Оқытуды даралау балаларға қосымша білім берудің негізгі сипаттамасы болып табылады. Онда қолданылатын ұйымдастырушылық формалар мен мотивацияның әртүрлі сипатына байланысты тұлғаға бағытталған әртүрлі тәжірибелер оның жалпы сипатына айналды.
Оқушыға бағытталған сабақтың ерекшеліктері.
Әртүрлі типтегі, типтегі және формадағы дидактикалық материалды жобалау, оны сабақта қолдану мақсатын, орнын және уақытын анықтау.
Мұғалім арқылы оқушылардың өзін-өзі таныту мүмкіндіктерін ойлау. Оларға сұрақ қоюға, түпнұсқа идеялар мен гипотезаларды айтуға мүмкіндік беру.
Ой, пікір алмасуды, бағалауды ұйымдастыру. Оқушыларды жолдастарының жауаптарын толықтырып, талдауға ынталандыру.
Субъективті тәжірибені пайдалану және әр оқушының интуициясына сүйену. Білімді қолдану саласы ретінде сабақ барысында туындайтын қиын жағдайларды қолдану.
Әрбір оқушының табысқа жету жағдайын жасауға ұмтылу.
Сабаққа дайындалу барысында оқушыларды балама ақпарат іздеуге ынталандыру.
Оқушылардың шаршауын төмендететін жұмыс түрлерін, тапсырма түрлерін ойланып кезектестіру.
Оқушыларды бақылау.
Оқушыға бағдарланған оқыту жүйесінде мұғалім мен оқушы тең құқылы серіктес, әртүрлі, бірақ қажетті тәжірибені тасымалдаушы ретінде әрекет етеді. Мұғалімнің кәсіби ұстанымы – талқыланатын тақырыптың мазмұны бойынша кез келген студенттің мәлімдемесін білу және құрметтеу.
Мұғалім қандай материалды хабарлау керектігін ғана емес, сонымен бірге оқушылардың субъективті тәжірибесінде бұл материалдың не екенін олардың бұрынғы алған білімі мен өз өмірінің нәтижесі ретінде болжауы керек. Бұл ретте балалардың «нұсқаларын» қатаң бағалау жағдайында емес (дұрыс немесе бұрыс) емес, тең диалогта талқылаңыз, осы «нұсқаларды» жалпылаңыз, сабақтың тақырыбына, тапсырмаларына және оқу мақсаттарына сәйкес келетіндерін бөліп көрсетіңіз және қолдаңыз. .
Мұндай жағдайда студенттер тыңдауға ұмтылады, талқыланатын тақырып бойынша белсенді түрде айтады, қателесуден қорықпай өз нұсқаларын ұсынады.Оқушылардың жеке көзқарастарын жеткізуге көмектесу мұғалімнің қолында. Оларды сабақта талқылай отырып, мұғалім ұжымдық білімді қалыптастырады және топты ассимиляцияға дайындаған дайын үлгілерді қайта шығаруды ғана талап етпейді.
Дидактикалық материалды таңдағанда мұғалім оның объективтік күрделілігін ғана емес, сонымен қатар әрбір оқушының жеке қалауын ескеруі керек. Мұндай материалды таңдау сабақ барысында икемді түрде қолданылуы керек, онсыз ол сөздің шын мағынасында оқушыға бағдарланбайды. Сабаққа дайындалу кезінде білім беру мақсаттарына бағынатын барлық мүмкін болатын қарым-қатынас түрлерін, студенттер арасындағы ынтымақтастықтың барлық түрлерін алдын ала жобалау қажет.
Сабақ барысындағы тұлғааралық өзара әрекеттестік мыналармен қамтамасыз етіледі:
— қарым-қатынастың әртүрлі формаларын пайдалану;
- жеке ерекшеліктерін, топаралық өзара әрекеттесу талаптарын (топтарға, жұптарға бөлу және т.б.) ескеру;
- топтың ұжымдық жұмысын ұйымдастырудағы мүмкін болатын өзгерістерді, сабақ барысында түзетулерді болжау.
Сабақтың тиімділігі алынған білім мен біліктерді жалпылаумен, олардың меңгеруін бағалаумен анықталады; топтық және жеке жұмыс нәтижелерін талдау; тек соңғы нәтижеге ғана емес, тапсырмаларды орындау процесіне ерекше назар аудару; сабақтың соңында «біз не білдік», бізге қаншалықты ұнады (ұнатпады) және неге туралы талқылау.
Бейімделу мектебінде мұғалімнің өзіне әлі таныс емес жаңа кәсіби позицияны – әр оқушының жеке (жас ерекшеліктері) процесінде жан-жақты бақылауды жүзеге асыра алатын мұғалім де, психолог та қызмет ететінін атап өткен жөн. ) дамыту, тұлғаны қалыптастыру.
Университетте студентке бағытталған білім берудің артықшылықтары : − Оқу процесінде әрбір студенттің жеке ерекшеліктерін ескеру (жеке білім беру бағдарламалары мен оқу жоспарларын құру); − Студенттердің жеке білім беру траекториясын құруы (өзіндік білім алу және өзін-өзі жүзеге асыру мүмкіндігі); - жеке жоспарлау және студенттің таңдаулы модульдер мен қызықты және пайдалы пәндерді таңдауы; − Мектепте тереңдетіп игерілген қайталанатын модульдерді, курстарды алып тастау; − Өз жетістіктері мен жетістіктерін бағалау; − жеделдетілген мерзімде жеке білім беру бағдарламаларын әзірлеу мүмкіндігі; − Пәнаралық көзқарас; − Жаһандық білім беру кеңістігі және кең мүмкіндіктер; − Академиялық студент пен оқытушының ұтқырлығы; − Білімді еңбекпен ұштастыру мүмкіндігі; − Кезекті білім беру бағдарламаларын әзірлеудің қажеті жоқ. Университетте студентке бағытталған білім берудің кемшіліктері: − Кәсіби негіздер мен дәстүрлердің бұзылуы; − жоғары білім беру жүйесінің іргелі және инклюзивтілігінен ауытқу; − оқу процесінің өнімсіз шығындарының өсуі, тегін білім беруден бас тарту; − Студенттің оқу жұмысымен қамтылуын арттыру және оқытушының жүктемесін арттыру; − Оқыту бойынша өсу [9]. Кейбір авторлар келтірген тұлғалық-бағдарлы көзқарастың кемшіліктері, біздің ойымызша, әлі де пікірталас тудыратынын атап өткім келеді. Соған қарамастан, мысалы, оқушыға бағытталған технологияның шешілмеген мәселелерінің ішінде В.И.Андреев мынаны атап көрсетеді: оқушыға бағытталған оқыту көбінесе іс-әрекеттен оқшауланып дамиды және бұл тұлға мен белсенділіктің, мысалы, жасанды түрде бөлшектенеді, сондықтан жеке тұлға дамитын әрекеттерді ескере отырып, зерттеу маңызды. Бұл мәселені шешу психологиялық-педагогикалық және әдістемелік зерттеулерде жеткілікті егжей-тегжейлі (өкінішке орай, тек мектеп жасына арналған) әзірленген оқу әрекетінің әдістерін қалыптастыру теориясының негізгі идеяларын жүзеге асыру процесінде мүмкін болады ( Е.П.Кабанова-Меллер, Н.А.Менчинская, Ю.К. Бабанский, О.Б.Епишева және т.б.). Студенттердің дербес әрекетін белсендіретін жүйе құраушы фактор ретінде студенттердің оқу іс-әрекетінің жалпы білім беру әдістерінің жиынтығын («оқу қабілеті») меңгеру мәселесі қарастырылады. Негізгі міндет ретінде оқушының оқу іс-әрекетінің стилін қалыптастыру ұсынылады. Бұл жұмыс барысында арнайы мәселелерді шешуге арналған «ізденіс өрісі» ғана кеңейіп қана қоймайды, сонымен қатар өзін-өзі тәрбиелеудің, өзін-өзі танудың жеке аймағы ұлғаяды, студенттің өзіндік білім траекториясын құруға мүмкіндік туады. . Негізгі міндет ретінде оқушының оқу іс-әрекетінің стилін қалыптастыру ұсынылады. Бұл жұмыс барысында арнайы мәселелерді шешуге арналған «ізденіс өрісі» ғана кеңейіп қана қоймайды, сонымен қатар өзін-өзі тәрбиелеудің, өзін-өзі танудың жеке аймағы ұлғаяды, студенттің өзіндік білім траекториясын құруға мүмкіндік туады. . Негізгі міндет ретінде оқушының оқу іс-әрекетінің стилін қалыптастыру ұсынылады. Бұл жұмыс барысында арнайы мәселелерді шешуге арналған «ізденіс өрісі» ғана кеңейіп қана қоймайды, сонымен қатар өзін-өзі тәрбиелеудің, өзін-өзі танудың жеке аймағы ұлғаяды, студенттің өзіндік білім траекториясын құруға мүмкіндік туады. .
Дәстүрлі оқытуда мұғалім оқушыларға білім беру ақпаратын өзі арқылы жеткізуші. Оқыту жүзеге асырылатын сыртқы шарттарда мұғалімнің оқу процесін нақты басқаруы басым болады, ол студенттерге тыңдаушылардың енжар рөлін береді. Интерактивті технологиялар процесінде студенттер белсенді түрде қатысушы ретінде әрекет етеді, олардың тәжірибесі дайын білімді ұсынып қана қоймай, студенттерді өз бетінше ізденуге баулитын мұғалімнің тәжірибесінен кем түспейді, бұл үдерісте мұғалім әрекет етеді. «навигатор», яғни оқу процесіне бағыт-бағдар беріп, бағыт-бағдар береді. Сабақта интерактивті формалар мен әдістерді қолдану барысында мұғалім әртүрлі жағдаяттарды ортақ шешуді ұйымдастырады, әркім өз пікірін білдіреді, мәселені бірлесіп шешеді, ынтымақтастық жүзеге асады. Студенттердің ақыл-ой әрекетінің белсендіруі байқалады, ынталандырушы ретінде әрекет етеді, топта жұмыс істей білу, оқу процесінің басқа қатысушыларымен белсенді әрекеттестік қалыптасады. Бұл оқыту арқылы оқушылардың өзін-өзі дамытуының ішкі механизмінің жұмысы жүзеге асады, іс-әрекеттегі дербестік дамиды. Интерактивті технологиялардың көмегімен оқытудың неғұрлым тиімді, сенімді, жеке, оқушыға бағытталған тәсілі пайда болады.
Олай болса, білім беру жүйесіндегі оқу процесі әр оқушының жеке қасиеттері мен қабілетін ескере отырып, оған бағытталуы керек. Әрбір студентке өзінің жеке мүмкіндіктері мен ерекшеліктеріне қарай оқу және қоғамдық қызметте өзін-өзі жүзеге асыруға мүмкіндік беру керек. Жеке көзқарас – мұғалімнің оқушыға тұлға ретіндегі саналы қатынасы. Жеке көзқарас оқушының өзін тұлға ретінде сезінуіне, қабілетін ашуға, өзіндік санасын дамытуға, өзін-өзі жүзеге асыруға және өзін-өзі бекітуге көмектеседі. Әрбір оқушының ерекшеліктерін білу оқушыға бағытталған оқытуды білдіреді
Қазіргі әлемде әрбір оқушы өзінің мақсатына, қажеттіліктеріне және мүдделеріне сәйкес келетін оқу материалы арқылы өзіндік қозғалыс траекториясына лайық. Студентке бағытталған оқытудың өзектілігі мұғалімнің сабақта әртүрлі материалдарды тәжірибеде пайдалануын көздейді. Жұмбақтар, дидактикалық және рөлдік ойындар, ойын және көңіл көтеретін жағдаяттар, өлеңдегі тапсырмалар, тапсырмалар-әзілдер – осының барлығы осындай оқу жағдайын жасауға бағытталған, соның арқасында оқушы өзін-өзі дамытуға, өзін-өзі тануға қызығушылық танытатын субъектіге айналады. және өзін-өзі жетілдіру.
Дәл қазіргі білім беру үшін ең қолайлысы – оқушыға бағытталған оқыту технологиялары.
қоңырау шалу. Бірақ негізінен түсіндірмелі-иллюстративті оқыту әдістерін қамтитын айтарлықтай тамыры бар дәстүрлі оқыту әдісі оқушыға бағытталған оқытудың болуына мүмкіндік бермейді. Сәтсіздіктердің негізгі себебі – оқу үрдісінің құрылымының таяздығы және оқушыға бағытталған оқытудың теориялық негіздерін үстірт зерделеу.
Оқушыға бағдарланған оқыту кезінде оқуды дараландыру жүзеге асады, оның мақсаты мектеп оқушыларының оқу-танымдық белсенділігін, қасиеттерін қалыптастыруды, эмоционалдық-рухани саласын дамытуды, олардың тұлғалық өзін-өзі анықтауын қамтамасыз ету болып табылады. Оқушыға бағытталған оқытудың сипаты сабақта осындай жағдайлар жасауды көздейді
шекарасыз ғылым • № 6 (11) • 2017 ж
педагогикалық ғылымдар
Күріш. 1. Оқушыға бағдарланған оқыту технологиясының мәні
студентке нашар баға алудан қорықпай дамуына және оқуына мүмкіндік беретін жағдайлар, өйткені білім деңгейін таңдау еркіндігі оған мүмкін болатын білім деңгейін табуға мүмкіндік береді, сонымен қатар оған мүмкіндік береді. оның барлық жеке ерекшеліктерін ескеру [1].
Оқушыға бағытталған оқытудың артықшылықтары:
• оқушының ішкі әлемі мен даралығына көңіл бөлу, оның қайталанбас тұлғасын құрметтеу;
• оқушы тұлғасын дамытуға арналған білім беру бағыты;
• мазмұны мен оқыту әдістерінің құрылысының өзіндік ерекшелігі.
Оқушыға бағытталған оқытудың әлсіз жақтары да бар:
• оқытудың мазмұны мен әдістерін анықтауда оқушылардың қызығушылықтарын қайта бағалау білімнің жүйеленбегендігіне, білімнің академиялық деңгейінің төмендеуіне, үзік-үзік білімге әкеледі.
• барлық нюанстары бар студентке бағытталған оқытуды сыныптарда немесе топтарда жүзеге асыру қиын, студенттер саны
онда шамамен 25 ... 30. Сапалы түрде шағын топта да, жеке сабақтарда да жүзеге асыруға болады. Яғни, оқытудың бұл түрі басқа түрлерімен, соның ішінде дәстүрлі түрлерімен біріктірілуі керек.
• тұлғаны қалыптастыруда жұмыс істегенде субъективтілік принципіне құрылған оқыту оқушылардың танымдық ұжымдық әрекетіне қарсы тұрады [2].
Әрине, бүгінгі оқу үрдісіне жаңа технологияларды енгізуден қорықпасаңыз, оқушыға бағдарланған оқыту технологиясының болашағы бар. Бұл әлемде балаларға қазіргі заманғы баланы тәрбиелеу мәселелерін шешуге мүмкіндік беретін мұғалім, педагог техниктер жүзеге асыратын осы процесті жоспарлау үшін технологиялық операциялардың белгілі бір тізбегі болатын ұйымдасқан процесс қажет.
Студентке бағытталған оқыту технологияларын қолданудың жеке сипаты бүгінгі таңда өте сұранысқа ие болады, өйткені қазіргі заманғы тұлғаның белгісіздік мәселесі өте маңызды.
ортақ. Сондықтан таяу болашақта өскелең ұрпақтың басым бөлігі өзінің өмірлік мақсатын мүлде түсінбей қалуы үшін қазіргі білім беру үдерісіне оқушыға бағытталған оқыту технологияларын енгізу орынды.
ченя. Адам өзін-өзі таныта алмайды, өмірге қажетті қасиеттер мен дағдыларды өз бетінше дамыта алмайды. Ал бұл студентке бағытталған оқыту технологиялары әлі де жақын болашақта ең танымал болып қала береді деген сөз [3].
Достарыңызбен бөлісу: |