2. Повестің жанрлық ерекшеліктерін көрсетіңіз және шығармадан мысалдар келтіре отырып дәлелдеңіз.
Жанрлық ерекшеліктер
Дәлелдер
Оқыған бөлім бойынша шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасайды.
Дескриптор
Білім алушы
- повестің басталуын (кейіпкерлермен, оқиға өтетін жермен, мерзіммен таныстыру) анықтайды; - басты оқиғаға түрткі болған оқиғаны (байланысын) анықтайды; - басты оқиғаны, оқиғаның дамыған сәтін (шиеленісін) табады; - оқиғаның шегіне жеткен тұсын (шарықтау шегін) анықтайды; - оқиғаның шешімін табады; - повестің 3 жанрлық ерекшелігін көрсетеді; - жанрға тән ерекшеліктеріне сай шығармадан дәлел келтіреді.
Оқулық. «Қазақ әдебиеті»
11-сынып
«Атамұра» баспасы
2020 жыл
Сабақтың аяқталуы
6 минут
F (дерек тер)
I (идея)
L (туында ған сұрақ тар, мәселе )
A (жоспарлы әрекет)
Оралхан Бөкей өміріне қатысты қысқаша деректер жазыңыз
«Атау-кере» шығармасы жайлы деректер білу арқылы қандай ой түйдің?
Бүгінгі тақырып
қа қатысты түсінбе
ген қандай сұрағың бар?
Келесі сабақта Оралхан Бөкей шығармасына қатысты не білгілерің келеді?
FILA кестесін толтырып, бүгінгі сабақты қорытындылай
ды.
Бағалау: Екі жұлдыз бір ұсыныс
Оқулық. «Қазақ әдебиеті»
11-сынып
«Атамұра» баспасы
2020 жыл
3 минут
«Бір минуттық рефлексия» әдісі
1.Осы сабақтағы мен үшін ең маңызды ақпарат_________________________
2.Әлі де маған мына жайттар түсініксіз_____________________
3.Бүгінгі сабақтан түйгенім________________________
11.1.3.1 - көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету;
Сабақтың мақсаты
Шығармадағы кейіпкерлер мінезін анықтап, жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсете алады.
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі/ уақыт
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың
басталуы
10 минут
Оқушылармен амандасу, қатысуын түгендеу. Сабақтың тақырыбы мен оқу мақсатымен таныстыру;
Сұрақтарға жауап беріңіз. 1.Нюра қалай Нүрке атанды?
2.Айна Нюраға неге орысша сәлемдесті?
3.Нүрке келінді қалай қарсы алды?
4.Нүркенің атасы атасы қандай кісі болған?
5.Нүркенің әке-шешесі мен Фадеевтер әулеті неліктен қыздарының Қандауырға қосылуына қарсы болды?
6.Анна Филомоновна кім? Неліктен бүкіл орыстар мен қоңсылас қазақтар одан қорқушы еді?
Оқушылар бүгінгі сабақтың тақырыбы мен оқу мақсатын айқындайды.
Сұрақтарға жауап береді.
Ауызша мадақтау арқылы бағалауЖарайсың! Тамаша! Керемет!
Оқулық
11-сынып
«Атамұра» баспасы
Сабақтың
ортасы
10 минут
10 минут
10 минут
2-тапсырма 17-бет Кейіпкердің портретіне мінездеме бер. Кейіпкердің ең маңызды әрекеттерін анықта. Сол бойынша кейіпкерге қатысты қорытынды жаса.
Тапсырма 17-бет Шығарма кейіпкерлеріне қатысты үзінділерді повестен тауып оқып, Нүрке мен Айна бейнесіне тұжырым жаса.
Үлгі:
1) Менің ойымша, повестегі ____ бейнесі ______
2)Ойымды былай дәлелдеймін.
1-аргумент-
2-аргумент-
3-аргумент-
3)Өз ойымды дәлелдей отырып, мынадай қорытынды шешімге келдім.
Кейіпкердің портретіне мінездеме беріп, кейіпкердің ең маңызды әрекеттерін анықтайды. Кейіпкерге қатысты қорытынды жасайды.
Шығарма кейіпкерлеріне қатысты үзінділерді повестен тауып оқып, Нүрке мен Айна бейнесіне тұжырым жасайды
Дескриптор
Білім алушы:
- даралық мінезінен шығармадан мысал келтіреді; - жиынтық мінезінен мысал келтіреді; - өмір шындығымен байланысы көрсетеді. Оқушыларды бағалау:
Оқулық. «Қазақ әдебиеті»
11-сынып
«Атамұра» баспасы
2020 жыл
5 минут
Кері байланыс: «Сөйлемді аяқта» Мен мынаны білдім:
Маған қызық болғаны:
Маған қиын болғаны:
Мен мынаны жасай алдым:
Мен мынаған таңғалдым:
Оқулық
11-сынып
«Атамұра» баспасы
Бекітемін__________ Қысқа мерзімді жоспар Қазақ әдебиеті 3-сабақ
Бөлім:
І бөлім. Кеңістік уақыт
Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :
Күні:
Сынып: 8
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
О.Бөкей «Атау кере» повесі. Тағдыр тәлкегі
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:
11.1.2.1 әдеби шығарманың жанрлық ерекшелігін өзге жанрлармен салыстыра отырып талдау;
Сабақтың мақсаты
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі// уақыты
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басталуы
Ұйымдас
тыру
4 минут
Сабақтың ортасы
10 минут
5 минут
5 минут
6 минут
5 минут
Сабақтың аяқталуы
5 минут
Рефлексия
5 минут
Оқушылармен амандасу, қатысуын түгендеу.
Психологиялық көңіл күй тудыру және сыныпты топтарға біріктіру 2.Сабақтың тақырыбы мен оқу мақсатымен таныстыру;
Ойтүрткі https://elarna.kz/kz/ojylymdar/item/ atau-kere сайтынан «Атау-кере» спектаклінен үзінді көру
«Атау-кере» спектаклінен алған әсеріңді «ПОПС» формуласы бойынша түсіндір.
Бірінші сөйлем: «Менің ойымша, - .....» Екінші сөйлем: «Себебі, мен оны былай түсіндіремін ….» Үшінші сөйлем: «Оны мына фактілермен, мысалдармен дәлелдей аламын …» Соңғы сөйлем: «Осыған байланысты мен мынадай қорытынды шешімге келдім.... ». Драма жанрының ерекшеліктері:
1-ерекшелік. Драмалық шығарманың көлеміне шек қойылады. Драматург шындық пен образды шағын көлемге сыйдыруы керек.
2-ерекшелік. Драмалық шығарма оқиғалар мен тартыстың даму қарқынына, ауқымына қарай актілерге, көріністерге, бөлімдерге бөлінеді.
3-ерекшелік. Драмалық шығармадағы шешуші нәрсе – кейіпкерлер сөзі (реплика). Оқиғаның негізгі даму арнасы диалог пен монологқа негізделеді. Демек, тартыс желісі кейіпкер сөзі арқылы дамиды.
4-ерекшелік. Драмалық шығармаларда баяндау болмайды. Автор режиссер үшін кейіпкердің қимыл-қозғалысын сипаттап, қай сөзді қалай айту керектігін жақша ішінде (ремарка)көрсеткені болмаса, басқа уақытта сахна сыртында қалады.
5-ерекшелік. Драманың тілі нақты, қысқа және тұжырымды. Прозада кеңінен суреттелетін шындықты, көріністі драматург бір ауыз сөзбен жеткізеді. Кейіпкердің сөзі арқылы оның мүддесі, сезімі мен мінезі де танылады. 6-ерекшелік. Қимылсыз, әрекетсіз, қақтығыссыз драмалық шығарма болмайды. Тартыстың күрделі, шым-шытырық, шымыр шиеленіскен түрі драмалық шығармаға тән. Перде ашыла салысымен адамдардың мүдделері арасындағы қақтығыс, шиеленіскен көріністер, оқиғалар тұтасып, шиыршық тартыс, тайталас көріне бастауы шарт. Сан алуан тартыстар арқылы қаһарманды шайқастарға салып, ауыр сынға түсіреді. Белгілі бір мақсат үшін күрес үстінде кейіпкерлердің мінездері әр түрлі қырынан көрінеді.
7-ерекшелік. Драмалық шығармадағы шындық көркемдік шешімін тек сахнада тауып, образдар да сахнада жасалады. Осы тұста мизансцена ұғымы қарастырылады.
Мизансцена – ойсыз қозғалыс емес, қойылымның жанрлық ерекшеліктерін айғақтайтын астарлы әрекеттер. Режиссердің қолтаңбасы мен үні. Мизансцена эпизодтың, көріністің, актінің айтпағын немесе айтуға тиісті астарларын пластикалық тұрғыдан көрсетуді мақсат етеді. Мизансцена – кейіпкердің ойы мен сезімін жеткізудің көрінісі.
1-тапсырма.
https://elarna.kz/kz/ojylymdar/item/ atau-kere сайтынан «Атау-кере» спектаклін көріп, романның жанрлық ерекшелігін драмамен салыстыра отырып талда.
Шығарманың жанрлық ерекшелігін анықтаңыз, дәлелдеңіз.
1) ____________________________
2) ____________________________
3) ____________________________
4) ___________________________
5) __________________________
6) __________________________
7 )_______________________
2-тапсырма «Ашық микрофон» әдісі бойынша жазушының статусы әртүрлі адамдардың әлеуметтік-психологиялық бейнесін беру тәсілін және олардың мінезін суреттеудегі шеберлігін дәлелдеңдер.
Қорытындылау 1.Оралхан Бөкейдің драмалық шығармалары: A) «Мұзтау» B) «Бура» C) «Қар қызы» D) «Атау-кере» E) «Құлыным менің» F) «Жетім бота» G) «Текетірес» 2.«Қауіпті будан» шығармасының екінші атауы: А) «Біздің жақта қыс ұзақ» В) «Кісікиік» С) «Атау-кере» D) «Сайтан көпір» Е) «Қамшыгер» 3.«Атау-кере» романындағы кісікиік Шал өмір сүрген жер: А) Зайсан В) Күршім С) Марқакөл D) Маралкөл Е) Алтай 4.Оралхан Бөкей шығарма жазбаған жанр: А) Пьеса жазу В) Роман жазу С) Әңгіме жазу D) Ғылыми-фантастикалық шығарма жазу Е) Мақала жазу 5.Оралхан Бөкей Н.Островский атындағы Бүкілодақтық әдеби сыйлық алған туынды: А) «Жетім бота» В) «Қар қызы» С) «Құлыным менің» D) «Сайтан көпір» Е) «Найзағай ізі» Кері байланыс «3, 2, 1» әдісі арқылы кері байланыс жасау.
3- қызықты ақпарат
2-есте сақтайтын ақпарат
1-сұрақ