42 әріп бар: 15 дауысты дыбыс (гласных), 25 дауыссыз
Кейінді ықпал төмендегідей жағдайларда байқалады
жүктеу/скачать 310,59 Kb.
|
Фонетика ереже1
| Кейінді ықпал төмендегідей жағдайларда байқалады
(Регрессивная ассимиляция наблюдается в следующих случаях) 1. –қ-к-п - қатаң дауыссыздарына аяқталған сөзге дауысты дыбыстан басталатын қосымша жалғанса, бұл қатаң дауыссыздар ұяңға (-ғ-г-б-) айналады. Жазуда естілуінше жазамыз. (При присоединении к словам, заканчивающимся на глухие -қ-к-б- аффиксов, начинающихся с гласного, то данные глухие звуки озвончаются и превращаются в –ғ-г-б-. При письме пишутся так, как слышатся). Мысалы: жүрек+і –жүрегі, тарақ+ы –тарағы, доп+ы –добы, тап+а+мын –табамын т.б. 2. Түбірдің соңғы –н- дыбысы –б-п- дыбыстарының алдынан келсе, -н- дыбысы айтуда өзгеріп, -м- дыбысына айналады, бірақ жазуда ескерілмейді. (Если последний звук корня -н- предшествует звукам –б-п-, то при произношении звук –н- изменяется и превращается в звук –м-, но при письме не пишется). Мысалы: сен+бі – сембі, жексен+бі – жексембі, Жан+болат – Жамболат т.б. 3. Түбірдің соңғы –н- дыбысы –к-қ-г-ғ- дыбыстарының алдынан келсе, айтуда –н- дыбысы өзгеріп, -ң- дыбысына айналады, бірақ жазуда ескерілмейді. (Если последний звук корня –н- предшествует звукам –к-қ-г-ғ-, то при произношении звук –н- изменяется и превращается в звук –ң-, но при письме не пишется). Мысалы: түн+гі –түңгі, сән+қой – сәңқой, Аман+гүл – Амаңгүл т.б. 4. Түбірдің соңғы дыбысы –с-з- дыбыстарының бірі –ш – дыбысының алдынан келсе, ол екеуі айтылуда –ш - дыбысына айналып кетеді, жазуда бұл еленбейді. (Если последний звук корня –с-з- предшествует звуку –ш-, то при произношении данные звуки превращаются в звук –ш-, но при письме это не учитывается). Мысалы: колхоз+шы – колхошшы, жұмыс+шы – жұмышшы, жаз+шы – жашшы т.б. жүктеу/скачать 310,59 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|