Алшинбаева жулдыз куанышевна

жүктеу/скачать 1,63 Mb.

бет	24/37
Дата	29.12.2023
өлшемі	1,63 Mb.
	#144569
түрі	Диссертация

1 ... 20 21 22 23 24 25 26 27 ... 37

Байланысты:
alshinbaeva-zh-k-phd-s-sp-povtorno

Табақ тартуға өңшең жорға аттарды сайлапты [31, б. 261].	Для жигитов-подавальщиков подобрали иноходцев с посеребренными седлами [91, с. 223].	Для джигитов-мясодаров были подобраны иноходцы с ровным бегом [90, с. 408].	The djiguits chosen to bring up the food were mounted on fast pacers with saddles inlaid with silver [92, p. 222].
The djiguits chosen to bring up the food were mounted on fast pacers with saddles inlaid with silver [93, p. 321].

Берілген сөйлемдерге зер салсақ, аудармашылар табақ тарту фразеологизмін жигиты-подавальщики, джигиты-мясодары және to bring up the food деп сипаттама тәсілін қолдану арқылы аударған. Сөздікте табақ тарту фразеологизмі табаққа салып тамақ әкелу, дастарқан жайылып, қонақтарға табақ тартылады деген ұғымды білдіреді [30, б. 267]. Аудармашылар доместикация стратегиясын сәтсіз қолданған деп пайымдаймыз, яғни этномәдени семантикаға ие фразеологизмнің мағынасы аудармада берілмеген.

«Абай Жолы», (түпнұсқа)	«Путь Абая», (Л. Соболев т.б. аудармасы)	«Путь Абая», А. Ким аудармасы	«Abai», Progress Publishers аудармасы	«Abai», Л. Наврозов аудармасы
Ана бір жыл Қарқаралыда сенің ажарыңды ұнатып, мейірі түсіп кетіп, Бөжікең бата беріп еді-ау! [31, б. 264].	Когда-то в Каркаралы Божекен был тронут твоим поступком и дал тебе благословение, - ты помнишь его слова? [ 91, с. 226].	Когда-то Божеке в Каркаралинске был тронут твоим искренним салемом и дал тебе благословение [90, с. 413].	I have remembered that Bozheken was once moved by your action in Karkaralinsk and gave you his blessing [92, p. 225].	I have remembered that Bozheken was once moved by your action in Karkaralinsk and gave you his blessing [93, p. 325].

Жоғарыда берілген мысалдарда бата беру тұрақты тіркесі орыс және ағылшын тілдеріне дал благословение және gave blessing тіркестері арқылы беріліп отыр. Бата беру тұрақты тіркесінің мағынасына келетін болсақ, ол жақсы тілек білдіру, жақсы ниет айту дегенді білдіреді [30, б. 60]. Біздің пікірімізше, бұл жерде аудармашылар доместикация стратегиясын қолдана отырып, барабар аудармаға қол жеткізе алды.

«Абай Жолы», (түпнұсқа)	«Путь Абая», (Л. Соболев т.б. аудармасы)	«Путь Абая», А. Ким аудармасы	«Abai», Progress Publishers аудармасы	«Abai», Л. Наврозов аудармасы
Баратын қара малды айтқанда: жетпіс жылқы, отыз түйе аталды [31, б. 229].	Не раздумывая долго, он тут же назвал людей, которые должны сопровождать Абая, определил количество скота, тканей, денег [91, с. 201].	Кунанбай прервал об щий разговор и начал сам четко и корот ко называть людей, кото рые должны поехать, пере числять все то, чего и сколько надо брать с собой: скот живьем, денеж ные суммы [90, с. 362].	Аударылмаған	Аударылмаған

Жоғарыдағы мысалдарға назар аударар болсақ, аудармашылардың доместикация стратегиясын таңдап, сипаттама тәсілін қолданғандығы байқалады. Қазақ тіліндегі қара мал тұрақты тіркесі, әдетте сиыр малы дегенді білдіреді [112]. Дегенмен жазушы түйе мен жылқыны қара мал деп жалпылама атап, санамалап көрсеткеннен кейін тұрақты тіркестің орыс тіліндегі екі аударма нұсқада да скот деп берілуін бұрыс деп айта алмаймыз, ағылшын тіліндегі аудармаларда бұл тіркес мүлде түсіріліп, аударылмаған.

«Абай Жолы», (түпнұсқа)	«Путь Абая», (Л. Соболев т.б. аудармасы)	«Путь Абая», А. Ким аудармасы	«Abai», Progress Publishers аудармасы	«Abai», Л. Наврозов аудармасы
Былтыр ұрын барып келген Тәкежан енді осы жақында үйленбек [31, б. 228].	Такежан в прошлом году ездил к невесте, его тесть получил уже весь калым. [91, с. 201].	Старший, Такежан, в прошлом году посетил свою невесту и теперь вскоре должен был жениться [90, с. 361].	Takezhan had called upon his betrothed the year before, and his future father-in-law had already received the whole of the bride money [92, p. 196].	Аударылмаған

Ұрын келу, ұрын бару (көне дәстүр) тұрақты тіркесінің мағынасына келетін болсақ, ол айттырған қызға тойдан бұрын жеңгелеріне деген сыйлықтарын алып, қыздың аулына жасырын келу дегенді білдіреді [30, б. 300]. Берілген мысалдарда ұрын келу тұрақты тіркесі орыс және ағылшын тілдеріне ездил к невесте, посетил невесту және called upon his betrothed деген оралымдар арқылы берілген. Л. Наврозовтың аударма нұсқасында бұл тұрақты тіркес түсіріліп тасталған. Біздің пікірімізше, бұл жерде аудармашылар доместикация стратегиясын қолдана отырып, сәтсіз аударма жасаған. Ұрын келу – қазақ халқының ежелден қалыптасқан дәстүрі. Оны посетил, навестил невесту және called upon his betrothed деп аудару жеткіліксіз деп пайымдаймыз.
Жоғарыдағы ұсынылған теориялық тұжырымдар мен практикалық мысалдарды талдап, саралай келе, аударманың форенизация және доместикация стратегиялары көркем мәтіндегі этномәдени семантикалы фразеологизмдерді аудару барысында жоғары және сапалы нәтижеге қол жеткізудің бірден-бір жолы деген тұжырымға келдік. Дегенмен, аударма барысында форенизация немесе доместикация стратегиясын қолданумен шектелу аударма сапасының төмендеуіне алып келеді, яғни аударма барысында екі стратегия ретіне қарай қатар тиімді қолданылуы керек. Тіпті кей жағдайда бір фразеологизмді аудару барысында екі стратегияның қатар қолданылатындығы және оның аударманың сапасына оң әсер ететіндігі анықталды.

жүктеу/скачать 1,63 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 20 21 22 23 24 25 26 27 ... 37