1.Қз тарихы кезеңделуі. Қз аумағындағы тас дәуіріне сипаттама


Ресейдегі Ақпан буржуазиялық-демократиялық революциясынан кейінгі Қз-нның жағдайы



бет37/70
Дата13.05.2023
өлшемі188,03 Kb.
#92828
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   70
41. 1917 Ресейдегі Ақпан буржуазиялық-демократиялық революциясынан кейінгі Қз-нның жағдайы.
Ақпан төңкерісінің алғышарттары:Экономикалық күйзеліс.
Майдандағы орыс әскерлерінің жеңілісі.Жұмысшы қозғалысының күшеюі.
1917 24-27.02 Ресейдегі буржуазиялық-демократиялық төңкеріс нәтижесінде, монархия құлатылды. (II Николай билігі).
1917 Ресейдегі Ақпан төңкерісінен кейін Қосөкімет орнады. Олар:
Уақытша үкімет; Жұмысшы, шаруа +солдат депутаттары Кеңесі.
Уақытша үкімет шаралары: Ә. Бөкейханов – Торғай обл; М. Тынышбаев – Жетісу обл; М. Шоқай – Түркістанның Уақытша үкіметінің комиссары
Қызғыз-қазақ ұлттық комитеттері құрылған қалалар:
Орал, Верный, Ақмола, Әулиеата, Семей..
Ақпан төңкерісінен кейін ұлттық-либералдық қозғалыстың басшылары қоғамдық-саяси дамудың маңызды мәселелері бойынша Уақытша үкімет жағына шықты. Уақытша үкіметтің жүргізген шаралары:
«Бұратаналарды» тыл жұмысына алу тоқтатылды, көтеріліс кезінде қазақтарға күш көрсеткен орыстарға кешірім беру туралы» қаулы.
Азаматтардың дін ұстауына, дінге сенуіне, ұлтқа байланысты құқықтарды шектеудің күшін жою туралы» қаулы.«Қара жұмысқа алғандарды еліне қайтару туралы» қаулы..
42.1917 1-ші Бүкілқазақ съезінің тарихи маңызы. «Алаш» партиясы бағдарламасына талдау.
1917 ж 1-ші Бүкілқазақ съезінің тарихи маңызы. «Алаш» партиясының бағдарламасына талдау.
Қз-нның барлық облысынан өкілдер қатысқан 1 Бүкілқазақ съезі 1917 ж. 21-26.07 Орынбор қ-нда . Қаралды: мем-ттік басқару жүйесі, жер мәселесі, халыққа білім беру, сот, дін мәселе, әйелдер құқы, Құрылтай жиналысын шақыру + бүкілресейлік мұсылмандар съезі, . Құл-Мұхамедтің пікірі бойынща съезде 2 ұстаным басымдылыққа ие болды. 1-ші: А. Байтұрсынов пен М. Дулатовтың «тәуеліз автономия құру туралы» идеясы. 2-ші: Ә. Бөкейханов пен Ж. Ақбаевтің «аймақтық-ұлттық автономия құру туралы» ұсынысы.Съезд жұмысында жер мәселесі басты назарда болды. Бұл мәселе бой-ша қаулы : қазақ қоғамынан жерді тартып алу тоқтатылады; тәркіленген жер, қоныс аударушыларға бөліп берілмеген жерлер қазақ халқының игілігіне қайтарылады, қазақ даласына қоныстандыру үрдісіне тыйым салынады .Съезд Құрылтай жиналысына депутатты қабылдауга кандидаттардың тізімі 81 адам.
«Алаш» партиясы
1905 ж. – «Алаш» козғалысы пайда болды.
1917 ж. – «Алаш» партиясы құрылды.
Әлеуметтік негіз- капиталистік даму жолына бағыт алған зиялылар.
Мақсаты:Қазақ халқын орталық езгіден азат ету.
Автономиялық ұлттық мемлекет құру.
Бағыты – эволюциялық-конституциялық жол.
Жетекшісі - Ә. Бөкейханов /Шыңғыс хан ұрпағы, Ресей либералдық-демократиялық қозғалысының қайраткері, бұрынғы кадет партиясының мүшесі.
Мүшелер: А. Байтұрсын, М. Дулат, Ш. Құдайберді, М. Тынышпаев,С. Торайғыров, ағайынды Досмұхамедовтар.
Себеп: Қазан төңкерісіне дейін Қз-танның дамуына өз көзқарастарын білдіріп, бағдарламаларын насихаттады.
«Алаш» партиясы ақиқат жағында болды.
1917 ж. сәуірде Қазақтардың Жетісудағы облыстық съезінде қаралған мәселе:
Халықты азық-түлікпен жабдықтау;Сот ісі; Салық салу; Білім беру ; Босқындарды Қытайдан қайтару; Қазақ-орыс қатынасын реттеу.
1917 ж. 27.04-7.05 Семей обл съезі .Қаралды:
Автономия құру; Ресейдегі ұлыс еркіндігі; Дала генерал-губернаторлығы,
1917 ж. 21-26.07 Орынбор жалпықазақ съезі. Қаралды:Мем-ттік басқару;
Жер мәселесі; Білім беру; Дін мәселесі;Жетісудың ашыққан халқына көмек ұйымдастыру; Құрылтай жиналысына шақыру;
Қытайдағы 83 мың қазақ босқындары туралы;

1917 ж. мамырда мұсылмандардың Бүкілресейлік съезі. Қаралған мәселелер:


Соғысты тоқтату ту-лы бітім;
Мұсылман әйелдерінің саяси + азаматтық құқықтары жағынан ерлермен тең құқылы болуы. Оған 250 молда қарсы боды;
Көп әйел алушылық + қалың малға қарсылық;
8 сағаттық жұмыс күнін енгізу;
Міндетті тегін жалпыға бірдей ана тілінде бастауыш білім беру.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   70




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет