«заманауи сын-тегеуріндер мен қОҒамның жаһандану жағдайында қазақстандағы білім мен ғылымның инновациялық Ҽлеуеті»
«ЗАМАНАУИ СЫН-ТЕГЕУРІНДЕР МЕН ҚОҒАМНЫҢ ЖАҺАНДАНУ ЖАҒДАЙЫНДА ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ
жүктеу/скачать 5,27 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «ЗАМАНАУИ СЫН-ТЕГЕУРІНДЕР МЕН ҚОҒАМНЫҢ ЖАҺАНДАНУ ЖАҒДАЙЫНДА ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БІЛІМ МЕН ҒЫЛЫМНЫҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҼЛЕУЕТІ»
«ЗАМАНАУИ СЫН-ТЕГЕУРІНДЕР МЕН ҚОҒАМНЫҢ ЖАҺАНДАНУ ЖАҒДАЙЫНДА ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БІЛІМ МЕН ҒЫЛЫМНЫҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҼЛЕУЕТІ» халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары 28-29 қазан, 2016 ж.
интегративті ыңғайлар таңдалады. Функционалдық сауаттылық оқу-танымдық іс- әрекет үдерісінде қалыптасады, оның нәтижесі оқу-танымдық құралдар – пәндік және жалпы білімдер мен іскерліктер болып табылады. Бұл кезде функционалдық сауаттылықтың мазмұндық іс-әрекеттік және қажетті мотивациялық құраушыларын анықтайтын жалпы білімдер мен іскерліктер (ақпараттық, интеллектуалдық, ұйымдастырушылық, коммуникативті) игеріледі. Сонымен әрбір адам (тұлға) өз өмірін арнайтын іс-әрекет саласынан тәуелсіз, күнделікті өмір жағдайында айналадағы әлеуметтік орта жағдайында толыққанды бейімделуге қабілетті болса, оны комфортты (жақсы) өмір күтеді деп айта аламыз. Елімізде ұсынылып отырған [8,76б.] монографиялық зерттеуде әлеуметтік субъектінің функционалдық сауаттылығын қалыптастырудың теориялық негіздері қарастырылады. Осы заманғы сауаттылық мәселесіне тоқталып, «функционалдық сауаттылық» ұғымының мәні ашып көрсетіледі, теория мен практикадағы оның мазмұнының эвалюциясы сипатталады, онымен қатар функционалдық сауаттылық әлеуметтік-педагогикалық мәселе ретінде және тұлғаның әртүрлі өмірлік іс-әрекеттер ауқымында көріну деңгейлеріне талдау жасалған, мұғалімнің функционалдық сауаттылығы құрылымының құрамдас бөліктері ретінде: мотивациялық, когнитивті, іс- әрекеттік және рэфлексивті компоненттер айқындалған. Сонымен қатар мұғалімнің функционалдық сауаттылығын дамыту әдіснамасы, қалыптастырудың деңгейлері, критерийлері, көрсеткіштері мен оны дамытудың педагогикалық шарттары, сондай ақ ақпараттық қоғамда ақпараттық мәдениеттің мұғалімнің функционалдық сауаттылығына тигізетін әсері негізделеді. Мұғалімнің сауаттылығын дамытуға қажетті негізгі әдіснамалық ыңғайлар ұсынылады[8, 80 б.]: 1)
жүйелік ыңғай, ол мұғалімнің функционалдық сауаттылығын дамытуды құрамдас элементтердің жиынтығынан тұратын жүйе ретінде зерттеу мүмкіндігін береді; 2)
тұлғаға бағдарланған ыңғай, мұғалімнің функционалдық сауаттылығын дамытуды оның тұлғалық дамуының шарты ретінде түсінумен және іс-әрекеттің дара шығармашылық табиғатын айқындаумен сипатталады. 3)
құзыреттілік ыңғай, бұл мұғалімнің функционалдық сауаттылығын дамытуды , сауатты адам болу үшін қажетті құзыреттіліктерді дамыту үдерісі ретінде қарастырумен байланысты; 4)
аксиологиялық ыңғай, бұл мұғалімнің функционалдық сауаттылығын дамыту үшін құндылық бағдарларды қалыптастыруды қарастыру мүмкіндігін береді; 5)
элементтерін интеграциялауды ұсынады. Болашақ мұғалімдерді оқушылардың функционалдық сауттылығын ақпараттық- коммуникациялық технологияларнегізінде дамытуға дайындауда біз технологиялық ыңғайға сүйенеміз. Себебі технологиялық ыңғай оқыту үдерісін аспаптық тұрғыда дәл басқару мүмкіндігін ұсынады және алға қойылған мақсаттарға жетуге кепілдік береді, өйткені технологиялық ыңғай әлеуметтік-педагогикалық үдерісті тұжырымдамалық және жобалық игеру үшін жаңа мүмкіндіктер ашады, яғни технологиялық ыңғай: -
кең ауқымдылықпен педагогикалық үдерісті басқару және оның нәтижелерін болжау;
-
адамға келеңсіз жағдайлардың тигізетін әсерін азайту; -
қолда бар ресурстарды ұтымды қолдану; -
пайда болатын әлеуметтік-педагогикалық мәселелерді шешу үшін неғұрылым тиімділерін таңдау және жаңа технологиялар мен модельдерді жасау мүмкіндігін береді [8,172]. 310
«ЗАМАНАУИ СЫН-ТЕГЕУРІНДЕР МЕН ҚОҒАМНЫҢ ЖАҺАНДАНУ ЖАҒДАЙЫНДА ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БІЛІМ МЕН ҒЫЛЫМНЫҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҼЛЕУЕТІ» халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары 28-29 қазан, 2016 ж.
Атап айтқанда [7,8,9] еңбектерге сүйене отырып болашақ мұғалімдерді оқушылардың функционалдық сауаттылығын ақпараттық-коммуникациялық технологияларнегізінде дамытуға дайындау келесі ыңғайлар арқылы қарастыру қажеттігіне көз жеткіздік. Олар: жүйелік, ресурстық, құзыреттілік, іс-әрекет, тұлғаға-бағдарланған, рефлексивті, функционалдық және технологиялық. Функционалдық сауттылықты қалыптастырудың негізгі теориялық қағидаларын және құрылымдарын негізге ала отырып функционалдық сауттылықты дамытудың ерекшеліктерін атап көрсетуге болады: 1)
2)
функционалдық сауттылық қалыптастырылатын базалық пәнді таңдау; 3)
функционалдық сауттылықтың мазмұнын толықтыру; 4)
оқу бағдарламасының тақырыптарын, бөлімдерін ерекшелеу; 5)
оқулықтарды, оқу құралдарын және т.б. оқу материалдарын таңдау; 6)
функционалдық сауттылықтың осы таңдалған түрін дамыту үшін неғұрлым ұтымды тәсілдерді анықтау; 7)
таңдап алынған көрсеткіштердің критерийлері негізінде білімгердің функционалдық сауттылығын бағалау; 8)
күнделігінің, тұлғалық сапалардың қалыптасуын анықтайтын аналитикалық карта және т.б. көмегімен бағалау. Болашақ мұғалімдерді оқушылардың функционалдық сауаттылығын ақпараттық ортаға бейімдеу негізінде дамытуға дайындау арқылы тұлғаның өзіндік дамуына, білімдік және танымдық әрекеттеріне ықпал ету, өзара адамгершілік құндылықтары мен өзіндік бағдарын таңдауға мүмкіндік жасалу идеялары алынатындығы белгілі болып отыр.
1.
жаңа саяси бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауы. 2.
Қазақстан Республикасында білімді дамытудың 2011 - 2020 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасы Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 7 желтоқсандағы № 1118 Жарлығы. 3.
Бодалев А.А. Психология общения // Избр. психол. тр. - 3-е изд., перераб. и доп. - М.: Изд-во МПСИ; Воронеж: НПО «МО-ДЭК», 2002. - С.319. 4.
Еврознак; М.: Олма-Пресс, 2003. - С.666. 5.
М.В. Буланова-Топоркова. Педагогика и психология высшей школы: Учебное пособие. – Ростов н/Д:Феникс, 2002. -544с. 6.
профессионального образования. Под редакцией В.А.Сластенина. М.:ACADEMA, 2004. -368с. 7.
Назарова Н.А. Развитие функциональной грамотности студентов педагогического вуза в условиях гуманитаризации образовательного процесса: Автореф. дис. канд. наук. – Омск, 2007. -24 с. 8.
Ж.А., Баймуханов Б., Ахмедова Р.Б. Профессиональная компетентность учителя по формированию функциональной грамотности учащихся. – Алматы, 2013. –204 с. 9.
Бахарева Е.В. Развитие профессиональной компетентности учителя по формированию функциональной грамотности учащихся основной школы. Дис. канд. пед. наук. – Москва, 2009. -198 с.
311
«ЗАМАНАУИ СЫН-ТЕГЕУРІНДЕР МЕН ҚОҒАМНЫҢ ЖАҺАНДАНУ ЖАҒДАЙЫНДА ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БІЛІМ МЕН ҒЫЛЫМНЫҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҼЛЕУЕТІ» халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары 28-29 қазан, 2016 ж.
УДК 541.124 БОЛАШАҚ ҦСТАЗДЫҢ ҦЛТТЫҚ МҼДЕНИЕТІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ МҼСЕЛЕЛЕРІ Сыдықова Б.Т., Малгождарова Қ.Ж., Идиришева Ш.Ж. І. Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік университеті, Талдықорған қ., karlusha79@inbox.ru Бҥгінгі таңда білім ҥрдісінде оқытудың мәдени қаруланған арнаулы әлеуметтік, технологиясы бар, неғҧрлым жаңа, қазіргі заманға сай әдістемесін жасау, қазіргі қоғамның жаңа келбетін қалыптастыратын бәсекеге қабілетті ҧстаздың ҧлттық мәдениетін қалыптастыру – ҥлкен мәселе. Қазақ мәдениеті – ғасырлар бойы қалыптасқан ҧлттық мәдениет. Ол ҧлттық тәлім- тәрбиенің негізінде дамып, қалыптасты. Ҧлттық тәрбие сол ҧлттың мәдениетін дамытудың қозғаушы кҥші болып табылады. Әрбір халықтың тарихи тіршілігі мен рухани тәжірибесі бар. Халықтың тҧрмыс-тіршілігіндегі рухани тәжірибелері арқылы қалыптасқан тәрбиелік, дҥниетанымдық кӛзқарастардың маңызы зор. Тәрбиелеу мәселесі – мәдениетке баулуды білдіреді. Қазақ халқы ӛзінің тәрбиелеу, дҥниетаныту жҥйесін тҧрмысқа байланысты, тарихи-әлеуметтік жағдайларға сәйкес дамытып, ӛзінің ҧлттық мәдени ерекшеліктерін қалыптастырды [1]. Қазақ халқының мәдениетіндегі тәрбие мен оқыту ерекшеліктері оның ғасырлар бойы дамып, қалыптасқан ҧлттық рухани болмысын кӛрсетеді. Қазақ халқының ҧлттық қасиеттері: меймандостық, кісілік сыйласымдық, имандылық, кішіпейілділік, кеңпейілділік салуаттылық, тіршілікке бейімшілдік десек, рухани болмыстары: ӛнерпаздық, шешендік, ақынжандылық, жадына сақтай білу қабілеттілігі оның ҧлттық ерекшеліктерін танытады. Әрбір ҧлттың қасиеттері ҧлттық тәрбиеге байланысты дамып, қалыптасқан. Қазақ халқының ҧлттық тәрбие жҥйесі халықтық тәлім-тәрбие ретінде қарастырылады. Болашақ ҧстаз әдеби кӛркем шығармаларды ҥйретуден бастап-ақ, шығарма кейіпкерлерінің тілін, ойын, іс-әрекеттерін, мінез-қҧлқын, ҧлттық қасиеттерін ҥлгі ретінде әсерлі баяндап, содан соң кӛркемдеп кӛрсетіп ҥйрету арқылы оқушының жеке тҧлғаның адамдық қасиеттерін қалыптастырып, кісілік сана сапасын арттырады. Қазақ халқының аса бай ҧлттық әдебиеті, қайырымды, әдепті салт-дәстҥрлері оның этностық ерекшеліктерін кӛрсетеді де, ол жеке тҧлғалардың ҧлттық мәдениетін қалыптастырады. Ӛмірге жол алған әрбір адамды ҧстаз тәрбиелеп, білім береді. Ата-ана баланы асырап, тәрбиелесе, ҧстаз баланы тәрбиелеп қана қоймайды, оған білім береді, рухани болмысын, мінезін қалыртастырады. «Ҧстазсыз шәкірт – тҧл, шәкіртсіз ҧстаз – тҧл». Шын мәнінде нағыз ҧстаз болу ҥшін, «ҧстаз болып туу керек». «Мен ҥйрену, әрекеттену арқылы ғана ҧстаздық дәрежеге жеттім» дейді тәлімгер ҧстаз А.С.Макаренко. Ғалымдардың пайымдауынша, тумысынан дарынды ҧстазды - әулие деуге болады. Ол кез келген шәкірттің ең сҥйікті жақыны, жанашыры, қамқоршысы, болашағын болжаушы, адамзатқа «алланың ақ жолын» (ӛмір заңдылықтарын) айқындап кӛрсетуші қҧрметті де, қҧдіретті тҧлға. Дарынды ҧстаз шәкірттерінің сапасына адамдық асыл қасиеттер сіңіріп, ӛшпес рухани ӛрнек қалдырады, ең сҥйікті бейне ретінде оның жҥрегінде мәңгі сақталады[2]. Тәлімгер ҧстаздың тҧлғалық бейнесі былайша анықталады: Ең әуелі ҧстаз «сегіз қырлы, бір сырлы», білімді, ӛнерлі, ҧлттық мәдениетті бойына сіңірген болуға тиіс. Мәселен, математика пәнінен сабақ беретін ҧстаз әдебиетті де ӛнерді де, философияны да, экономиканы да жақсы білетін, жігер-қайраты толысқан тҧлға болмаса,
312
«ЗАМАНАУИ СЫН-ТЕГЕУРІНДЕР МЕН ҚОҒАМНЫҢ ЖАҺАНДАНУ ЖАҒДАЙЫНДА ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БІЛІМ МЕН ҒЫЛЫМНЫҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҼЛЕУЕТІ» халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары 28-29 қазан, 2016 ж.
оның «нағыз ҧстаз» екендігі байқалмайды да, ҧстаздық беделі белгілі дәрежеге кӛтеріле қоймайды. Осы орайда ҧстаздарға мынадай ережелерді ҧстануы қажет: 1.
Ҧстаз шәкірттерін сҥйеді, оларға қамқор болады. Егер ҧстаз ӛз ісін, шәкірттерін сҥймесе, ол – ҧстаз емес, ӛз ісін сҥймейтін, ықылассыз ҧстазда бедел болмайды. Ал, шәкірттерін сҥймейтін «ҧрысқақ» ҧстазсымақтарды шәкірттері де сҥймейді, оның пәнін жек кӛреді, оқушылар ҧжымында тәртіп бҧзылады, істің берекесі кетеді. Ондай жағдайда ҧстаздың ӛмірі – «қияметқайым» болады да, қоғамға да кесірін тигізеді. Бҧл жерден ҧстаз мәдениеті тӛмен екенін байқауға болады. 2.
беделін арттыра тҥседі. Елін сҥймеген, ҧлттын қастерлемеген «ҧстаз» шәкірттерін отансҥйгіштікке тәрбиелей алмайды. Ҧстаз ӛзі ӛмір сҥріп отырған қоғамдық қҧрылыстың мән-жайын, болашағын, мемлекеттік ӛркениеттік ӛмірдің ықпыл-жықпылын жақсы біліп, айқындай ажыратуға тиіс. Ӛйткені ҧстаз тәрбиесі қоғамдық ӛмірмен байланысты болмаса, ол – баянсыз тірлік. 3.
Ҧстаз ӛз пәнін ӛте жақсы білумен қатар, барлық ғылым негіздерін, әсіресе, әдебиет пен ӛнерді, халық педагогикасын жан-жақты терең білуге міндетті. Ӛз халқының әдебиетін, дҥниежҥзі халықтарының таңдаулы әдеби шығармаларының, ҧлттық ӛнер мен ҧлттық тәрбиені жақсы білмеген ҧстаз, кӛп жағдайда, «әмбебап» емес екендігін шәкірттерге сездіріп қойып, ӛз беделіне нҧқсан келтіреді. 4.
Болашақ ҧстаз ӛз халқының ҧлттық мәдениетін терең біліп, ол білімін оқу-тәрбие сабақтастығында саралап пайдалануға тиіс. Этнопедагогика – ҧлттық мәдени мҧра болғандықтан, ҧлттық мәдениет – ҧлттық тәрбиенің нәтижесі болғандықтан, осы сабақтастықты тәрбие ісінде қолдана білу – ҧстаздық парыз. Ол ҥшін ҧстаз ҧлттық әдебиетті, этнографияны, әдеп пен рәсімдерді, дәстҥрлер мен салт-сананы, тіпті рәміздерді де жақсы біліп оны тәрбие ісінде тәптіштеп пайдалануға шебер болуға міндетті. Ҧстаз – иманды ҧрпақты тәрбиелеуші. Ол - әдепті және әдептілікті шәкірттеріне ҥйретуші ҥлгілі тҧлға. Иманды, әдепті, ілтифатты, ізетті ҧстаздың киімі де, шаш қоюы да, жҥріс-тҧрысы да – бәрі жарасымды болуы тиіс. Педагог имиджінің ӛз деңгейінде болмауы да, ҧстаздың беделіне ҥлкен нҧқсан келтіреді. Ҧстаздаң жаны да, тәні де, жолы да, орны да бәрі таза болуға тиіс. Хадисте «бір кҥн ҧстаздық еткен – бір айлық ораза тҧтып, намаз оқумен бірдей» деп бекер айтылмаған. Тәлімгер ҧстаздың тҧлғалық бейнесі осылай толымды болса, ол нағыз ҧстаз, халқының қадірлісі, шәкірттерінің ең сыйласымды, сҥйікті жақыны болатыны анық. Қазіргі және болашақ ҧстаздардың алдына қойылатын міндеттерді жіктейік: - ӛркениетті елдердің болашағы – жастарды жан-жақты тәрбиелеп, оларға терең білім беру ҥшін, ҧстаз алдына қойылатын жоғарғы міндеттерді толық орындауға тиіс; - ҧлағатты ҧстаз ӛмір сҧраныстарына сәйкес ӛз білімін ҥздіксіз кӛтеріп, сана сапалығы мен жан тазалығын, ардың асқақтығын, ҧлттық намысты қастерлеуге міндетті. - ӛскелең ӛмір талаптары кҥн сайын жаңа міндеттерді алға қойып, ҧстаздарға кӛп нәрсені жҥктейді. Ҧстаз ӛзіне міндеттегенді ғана атқармайды, ол ҥнемі «міндеттенеді», жаңалық табады, іс-әрекетті жаңғыртады (инновациялайды), ғылыми-әдістемелік жҧмыстарын ҥздіксіз дамытып отырады. Сонда ғана қазіргі және болашақ ҧстаздардың қоғамдағы тҧлғалық бейнесі айқындала тҥседі. 5.
бәрі ҧлағатты ҧстаздық бейнеге сәйкес болуға тиіс. Ҧстаздың сӛзі «қысқа да нҧсқа», айқын да ашықты болу керек, әсіресе сӛз қисыны (логика) жағынан аз да болса, жіберген «кемшілік», «ҧстаз бәрін біледі» деген шәкірт ойына нҧқсан келтіреді де, ол ӛз беделін жойып алады. Ҧстаз ҧлттық тілін, мемелекеттік тілді жан-жақты жақсы білмесе, ол – нағыз ҧстаз биігіне кӛтерілуі екіталай. Тілді білу бар да, сӛзбен ойды жеткізу бар. Сӛз – ойдың кӛрінісі. 313
«ЗАМАНАУИ СЫН-ТЕГЕУРІНДЕР МЕН ҚОҒАМНЫҢ ЖАҺАНДАНУ ЖАҒДАЙЫНДА ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БІЛІМ МЕН ҒЫЛЫМНЫҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҼЛЕУЕТІ» халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары 28-29 қазан, 2016 ж.
Ал бір сӛздің ӛзі дауыс ырғағына байланысты оңдаған ҧғымды беруі мҥмкін (мысалы: Айтыңыз? Айтыңыз! Айтыңыз... Айтыңыз?! т.б.). сондықтан сабақ ҥстіндегі ҧстаздың дауыс ырғағы сӛз мәнін тҥрлендіріп, тыңдаушының ҧғымын арттырады, ӛте бәсең сӛйлеу, ӛте қатты дауыс кӛтеру тиімсіз. Тыңдаушының ықыласына, аудиторияға, жалпы жағдайларға байланысты дауыс ырғағын жҥйелі тҥрде қҧбылтып отыру (актерлік шеберлік) оқытушының беделін арттыра тҥседі, оқушылардың ықыласын, ынта-жігерін, қызығуын арттырады. Сабақ беріп тҧрған ҧстаздың бетқимылы биязы, ілтифатты, иманжҥзді, мейірманды бейнеде болуға тиіс. «Қанша қасіретті кӛрсең де, шәкірттеріңе қабақ шытпа», - деп А.С.Макаренко дҧрыс айтқан. Бҧл жерде, шыдамдылық пен тӛзімділік қажет болады. Ҧстаздың бет бейнесі жадырап шығып, жылы шуағын шашқан кҥн іспеттес болу керек. 6.
әдептілігінен де айқын кӛрінеді. Сабырлық (педагогикалық такт) болмаса, ҧстаздың ҧлағаттылығы кӛрінбейді. Шәкірттің «тілін табу», әрбір шәкірттің психологиялық ерекшеліктеріне сәйкес педагогикалық тәсіл табу – білікті ҧстаздың ҧстаздық қасиеті. Ҧстаз – халықтың салауатты ӛміріне басшылық жасаушы тҧлға. Ҧстаздық шеберлік іс-қимыл, іс-әрекет арқылы білімді іс жҥзінде қолдану барысында қалыптасып, дамиды. Тәлімгер ҧстаздың беделі оның шеберлігімен қатар, шәкірттеріне деген сҥйіспеншілігі, қажымас қамқорлығы, талап қоя білуі, қойған талаптарын шәкірттердің орындауын бақылай білуі, шәкірттің іс-әрекетін бағдарлап, әділ бағалай білуі арқылы қалыптасады. Болашақ ҧстаздың педагогтік мәдениеттілігі жаңаша тетікте (жаңа технология) іс ҧйымдастыра білуі, ӛркениетті ӛмірден оза іс-қимыл жасап, прогрестік, оптимистік (кӛрегендік) әрекеттерімен кӛрінуі – оның нағыз ҧстаз екендігін кӛрсетеді. Қазіргі ҧстаздардың алдына: болашақ ӛркениетті, дәстҥрлі демократиялы мемелекетті қҧратын жас ҧрпақтың ең әуелі адамгершілік қасиеттерін қалыптастырып, содан кейін оның жан сапасын, тән сапасын арттырып, техникалық прогреске сәйкес жан- жақты қолданылмалы білім беру міндеттері қойылған. Ол ҥшін мектептер қаражатпен, техникалық қҧралдармен, оқу қҧралдарымен, оқушының оқу қҧралдарымен, мәдени қажеттіліктермен толық қамтамасыз етілуге тиіс. Болашақ ҧстаз мәдениеті – кәсіби қызмет іс-әрекеттің мінездемесі, ал іс-әрекет жеке тҧлғамен тығыз байланысты болғандықтан, мҧны шын мәніндегі жеке тҧлғаның шоғырланған сипаттамасы деп таныған орынды. Бҧл жерде жеке тҧлғаның ӛзі белгіленген нақты бір қҧрылымды қҧрайтын кҥрделі әлеуметтік-психологиялық тҧтастық болып табылады. Педагогика саласында «мәдениет» термині әр тҥрлі аспектіде, соның ішінде әдептілік, кәсіби шеберлік мәселелеріне жақын қарастылады. Н.Кузьмина «кәсіби біліктік – іс-әрекеттің сапалығының сипаттамасы және еңбектің ең жоғарғы бағасы, әл іс-әрекеттегі кәсіби біліктілік – бҧл маманның кәсіби міндеттерді шешуде бҥгінгі заманға сай мазмҧны мен жаңа әдіс-қҧралдарды, оларды жҥзеге асырудың тиімді тәсілдерін меңгеру дәрежесімен сараланатын, іс-әрекеттің субъектісіне, нақты мамандық ӛкіліне сапалы мінездемемен баға беру»[3] деп атап кӛрсетті. Кәсіби біліктілік – бҧл кәсіби іс-әрекеттегі субъектінің ҥнемі ӛсу ҥстінде болатын ӛзін-ӛзі дамыту ҥрдісі. Осыдан келіп кәсіби біліктілікті іс-әрекеттегі субъектінің жеке интегративті қасиеттерінің мінездемесі бҥгінгі кҥні болашақ ҧстаздың ҧлттық дәстҥрге, қҧндылықтарға ҧмтылуы кезек кҥттермес мәселе.
1. С.Қалиев, Ж.Молдабеков, Б.Иманбеков Этнопедагогика Алматы: Экономика, 2011.
2. Әбиев Ж. Педагогика Оқулық. Алматы: Дарын, 2004. 3. Кузьмина Н.В.Методы системного педагогического исследования Л., 1980. 314
«ЗАМАНАУИ СЫН-ТЕГЕУРІНДЕР МЕН ҚОҒАМНЫҢ ЖАҺАНДАНУ ЖАҒДАЙЫНДА ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БІЛІМ МЕН ҒЫЛЫМНЫҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҼЛЕУЕТІ» халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары 28-29 қазан, 2016 ж.
Управление маркетингoм (marketing management) - практичеcкoе ocущеcтвление тщательнo прoдуманнoй интегрирoваннoй пoлитики предприятия на рынке, кoтoрая включает oрганизацию, анализ, планирoвание, прoведение мерoприятий, направленных на дocтижение oпределенных целей предприятия на рынке и кoнтрoль. Cиcтемa пoкaзaтелей, хaрaктеризующих кaчеcтвo тoргoвoгo oбcлуживaния. Эти пoкaзaтели пocтрoены пo cледующим блoкaм:
oбеcпечение тoргoвoгo прoцеcca тoвaрaми;
мaтериaльнo-техничеcкoе oбеcпечение тoргoвoгo oбcлуживaния;
технoлoгичеcкие уcлoвия oбcлуживaния тoргoвoгo прoцеcca;
coциaльные уcлoвия oбcлуживaния тoргoвoгo прoцеcca;
эффективнocть пoвышения кaчеcтвa тoргoвoгo oбcлуживaния. Нaлaживaние кoммуникaций c пoкупaтелем внутри мaгaзинa нaчинaетcя c фoрмирoвaния тoргoвoй cреды, c рaзрaбoтки cиcтемы cредcтв демoнcтрaции, cимвoлoв и других приемoв пoзициoнирoвaния мaрки нa кoнкретнoм тoргoвoм предприятии. Нa предприятиях рoзничнoй тoргoвли бoльшую рoль в cвязи c этим игрaет иcпoльзoвaние элементoв фирменнoгo cтиля caмих мaгaзинoв: cooтветcтвующим oбрaзoм oфoрмленнoгo интерьерa, фирменнoй oдежды прoдaвцoв, упaкoвки и др. В пocледние гoды ширoкoе рacпрocтрaнение приoбрелo нaпрaвление мaркетингa, кoтoрoе пoлучилo нaзвaние мерчaндaйзингa. Мерчендaйзинг – этo кoмплекc мер, нaпрaвленных нa прoдвижение тoгo или инoгo тoвaрa, мaрки, упaкoвки в тoргoвoм зaле. Для этoгo иcпoльзуютcя три ocнoвных инcтрументa:
притягивaет уже cвoим нaличием нa пoлке;
нaличие реклaмных элементoв в прocтрaнcтве мaгaзинa; Этo плaкaты, буклеты, вoблеры, ценники, пoдвеcные и «cтoячие» мoдели тoвaрa, мoнетницы, cтенды и пр.
неoбхoдимoе и дocтaтoчнoе кoличеcтвo тoвaрa. Иccледуя элементы мерчендaйзингa, aвтoр прихoдит к вывoду, чтo егo цель, кaк кoмплекca мaркетингa cocтoит не тoлькo вo влиянии нa пoведение пoтенциaльнoгo пoкупaтеля, cкoлькo в приcпocoблении деятельнocти рoзничнoгo тoргoвoгo предприятия к ocoбеннocтям пcихoлoгии челoвекa. При иcпoльзoвaнии мерчендaйзингa прoиcхoдит oбъединение тoвaрoв и тoргoвoй уcлуги в «рacширенный прoдукт», ценнocть кoтoрoгo вoзрacтaет[1]. Иccледoвaния aвтoрa пoкaзaли, чтo зaдaчи, решaемые мерчендaйзингoм пo кoмплекcу мaркетингa зaключaютcя в cледующему: -
aдaптaция accoртиментa к пoтребнocтям целевoй группы пoкупaтелей, c пoмoщью выбoрoв метoдa предcтaвления, рaзмещения и выклaдки тoвaрoв в тoргoвoм зaле мaгaзинa. Предocтaвление инфoрмaции o пoтребительcких cвoйcтвaх и иcпoльзoвaнии тoвaрa, oбеcпечении гaрaнтий кaчеcтвa. Пoддержaние неoбхoдимoгo тoвaрнoгo зaпaca в меcтaх прoдaж.
|