М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті
Жаратылыстану-географиялық факультеті
«Биология және экология» кафедрасы
05011300 Биология
мамандығы бойынша кредиттік оқу жүйесінде оқитын
студенттерге арналған
Биологияны оқыту технологиясы
(пәннің атауы)
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
Курс – 4
Семестр – 7
Кредит саны - 4
Дәріс – 30 сағат
Лабораториялық – 30сағат
СОӨЖ – 45сағат
СӨЖ – 45 сағат
Емтихан – 7 -ші семестрде
Барлығы – 150 сағат
Орал
2013ж.
1. Типтік бағдарлама «Биологияны оқыту әдістемесі» пәнінің типтік оқу бағдарламасы. Алматы,
2006ж. Орналасқан жері: корпус №5, кабинет 12.
2. КУРС БАҒДАРЛАМАСЫ (SILLABUS).
2.1 Оқытушы туралы мәлімет
Ихласова Жанар Максутовна
Педагогикалық институт, «Биология және экология » кафедрасы, №12 кабинет.
Жұмыс телефоны: 50-35-49
Е-mail: @rambler.ru
2.2 Пән туралы мәлімет
Биологияны оқыту әдістемесі.
Семестр 15 оқу аптадан және 2 апта сессиядан тұрады.
Бір аптада 4 кредит сағат, әр кредит-сағат екі байланыс сағаттан (дәріс) және екі байланыс сағат
(лаборатория) және үш сағат оқытушының жетекшілігімен студенттің өзіндік жұмысынан (СОӨЖ),
студенттің өзіндік жұмысынан (СӨЖ) тұрады.
Кредиттің атпаға бөліну кестесі (3 кредит мысалында келтірілген):
Сабақтар
Өткізу
уақыты
Сабақтар
Өткізу
уақыты
Байланыс сағаты 1
(1 дәріс)
50 мин.
СОӨЖ, СӨЖ
50+50 мин.
Байланыс сағаты 2
(2 дәріс)
50 мин.
СОӨЖ, СӨЖ
50+50 мин.
Байланыс сағаты 3
(2 лаборатория)
50 мин.
СОӨЖ, СӨЖ
50+50 мин.
Кредит саны – 4
Өту орны: № 5 оқу ғимараты, сабақ кестесі бойынша
Оқу жоспарынан көшірме:
Курс
Семестр
Кредит
саны
Дәрістер Лаборатория СОӨЖ
СӨЖ
Барлығы Бақылау
түрі
4
7
4
30
30
45
45
150
емтихан
2.3Кіріспе.
Курстың мақсаты:
Биологияны оқыту технологиясы пәнінің мақсаты студенттерде болашақ мұғалімдер ретінде
әдістемелік білім және білік, мектепте биологиядан оқу-тәрбиелік жұмыстарын жүргізуге дайындық,
ұстаздық жұмысқа өзбетімен және шығармашылық жағынан дайындау.
Биологияны оқыту технологиясы педагогикамен, психологиямен, химияны оқыту әдістемесімен
байланысты.
Курстың міндеттері:
Биологияны оқыту технологиясы негізгі міндеті студенттердің оқытудың теориялық негізімен,
практикалық ережелерімен, таныстыру, орта мектепте оқыту процесінде оқушыларды оқыту және
тәрбиелеу, мұғалімдік шеберлікке үйрету.
Курстың мазмұны:
Осы мақсат, міндеттердің нәтижесінде студент болашақ мұғалім ретінде мектеп бағдарламасын
меңгеруі тиіс, мектеп оқулықтарын оқушыларға берілетін ғылыми ақпараттарды білуі тиіс, оқыту
процесі кезінде күнделікті педагогикалық тәрбиелеу тапсырмаларын шешуге үйренуі керек, сабақ
жоспарын құруы, практикалық жұмысты жүргізуі, өнеркәсіпте, табиғатта топсеруен өткізе алуы,
мектеп жанындағы оқу-тәжірибелік аймақта оқушылармен жұмыс жасай білуі, мектептік
оқушылардың өндірістік бригадаларын басқаруы, кластан тыс жұмыстар жүргізе алуы, сонымен
қатар биологиядан факултативтік сабақтар, жас натуралистер үйірмесін жүргізе алуға үйренуі тиіс.
Студенттердің әдістемелік дайындық жүйесіне кіретіндер: жалпы биологияны оқыту әдістемесінен
дәріс және жеке әдістеме бойынша зертханалық жұмыстар, курстық жұмыс, оқу-далалық сараман.
Курстың пререквизиті: мектеп курсының жаратылыстану пәндерінің теориясын білу керек.
Курстың постреквизиті: Биология пәнін оқыту технологиясын меңгереді. Мектеп биологиясының
қазіргі кезгі құрылымы мен жаңа оқытудың әдіс-тәсілдерін үйренеді. Биологиялық құрылы мдардың
даму деңгейін ғылыми тұрғыда меңгереді.
Студенттерге қойылатын талаптар:
Курс бойынша жоғары балл алу үшін әрдайым жұмыстану қажет. Себебі пән бойынша баға
жалпы семестр бойы жинақталады. Сабаққа белсенді қатысып, барлық тапсырмаларды нақты, дұрыс,
ұқыпты, толық орындаған жағдайда студентке жоғары баға қойылады. Студент әрбір кредит сағат
бойынша жинаған балдарын есептеп жүру қажет (жоғарыда көрсетілген пән бойынша білімді бағалау
және апталық тақырыптық кесте бойынша)
1. Сабаққа қатысу: Студент сабаққа қатысуға міндетті. Қалдырылған сабақтар пәннің оқу-
әдістемелік кешенінде көрсетілгендей толық көлемде орындалу қажет. Пәннің 3/1 себепсіз қалдырса,
курстан шығарылады.
2. Аудиториядағы тәртіп: Студент сабаққа кешікпеу, сабақ уақытында сөйлеспеу, газет оқымау,
ұялы телефоның сөндіру, оқу үрдісіне белсенді қатысуы қажет.
3. Үй тапсырмасы:
Үй тапсырмасы міндетті түреде көрсетілген мерзімде орындалуы қажет. Үй тапсырмалары
негізінде қорытынды баға шығарылады.
4. Жеке тапсырмалар:
Семестрлік жеке тапсырмалар міндетті болып табылады. Олар реферат (баяндама, хабарлама
т.б.) ретінде орындалып, қорғалады. Бұл тапсырмалардың әрқайсысы бағаланып, қорытынды баға
шығарылады.
5. Бақылау жұмысы:
Бақылау жұмысы сабақ уақытында орындалып, тапсырылады. Студенттердің білімін бақылау
негізінен тест тапсырмаларын орындату арқылы тексеріледі.
6. Пікірлесу: Пікірлесу әр топта кесте бойынша жүзеге асады. Студенттердің білімін бақылау тест
тапсырмаларын орындату арқылы жүргізілуі мүмкін.
2.4. Студенттерге арналған оқу бағдарламасы (SILLABUS) (сабақ мазмұны мен кестесі).
1 апта
Дәріс № 1
Тақырып: Биологияны оқыту технологиясы пәніне кіріспе.
1. Биологияны оқыту технологиясы-педагогикалық ғылым.
2. Биологияны оқыту технологиясы ғылыми негізі.
Әдебиеттер:
1.Н.М.Верзилин «Общая методика преподавания биологии» М,1972ж. 4-7,10-13 бет
2.Зверев И.Д., Мягкова А.Н. Общая методика преподования биологии – М.; Просвещение 1985.
СОӨЖ мазмұны: Биологияны оқыту технологиясы пәніне кіріспе.
1. Биологияны оқыту технологиясы басқа ғылымдармен байланысы.
2. Биологияны оқыту технологиясы пәнінің негізгі проблемаларының даму тарихы.
Әдебиет:
1.Н.М.Верзилин, Корсунская 7-10,14-45 бет
2.Н.М.Федорова Общая методика преподавания биологии» М 19-25бет.
СӨЖ. Биологияны және экологияны оқыту әдістемесі пәнінің негізгі проблемалары.
№ 1 Лабораториялық сабақ
Тақырып: Мектептік 6 сынып биология оқулығын талдау.
1.6 сынып биология оқулығын талдау.
2.6 кл биология оқулығының талапқа сайлығы,мазмұнының құндылығы.
Әдебиеттер:
1.Н.М.Верзилин «Общая методика преподавания биологии» М,1972ж.
2.К.Жүнісқызы Биология оқулығы 2006ж.
3.Мектеп бағдарламсы
Дәріс №2
Тақырып:Жалпы білім беретін мектептегі биологияның мазмұны және ерекшелігі.
1.Биологиялық цикілдегі оқу пәндерінің жүйесі.
2.Оқу материалының ғылымилығы.
3.Биологиялық цикілдегі пәндердің ерекшелігі мен сабақтастығы.
№ 2 Лабораториялық сабақ
Тақырып: Мектептік 7 сынып биология оқулығын талдау.
1.7 сынып биология оқулығын талдау.
2.7 кл биология оқулығының талапқа сайлығы,мазмұнының құндылығы.
Әдебиеттер:
1.Н.М.Верзилин «Общая методика преподавания биологии» М,1972ж.
2.К.Жүнісқызы Биология оқулығы 2006ж.
3.Мектеп бағдарламсы
СОӨЖ 2сағ. мазмұны:.
1. 6 кл биология оқулығына, бағдарламасына анализ.
3. Сабақ жоспары құрылымы.
СӨЖ 2сағ.маэмұны:
Биология ғылымдары. Өсімдіктер мен жануарларды қорғау. «Қызыл кітап».
Қорықтар мен қорықшалар.
Әдебиеттер: 1.Н.М.Верзилин «Общая методика преподавания биологии» М,1972ж.
2.Зверев И.Д., Мягкова А.Н. Общая методика преподования биологии - М.;Прос.. 1985 г
2 апта
Дәріс № 3
Тақырып: Биология пәні бойынша жүргізілетін оқу-тәрбие жұмыстарының міндеттері.
1. Биологияны оқытудағы тәрбие жүйесі
2. Ғылыми дүние тануды тәрбиелеу.
3. Патриоттық тәрбие.
Әдебиет: Н.М.Верзилин «Общая методика преподавания биологии» М,1972ж.
СОӨЖ 2сағат мазмұны: Биология пәні бойынша жүргізілетін оқу-тәрбие жұмыстарының
міндеттері.
1. Еңбек және экологиялық тәрбие.
2. Оқушыларды әдептілікке және эстетикалық талғамға тәрбиелеу.
3. Гигиеналық, жыныстық және дене тәрбпиесі.
СӨЖ 2сағ.мазмұны:Ұлттық салт-дәстүрлік тәрбие.
№ 3 Лабораториялық сабақ
Тақырып: Биологиялық ұғымдардың дамуы.
1 Биологиялық ұғым.
2. Экологиялық ұғым
Әдебиет: Н.М.Верзилин «Общая методика преподавания биологии» М,1972ж
Дәріс № 4
Тақырып: Ұғымдардың дамуы.
1. Ұғымның даму теориясы
2. Биологиялық ұғым.
3. Біліктің дамуы.
4. Ұғымның даму әдістемесі.
№ 4 Лабораториялық сабақ
Тақырып: Биологиялық ұғымдардың дамуы.
1. Ұғымның даму теориясы
2. Биологиялық және экологиялық ұғым.
3. Біліктің дамуы.
4. Ұғымның даму әдістемесі.
Әдебиет: Н.М.Верзилин «Общая методика преподавания биологии» М,1972ж
СОӨЖ мазмұны: Биологиялық ұғымдардың дамуы.
1. Ұғымның даму теориясы және ұғымдардың түрлері.
2. Біліктің дамуы.
СӨЖ мазмұны:Гумандық және табиғатқа деген саналы көзқарасты қалыптастыруға бағытталған
тәрбие беру
Әдебиет: Н.М.Верзилин, Корсунская 7-10,14-45 бет
Н.М.Федорова Общая методика преподавания биологии» М 19-25бет.
3 апта
Дәріс № 5
Тақырып: Биологияны оқыту әдістері мен әдістемелік тәсілдері.
1. «Оқыту әдісі» туралы түсінік
2. Оқыту әдістерінің жіктелуі
СОӨЖ 2сағ. Әдістемелік тәсілдерге түсінік беру. Верзилин оқулығынан практикалық сабақтарда
пайдаланатын негізгі тәсілдермен танысу. (схемасын сызу) Верзилин 124 бет.
СӨЖ.Әртүрлі тәсілдерді пайдалана отырып практикалық жұмыстарды жүргізу құрылымымен
танысу Н.М.Верзилин 196 бет суреттеу
Лабораториялық № 5
Тақырып: Биологияны оқыту процессіндегі сөздік әдістер
1.6-шы сынып оқушыларына «Кіріспе» бөліміндегі «Тірі ағзалар» тақырыбына әңгімелесуді
құрастыру.
2.«Биологиялық ғылымдар» тақырыбына әңгіме әдісін падаланып конспект жазу.
Әдебиеттер: 1.Н.М.Верзилин «Общая методика преподавания биологии» М,1972ж.
2.И.Г. Белов. Уроки ботаники М. Просвещения 1974 г.
3.В.И. Кузнецов Уроки биологии 6-7 кл. М. Просвещ. 1991 г.
4.К.Жүнісқызы Биология оқулығы 2006ж.
Дәріс № 6
Тақырып: : Сөздік әдіс
1. Сөздік әдістерінің түрлері.
2. Мұғалімнің сөзі мен сөйлеу мәдениетіне қойылатын талаптар.
СОӨЖ мазмұны: Сөздік әдіс
1. Сөздік әдістерінің түрлері.
2. Сабақта сөздік әдісті қолдана білу
СӨЖмазмұны: Оқулық пен дәріс материалдарын пайдалана отырып сөздік әдіс және оның түрлері
атты таблицаны толтыру
Лабораториялық № 6
Тақырып: Биологияны оқыту процессіндегі сөздік әдістер
1.7-шы сынып оқушыларына «Кіріспе» бөліміне әңгімелесуді құрастыру.
2. 7-шы сынып оқушыларына «Биологиялық ғылымдар» тақырыбына әңгіме әдісін падаланып
конспект жазудыру
СӨЖ Мектеп лекциясының ерекшелігі және оның биологияны оқыту процессіндегі орыны.
Әдебиеттер: 1.Н.М.Верзилин «Общая методика преподавания биологии» М,1972ж.
2.И.Г. Белов. Уроки ботаники М. Просвещения 1974 г.
3.В.И. Кузнецов Уроки биологии 6-7 кл. М. Просвещ. 1991 г.
4.К.Жүнісқызы Биология оқулығы 2006ж.
4апта
Дәріс № 7
Тақырып: Көрнекі әдіс –сабақ сапасын жоғарылату тәсілі ретінде
1. Көрнекі әдістердің түрлері.
2. Негізгі тәсілдер және оларды пайдалану
СОӨЖ мазмұны: Әр түрлі көрнекілерге қойылатын талаптар
СӨЖ мазмұны: Сатылы процестермен (қоректену, даму) байланысты көрнекілер даыйнда
Лабораториялық сабақ № 7
Тақырып:
Өркен тақырыптары бойынша физиологиялық мазмұндағы сабақтардың өтілу
әдістері.
1. Осы тақырыптағы физиологиялық ұғымдардың көлемі мен мазмұны.
2. Сабақта биологиялық эксперименттерді пайдалану әдістері.
3. Сабақта эксперименттерді меңгеру техникасын мына тәртіп бойынша жазып: а) Тақырыбы,
мақсаты
б) Қай сабақта, қалай пайдаланады.
в) Құрал-жабдықтар.
г) Тәжірибені қою мезгілі және оған дайындық.
д) Суретін салу, схемасын сызу.
Әдебиет: Н.М.Верзилин «Общая методика преподавания биологии» М,1972ж.
А.В.Бинас и др. Биологический экспермнт в школе М.Просв. 1990
В.А. Тетюрев. Методика эксперимента по физиологии растений. Учпедгиз 1955 г
И.Г. Белов. Уроки ботаники М. Просвещения 1974 г.
А.М. Розенштейн. Самостоятельные работы уч-ся по ботанике. М. Просвещ. 1977г.
В.И. Кузнецов Уроки биологии 6-7 кл. М. Просвещ. 1991 г.
Дәріс № 8
Тақырып: Биологияны оқытудағы практикалық әдіс.
1.Практикалық әдістердің түрлері
2.Практикалық сабақ процесінде біліктіліктің қалыптасуы
Лабораториялық сабақ № 8
Тақырып:
Жапырақ тақырыптары бойынша физиологиялық мазмұндағы сабақтардың өтілу
әдістері.
1. Осы тақырыптағы физиологиялық ұғымдардың көлемі мен мазмұны.
2. Сабақта биологиялық эксперименттерді пайдалану әдістері.
3. Сабақта эксперименттерді меңгеру техникасын мына тәртіп бойынша жазып: а) Тақырыбы,
мақсаты
б) Қай сабақта, қалай пайдаланады.
в) Құрал-жабдықтар.
г) Тәжірибені қою мезгілі және оған дайындық.
д) Суретін салу, схемасын сызу.
Әдебиет: Н.М.Верзилин «Общая методика преподавания биологии» М,1972ж.
А.В.Бинас и др. Биологический экспермнт в школе М.Просв. 1990
В.А. Тетюрев. Методика эксперимента по физиологии растений. Учпедгиз 1955 г
И.Г. Белов. Уроки ботаники М. Просвещения 1974 г.
А.М. Розенштейн. Самостоятельные работы уч-ся по ботанике. М. Просвещ. 1977г.
В.И. Кузнецов Уроки биологии 6-7 кл. М. Просвещ. 1991 г.
СОӨЖ 2сағат: Эксперименттің сабақ берудегі ерекшелігі.
1. Эксперимент дегеніміз не
2.Практикалық сабақтағы физиологиялық процеске жүргізілген эксперименттер.
СӨЖ2сағ. Эксперименттік бағыттағы сабақтарды жазу.
Әдебиет: Н.М.Верзилин «Общая методика преподавания биологии» М,1972ж.
А.В.Бинас и др. Биологический экспермнт в школе М.Просв. 1990
В.А. Тетюрев. Методика эксперимента по физиологии растений. Учпедгиз 1955 г
И.Г. Белов. Уроки ботаники М. Просвещения 1974 г.
5 апта
Дәріс № 9
Тақырып: Жалпы білім беретін мектептерде биология курстарының жүйесі, құрлымы мен
мазмұны.
1. «Оқу пәні» түсінігі, биологиялық циклдегі оқу пәндерінің жүйесі.
2. «Өсімдіктер» курсының мазмұны мен құрылымының ерекшеліктері
СОӨЖ 1.«Өсімдіктер» курсы бойынша мектеп бағдарламасына талдау.
2. 6 сынып биология пәні бойынша жылдық жоспар.
СӨЖ «Өсімдіктер» курсына арналған қосымша әдебиеттер тізімін жасау.
Лабораториялық сабақ №9
Тақырып:
Өсімдіктану курсы бойынша өткізілетін зертханалық жұмыстарды жүргізу әдістері
1.Микроскоппен жұмыс істеу ережелері
2.«Өсімдік жасушасының құрылысы» тақырыбындағы зертханалық жұмыс (конспект құру)
3.Физиологиялық мазмұндағы зертханалық жұмыстар (конспект құру)
Әдебиет: А.В.Бинас и др. Биологический экспермнт в школе М.Просв. 1990
В.А. Тетюрев. Методика эксперимента по физиологии растений. Учпедгиз 1955 г
И.Г. Белов. Уроки ботаники М. Просвещения 1974 г.
К.Жүнісқызы Биология оқулығы 2006ж.
Дәріс № 10
Тақырып: Өсімдіктану курсы бойынша өткізілетін зертханалық жұмыстарды жүргізу әдістері.
1.Морфологиялық тақырыптағы зертханалық жұмыстарды ұйымдастыру және өткізу
2.Өсімдіктердің мүшелерін оқуға арналған зертханалық жұмыстарды талдау
3.Физиологиялық мазмұндағы тәжірибелерді талдау
Лабораториялық сабақ №10
Тақырып:
Жануартану курсы бойынша өткізілетін зертханалық жұмыстарды жүргізу әдістері
1.Микроскоппен жұмыс істеу ережелері
2.« Жануар жасушасының құрылысы» тақырыбындағы зертханалық жұмыс (конспект құру)
3.Физиологиялық мазмұндағы зертханалық жұмыстар (конспект құру)
Әдебиет: А.В.Бинас и др. Биологический экспермнт в школе М.Просв. 1990
В.А. Тетюрев. Методика эксперимента по физиологии растений. Учпедгиз 1955 г
И.Г. Белов. Уроки ботаники М. Просвещения 1974 г.
К.Жүнісқызы Биология оқулығы 2006ж.
СОӨЖ 2сағат: Физиологиялық мазмұндағы 2 тәжірибе жазу
Бинас А.В. «Мектептегі биологиялық эксперимент»
СӨЖ «Өсімдіктану» курсының терминологиялық сөздігімен жұмыс
Әдебиет: Н.М.Верзилин «Общая методика преподавания биологии» М,1972ж.
И.Г. Белов. Уроки ботаники М. Просвещения 1974 г.
К.Жүнісқызы Биология оқулығы 2006ж.
6 апта
Дәріс № 11
Тақырып: Жануарлар курсының мазмұны, құрылымы
1. Жануарлар биологиясының мазмұны
2. Жануартану курсында өткізілетін зертханалық жұмыстарды талдау
Әдебиет: Н.А.Рыков «Зоологияны оқыту методикасы»А,1953ж
Е.Т.Бровкин ж.б. «Зоологиря сабақтары» А-А, «Мектеп», 1984
К.Жүнісова «Зоология сабақтары»А-А, «Мектеп», 1984, 1981
СОӨЖ мазмұны:1. Жануартану курсының мектеп бағдарламасын талдау
2. 7 сынып биология пәні бойынша жылдық жоспар.
СӨЖ «Жануартану» курсының терминологиялық сөздігімен жұмыс
Лабораториялық сабақ №11
Тақырып: «Жануартану» пәні бойынша жекеленген тақырыптарды оқыту әдістері
1. «Жауын құрты» тақырыбы бойынша тірі үлестірме материалдарымен оқушылардың жұмысын
ұйымдастыру:
2. Жауын құртын өсіру және оларды сабаққа пайдалану әдістері (жазбаша)
Әдебиет: Биология. Жануар бөлімі,7-8 кл., 1990
Н.А.Рыков «Зоологияны оқыту методикасы»А,1953ж
Е.Т.Бровкин ж.б. «Зоологиря сабақтары» А-А, «Мектеп», 1984
К.Жүнісова «Зоология сабақтары»А-А, «Мектеп», 1984, 1981
Г.С.Нога «Мектеп тірі бұрышында қолда өсірілетін жануарлар», 1988
Л.А.Луцкая, А.И.Никишов «Самостоятельная работа по зоологии», 1987 ж.
П.Виниченко «Лабораторные занятии по зоологии», 1978
И.Ф.Филатов «Уроки зоологии», 1981
В.Ф.Шалаев «Методика обучения зоологии», 1979
А.А.Яхонтов «Зоология для учителя», 1975
Дәріс № 12
Тақырып: Тәнтану курсының мазмұны, құрылымы
1.Тәнтану биологиясының мазмұны
2.Тәнтану курсында өткізілетін тәжірибелер ерекшеліктер
Әдебиет: Е.П.Брунов. «Уроки по анатомии,физиологии гигиене человека» Просвещение 1968г.
Н.М.Верзилин «Общая методика преподавания биологии» М,1972ж.
СОӨЖ мазмұны:1.Тәнтану курсының мектеп бағдарламасын талдау
2. Тәнтану курсындағы өзін- өзі бақылау арналған тапсырмалар жазу
СӨЖ мазмұны: «Тәнтану» курсының терминологиялық сөздігімен жұмыс
Лабораториялық сабақ №12
Тақырып: «Жануартану» пәні бойынша жекеленген тақырыптарды оқыту әдістері
1. №15 Жауын құртының сыртқы құрылысы, қозғалуы және тітіркендіруге қайтаратын жауабын
бақылау
2. Зертханалық жұмысын өткізу әдістемесі. жазбаша)
Әдебиет: Биология. Жануар бөлімі,7-8 кл., 1990
Н.А.Рыков «Зоологияны оқыту методикасы»А,1953ж
Е.Т.Бровкин ж.б. «Зоологиря сабақтары» А-А, «Мектеп», 1984
К.Жүнісова «Зоология сабақтары»А-А, «Мектеп», 1984, 1981
Г.С.Нога «Мектеп тірі бұрышында қолда өсірілетін жануарлар», 1988
Достарыңызбен бөлісу: |