Қушылардың анатомиясы, физиологиясы және гигиенасы
жүктеу/скачать 0,85 Mb. Pdf көрінісі
|
16d00f73201d940052140be0d417d975
- Бұл бет үшін навигация:
- Жүйке жүйесінің маңызы.
| Доминанта
дегеніміз ОНЖ қызметінде бір нерв орталығының қозуы басқаларының қозуын ӛзіне тарту арқылы белгілі бір сәтте басымырақ болады да, басқа орталықтарының қызметін ӛзіне бағындырады. Балаларда басымдылық оңай және жеңіл пайда болады. Сондықтан да балалардың зейіні тұрақсыз: жаңа тітіркендіргіштер оның миында басқа орталықтың басымдылығын тудырады. Әртүрлі талшықтар арқылы келген қозулардың ұшырасуын конвергенция (лат. конвергенс - түйісу) дейді. Айталық, дыбыс, кӛру, тері рецепторларынан келген қозулар бір нейронда түйісу мүмкін. Жалпы алғанда, балалардың жасына қарай ұшырайтын үйлесімділіктің кейбір кемшіліктері жасы ұлғайған сайын бәсендеп, 18-20 жаста толық жойылады да, үйлестіру қабілеті толық қалыптасады. Жүйке жүйесінің маңызы. Адамның жүйке жүйесінің маңызын оның қызметіне қарай былай анықтауға болады: 1. мүшелерді бір-бірімен байланыстырып, ағзаның бір тұтастығын іске асырады; 2. денедегі барлық мүшелердің және мүшелер жүйелерінің әрекеттерін реттейді; 3. ағзаны сыртқы ортамен байланыстырады; 4. сыртқы ортаның ӛзгермелі жағдайларына ағзаны бейімдейді; 5. денедегі барлық торшалардың, ұлпалардың, мүшелердің, бүкіл ағзаның тірлігін қамтамасыз етеді. 32 Адамның жүйке жүйесі 2 бӛлімнен тұрады: орталық және шеткі жүйке жүйесі. Орталық жүйке жүйесі ми мен жұлыннан тұрады . Жұлын омыртқа ӛзегінде орналасқан, ұзындығы ересек адамда 52 см, салмағы 37-38 г. Жұлын 10 жасқа келгенде екі есе ұзарады, оның ӛсуі алғашқы жылы ӛте күшті, 4- 6 жасқа келгенде жұлынның дамуы аяқталуға жақын деуге болады, 20 жаста жетілуі аяқталады. Осы мерзімде жұлын 8 есе ұлғаяды. Жұлын жүйке жүйесінің маңызды бӛлімдерінің бірі. Түрлі нерв әрекеттерінің бағытталуы мен реттелуі жұлын арқылы іске асады. Себебі жұлын ӛткізгіштік қызмет атқарады да, оның бойымен дененің барлық жерінен миға нерв импульстері тасылады, ал мидан бүкіл дененің еттерін қозғайтын нерв импульстері мүшелерге барып, олардың қызметін реттейді. Жұлында адамның қарапайым рефлекстерінің орталықтары орналасқан (тізе рефлексі). Адам ӛмірі үшін маңызды ішкі мүшелердің вегетативтік рефлекстері – жүрек-қан тамырлары, ас қорыту, зәр шығару жұлын арқылы орындалады. жүктеу/скачать 0,85 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|