Психология педагогика және және и
жүктеу/скачать 12,4 Mb. Pdf көрінісі
|
| ПЕДАГОГИКА ЖůНЕ ПСИХОЛОГИЯ - ПЕДАГОГИКА И ПСИХОЛОГИЯ
№1, 2015 ни- адамгершілік қағидаларын тұлға жүрегіне жеткізе білу деп түсінуге ǩбден болады. ůдеби тұрғыдан келгенде Абай мен Шǩкǩрім, Мағжан мен Мұқағали шығармаларының көркемдік ерекшеліктері айшықты оралым- дар дан көрінеді, ал бізге қажеттісі – олар- дың жан дүниесінің сұлулығы. Олар ізде- ген үйлесімдік пен ізгілік, махаббат пен достық, пейіл мен ықылас жарасымын адам бойындағы құнды қасиеттер деп бағалай отырып, біз тұлғаны рухани-адамгершілік мǩде ниетіне қалыптастыру арқылы болашақ ұрпақты еліміздің нағыз азаматы ретінде ны- сана тұтамыз. Еліміздің бірінші ханымы Сара Алпыс- қызының тікелей бастауымен алғашында «Бөбек» қайырымдылық қоры болып құры- лып, бүгінгі күні Ұлттық дǩрежеге дейін көтерілді мақсаты біреу-ақ болды ол – ізгі- лік, адамгершілік еді. Сондықтан да Сара Алпысқызының қоғамдық қызметі қоғам- ды рухани тұрғыда сауықтыру мен оны ізгі- лендіруге келіп саяды. Сара Алпысқызы ның басты мұраты мен ниеті кешегі баба лары- мыздың ой-арманымен астарласып жатыр. Мǩселен: Омар Һайямның: Жүректің түріп құлағын, Ойланып тағы қарашы. Кімсің сен, қайда тұрағың, Енді қайда барасың? – яғни баланың жас кезінен бастап кім екендігіне, өз жүрегінің қалауына, алдына қойған мақ- сатына, болашаққа сеніммен қарауға жǩне адами қасиетін бағалауға шақырады. «Өзін- өзі тану» рухани-адамгершілік бағдар ла ма - сында бұл мǩселе – балалардың өзінің өмірлік позициясын анықтау, ǩр түрлі мǩселе лерді адамгершілік нормаларға сǩйкес конструк- тивті шешу, өзіне, адамдарға жǩне қорша- ған ǩлемге ізгілікті қарым-қатынас жасау, адамдарға қолдан келгенше көмек беру, ту- ыстарына жǩне жақындарына қамқорлық көрсету, өзімен өзі үндестікте өмір сүру; ойы, сөзі жǩне іс-ǩрекеттерінде шынайы болу, жасампаздық белсенділік, азаматтық жǩне отан сүйгіштік таныту, адамгершілік тұрғысынан таңдауға даярлығын таныту жǩне өз ойы, сөзі мен ісіне жауапты болуы, қоғамға қызмет ету дағдыларын іс жүзінде дамыту сияқты мақсаттар болып жүйеленіп, өскелең ұрпақтың сегіз қырлы, бір сырлы, жақсы аза- мат болуын көксейді. Адамның қоғамда адамгершілік жағынан дамуы, оның тǩрбиесі ǩрқашан өзекті бо- лып саналады. Қазіргі таңда бүкіл ǩлем жал- пы адами құндылықтарды дамытатын жаңа бағдарлама көзін іздестіруде. БҰҰ- Конвенци- ясында көрсетілгендей «ǩр бала адамгершілік жағынан толыққанды дамуына құқығы бар». Адамгершілік дегеніміз бұл – адамның жас кезінен бастап жетекшілік ететін ішкі ру- хани қасиеттері мен этикалық нормалары. ůрбір адам өз баласы үшін осы мǩселеге өте мұқият мǩн беруі тиіс, себебі, баланың адами құндылықтарды бойына сіңіруі тǩрбиеленуіне байланысты болып келеді. Адамгершілік тǩрбиесі – баланың толығымен тұлға болып қалыптасуы үшін Отанына, қоғамға, ұжымға, өзге адамдарға, еңбекке деген жǩне өзіне де- ген қарым-қатынас үдерісі. Жаңа мың жылдық талаптары мен міндет- теріне жауап бере алатын рухан-бай тұлғаны қалыптастыру деп аталатын жалпыадамзаттық мǩселе тǩуелсіз Қазақстан үшін ерекше өзекті сипатқа ие болып отыр. Себебі, еліміз Шығыс пен Батыс, Еуропа мен Азия мǩдениетін бой- ына қатар сіңірген көптеген халықтардың тарихи тағдырлары тоғысқан, Еуразия айма- ғына орналасқан, ықпалды да орнықты дǩйек сынды сан алуан мǩдени бояушы, көп кон- фессиялы мемлекет болып табылады. Рухани- білім беру мǩселесінің көкейкестілігі ǩсіресе мектеп жасында арта түседі. Осы кезден ба- стап жеткіншектер өмірдегі өз орнына сын көзбен қарауға талпынады. Өзін-өзі танып білу, өзіндегі жағымды қасиеттерді жағымсыз қылықтарды көруге жǩне өзін-өзі жетілдіруге немесе өзін-өзі қайта тǩрбиелеуге байланыс- ты үйретеді. Ұлттық білім беру жүйесі өскелең ұрпақ- тың тұлғалық ǩлеуетін дамытуға бағыттал- ған. Жасөспірімдердің бойына махаббат, қайырымдылық, сұлулық, ізгілік, руханилық деген сияқты жалпы адами құндылықтарды |