Сайын Назарбекҧлы



Pdf көрінісі
бет27/30
Дата31.03.2017
өлшемі1,73 Mb.
#11035
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   30

5.9. 
Қазақстан және Әлем
 
 
Қазақстан  бар  болғаны  он  бес  жыл  ғана  жаны  мен  тҽні  қазақтікі,  ойы 
мен  сҿзі  ҿзінікі,  істеген  ісі  мен  алдына  қойған  мақсаты  елінікі  болып 
ҿмір сҥре бастады. 
 
Осы аз уақыт ішінде қазақ халқының ҥш жҧз жылдық бҧғау кезінде ҿз 
болмысын,  басқа  ҧлттардан  ерекшелендіріп  тҧратын  табиғи 
ерекшеліктерін  сақтағаны,  жоғалтпағаны  анық  байқала  бастады.  Сҿзі 
мен  ҿнері  де,  тойшылдығы  мен  дархандығы  да,  қонақжайлығы  мен 
бауырмалшылдығы да, Қҧдайға шҥкір, бойларынан ҿшіп ҥлгермепті. 
 
Жаратылысынан Адам табиғаты сан тҥрлі дейді...
 
Аллатағаланың  ҿзі  жаратқан  Адам  пайғамбардың  Абыл  мен 
Қабылының бір
-
біріне ҧқсамағаны секілді, қазақ атам балалары да сан 
қырлы,  сан  мінезді.  Оны  осы  он  бес  жыл  ішіндегі  қылықтары  мен 
мінездері кҿрсетіп жатты.
 
Бірі егемен ел болдық, ҿзіміздің мемлекетіміз қҧрылды, ана тіліміз азат 
болды  деп  қуанып,  басымыз  бос,  жан
-
тҽніміз  тҽуелсіз,  енді  ҿзіміз  тек 
қана  қазақ  елінің  болашағына  еңбек  ететін  болдық  деп,  бҿріктерін 
аспанға  атып  жатса,  енді  бірі  қазақ  дейтін  халық  ҽлі  қалыптасып 
болған  жоқ,  қазақ тілі  мемлекеттік тіл  есебінде  ҿз  жҥгін  арқалап  жҥре 
алмайды деді. 
 
Бірі  қазақты  ел  алдына  шығаралық  деп  ҧрандатып  жатса,
 
бірі  біздің 
санамыз  дамыған  жоқ,  кҥрделі  технологияны  ойлап  таппақ  тҥгілі 
пайдалана да алмаймыз деді. 
 
Бірі  ана  тілімізді  ардақтайық  десе,  бірі  бҧл  тіл  қойшылық  межеден 
артықты тҥсіндірмейді, орыстарсыз бізге ҿмір сҥруге болмайды деп, ел 
тҥсінігіне отаршылдық саясаттан ҥйренгендерін мойындатпақ болды.
 
Бірі  біз  егемендік  алдық,  ҿтпелі  кезеңнен  аман  ҿтеміз,  болашағымыз 
жарқын  деді.  Екіншілері  –
 
бізге  егемендік  не  ҽкелді,  халқымыз  аштан 
қырылып жатыр, қҧритын кҥніміз жақын деді.
 
Бағымызға  ма,  сорымызға  ма  біздің  замандастар  маңдайына 
жаһандану атты қҧбылыс қоса жазылыпты. Ол қҧбылыстың бір мінезі –
  

 
264 
ҿзін басқалар ҧната ма, ҧнатпай ма ойланбайтын секілді. Бар ҽлемді, 
қҧшағына  ала,  ҿзімсіне  бауырына  басып,  ілесе  алмағанды  наны  мен 
тҧзынан  айыра,  бағынбағанды  бастағы  еркінен  айыра,  сҽл  қалт 
кеткенді  қатал  ҽкедей  жазалай  ҽрекет  етіп  келе  жатқан  қҧбылыс.  Ол 
қҧбылысты  тҥсінуге  тырыспасаң,  ыңғайына  жығыла  тіршілік  етпесең 
қапы қалдырар қауқары бар кҥш секілді. 
 
Бҧлар  туралы  ойланбайтындардың,  ҽлемдік  ҿзгерістер  мен  ғылыми 
жетістіктер туралы хабары аз жандардың жалпы ҿмір туралы ҿте кҽте 
пікірде  жҥретініне  кҿз  жетті.  Ондай  жандар  ҥшін  жаһандану 
басшылардың  ойдан  шығарылған  ертегі  іспеттес.  Саясатшылар  мен 
сарапшылар  жаһандануға  кім  ерте  бастан  бейімделе  алса,  халқын 
дайындай алса, болашақ сонікі дейді.
 
Ҽйтпесе  қазіргі  кейбір  ел  адамдарының  американдық,  азияттық, 
россиялық  деп  аталатыны  секілді,  ҧйымдасқан  бір    тобырдың  мҥшесі 
боп кете баратын болса керек...
 
 
Сондықтан да...
 
 
Кҿп  ҧлт  ҿкілдеріне  қатар  ҿмір  сҥруге  жағдай  жасай  алған 
Қазақстан ҿз ҧлтына да жағдай жасауы қажет деп ойлаймыз. 
 
 
Ҧрпақтың ҧлттық болмысын қалыптастыру ҥшін ҽр қалада, ҽр оқу 
орындарында  ҧлттық  мҽдени  орталықтар  қҧрылып,  кҽдімгі  сабақ 
оқытқандай,  шет  тілі  мен  географияны    оқытатыны  секілді 
факультативтік  сабақ  жҥргізіп,  драмалық  қойылымдарға  ҧқсатып 
тҽжрибе жҥзінде кҿрсетілулер ҧйымдатырылып, мектеп аралық, аудан 
аралық жарыстар ҿткізіліп тҧрса...
 
Ондай  мҽдени  ҧлттық  орталықтарда  жастарымыз  ҥйренер  ҥлгілер 
жетерлік.
 
Отан мен отбасына деген сҥйіспеншілік;
 
Елбасына, елағасына, ҥлкенге деген қҧрмет;
 
жастарға қамқорлық;
 
ҽдет пен ғҧрып, ҧлт пен дін тҥсінігі;
 
ҽке мен анаға, ата менен енеге кҿрсетілер пейілдер;
 
қонақ (шақырылған, шақырылмаған) кҥту;
 
кҿршілік қарым
-
қатынастар; 
 
қазақи ізет пен ілтипат;
 
қазақи кішіпейіл мен ізгілік істер..  тағысын тағылар...
 
Қазақтар аз халық. Бар болғаны, асырып айтқанда жиырма миллионға 
ҽлі  жете  қоймаған  ел.  Осындай  аз  халық  ҽлемдік  ҿркениетте, 
мҽдениетте  қандай  орын,  қандай  беделге  ие  бола  болмақ?..  Ҽлем 
ҿркениетіне қаншалық
 
ҽсері болмақ?..
 
 
Бір мысал келтіре кетелік.
 
Басқаларға  ҥлгі  болсын  деп  жаратқандай  Біріккен  Эмираттар  Елі 
дейтін,  екі  миллион  ҿз  халқы,  бес  миллион  келімсегі  бар,  Жаратушы 
ерекше жаратқан бір ел бар. Жері қҧнарсыз. Шҿпке де суға да тапшы. 
Шетсіз,  шексіз  ақ  шағылдар.  Жҧрты  соңғы  қырық
-
елу  жыл  шамасына 

 
265 
дейін жаңбырдың ізін қуалай, азғантай малының ҿнімімен тіршілік етіп 
келсе керек. 
 
Дегенмен    жерінде  аз  ғана  мҧнайы  бар  болып  шығыпты.  Олар  сол 
мҧнай ҿнімдерін тамаша пайдаланып, соның қаржысына барлық басқа 
істерін жҿндеп алулы. Теңіз жағасындағы жерлерін шетел байларына 
сатып,  шетел  қаржыларының  арқасында  далаларына  жол  салып, 
қалаларына  гҥл  егіп,  мекен
-
жайларын  жҧмақтай  жайнатып  жіберулі. 
Олар  ҽлемді  билеп  келе  жатқан  саяси,  экономикалық  заңдылыққа, 
жаһандану  қҧбылысына  бейімделе  алыпты.  Олар  ҿздерінің  барлық  
жетістіктеріне себепші болған нҽрсе халқының ауызбірлігі деп санайды 
екен. Ел басшысының айтқанына кҿніп, халқы татулықта болалық деп 
келіскені, сол сҿздеріне адал болғаны. Елі басшыларын батырым деп 
бағалапты, сҿзіне сеніпті, ҧранына ҥн қоса біліпті. 
 
Ал  мемлекет  басшылары  ел  азаматтарын  жҧмылдыра  алыпты. 
Сонымен  қоса  шетел  қаржысын  тартудың,  шет  ел  тҽжрибесін 
пайдаланудың тиімді ҽдістерін қолданыпты. Шетелдік оқымыстыларды 
кҿмекке шақырыпты, алған ақылын дҧрыс, ҧтымды пайдалана біліпті. 
 
Қу медиен даланы гҥл жайнатып, ҽлемдік озық ойлардан нҽр алып, ҽр 
тҥп  бҧтаның  астына  тамшылап  тҧратын  су  қҧбырын  жҥргізуге 
ерінбепті, ақшасын да аямапты.
 
Содан  барып  бҧ  кҥнде  адамға  ҿмір  сҥрудің,  тіршілік  қамдарын  
ҧйымдастырудың,  ҽлемге  ҥлгі  боларлықтай,  ерекше  моделін 
қалыптастырыпты.  Алғашында  ҿзіне  кҿмектескен  Америка  сияқты 
алпауыт елдерге бҧл кҥндерде кейбір мҽселелер бойынша ҥлгі болуға 
да жарап қалыпты.
 
Тек  қана  Америка  емес  олар  ҽлем  жҧртшылығының  пайдасына  асар
 
кҿп  жҧмыстар  тындырыпты.  Солардың  ең  бастысы  –
 
ол    елде  не 
істелсе де ―жеке адам пайдасына емес, жалпы жҧртшылық пайдасына‖ 
деп істелетін секілді.
 
Маңғыстау  облысының  ҽкімі  Қ.Кҿшербаев  мырза  Эмираттар  елінің 
теңіз жағасын игеру жҧмыстарын зерттей келе, олардың ҥлгісін Қаспий 
жағасын халық пайдасына асыру жобаларына пайдаланбақ боп шешім 
қабылдапты.
 
Соған  байланысты  ондаған  миллиард  долларлар  қажет  етілетін 
жобалар  жасалуда.  Каспий  жағасынан  салынатын  Ақтау  Сити  атты, 
100 мың тҧрғынға есептелген жаңа қала Эмираттар Елінің қаржысына 
салынбақ.  Алғашқы  кірпіштері  ҥстіміздегі  жылдың  желтоқсан  айында 
қойыла бастайды деген келісім бар дейді. Бҧл іске Біріккен Эмираттар 
Елінде  ҥлкен  табыстар  мен  байлыққа  қолы  жеткен  қазақ  азаматтары 
да ҿз ҥлестерін қосуда.
 
Ҥлгі ала
 
білген, ҥлгі де бола алады
 
 
Тҽуелсіздігімізге  15  жыл  толар  толмаста
 
Елбасымыз  Нҧрсҧлтан 
Ҽбішҧлы Назарбаев: ―Ҿркендеген елу елдің қатарына жетелік!‖ –
  
деп 
ҧран  тастады.  Дана  халқымыз  жыл  санап  емес,  кҥн  санап  ҿсетін 
Ертҿстігін ҿзінің осы кезеңі ҥшін ойлап
 
шығарғандай.
 

 
266 
Бҧл  ҧранның  ―Менің  Қазақстаным!‖,  ―Мен  қазақпын!‖,  ―Қазақстан  –
 
менің  Отаным!‖  дей  алар  кез
-
келген  қазақтың,  қазақстандықтың  елі 
ҥшін  мақтаныш  сезімін  оятары,  атқарар  жҧмысына  ынталы  етері, 
ертеңінен  ҥлкен  ҥміт  кҥттірері,  ҧрпағының  болашағы  ҥшін  сенімін 
арттыра тҥсері даусыз.
 
Осы ҧранды нақты ҿмір шындығына айналдыру ҥшін елін сҥйген, жерін 
сҥйген барлық азаматтардың осы ҧлы іске ҿз ҥлесімді қалай қосамын 
деп ойлануы керек
-
ақ.
 
Ҿркендеген елу елдің санына тек қана экономикалық кҿрсеткіштермен 
жету  –
 
жартылай  жеңіс  болған  болар  еді.  Елбасымыз  сол  орынға 
азаматтардың саналылығымен де жету қажеттігін міндеттейді. 
 
Біздер  бҧл  ҧранды  ҧлттық  санамыздағы  ―отансҥйгіштік‖  деген 
кҿрсеткіш  бойынша  да  ең  алдыңғы  орынға  кҿтеру  деп  қабылдау 
керектігін тҥсінеміз.
 
Осыған  орай  мемлекет  тарапынан,  ел  санасын  елуінші  емес  ең 
алғашқы  орындарға  шығару  ҥшін  оқу,  тҽрбие,  еңбек  салаларына 
жағдай  жасалса  деп  ойлаймыз.  Жас  ҧрпақ  тҽрбиесінде  пейілін 
ақшасҥйгіштіктен 
отансҥйгіштікке, 
ниетін 
батысшылдықтан 
бауыршылдыққа  бҧра
 
алса,  болмысы  тҽрбиеге  бейім  біздің 
халқымыздың 
азаматшылдық, 
адамсҥйгіштік, 
қанағатшылдық, 
қайырымдылық кҿрсеткіштері бойыншы жер бетінде ең жоғары орынға 
шыға алатынына сенімдіміз...  
 
Қазақстанды  ҿркендеген  елу  ел  қатарына  шығару,  ол  –
 
озық 
технологияны меңгерген білімді азаматтардың жҥзеге асырар ісі. Осы 
мақсатта  істелінер  барлық  жҧмыс  экономикалық  кҿрсеткіштердің 
жоқтаушысы  болып  қалмай,  ҧлттық  идеологияны,  рухани  сананы 
қамдай,  елдің  экономикалық  кҿрсеткіштерін  жоғары  шығару  ел 
азаматтарының  азаматтық  санасы  арқылы  іске  асырылар  іс  екендігін 
жарыстыра ҥгіттей, отырса жеңісіміз мҽндірек болмақ.
 
Елбасының бҧл ҧраны елімізді біз де ел екенбіз ғой дегізер, ерімізді біз 
де ер екенбіз ғой дегізер ҧран болды.
 
Біздің  замандастарымыз  елулік  деп  ҧмтылса,  ҧрпағымыз  ҿркендеген 
ондыққа жетуге ҧмтылатын дҽрежеге жетер. 
 
Біздің  мақтанышымыз,  біздің  шҥкіршілік  айтарымыз,  тҽуелсіздіктің 
алғашқы  жемістерін  кҿзіміз  кҿрді.  Ҿзіміз  секілділер  ҽлі  кҿш
-
керуенін 
жолға тҥсіре алмай жатқанда біз Тҽуелсіздік даңғылына тҥсіп, бҧл
 
ҧлы 
сапардың біраз жолын жҥріп тастадық. 
 
―Шҥкір, шҥкір‖ дейміз... ―Тҽуба, тҽуба‖ дейміз... 
 
Елбасы  шуылдақтар  шуын  елең  етпей,  керіс  қҧмарлар  дауын  керек 
етпей  Тҽуелсіз  Қазақстан  атты  ҧлы  кҿшті  абыроймен  ілгері  бастап 
келеді.
 
Кемеңгер уақыт кімнің дҧрыс жолда екенін, кімнің адасып жҥргендерін 
сарапқа салып берді. Біз талас пен ерегес жолындағы емес, ҿркендеу, 
ҿсу  жолындағы  ел  қатарына  қосылдық.  Басқаның  кемшілігіне 
кешіріммен қарай алдық. Басқаның озығынан ҥйрене алдық.
 

 
267 
Осындай  жетістіктердің  ҧйымдастырушысы  ҽлемдегі  сан  соқпақты 
даму  жолдарынан,  шытырман  саяси  қарым
-
қатынас  арасынан, 
ҧстанған  саясатының  ішкі
-
сыртқы  қарсыластарынан  аман
-
есен  жол 
тауып  ҿтіп,  Қазақстан  елін  басқаларға  ҥлгі  боларлықтай  дҽрежеге 
жеткізген,  қазақ  халқының  қиын  кезеңде  бақытына  бола  кҿшбасшысы 
болған Нҧрсҧлтан Ҽбішҧлы Назарбаевтың Отанына берері ҽлі де мол 
секілді.
 
Кемеңгерлік  жасқа  келіп,  елін  тар  соқпақтан  ҧлы  жолға  шығара 
бастаған Елбасшысының қайраты мен ақылы кемеліне келіп толысқан 
кезде, сол қасиеттерді ел пайдасына асырар
 
шақтың дер кезі секілді.
 
Қазақ  ҧлтының  жай  ғана  бір  азаматы  ретінде  бізді  жҧртымыздың 
бҥгінігі  тіршілігі  мен  ертеңгі  тағдыры  толғандырады.  Кҿш  керуенінің 
бидасы кімде болатыны ойлантпай қоймайды. 
 
Қазақстанның аз уақыт ішінде ҿзінен озықтардан ҥлгі алып,  қарқынды 
даму жолына тҥсіп қана қоймай, сол ҿзінен озық болғандарға ҥлгі бола 
бастауы,  тіпті  алдыңғы  ондықтағы  мемлекеттердің  ҿздері  Қазақстан 
жҥзеге  асырып  жатқан  кейбір  істердің  ҽлемге  ҥлгі  боларлық  нҧсқа 
екенін  мойындауы  мақтандырады.  Біз  бҧл  жетістіктер  жҿнінде 
ойландық  та.  Бҧл  жетістіктер  Елбасының  білімділігі  мен  озық 
ойлылығының арқасы, кҿпті кҿріп кҿргенінен ҥлгі ала білгеннің арқасы. 
Ісіміздің алға басуы соның жемісі. 
 
Енді осындай кемеңгерлік дҽрежеге жеткен шақта ҿзіміз дауыс берген 
Негізгі 
Заңымыздан, 
Негізгі 
Заңның 
қамқоршылары 
депуттатарымыздан,  ел
-
халқымыз  бізді  қоштап  жатса  бір  ойымызды 
ортаға салғымыз келеді.
 
Нҧрсҧлтан  Ҽбішҧлының  еліміздің  Алғашқы  Президенті  болған  қҧрметі 
ҥшін; 
 
кҿп  ҧлт  ҿкілдері  тҧратын  елде  ҧлттар  достығын  қамтамасыз  ете 
алғаныны ҥшін;
 
сан  тҥрлі  сенімдегі  дін  ҿкілдерінің  бір
-
біріне  деген  сенімін  тудыра 
алғаны ҥшін; 
 
аз уақыт ішінде елімізді жоғары қарқынды даму жолына тҥсіре алғаны 
ҥшін; 
 
кҿптеген  жобаларының  жемісті  аяқталып  жатқанына  ризашылық 
білдіре;
 
кҿптеген жаңа жобаларын іске асырып шығуға мҥмкіндік беру ҥшін –
  
Қазақстан  Республикасының  Президенті  Нҧрсҧлтан  Ҽбішҧлына  тағы 
да  бір  рет  Президенттік  сайлауға  тҥсуге  мҥмкіншілік  беру  мемлекет 
мҥддесіне де, халқымыздың пікіріне сҽйкес келер еді деп ойлаймыз.
 
Ҽйтпесе,  Президенттерін  қайта
-
қайта  тағынан  жҧлып,  ауыстырып 
жатқандардың кҿсегесі кҿгеріп жатқанын кҿре алмай отырмыз...
 
Ҽрине  бҧл  ҧсынысқа  біздің  бірде  Украина,  бірде  Грузия 
демократтарының  деміккен  демін  жҧтып  желігіп  қайтатын,  енді  бірде 
ҿзбектер мен қырғыздардың суырған  сойылын кҿріп, халықты алаңға 

 
268 
шақыратындарға  ҧнамасы  белгілі.  Бірақ  олар  халық  емес,  олар  жеке 
адамдар. Олар ҿз пікірлерін айтып та жазып та келеді.
 
Біз де жеке адам ретінде пікірімізді ҧсынып отырмыз.  
 
Тҽуелсіздігіміздің  15  жылдық  қортындысы  бойынша  халық  аузындағы 
―ҽттеген
-
ай‖  дегізер  деректерді  жинақтап,  Елбасы  болып,  ел  болып 
тҥзетуге тырыссақ, ана тіліміздің абыройын қорғауды, қазақ халқының 
намысын қорғау деп тҥсінсек қазақ халқының рухани байлығын елуінші 
емес жоғарғы ондықтан кездестіретінімізге сеніміміз мол...
 
 
 
 
 
 
 
«Егемен Қазақстан»
, 17.11.2006 
 
 
 
5.10. 
Ҧлтты ҧйымдастыру мәселелеріне
 
 
 
 
Қазақ  халқының  далалық,  дарқандық  болмысы  ҿзінің  ҧлдарын 
асықпауға,  ертеңге  сенімді  болуға  дағдыландырған.  Олар  ―ертең  де 
кҥн бар ғой‖ мҽтелін ҿте жиі айтып, ҥнемі пайдаланып ҥйренгендер. Ол 
сенімі  кезінде  оларға  жақсы,  бейбіт  ҿмір  сҥруге,  сҽл  нҽрсеге 
тарылмауға  кҿмегін  тигізген  де  болар.  Бірақ  біздің  дҽуіріміз  басқа 
дҽуір.  Сондай  сенімдер  мен  нанымдарға  арқа  сҥйеуге  болмайтын 
дҽуір.  Егер  осыдан  жиырма  жыл  бҧрын  қазақ  тҧрмысында  осындай 
ҿзгерістер  болуы  мҥмкін  екендігін  болжай  алғандар  бар  ма  десе  мен 
―жоқ‖ деп жауап берер едім. Біздің жастарымыз айшылық жолды алты 
аттап  ҿтетін  дҽуірге  кезікті.  Сондықтан  ―ертең  де  кҥн  бар  ғой‖ 
философиясы пайдаланудан шығып қалуға тиіс. 
 
 
Біздер  бҧ  кҥндері  ата
-
баба  ҿнегесін  жоғалта  бастағанымызға 
ҿкінеміз. 
 
 
Ана тілімізді ардақтай алмағанымызға ҧяламыз.
 
 
Ҧлтымызды 
ҧлт 
есебінде 
жоғары 
баспалдаққа 
кҿтере 
алмағанымызға намыстанамыз.
 
 
Мҥмкін, 
қалпымызға 
қайта 
келерміз 
деп, 
ертеңімізден 
ҥміттенеміз, жҿндемек боламыз. 
 
 
Ертең жҿндуге уақыт жоқ, ҿйткені аранын ашып жаһандану атты 
айдаһар  келеді.  Жаһан  айдаһары  сен  орыссың  ба,  қазақсың  ба, 
шҧршітсің бе таңдап жатпайды, жҧта салады. 
 
 
Оның демі бҥгін
-
ақ сезіле бастады. Оның аузына қазақтың біраз 
білікті азаматтары жҧтылып кетті.
 
 
Ҧлттық  намысы  оянбаған  кісілерге  ҽлемдік  жаһандану  процесі 
нағыз  таптырмайтын,  арман  етері  болып  тҧр.  Олар  тілін  де,  дінін  де, 
болмысын да ҿзгерте салуға қиналмайды. Олар отансыз да ҿмір сҥре 
алады екен.
 
 
Ал ҧлтжанды азаматтар –
 
кісі елінде сҧлтан болғанша, ҿз еліңде 
ҧлтан бол қағидасын ҧстанатындар.
 
 
Уақыт  туралы  тҥсінікті,  ҿлшемді  бҥгінгі  ҿлшемге  сҽйкестендіру  –
 
саналар ҽрекеті. Елбасы айтқандай: ―Кеше ертеулеу болса, ертең кеш 

 
269 
болып қалуы мҥмкін‖ –
 
ҿлшемі болуға тиіс. Бҥгін істеуге болатын бір де 
бір шаруаны ертеңге қалдыруға болмайды. Ҿйткені заман басқа. Келе 
жатқан  заман,  егер  ел  ҧйымдаса  алмаса,  ҧрпақ  ниетін  бір  бағытқа 
бағыттай алмаса, ҧлтыңды да, жҧртыңды да жҧтып кетер заман. 
 
 
Ҧлтты қалай ҧйымдастыруға,
 
бір ниетті етуге болар?..
 
 
Ҽрине, бҧл орынды сҧрақ. Бірақ қандай да болмасын, бір шешімі 
бар деу қиын болар.
 
 
Дегенмен  бҧл  мҽселені  шешу  ҥшін  ҧлт  адамдарының  ортақ 
сҥйікті  нҽрселері  мен  сҽйкес  кҿзқарастары,  ортақ  пікірлері  мен  қимас 
қҧндылықтары  анықталуы
 
керек  секілді.  Адамдар  солар  маңына 
топтасып,  солар  туралы  пікірлесіп  біріге  тҥспек.  Осы  мҽселелер 
туралы  ойланатын  ҧлтжандылар  сондай  ортақ  нҽрселер  мен 
қҧбылыстарды табуға ниеттенсе еңбектері жемістірек болар ма еді?..
 
 
Біз солай деп ойлаймыз. 
 
 
Барлығына  бірдей  ортақ  қызық  болып  кҿрінетін,  бірдей  қуаныш 
сыйлай  алатын  кҿріністер  ғана  адамдар  басын  бір  жерге  жиып,  бір 
мақсатты ете алады. 
 
 
Барлығын  бірдей  табынта  алар  қасиеті  бар  нҽрсе  ғана  ҧлттық 
намысты оятып, ортақ іске ҥлес қосуға ынталы ете алмақ. 
 
 
Ҧлт рухы мен жігерін жаңғырта алар қимылдар мен ҧрандар ғана 
ел басын біріктіре алмақ.
 
 
Қазақ  халқының  жанашырлары,  халқымыз  осындай  жол 
айырықта  тҧрған  шақта,  бҧларды  тек  қана  ҿздерінің  ҧлттық  ҽдет
-
ғҧрыптарынан,  қазақты  қазақ  етіп  қалыптастырған  ҧлттық  болмысын 
еске  тҥсірер  ҥлгілер  арасынан  іздегенде  ғана,    жоғына  кездесер  деп 
ойлаймыз. 
 
 
Іздеп  тапқандары  баршаға  ортақ  қуаныш  болып,  ортақ  сезімге 
бҿлене алса жҧрт бірін
-
бірі кҿргісі келер, қызықты бҿліскісі келер, бір
-
бірін іздеп жҥрер. 
 
 
Ҽр  сҧраққа  мың  жауап,  ҽр  қимылға  сансыз  сын  айтылар  болса 
кездесе қалса ел бірігіп емес ҧрысып тараспақ. 
 
 
Қазақ  халқы  тойшыл  халық  дейді.  Бабаларымыз  неге  тойшыл 
болды  екен?  Жауап  дайын сыяқты.  Той  –
 
елдің  басын  қосады.   Басы 
қосылғанда мҽселелер шешіледі. Той –
 
елге ортақ
 
қуаныш сыйлайды. 
Қуаныш  жандарын  жақындата  тҥседі.  Ал  біз  не  істедік.  Сол  тойды 
зерігу мен жабығу орнына айналдырдық.
 
 
Сондықтан  да,  тойлар  жаппай    жабығу  мен  ортақ  зерігу  орны 
емес, ортақ қуаныш пен шаттық жиынына айналдыру керек.
 
 
Шапан сыйлап, телпек кигізіп кісі кҿңілін кҿтере алмайсың, сезім 
сыйлап  кҿтересің.    Тост  деп,  тілек  деп  аталатын  жалғанға  жуық  ҽсем 
сҿз  арқылы  емес,  ҧлттық  намысты  қозғар  ортақ  қажеттілік  арқылы 
адамдарды  бір
-
біріне  жақындата  аласың,  ҧлт  бірлігіне  қарай  қадам 
бастырасың.
 

 
270 
 
Біз осы сҧрақтарға жауап іздеу мақсатындағы ізденістерден туған 
ойларды,  той  бағдарламасын  жҽне  бір  ортақ  мҧра  бола  аларлық 
қасиет белгісін кҿпшілік назарына ҧсынып кҿрмекпіз. 
 
 
 
5.11. 
Ҧлттық намыс қақында
 
 
 
―Қазақ халқы ежелгі халықтардың бірі еді‖ дейді тарихшылар... 
 
 
―Бар ғҧмыры жермен бірге жасасып келеді‖ дейді енді біреулері... 
 
Рас  болар...  Ҿйткені  қазақтар  болмысының  табиғатпен ҥндестігі, 
қазақи  адамдардың  ешкімді  жатсынбайтындығы  сол  болжамдарды 
растап жатқандай... Ҽттең...
 
 
Қазақтар  бҧ  дҽуірге  ҽдет
-
ғҧрпы  мен  мҽдениетінің  тҥп  нҧсқасын 
емес, сҧлбасын зорға жеткізе алды... 
 
 
Қазақтар  бҧ  заманға  тілі  мен  ҿнерінен  де  жҧтаң  тартып,  арып
-
ашып жеткен халық... 
 
 
Қазақтар Европа мен Азия кеңістігін тҧтас елге толтыра, бір кезде 
айдындай шалқып, теңіздей толқып жатқанменен бҧ кҥнде аз халықтар 
санатындағы халық... 
 
 
Ана  тілін  қалпына,  ҧлттық  ҽдет
-
ғҧрпын  салтына  келтіре  алмай 
жатқан халық...
 
 
Сондықтан да ―Мен –
 
қазақ едім‖ дей алар кез келген азаматтың 
ҧрпақ  рухын  кҿтеруге  еңбек  етуі,  ҧлт  ынтымағын  қалыптастыруға,
 
мағыналы  ҿмір  сҥруге  жағдай  туғызуға,  қазақтық  намысын  оятуға 
тырысуға,  береке
-
бірлік  тҽрбиесіне,  жалпы  алғанда  ҧрпағын  ―Мен  –
 
қазақпын!‖ деп мақтанышпен айта алар жағдайға жеткізуге  еңбек етуі 
қажет.  Осы  айтылғандарды  парызым,  борышым,  ҿмірінің  мағынасы
 
деп тҥсінер кез жеткен секілді... 
 
 
Бҧл  іс  барлық  қазақтың,  барлық  ҿнердің,  барлық  басшылардың 
міндеті.  Ел  ҥшін  істелінген  ҽр  іс  осы  мақсаттармен  тамырланып, 
ҧлттық  дҽстҥрден  нҽр  алып  жатса,  қазақ  ҧлтының  намысы  жандана 
тҥспек. 
 
 
Алдарына осындай мақсат қоя алғандарға оған жетудің сан тҥрлі 
жолдары сайрап шыға келеді. 
 
 
Солардың  бірі  тҧтас  қазақ  даласын,  ҽр  ауыл  мен  қаласын,  ҽр 
кҿшесі  мен  жол  жиегін  ҧлттық  нақыштар,  нышандармен  ҿрнектеп 
тастау... 
 
 
Ҿзіміз  бен  қонағымызға,  тҧрғынымыз  бен  саяқатшымызға  ҽлгі 
ҧлттық  нақыштар  мен  нышандар  ҿзінің  қазақ  елінде  жҥргенін,  қазақ 
даласында келе жатқанын амалсыз есіне тҥсіріп тҧратындай етсе...  
 
 
Бҧл  нақыштар  мен  нышандар  ең  алдымен  қазақтардың  ҿзі  ҥшін 
еңбек етеді. Қазақтың ҧлттық намысын қозғайды...
 
 
Ҧлттық  намысы  жоқ  адам  бір  қазақтың  ҿзіне  орысша  сҿйлегенін 
қайтсін... 
 

 
271 
 
Ҧлттық  намысы  оянбаған  жас  ҿз  тілін  білмегеніне  арланбаса  не 
дерсің...
 
 
Ҧлтым  деп  жаны  ашымайтын  адам  ауыл  қазағын  кҿріп  кҿріп, 
келекелеп кҥлмегенде не істесін...
 
 
 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   30




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет