3-4 I. Шығарма тілінің лексикалық ерекшелігі
жүктеу/скачать 177,14 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- портреттер
| 2.3. Портрет
Суреткер көркем бейнені мүсіндеу барысында оның болмысын неғұрлым жан – жақты әрі шынайы, толыққанды тұлғалау мақсатымен түрлі көркемдік әдеби амал – тәсілдерді шебер пайдалануға ұмтылады. Ондай тәсілдердің негізгілерін атар болсақ, олар: портреттік тәсіл, мінездеу, кейіпкер тілін даралау жолдары, адамның күйініш – сүйініш халін суреттеу т.б. Көркем бейненің жанды, нақты, әсерлі бейнеленіп, танылуында портреттік тәсілдің алатын орны ерекше. Портрет (франц.portrait-бейнеленген) - әдеби кейіпкердің сырт көрінісі, кескін-кейпін, бой-тұлғасын суреттеу. Кейіпкердің мінез-бітімін неғұрлым ашып көрсету үшін оның портретін мүсіндеудің де үлкен мәні бар. Жазушы негізгі қаһармандардың келбетін, бой-тұлғасын, жүріс-тұрысын, сөйлеу мәнерін есте қаларлықтай етіп, әсерлі бейнелеуге мән береді. Сонымен бірге жазушы, ақын әйелдің, сұлу қыздың бой-тұлғасын, бет-әлпетін сөзбен мүсіндеуге бейім тұрады. Әдеби шығармадағы портретті алсақ, оның даралық қасиеті өзінше бөлек, мұнда сурет өнеріндегі портретке қарағанда кейіпкердің бет-әлпетін, кескінін жекелеген сипат-белгілер негізінде ойша елестетуге мүмкіндік молырақ. Портреттің түрлері де, қырлары да сан алуан. Мәселен, портретті ерекшелік сипатына қарай шартты түрде төмендегіше жіктеуге болғандай: мөлтек портрет, топтама портрет, сатиралық портрет, психологиялық портрет, статикалық портрет, портрет – мінездеу, живописьтік портрет т.б. Тілде портретті белгілеуде соматикалық, вестиалды, кинетикалық терминдері де кездеседі. Сонда портреттің лексикалық құрамын үш сөздер тобы құрайды. 1. Адам денесі мен мүшелерін атайтын сөздер - соматикалық лексика. 2. Киім-кешекті атайтын сөздер - вестиалды лексика. 3. Бет өзгерісін, дене қимылын, дене қалпын суреттейтін сөздер - кинетикалық лексика. Жазушы С.Жүнісовтың «Жапандағы жалғыз үй» романында кездесетін портреттер: жүктеу/скачать 177,14 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|