Саяси ілімдер тарихының пәні, оны оқыту міндеттері
Франциядағы консервативтік саяси ойдың дамуы (Ж. де Местр,Л. де Бональд)
жүктеу/скачать 444,75 Kb.
|
| 59.Франциядағы консервативтік саяси ойдың дамуы (Ж. де Местр,Л. де Бональд)
Консерватизм-либерализм мен социализммен қатар қазіргі заманғы саяси ағым, ағарту дәуірінде пайда болған және бүгінгі күнге дейін дамып келеді. Консерватизм ұғымы оның құбылысынан кешірек пайда болады. Консерватизм сөзі 1818 жылдан бастап Шатобрианның арқасында белгілі болды ("Conservator"газетінде). Консерватизм - "реактивті идеология". Оның реактивтілігі оның басты қарсыласы – ағартушылықтың рационализмі мен әмбебаптығымен қарама-қайшылықта өзінің негізгі құндылықтары мен дүниетанымдық доминанттарын дамытқанынан көрінеді. Ал 19 ғасырдың бірінші жартысында консерватизм Ұлы француз революциясының сын-қатерлеріне жауап ретінде дамиды. Фундаментализмнен айырмашылығы: консерватизм "идеалды өткенді" боямайды, оған кез-келген жағдайда оралу керек және фундаментализм сияқты қазіргі жағдайды қабылдамау керек. Консерватизмнің ұраны - "Сақтау, өзгерту" (Эдмунд Берк). Консерватизм өзгерістерді, дамуды, қазіргі заманды қолдайды, бірақ әдейі және біртіндеп, ескінің ең жақсысын сақтауға тырысады. Либерализм мен социализмнен айырмашылығы (жаһандық): консерватизм миссионерлік ілім емес. Егер либерализм мен социализмде негізгі идея - олардың ізбасарлары шындықты өзгертуге дайын миссия болса, онда консерватизмде мұндай идея жоқ, сәйкесінше либерализм мен социализм теорияларындағыдай логикалық әмбебаптылық жоқ. Консерваторлар теориялық модельдер мен құрылыстарды жүзеге асырғысы келетін либералдар мен социалистердің доктриналық идеяларынан айырмашылығы, тәжірибелік әдіспен, "сынақтар мен қателіктер" арқылы дамуды қолдайды. Консерваторлар басқалардың "адал іліміне" деген адалдықтан айырмашылығы, "сақтықты" басшылыққа алады. Консерваторлар "ертеңгі күн" емес, "бүгінгі күн"санаттарында ойлауға тырысады. Өкілдері. 19 ғасырдың бірінші жартысында ағылшын, неміс және француз консерватизмі әртүрлі болды. Олардың арасындағы айырмашылықтар келесідей (жалпы алғанда): ағылшын консерваторлары – прагматизм, бәрі пайдалы болуы керек, стильде, егер ол қазір пайдалы болса, ескісін неге сындыру керек деген тұжырымға келді. Неміс консерваторлары басқаша қарайды: олар 19 ғасырдың басындағы неміс романтикаларына жақын болды, олар қоршаған әлемдегі белгілі бір табиғи үйлесімділікті іздеумен біріктірілді. Сонымен қатар, неміс ұлтын біріктіру және қайта құру мәселесі олардың пайымдауында қызыл жіп болып табылады. Француз консерваторлары-Француз төңкерісіне наразы, оны ұлттық трагедия деп санайды, олардың ойлары не істеу керек және Францияны қалай дұрыс жабдықтау керек. Француз консерватизмі: Джозеф де Местр (1754 – 1821), "Франция туралы пайымдау", негізгі ойлар: Монархия - ең күшті саяси жүйе 2) саяси істердегі еркіндік-тәртіп пен иерархия 3) саясат ақылға емес, тәжірибеге сүйенуі керек 4) тарихта тәжірибе жинақталған 5) барлық жазылған Конституцияларға сын: Конституцияны тек ақылсыздар жаза алады, өйткені ол біртіндеп өсіп, табиғи түрде өсіп, бір күнде жазылмауы керек 6) "Әр халықтың лайықты билігі бар" Луи де Бональд (1748 -1840) Француз революциясы - ең үлкен апат билік жоғары инстанция түрінде пайда болған кезде тиімді, яғни ол трансцендентті сипатта болады адам өзіне берген барлық нәрсені қоғамның игілігі үшін қолдануы керек – біз философиямыз Қазіргі ыдырайтын қоғам (либерализм философиясы) - мен философиясы міндет-қоғамның бірлігін қалпына келтіру 6) мемлекет монархиялық болуы керек, бірақ демократиялық элементтер мен жергілікті институттар қолайлы 60.Н.Ә.Назарбаев қазақстандық қоғамның саяси дамуы туралы (2005 ж. Қазақстан халқына жолдауы) жүктеу/скачать 444,75 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|