«Бес нәрсе кемел ізгілікті құрайды: байсалдылық, жанның жомарттығы, адалдық, ынта, мейірімділік» Конфуцийдің моральдық іліміндегі жан мәселесі Конфуций (Кун-фу-цзы) б.д.д. 551-479 ж.ж.. Негізгі еңбегі - « Лунь-Юй» Антикалық философиядағы жан мәселесі Ғасырлар бойы антикалық ойшылдар жанның қайда орналасқанын іздеген: адамның бас миынан, жүрегінен, немесе тұлғаның ар-ұжданмен теңдестірілетін тереңдігінде Ежелгі грек мифологиясында «жан» ұғымы жебеуші әйел-құдай Психеяның есімімен байланысты. Жанды өліктің жанып жатқан отынан ұшып шығатын және Аидтың өлгендер патшалығына қарай бағытталған көбелек немесе ұшып бара жатқан құс кейіпінде бейнелеген
Жан, рух, сана мәселесін түсінуде антикалық философияның ерекшеліктері
Космологизм - ғарыш проблемасының басымдылығы. Рух, парасат, идеялар ғарыштың рухани құрылымы ретінде танылады.
«Рух» ұғымы екі сөзбен берілген: «пневма» (тыныс, дем, леп) және “нус» – ақыл, зерде.
Фалес (625-547 б.д.д.) космологиясындағы жан туралы түсінігі
«Дүниенің негізін құрайтын алғашқы зат - су, оның рухы бар, сондықтан ол бәрін өзінен қалыптастырады. Дүниежүзілік жан бар, ол эфир сияқты зат. Дүние құдайларға толған»
Фалес (625-547 б.д.д.)
Анаксимандрдің космологиясы және жан туралы түсінігі
«Алғашқы негіз - апейрон (грек тілінен: шексіз, бейнақтылы). Оның рухы бар. Апейрон дүниедегі шектелген әртүрлі заттарды өзінен жаратады.
