42 әріп бар: 15 дауысты дыбыс (гласных), 25 дауыссыз


Түбірдің соңғы дыбысы –ш-



бет13/15
Дата07.10.2024
өлшемі55,37 Kb.
#147001
түріЗакон
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15
Байланысты:
Фонетика ереже1

5. Түбірдің соңғы дыбысы –ш- болып, қосымшаның басқы дыбысы –с- болса, айтуда -с- дыбысы -ш- дыбысына айналады. Бірақ жазуда –с- дыбысы сақталады. (Если корень оканчивается на звук –ш-, а начальный звук аффикса начинается со звука - , то при произношении звук –с- превращается в звук –ш-. Но при письме буква –с- сохраняется). Мысалы: шаш+са – шашша, іш+сін – ішшін, аш+са –ашша
6. Сөздің соңғы дыбысы дауысты, үнді, ұяң дыбыстардың бірі болып, одан кейінгі сөздің басқы дыбысы қатаң –к-қ- болса, айтуда бұл дыбыстар –г-ғ- дыбыстарына айналады. Жазуда –к-қ – дыбыстары сақталады. (Если слово оканчивается на гласные, звонкие,сонорные звуки, а следующее слово начинается с глухих -к-қ- , то при произношении звуки –к-қ- превращаются в –г-ғ-. При письме –к-қ- сохраняются).
Бұл көбіне біріккен сөздер мен сөз тіркестерінде кездеседі.(В основном этот процесс встречается в
слитных словах и словосочетаниях). Мысалы: қара қой –қара ғой, ала кел-ала гел, Талдықорған- Талдығорған, көзқарас- көзғарас, атың кім?- атың гім? т.б.
7. Біріккен сөздердің алғашқы сыңарлары қатаң дауыссыздарға аяқталып, екіншісі ұяң дыбыстардан басталса, айтуда ұяң дыбыс қатаң естіледі. Жазуда бұл еленбейді.
(Если в слитных словах начальная пара оканчивается на глухой звук, а вторая пара начинается со звонкого, то при произношении звонкий звук оглушается. При письме это не учитывается).
Мысалы: Жүнісбек-Жүніспек, Сәтбаев-Сәтпаев т.б.


Кейінді ықпалбір сөз көлемінде немесе екі сөз аралығында кейінгі дыбыстың өзінен бұрынғы дыбысқа әсер етіп, ықпал жасайды. (Регрессивная ассимиляция – это явление, когда предыдущий звук уподобляется последующему звуку).


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет