Платонның жан туралы ілімі (“Федр” және “Тимей” диалогтарда )

Платонның жан туралы ілімі (“Федр” және “Тимей” диалогтарда )

Жаратушы мәңгі дүниежүзілік жанды және аспандағы денелерді -құдайларды өзі жаратқан. Ал құдайлар адамдарды және олардың жандарын жасаған. Жаратылған жан құдайлардың жетекшілігінде ақиқат әлеміне, идеялар дүниесіне саяхаттап барады. Сонда алған білімге қарай жан өзіне лайықты денені және өмір салтын өзі таңдайды.

Платонның үнгір туралы аллегориясы

Платон адамдардың көбі үңгірдегі адамдарға ұқсайтынын айтады. Олар үңгірдің артқы қабырғасына қарап, сырттағы заттардан түскен көлеңкені көреді. Заттардың қандай екенін көру үшін адам күн сәулесі түсіп тұрған жерге шығуға тиіс. Бірақ адамдардың көбі үңгірде отыра беруге үйреніп алған. Олар сыртқа шығуға қорқады. Оларға нақты дүниенің сыртқы белгілері жеткілікті. Олар заттарды шынайы күйінде көргісі келмейді. Нақты дүниенің сыртқы белгілерін қабылдау мен олардың шынайы мәнін саналы түрде үғыну үшін өмірін сарп етуге дайын философтар ғана

Аристотель жан мен тән туралы

“Жан туралы” еңбегінде Аристотель жанның денеден бөлінбестігі туралы ойды ұсынды. Ол жанның үш түрін ажыратады: өсімдіктің жаны (өседі және көбееді), жануардың жаны (сезеді және жылжиды), адамның есті жаны (ойлайды). Жанның үш түрі адамға тән. Жанның бірінші және екінші түрі денемен бірге өледі, ал үшінші жан өлмейді.

Аристотель адамның ақыл-ойы туралы

- Адам орны тіршілік әлемінде ерекше. Адам – есті жанның, ақыл-ойдың иесі. Оның ақылы екіге бөлінеді:

• 
  1) қабылдайтын ақыл-ой
  
• 
  2) шығармашыл ақыл-ой
  
• 
  ( «әрекетшіл ақыл-ой»).
  
• 
  Оның қайнар көзі - Құдайда
  

• 
  Библияға сәйкес, дене және жан адамның ең мәнді құрамды бөлімдері деп түсіну
  
• 
  Адам жанының қасиетті сипатын дәріптеу (жан арқылы адам өзін азаптан құтқарып, рахатқа жетеді) және Құдайға жақындауға шек қоятын денені елемеу (дене – зұлымдықтың, бақытсыздықтың көзі, адамды қарғаудың символы).