ТҰЛҒАҒА РУХАНИ-АДАМГЕРШІЛІК ҚҰНДЫЛЫҚТАРДЫ

147
Тǩрбие мǩселелері – Вопросы воспитания
Annotation
Has been teaching by introducing a subject “Self-knowledge” as an innovational course integrated 
in Kazakhstan. Offering school pupils a new model in teaching and education, we connect mutual 
harmony between a human being and the nature. Also, the subject is directed on development of 
generation’s individual potential and individual’s spiritual-human values. Education is one of the best 
formation as spiritual-human being in the world. In community if there are more the very occupational, 
self-contented specialists that educated ones, then we can be a progressive country, it is clear. I.e. the 
subject “Self-knowledge” plays a big role. 
Keywords: individual, spiritual-human, values, self-knowledge.
Қ
азіргі уақытта қоғамда маңызды орын 
алатын мǩселелердің бірі − өскелең ұр-
пақтың рухани жǩне адамгершілік жағынан 
дамуы, шынайы патриоттық ǩрі азаматтық 
тǩр биесі. Өз бетінше ойланып, белсенді ǩре-
кет ететін, интеллектуалдық ǩлеуеті мен 
адам гершілік принциптері жоғарғы дең-
гей де қалыптасқан ұрпақ тǩрбиелеу – за-
ман талабы. Қазіргі білім беру, тǩрбиелеу ісі 
Қазақстан азаматын жауапкершілікті, шығар -
машыл, инициативті, бǩсекеге қабі летті етіп 
дайындауға бар күшін салып жатыр [1]. 
Тǩуелсіз мемлекетіміздің, дархан халқымыздың 
болашағы-қазіргі жас ұрпақтың тǩлім тǩрбиесі 
мен білімдарлығына, саналығына тікелей 
байланысты екендігі баршаға аян. Қазақстан 
Республикасы Прези дентінің Жолдауында 
елдегі адами капиталының сапалы өсуін былай-
ша жет кізіледі: «Ұлтжандылық, адамгершілік 
нормалары, 
халықаралық 
ынтымақтастық 
пен толеранттылық, физиологиялық жǩне ру-
хани даму, заңға бағынушылық. Осы аталған 
құндылықтар барлық оқу орындарына, білім 
мекемелеріне енуі керек» [2]. 
Қоғамды ізгілендіру-XXI ғасырдың табал-
ды рығындағы өркениетті дамудың талабы. 
Мұның өзі оқу, тұлғалық үрдісінің барысында 
баланың адамдық бейнесіне көп көңіл бөлудің 
қажеттілігін көрсетеді. Рухани дегеніміз 
– адам ның өзіне жǩне айналасына деген 
қарым-қатынасында байқалатын жоғарғы 
талап тар мен ықыластың, ісіндегі себептер 
мен ǩрекетіндегі ынтаның жүйесі ғана. Дара 
тұлғалық рухани дегеніміз – нақты алғанда, 
потенциалды бейімінің, өрлеп келе жатқан 
белсенділігінің дамуы. Батырлар жырындағы 
бабалардың елін, жерін қорғаудағы ерліктері; 
лиро-эпостық жырлардағы сүйіспеншілік пен 
мөлдір сезім, салт-дǩстүр; айтыс өнеріндегі 
ой тереңдігі, тапқырлық, суырыпсалма ақын-
дықтан көрінетін, даналық бабалардың өз 
халқына деген сүйіспеншілік, құрмет сезі-
мін асқақтата түседі. ůлемдік білім беру 
тǩжірибесінде білім берудің құзыреттілігін 
қам та масыз ету, білім алушылардың өзіндік 
ерек шеліктерін, білім, білік, дағдысын қалып-
тастыру бірінші орынға қойылған. Ол үшін 
адамның үйлесімді тǩрбиеленуі оның табы-
сты ǩрекет етуіне, өз ойын дұрыс жеткізуіне 
себеп болады. Жаңа білім беру стратегиясын-
да гуманитарлық бағытта білім беру күшеюде.
Қазақ халқының ұлағатты өнегесі арқылы 
тұлғаны-рухани адамгершілік мǩдение тіне 
қалыптастыру төңірегінде қаншама құнды-
лықты ойлар айтылған. Сонау халықтық педа-
гогикадан бастап бүгінгі заманауи құнды-
лықтардың бǩрі де адам үшін қызмет етеді. 
Рухани-адамгершілік мазмұндағы ǩдеби көр-
кем мǩтіндердің ішінде Абай мен Шǩкǩрім 
шығармаларының алатын орны ерекше. Екеуі 
де адамзат баласын, адам ǩлемін сезіне, сүйе 
білуге шақырып, ізгілік еліне сара жол сала-
ды. «Абай шығармаларының алтын ар қауы 
болып Адам тұрады, адамға деген махаб-
бат тұрады. Ұлы ақын нағыз адам, толық 
Адам қандай болуы керек? – деген мǩңгілік 
сұраққа жауап іздейді, ǩрі оған жауап береді 
де», – деп Қ. Бітібаева айтқандай пейілі кең, 
ойы орнықты, талғамы терең, сезімі сергек, 
санасы жоғары, ең бастысы жүрегі жылы 
адамның мǩдениеті жǩне рухани байлығы 
да мол болады. Абай айтқан жылы жүрек, 
ыстық қайрат, нұрлы ақыл адам баласын 
бақытқа бөлеп, өмірін өркендете түседі. Өзін-
өзі тану пǩнінің рухани білім берудегі басты 
мақсатымыздың өзін осы Абай айтқан руха-

148

жүктеу/скачать 12,4 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: