Пәні: Аймақтық экология
Сыныбы:
Күні:
Тақырыбы: Экология дегеніміз не? Экология нені зерттейді?
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға табиғат жөнінде анықтама беріп, келешекте табиғат тағдыры өз қолдарында екендігі туралы толық түсінік беру;
Дамытушылық: Экология мәселелеріне, табиғат келешегіне көз жүгіртіп, қоршаған ортаның тағдырына немқұрайлы қарамауға баулып, табиғатқа деген сүйіспеншіліктерін одан әрі дамыту;
Тәрбиелік : Қоршаған орта мен оның табиғи ресурстарын тиімді пайдалану барысында табиғатты қорғай алатын, аялай білетін адамгершілігі мол, ізгілікті, мәдениеті жоғары ұрпақ тәрбиелеу;
Сабақ типі: жаңа сабақ
Сабақ көрнекілігі: кестелер, экологиялық суреттер.
I.Ұйымдастыру кезеңі.Оқу-құралдарын түгелдеу, реттеу. Олардың назарын аудару.
IV.Жаңа сабаққа дайындық кезеңі. Жаңа сабақ тақырыбын тақтаға жазу. Сабақ мақсатын түсіндіру.
V.Жаңа сабақты түсіндіру. Тірі ағзалардың өзара әсерінің жәнеқоршаған тіршілік ортасымен өзара әсерінің заңдылықтарын биологиялық ерекше бөлімі Экология зерттейді. Грекше Экология үй жай және ілім деген мағынаны білдіреді.
Экология терминін Э.Гекель ұсынды.
Экология бөлімдері:
1.Аутэкология- жеке ағзалар мен популяцияларға сан алуан сыртқы орта факторларының әсерін зерттейтін экология бөлімі.
2.Демоэкология- популяцияның орта мен және популяцияның ішкі үрдістерімен тура және кері байланыстарын зерттейді.
3.Синэкология– биотикалық бірлестікті және олардың тіршілік ортасымен өзараарақатынасын зерттейтін бөлім. Экология организм мен қоршаған орта арасындағы байланысты, қарым - қатынасты зерттейтін ғылым. Біздің Отанымыз - Қазақстан дүние жүзіндегі табиғат байлығы мен мол елдердің бірі. Қазақстанның байлығын ысырап етпей, ластамай, оларды ұқыпты, тиімді пайдалану керек. Табиғатты қорғау әрбір азаматтың борышы. Экология ғылымы жедел дамып, көптеген жаңа салалары пайда болды. 19 ғасырдың аяғы, 20 ғасырдың басында ғалымдар негізінен жекелеген факторлардың, әсіресе климаттық факторлардың, организмдердің таралуы мен сан динамикасына әсерін зерттеді. Бірімен-бірі тығыз байланысқан, біртұтас құрылымдық бірлік түзетін азғалар қауымдастықтары (қ. Биоценоз) туралы ұғым да осы кезде қалыптаса бастады (К.Мәбиус, 1877; С.Форбс, 1887).
Эрнст Геккель
20 ғасырдың басында Экология жеке ғылым бағыт ретінде таныла бастады, ал “экологияның алтын ғасыры” аталған 20 – 40-жылдары популяциялар мен қа-уымдастықтарды зерттеудің басты бағыттары айқындалып, Экологияның негізгі ережелері мен заңдары тұжырымдалды: Ф.Клементс (1916) биоценоздардың өзгеріп, дамитынын және бұл бейімделушілік сипатындағы құбылыс екендігін көрсетті; А.Тинеманн (1925) өнім ұғымын енгізді, ал Ч.Элтонның Э. бойынша алғашқы оқулығында (1927) биоценоздарда жүріп жатқан процестердің заңдылықтары көрсетіліп, трофикалық қуыс ұғымына анықтама берілді, Экологиялық пирамидалар ұғымы тұжырымдалды; 1926 жылы В.И. Вернадскийдің “Биосфера” атты кітабы жарыққа шығып, онда алғаш рет Жердегі бүкіл тірі азғалар жиынтығының – “жердің тірі затының” ғаламдық рөлі айқынкөрініс тапты.