1. Сүт шикізатының түрлері Сүт және сүт өнімдері күнделікті тұтынылатын өнімдер тобына жатады және адамға өмір бойы бірге жүреді – туудың алғашқы күндерінен бастап қартайғанға дейін. Біріншіден, бұл жаңа туған нәресте үшін қажет ана сүті, содан кейін сиыр сүті және оған негізделген өнімдер.
Роль молочных продуктов в питании человека трудно переоценить. Они изначально обладают полезными диетическими свойствами в силу особенностей состава и свойств сырья, из которого изготавливаются. Не зря великий русский ученый академик И.П. Павлов назвал молоко «изумительной и наиболее совершенной пищей, приготовленной самой природой».
Павлов И.П.
Адамның тамақтануындағы сүт өнімдерінің рөлін асыра бағалау қиын. Олар бастапқыда дайындалған шикізаттың құрамы мен қасиеттеріне байланысты пайдалы диеталық қасиеттерге ие. Орыстың ұлы ғалымы академик И.П. Павлов сүтті "Табиғаттың өзі дайындаған таңғажайып және ең керемет тағам"деп атағаны бекер емес.
Павлов И.П.
Сүт өнімдерін өндіруге арналған шикізат – бұл табиғи сиыр сүті, кілегей, екінші реттік сүт ақуызы-көмірсулар шикізаты. Тұтас сүт – сүт өнімдерін өндіруге арналған сүт шикізатының негізгі түрі. Сүттің жоғары тағамдық құндылығы ондағы ақуыздардың, майлардың, көмірсулардың, минералдар мен дәрумендердің оңтайлы құрамына байланысты.
Сүттегі компоненттердің қатынасы мен формасы олардың жақсы сіңуіне және сіңуіне ықпал етеді. Қазіргі уақытта 200-ден астам түрлі сүт компоненттері белгілі. Олардың негізгілері – су, ақуыздар, майлар, көмірсулар, минералдар, екінші реттік – дәрумендер, ферменттер, гормондар, фосфатидтер және т.б. сонымен қатар, сүтте әртүрлі жолдармен табылған бөгде заттар (антибиотиктер, ауыр металдар, радионуклидтер, афлатоксиндер және т. б.) табылуы мүмкін.
Тұтас сүтпен қатар сүт өнімдерін өндіру үшін сүт шикізаты ретінде - қаймағы алынбаған сүтті сепарациялау арқылы алынған кілегей - майсыздандырылған сүт, - пахта, - сүт сарысуы пайдаланылады.