аЛаман. аРҒЫмаҚ. КҮЙШІ БаЛа

325
Жанары жасқа толып, 
егіліп тұр
өксігі өткендегі ел кегіндей.
Несіне, ессізім-ау, еңіредің, 
Той жасап жатқан жоқ па сенің елің, 
Жүз жігіт жалғыз Даңқты кетті қуып, 
айқай-шу,
азан-қазан төңірегің.
Жүйірікпен қоса жүйткіп дала мына, 
қарамай қаралыға, жаралыға, 
қомпаңдап
тоқсандағы тобықтай шал 
қол созды шарадағы шарабына.
Сілте, шал! 
Аламанға кеткен әлгі 
аттардың алды, міне кеп те қалды. 
Әлдекім шыдай алмай: 
 – Ойбай, жібер!
Бассаңшы қамшыңды енді! – деп те қалды.
Арғымақ үстіндегі ұлға қарап, 
қалың ел тынады іштей, ырғала қап, 
Біреуі атқа сеніп, бірі баққа 
қуғаны жүз жігіттің бір ғана Даңқ!
2
Күлімдеп сонда бала, сәл ырғалып, 
қол созды домбыраға жалынданып, 
ащы бір ашу қысқан арғымақ та 
көрсетті-ау,
айһай, асқақ арынды анық!
Сол шақта домбыра да дір-дір етіп, 
сұңқылдап,
соңғы сазын тұрды үдетіп...
...Жылап тұр жұдырықтай күйші бала, 
басынан осындай да бір күн өтіп... 
* * *
Сері ме, 
селтеңі ме, 
пері ме едім,

327
326
байыппен бағалапты мені де кім, – 
төбеме тік көтердім жақсыларын, 
жаманнан баяғыда-ақ жерігемін.
Біреуі болмайын деп шыр бітпестің, 
асықпай, абыройлы тірлік кештім, 
Аллаңыз ажыратпас арамызды ар-ұят, 
адалдықпен кіндіктестім.
Біреуден ілгері ме, кейін бе едік, 
көрмедім жаңа заңға бейімделіп, 
алағай, бұлағай да бола алғам жоқ. 
қойған соң Құдай өзі зейін беріп.
Төкті ме мейірімін Аллам маған, 
кезім жоқ суға кетіп, тал қармаған. 
Әйтеуір, адастырмай келе жатыр 
сол алғаш ағайыннан алған бағам.
Жақсының бірі ғой деп жөні бөлек, 
бұл күнде жатқан кім бар сені де елеп.
Әзірге алған асу осы боп тұр, 
тіршілік тәртесіне жегіле кеп...
* * *
Мен де тұрам 
сен тұратын қалаңда, 
жолығамын жақсыға да, 
жаманға,
басып кеткен жоқпын ба деп ізіңді, 
ауық-ауық қарап қоям табанға.
Баратын жер,
басар тау да жоқ басқа,
мен де отырам
сен отырған көк тасқа,
әңгіменің тыңдамаймын ақырын,
қаншама рет «қарағым-ай!» деп баста.
Мен де жүрем сен жүретін көшеңде, 
естіге де кезігемін, 
есерге,
табанымды тұрам ұзақ сүрткілеп, 
...етігімді шешерде! 

327
ТаЛДЫҚоРҒан ҚаЙТаДан оБЛЫС оРТаЛЫҒЫ 
БоЛҒанДа
Басылып бұрынғыдан сәл-пәл еңсең, 
бұйыға қарап қалып қанша келсем, 
көңілің күнге толар осы күнді 
көптен-ақ, Талдықорған, аңсап ең сен!
Оятып қиядағы қыранды үнің, 
көгінде қалқып ұшты жыр-ән бүгін, – 
болмаған көптен бері бұл өңірде 
дәл мұндай ұмытылмас ұранды күн!
Оздырып арман, 
үміт,
мұратты алға, 
бұл күні қуанбаған қырат бар ма? 
Жеті өзен – басы қатты – жұлқына ағып, 
бұлқына тасып ақты бұлақтар да!
Басыңа қайта оралып қашқан бақыт, 
тұра ғап қол соғады тастар да тік. 
Балқаш та бері қарай бір аунады, 
Алатау ақ қалпағын аспанға атып.
Бұл күні Жетісу боп жыр тұрағы, 
көңілім көк өзендей бұрқырады. 
Шаттығың Алакөлден әрі асып бір, 
Еліңнің жарасып тұр ынтымағы!
Көгертіп жер бедерін, ел беделін, 
сенің де осы болар өрлегенің. 
Қалып ең күні кеше босағада, 
тиіп те қалар енді төрден орын!
Тұрғам жоқ асыра айтып жорта мұны, 
сен болсаң облыстың орталығы, 
Алатау, Алакөл мен Іле, Балқаш – 
Жасампаз Жетісудың төрт алыбы!
Өзінде келбет те бар, көріктілік, 
қарайсың келешекке сеніп, күліп!.. 
Уақыт осыны айтты Жетісудың
тізгінін өз қолыңа беріп тұрып!

329
328
* * * 
Десеңші енді бірдеңе... 
жан қала ма бұққанмен,
шыдай-шыдай шындықтың ыңыршағы шықты әбден.
Ырду-дырду айнала,
  
 
       ұры-қары...
 
    Ұлтанқұл
ұлттың өзін бұл күнде руынан тұтқан кем.
Асқына кеп көнбейтін халге жеткен дерті емге, 
сеңдей ғана соғылды ел 
сенімі жоқ ертеңге.
Жынданбай-ақ отырып күй кешесің дел-сал бір, 
әзірейіл төніп кеп тұрғандай-ақ желкеңде.
Ақын да жоқ
ақыра есе-теңдік сұрайтын. 
батыр да жоқ
батыра бағыт сілтер бір айқын. 
Аға да жоқ ұмтылар,
жаға да жоқ жыртылар, 
бұдан әрі, шын айтам, шама да жоқ шыдайтын...
Айға білеп азуын, 
ар-намысын қайрап ер,
күн туар ма: «кешегі кісілігім қайда?» – дер, 
оған дейін, осылай үрей бар да, үміт жоқ, 
өлеміз бе? 
Қайтеміз,
көнеміз де, қайран ел!
БаТЫР БаБа
Алакөл ауданының орталығы Үшаралға 
кіре берісте Қаракерей Қабанбай батырға 
ескерткіш орнатылды.
Азбап па деп ұрпағы, тозбап па деп кең далам, 
кімдер бастап келді деп осы күнге елді аман, 
Зая кеткен жоқ па деп, төгілген қан, тамған тер, 
қарап тұрған сияқты Қабанбайдай Ер бабам.
«Біз қорғаған кешегі қыран жортар қыр қандай, 
аман келе жатыр ма ел –жоқ пәлеге шырмалмай, 

329
тартып туған өзіме татымы мол ұл бар ма?» – 
деп аруақты Ер айнала жіті қарап тұрғандай.
Уа, Баба, бүгінгі құйқалы өңір қырқаның 
жатқа беріп көрмеген жалғыз бұлақ, бір талын, 
арыстандай айбатты, жолбарыстай қайратты 
бар екенін байқатты батыр туған ұрпағың!
Аруаққа сыйынып айтар болсам егер мен, 
өсіп-өнген ел көрем, көсегесі көгерген. 
Ақының да осы елде, батырың да осы елде, 
байлығы да, бағы да асып жатыр кемерден.
Шешенің де осы елде, көсемің де осы елде, 
батыр дейді бір-бірін ел баласы өсерде. 
Азбасын де ағайын, тозбасын де төңірек, 
жаппар ием жар болып, жазбасын де кеселге.
Бастап келіп осында баяғыдай елді аман, 
қолдасын деп құдайы, болмасын деп енді алаң, 
аузындағы ұраны, 
алдаспаны – құралы,
ат үстінде тұр әлі Қабанбайдай ер бабам!
ЖамБЫЛ
Ақыны ма арғынның, батыры ма найманның, 
түп атасын тексеріп, келді демей қайдан кім, 
алты алаштың аруақты атасына парапар 
тастамайтын аузынан батасына айналдың!
Жалпақ елге жайылған Жамбыл атың көк тіреп, 
ұраның да жыр-әнің төрелерден тектірек, 
қайда барсаң –
құдайға қолын жайып жатқан жұрт, 
жаңа туған сәбиге:
«Жасыңды бер!» – деп тілеп.
Қырда қазақ, 
ойда орыс
«Жамбылым!» – деп ұрандап, 
өзбек, қырғыз, түрікпен таңырқаған жыр арнап. 
Ұрпағының ұрпағы мақтансын да жүрсін деп, 
маңдайыңа дарыпты-ау самұрықтай сыңар бақ!

331
330
Дағдарып кеп қайран ел, 
түсе қалса даңғылға,
Жамбыл-дауыс жаңғырып жетеді әлі сан  
 
     қырға. 
...Ақыл іздей бастасақ – 
біз Абайға жүгініп,
жақын іздей бастасақ –
жүгіреміз Жамбылға!
аЛБан аСан ЕСКЕРТКІШІнЕ
Армысың, Қарасаздың қалың елі, 
Бармысың салқын самал, сары белі! 
Жансүгір Ілиястың жерлесі едім, 
Жатсынбай, жақсы ұлым деп таны мені!
Ақынның – атағы зор – Албан Асан, – 
әр сөзін тамсана оқып, таңдана сан, 
тарыдай жиып-теріп, тасқа басып, 
Ілекең танып еді-ау әлдеқашан.
Ешкімнен кем тұтпаған өз дарынын, 
Ілекем білген екен сөз қадірін. 
Халқына табыстырып кеткен екен 
Асандай ортасынан озған ұлын.
Қағылған қатын-қалаш қалжадан да, 
тап келіп кешегі бір зар заманға,
Заңды айтып, көкірегінің зарын айтып, 
Жалынбай өтіпті Асан әр жаманға.
Көрсек те жеті атасын мазақтың біз, 
Бұл күнде жарылуға аз-ақ тұрмыз. 
Кезінде соның бәрін жырға қосқан, 
Ақын ең ардақтаған қазақ-қырғыз.
Созылып содан бері жыр таспадай, 
Бұл жақта әндетпесін гүл, тас қалай, 
Құйғытып Мұқағали өтті кеше, 
аузынан Қарасазын бір тастамай.
Қамалын қанша заман шықтың бұзып, 
тойының ішіндесің жұрттың қызық, 
Қарасаз бүгін тағы қарсы алып тұр 
өзіңді тас үстіне тік тұрғызып.

331
БаҚТЫБаЙ
Жеткен соң үнің көкке, 
жырың көпке,
атағың шығыпты ғой дүрілдеп те, 
көздерін бақырайтып хан-төренің, 
жүріпсің батыра айтып мінін бетке.
Белгілеп биігіңді өзің ұшпақ, 
болдың ба айналаңмен тез ұғыспақ, 
Ішінен жалпақ жатқан жалайырдың 
шығыпсың иісі қазақ сөзін ұстап.
Өрді айтып,
өрлеп шығар өндірді айтып, 
өтіпсің өзің барар жерді ұлғайтып, 
Араға 165 жылды салып, 
еліңе
Бақтыбай боп келдің қайтып.
Құлашын қиындыққа талай ұрған, 
жақсы мен жаманды да дәл айырған, 
жұртым деп туа қалған шайыр ең сен 
атағың алыс кеткен жалайырдан.
Әруақты,
ақындықты сөз еткенде, 
бермеген дүлдүл едің кезекті елге, 
тең ұстап терезеңді тілдескен ең 
қан тамған қылышынан Тезекпен де.
Көрсете алдым ба, 
жоқ,
қатты қайрат,
қаншама ой біздің іште жатты қайнап. 
Жау көрсем –
«Қабанбайлап!» – шабамын да 
дау көрсем – 
кіріп кетем:
«Бақтыбайлап!»
Білдің бе,
білмедің бе басқа тілді,
соны ойлап ғалым ұлың бас қатырды.
Өзіңді,
сөзіңді де өлтірмеуге
жатырмыз қашап жазып тасқа атыңды!

333
332
маҒЖан
Өз көрін өзі барып тірі қазған, 
армысың, 
жыры маржан 
Ұлы Мағжан,
тағдырың тап келгенін көрмеймісің, 
кезеңге тілің арзан, дінің азған.
Ту-туден жетсе талып әлдебір үн, 
елестер сенің ауыр, зарлы өмірің, 
қара бұлт қам көңілің сияқтанып, 
ізіндей шұбатылар зәндемінің.
Жан болып жаралдың да құсаң қалың, 
жетпеді жеке самғап ұшарға әлің, 
желмая, желге біткен екпініңмен 
ешкімнің алдына да түсе алмадың!
Тиді ме,
тимеді ме тірі себі, 
талантың тау ішінің ірісі еді, 
жақпадың заманға да, 
жаманға да,
солардың кешірмеді бірі сені!
Біреуі көре алмаса Даңқыңды асқан, 
біреуі салды бұғау тартынбастан. 
Сен болдың жаһандағы жалғыз ақын 
туа сап «пәлесінен» халқың қашқан.
Жаралы жауынгер ең жорықтағы, 
төбеңнен найза-қылыш төніп тағы, 
міз бақпай,
қайда барсаң матап ұстап, 
обыры обалыңнан қорықпады.
Қасықтап қасіреттің жұтып уын, 
біржола тұтылдың да тұтылуын, 
күн сайын қылқындырған қыл тұзақтан 
қиындап бара жатты құтылуың.
Оп-оңай ие болып гүлді баққа, 
біреуі ағайынның мінді ме атқа – 
жақсыны алдына сап айдап көріп, 
шетінен байлап беріп жүрді жатқа.

333
Өксітіп, 
өкіндіріп, 
қапы қыла.
тірідей талатқызды жат ұлына, 
Ақынның Басы орнына 
тілін кесіп, 
шыңғыртты
шынжыр салып тақымыңа!
Отырып өз үйінде болдың өгей, 
Ақынға ол не деп ең, 
қорлық емей,
Бұлбұлын
бұлдырықтай көрмегенге, 
арзан сөз,
ащы ызаға толды көмей...
Айналып ойың – ойран, 
ми – қаңбаққа,
бір рет сайратқызбай Иран-бақта, 
не дерсің,
ғазалыңа мүлгіп тұрып, 
жендеттің азабына қиған хаққа!..
Көретін көкірегінде көзі бар жан, 
Кісі едің сөзі маржан,
өзің арзан. 
Тағдырың тап келгенін көрмеймісің, 
кезеңге
көзі бағжаң, сезімі азған. 
Кейде бір есім ауып,
сәнім ауып 
тұрғанда 
соны ойлаймын ауық-ауық. 
Сейіле қоймағандай көрінеді, 
басынан ақындардың әлі қауіп.
...Заманды қанша жерден құстанала, 
айналып екі жүзді ұстараға, 
елу жыл бізге Сені жамандатып, 
ақыры өзі келіп түсті араға.
Алтынның бүлінбесін көзі көріп, 
ақыры түсті араға әзі келіп, 

335
334
айналған әлдеқашан арзан мұңға, 
берілді Мағжанның да сөзіне ерік.
Жүзінен талайлардың түршігіп жыр, 
бір батып су түбіне,
бір шығып жүр. 
Мәңгілік Мағжан үнін өшіре алмай, 
біреулер әлі күнге қырсығып жүр!
Заманның сұрқын көріп –
құлқы мұз-қар, 
менің де ішім бір өрт,
сыртым ызғар. 
...Ақынын өз қолымен өлтіріп ап, 
жоқтайтын
жүз жылдан соң
ғұрпымыз бар! 
ҒаБИТ аҒа
Қалпында бірде кердең, бірде менмен, 
ұқсамай өзгелерге күнде көрген 
қайда да биігірек тұрушы едің 
айнала биікпіз деп жүрген елден.
Құйылып көмекейден дара тілді ән, 
Кісі едің.
кісіліктен жаратылған,
ерлік – от алдында да Сен жүріп ең,
зеңбірек аузында да әр атылған.
Ұқтырып ұлтыңа тән ерлік барын, 
бұққанда ұлық біткен, сен бұқпадың, 
от-жалын өзегіңнен өрт шығара, 
ішіңе жия келіп шер ғып бәрін,
бұйырып маңдайыңа үздік бақыт, 
шығардың соның бәрін сыздақтатып. 
(Көлкіген сорпа-судың арасында 
әр сөзің тұрушы еді-ау тұздық татып).
Жетті ме, жетпеді ме баққа қолың, 
далаға кетпеді тек атқан оғың, 
Қыжырттың қазақты да қаншама бір 
туысқа тарпаң, асау, жатқа момын.

335
Серілік селдіреп-ақ қалды ма деп, 
Ақаннан жұқты ма әлде салдық әдет, 
әйтеуір,
дұшпаның да, іштарың да 
жүгінбей кеткен емес алдыңа кеп. 
Еншіңе елден ерек тиіп ерлік,
шарт сынар шағынды да жиі көрдік.
Ағатай,
жан едің-ау
жасағанның
біз үшін бере салған сыйы дерлік.
Берсе деп қысылғанда өзіңіз дем, 
қауышам күніге бір сөзіңізбен. 
Дарасыз, қайран Ғаба, 
сондықтан да
барасыз бұл-бұл ұшып көзімізден!
ҒаБИТ аҒаҒа ЕКІнШІ ӨЛЕҢ
Отын барып үрлеймін де өзгенің, 
У боп бойға тарады ма өз демің? 
Сал-серісін жырлап кеттің қазақтың, 
Қыз да құшқан,
құздан ұшқан кездерін.
Кесек бітер кемеңгердің ойымен 
Сен өзің де серілікке бейім ең. 
Басыңа бақ қонғанын да біледі ел, 
Кездеріңнің болғанын да кейіген.
Дәуіріңнің тақылдаған таңдайы ең, 
Оққа төсер маңдайы едің, 
ардай ең, 
Іріп-шіріп бара жатқан заманға 
Жасарыңды білмей кеттің қандай ем.
...Туды, Ғаба, Сіз аңсаған күніміз, 
Сізден де асқақ естіледі үніміз. 
Қатардан да қалған жоқпыз, 
тек қана
Ғабит бола алған жоқпыз біріміз! 

337
336
ҚанЫШ аҒа
Ақыл-ойдан жүк тиеп теңіздейін телегей
Желді күні желкенсіз жеке жүзген кемедей,
Менменсінген Мәскеуді, Парижді де тәкаппар
Таң қалдырған кім еді,
Қаныш аға,
Сен емей!?
Құландайын шөл кешіп, құдық қазып инемен,
түйін түйіп ағаштан, түйе жасап түймеден,
Қазақстан ырысы – Қарсақпайдың мырышын
кім деп елің, 
Сен емей,
саз балшықтай илеген!
Әлдекімдер қанденше үре шығып іргеден, 
кездерде де қалың ел қадіріңді білмеген, 
Ұлылықтың алдында ұлықтың да дәрменсіз 
болатынын, 
Сен емей,
дәлелдеген кім деп ең!?
Мүмкін емес салмағын салыстыру басқамен, 
ақыл ойдың сарқылмас алтын күмбез аспаны ең. 
Көріп едің жеті қат жер астымен тілдесіп, 
сеніп едің ертеңге, беріп едің тасқа дем.
Жайламауы үшін де жайылмалы дерт ішін, 
Қыртыс-қырын ақтарып, 
түгендедің жер түсін.
Сарқылмайды байлығы Атырау мен Алтайдың, 
тартылмайды дейтін ең Еділің де, Ертісің.
Қарын бөле қулықпен, сұмдығыңмен сыбайлас, 
«Қайраткер» де кезікті,
қоян жүрек,
құмай бас,
Қанышың не оларға,
намысың не, Ағатай,
қар жауса да,
аспаннан қан жауса да мұңаймас.
Солар жапқан жала да болып па еді өрттен кем, 
саусақтарың қарысып,
ызалы күй шерткеннен, 

337
Ел болсын деп қазағым, тең болсын деп    
 
 
 
 
 
         басқамен 
Кім деп едің,
Сен емей,
түн ұйқысын төрт бөлген!
Көзден бұлбұл ұшты да өтті-кетті ол бір шақ, 
тойынбады, толмады қанағатсыз көл-құрсақ, 
Кемеңгерім, Сен бізді кешірмей де қайтерсің, 
ілесе алмай ізіңе орта жолда болдырсақ...
Соры қалың халқыңа соның бірі болмаса ем, 
Толып-өсіп
несіне өліп-өштің онда сен! 
Залымына ғалымын жаутаңдатқан елі де 
мимырт өмір баяғы,
мыйсыз тірлік сол бәсең!
Айтпадың не, айттың не, 
біреуіне өтпей тіл,
теріс жорып жүре ме мұнымды да көп бейпіл.
...Академик дегенің осы күні иттен көп, 
Иттен кептің ішінде...
Бір Сәтпаев жетпей тұр!..
ТаС мҮСІннІҢ ТҮБІнДЕ
Алматыда Академик Қаныш 
сәтбаевқа кісі бойы ескерткіш ор-
натылды. Қуандық. Құптадық. 
Құттықтадық. Тойладық. Жудық. 
Ойландық. содан кейін...
1
Батырға балап өткен есер ұлын, 
Қанекең сойы еді ғой кешегінің, 
не дер ем тұтқиылдан тілге келіп: 
«Қарағым, қалайсыңдар?» – десе бүгін.
Үркітіп көңілімнің көбелегін, 
Ағама аяқ асты не дер едім? 
Тірлікті астаң-кестең етуге бұл, 
Тәңірі-ай, қандай ғана шебер едің!
Хас шебер кәрі құмай – Тәңірім-ай, 
болар деп кім ойлаған бәрі бұлай, 

339
338
Қарныңның қампиғаны кімге дәрі, 
қадірің қалмағасын, жарығым-ай!
Бұл күнде елді алала, жерді алала, 
барамыз сыйыса алмай кең далаға, 
«Қарағым, қалайсыңдар»? – деп сұраған, 
не десем болар екен енді Ағама.
Ұлытау,
Кішітаудың күнгейінде 
жан бағып,
жұртың әлі жүр – дейін бе, 
өзімше болжам айтып,
«олжаны» айтып,
көзінше әлдекімді тілдейін бе?!
Қаңырап қараң ғана қалды ауылың, 
қаңғып жүр, десем бе екен, жан бауырың. 
Тап келіп талайына тар бір заман, 
тақымға салып-ақ тұр қандауырын!
Далаңда мал да қалмай, 
ар да қалмай,
қаңқылдап қала бердік қарғалардай, 
тоқтайтын түрі де жоқ тажалыңның 
түп-түгел тұқырта бір жалмап алмай.
Қаншама қарасаң да түсінікпен, 
көңілім көлге айналды құсы біткен 
қорқасың келе-келе біздің елде 
түк қалмай жүреме деп кісіліктен.
Бақыттың құшағымда жүзген күнде 
қараймын кешегі бір үзген гүлге, 
сыйластық,
қимастықтың барлығы да, 
ілесіп кетті ме деп Сізбен бірге?!.
Айтуға соның бәрін тіл күрмеліп, 
мылқаудай ымдап қана 
міңгірледік. 
үрейден ықтай-ықтай 
үдірейіп,
жартастың жиегіне тұрмын келіп.
Есіме түседі де жұртым-елім, 
жартасқа жете бере...
іркілемін, – 

339
Тәңірім көз жасымды көрер-ау деп, 
халқымның берер-ау деп бір тілегін!
Ақынның мені де бір заржағы дер, 
бұл күнде алдым бір құз, 
аржағым өр. 
Айтпауға болар еді, 
амал қанша, 
барар тау,
басатын да қалмады жер!
Таусылып әлі де амал, 
елден үркіп,
отырмын ойдың көбін желге бүркіп. 
...Айтпасам атасы өліп жүре ме деп. 
бұл да бір сөзім еді келген іркіп.
...Сіз аштыңыз, 
шаштық біз, 
Сіз – ғалым, 
біз – бастықпыз. 
Ұлан-ғайыр жері бар 
Қазақстан астықсыз.
Пайдасы үшін бір күндік,
құртып,
жыртып,
бүлдірдік,
Сізден қалған байлықты 
жалап-жұқтап үлгірдік.
Жүр дейсіз бе Сізді аңсап, 
Сіз – Әруақсыз, 
Біз – мәнсап, 
басып жейміз бауырға, 
баламыздан қызғансақ.
Сан өзгертіп жер түсін, 
саттық бәрін дерт үшін. 
Сарқылуда Еділің 
тартылуда Ертісің. 
Ақылдысын арбадық, 
ақымағын алдадық 
айналаны аз жылда 
аждаһадай жалмадық.

341
340
Сіз тапқанды құртып біз, 
Жамауы жоқ жыртықпыз. 
Ұлытауың – ұларсыз, 
Қаратауың – бүркітсіз.
...Сіз аштыңыз, 
шаштық біз, 
Сіз – ғалым, 
біз – бастықпыз!
мҰҚамЕТЖан ҚаРаТаЕв РУХЫна
Асып-тасып, ақтарыла кемерден 
Қызынғанын көре қойған жоқ ем мен. 
Анық басып, ақырындап жүріп-ақ, 
Жоғарырақ тұрушы еді көп елден.
Иығы асып нелер пысық, «мықтыңнан», 
Бейбастықты беделімен ықтырған. 
Бала жастан өзін елге әйгілеп, 
Кім екенін сөзімен де ұқтырған.
Өзі де өткір, сөзі де өткір алдаспан, 
Шыңға қарай өрмеледі талмастан. 
Шәу-шәу етіп қала берді көп күшік 
Баяғыдан балағына жармасқан.
Ұрпағына аты өнеге, хаты үлгі, 
Өзі – мәңгі! Сөзі қалды татымды. 
Мұқаң менің көз алдымда тұрады 
Алыптардың тұяғындай ақырғы! 
ҚаСЫм аҒа
Қасым Қайсенов 
80 жасқа толғанда
Жүре алмайтын біреуді арқаламай, 
Ел деп туған еңіреп мәрт ағам-ай! 
Селкілдемей жеттің-ау сексенге де, 
Қарын да бар қалпында, қалта да бай.
«Бөлек қой деп көкемнің күлкісі де», 
Таңданбаған кісі жоқ түр-түсіңе. 
Жұрт ішінде түсесің көзге де оқшау, 
Қоя берген нардай боп жылқы ішіне.
Жай-күйіңді өздері сұрасын деп, 
Кейде бізге тіл қатпай тұрасың көп. 

341
Ағаларын, алдында аңқаң қағып, 
Балалардың «енесін ұрасың» кеп.
Қасекем-ай, қайбірін сөз қыламын, 
Көп қазақтан қатарлас озды бағың. 
Қажетсізін көп сөздің естімейсің, 
Қажеттісін қағып ап тез құлағың.
Көп жасаймын десең де елден ерек, 
Кім бар шығып алдыңа жол бөгемек. 
Қаһарманға, Партизан, полковник, 
Профессор, Жазушыға жөн не керек! 
аҒам БаР ЕДІ
Әнуар Әлімжанов рухына
Ағам бар еді мір тілді, 
Жағам бар еді – жыртылды! 
Қан жылап тұрған жүрекпен 
Жұбатам қалай жұртымды?!
Жасырып жерге мәрт ұлды, 
Жұбатам қалай халқымды? – 
Телегей теңіз дариясы 
Тебірене тұрып тартылды!
Төре де болып төрге өтті, 
Турасын айтып, өр кетті. 
Барлайтын елдің ертеңін, 
Шарлап та келіп жер-көкті!
Қайығы жүйрік кемеден, 
Жазығы биік төбеден. 
Алдына келген адамның 
Атасы басқа демеген.
Беткейі шүйгін бел еді, 
Белден де биік беделі. 
Атқа да мінді, таққа да, 
«Астым ғой елден!» демеді.
Алды бір Жайық, кең Еділ, 
(Асықтың екен неге бұл?) 
Сендей-ақ болар дейтін ек 
Халқының қамын жеген ұл!
Амалың бар ма ажалға, 
Аңырап қалдық азанда. 

343
342
Әнуар өткен жол бірақ 
Сия да қоймас мазарға.
Қолында барда алтынның 
бағалай қойсын нарқын кім. 
Қай елдің дәмін татсаң да, 
Қамын ойладың халқыңның.
Шарлайтын едің көп елді, 
Көлігің неге бөгелді? 
Қай жаққа кеттің, Ағажан, 
Көрсетпеймісің төбеңді?!
Үрімші ме әлде Үрім бе, – 
Жүрген де шығарсың бірінде. 
Сағындырып барып ортаңа 
Оралармысың түбінде?!

жүктеу/скачать 0,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: