Гландулоциттер -базальды мембранада орн
-секреторлық қосынды бар
-эпт гольджи, секреторлық түйіршік полярлы ор
-ядро – ірі/дұрыс пішіделмеген
-нәруызды секрет бөлсе – т эпт
нәруызды емес секрет – тсіз эпт
-митохондрия – мол – белсенді аймақта жиналады
-латеральды/базальды ұш – десмосома
апикальды – жасуша ұшын қоршау – микробүр
-полярлы дифференцировка
-секреция жүйкелік (кальций бөлу) ж/е гуморальдық (цАМФ жинақтау) а/ы реттеледі
Секреторлық цикл:
безді жасушаның өнімінің түзілуіне, жинақталуына, бөлінуіне ж/е қалпына келуіне б-нысты сатылық өзгерістер
Түзілу: базальды бөлім а/ы қан мен лимфадан: бейорг қосылыс/АҚ/су/төменмолекулярлы орг зат өту, пиноцитозбен – ірі молекула
ЭПТда – өнім түзілу
Гольджи – жинақталу, өңделу, секр түйіршік түзілу
эпителиоциттен бөліну – микротүтікше/микрофиламент а/ы өнім тасымалы
Экструзия: түйіршік / диффузия / цитпның тұтас секреттің массасына айн
Бөліну механизмі: мерокринді – безді жасуша толығымен өз құрылысын сақт(сілекей)
апокринді – жасуша жарт бұзылады(сүт без)
макроапокринді – апикальды бөлім / микроапокринді – микробүр ұшы
голокринді – өнім цитда жинақталып, жасуша толық бұзылады
Бездер
хим табиғаты әртүрлі заттарды өнд ж/е шығару өзекке н/е қан лимфаға бөлетін мүшелер
жеке мүше / мүшенің бір бөлігі
Эндокриндік – шығару өзек жоқ / тек секреторлық бөлім
Экзокриндік – біржасушалы / көпжасушалы
көпжасушалы – 2 бөлім: секреторлық + шығару өзек
энтодермалды эпден дам без – бір қабатты текшелі / призмалық
эктодермалды эпден – көпқабатты эпмен қапталған
қарапайым – 1 шығару өзегі – тармақталған/тармақталмаған – түтікті/альвеолярлы
күрделі – бірнеше шығару өзегі – т-ған/т-маған – түтікті/альвеол/түтікшелі-альвеолярлы
Миоэпителиалды эпителий – жиырылуға қабілетті
өсінділі
секреторлықлық бөлімді қоршай орн, қысып – өнім бөліну
цитда микрофиламенттер бар
Секрет хим құрамы – ақуызды(серозды) / шырышты(мукоидты) / нәруызды шырышты / майлы / тұзды
Қалпына келу
Физиологиялық регенерация – үнемі
Мерокринді/апокринді – ұзақ өмір сүруші – жасушаішілік регенерация
Голокринді – камбиальды жасуша көбеюі
Қартайғанда – секр белсенд төмен, секрет құрамы өзг, регенерация төмен, дәнекер қаулап өсу