Құрсақішілік (жатыр ішінде) даму кезеңі
К Е С Т Е БАЛАЛАРДЫҢ АНТРОПОМЕТРИЯЛЫҚ ИНДЕКСТЕРІНІҢ
жүктеу/скачать 1,51 Mb. Pdf көрінісі
|
| 9К Е С Т Е
БАЛАЛАРДЫҢ АНТРОПОМЕТРИЯЛЫҚ ИНДЕКСТЕРІНІҢ КӨРСЕТКІШТЕРІ (А. Ф. Тур, 1967) ИНДЕКСТЕР АНЫҚТАЙТЫН ФОРМУЛАЛАР Көрсеткіштердің жасына сәйкес мөлшері 1 жаска дейін 2—3 жас 6—7 жас Чулицкая 1 (см; Қарының 3 шеңбері + сан шеңбері + балтыр шеңбері — дене ұзын;іығы 25 20 15 - 10 Чулицкая 11, (см) Аяқ үзындығы — тұлға үзындығы + 2 + 4 + 6 +8 _ Эрисман, (см) Кеуде қуысы шеңбері — де не ұзындиғының жартысы 13,5 +10 + 9 + 6 + 4 + 2 Бругш Кеуде қуыс шеңбері х J00 дене үзындығы 65 - 68 64 - 60 63 - 53 Пирке (Бедузи) Дене үзындығы - отырғызып өлшенген дене үзындығы ^ отырғызып өлшенген дене үзындығы 54 - 58 69 - 71 80 - 84 Салмақ-бой индексі немесе Кетле-2 индексі Кг-мен есептелген дене салма- ғының метрмен есептелген үзындығыныд квадратына қатынасы. 50 Дене өсуі тоқтап қалғанда, осы көрсеткіштер бойынша, тоқтаудың қай жаста басталғанын анықтауға болады. Күнделікті жүмыста аяқтардың ұзындығының жоғарғы беттің ұзындығына катынасын сипаттайтын пропорциялық индексінің мөлшерінің сипаттамасы- ьың да маңызы зор. Бұл индексті баланың биологиялық жетілуінің және биология- лык дамуының мерзімін анықтау үшін де қолдануға болады (1 — 5 кестелер). Дененің жоғарғы және төменгі сегменттерінің қатынасын анықгау күнделік- ті жүмыста кеңірек қолданылады. Төменгі сегменттің үзындығын өлшеу үшін қасағалык нүктемен табанға (еденге) дейін аралық пайдаланылады. Жоғарғы сегменттің үзындыгы дене ұзындығымен төменгі сегменттің айырмасымен анықталады. Өмірінің бірінші жылдарында сегменттер қатынасы 1,7 : 1 - 1,5 : 1 тең болады. Жыныстык өсу кезеңде бүл көрсеткіш бірге жақындайды. Бой ұзындыгының (тікесінен түрған баланың деле ұзындығы) тұлға үзындығына (отыр- ған баланың дене ұзындығы) қатынасы да кең қолданылады. Дене ұзындықтарының арасындагы қатынастарының өзгеруімен катар пропорцияның жасқа байланысты өзгеруі дене үзындығы мен басқа көлденең мөлшерлерге (мысалы, бас шеңбері мен дене үзындығының катынасы, кеуде шеңберінің дене үзындығына қатынасы) қатынасына өз әсерін тигізеді. Түрлі индекстерді қолдану аркылы баланың дене құрылысының үйлесімділігінің дәрежесі және биологиялық жасы туралы мәліметті аныктай түседі. Дене кұрылысының үйлесімділігі және баланың қоректік жағдайы туралы шамаланған мәліметті Эрисман және Чулицкая индекстерін қолдану аркылы алуға болады. Э рисман индексі = кеуде шеңбері мен дененің жартылай ұзындығының айырмасы (см-мен өлшенеді). Бір жасқа дейін 25 см-ден 10 см-ге дейін; 2-3 жарта + 9-дан - 6 см-ге дейін; 6-7 жаста + 4-тен + 2-ге дейін; 8-15 жаста + 1-3 см-ге дейін. Индекс кеуде қуысының өсуін және баланың толықтығын аныктайды. Бала денесінің өсуі неғүрлым жеткілікті болса оның кеуде шеңбері дененің жарты ұзындығына соғүрлым кеш теңеледі. жүктеу/скачать 1,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|