 31,46 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: