СЫНДАРЛЫ ОҚЫТУ АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ ТАНЫМДЫҚ

332 
 
келген  жерде  тиімді  пайдалана  білуін  қамтамасыз  ету  (Мұғалімге  арналған 
нұсқаулық,  6-бет).  Осы  мақсатка  жету  үшін,  біліктілікті  арттыру 
бағдарламасының негізгі мазмұны жеке жеті модуль түрінде берілген.  
Кез  келген  пән  мұғалімі  сабақтың  жоспарын  құрған  кезде  ең  бірінші 
балалардың жас ерекшелігін, білім деңгейін ескеруі керек. Сабақта көп сөйлей 
қоймайтын  оқушылардың  сабақта белсенділік  танытуларына  және  де  басқа  да 
қырынан  танылуларына  жағдай  жасау  керек.  Соған  сүйене  отырып  сауалдар 
қою барасында бағалау жүргізген кезде, жекелеген  оқушылардың қажеттілігін 
ескеріп,  жоғары  деңгейде  ойлануларын  қалыптастыру  мақсатымен  құрылуы 
керек деп ойлаймын. 
Ең  бірінші  сабақта  ынтымақтастық  атмосферасын  орнату  мақсатымен, 
топқа  біріктірудің  қызықты  тәсілін  қолдануға  болады.  Бұл  тапсырманы 
оқушыларға  берген  кездегі  негізгі  ұстаным,  осы  рәсімді  өткізудің  өзектілігі, 
бұрын  сабақта  белсенділік  танытпай  отыратын  оқушылардың  қатысуына, 
нашар 
оқитын 
оқушылардың 
сыртта 
қалмауына, 
сабаққа 
деген 
қызуғушылықтарының  оянуына,  білімдерін  көтеруге,  оқушылар  арасында 
болатын  кедергіні  жоюға,  әлеуметтік  жағдайларының  көрінбей  кетуіне, 
баланың өзін-өзі жеке тұлға ретінде сезінуіне үлкен көмек беретініне тәжірибе 
барысында  таңқаларлықтай  көзіміз  жетіп  отыр.  Оқушылар  мұндай  тапсырма 
барысында  ойлана бастайды,  өзара қарым-қатынасқа  түседі,  зерттеу  жұмысын 
жүргізеді және де іс-әрекетке барады екен. Өзара әңгімелесе жүріп, бір-бірімен 
байланыс  орнатуға  үйренеді.  Сабаққа  деген  зейіндері  жинақталып,  бірден 
сабаққа кірісіп кетуге үлкен жәрдем болады.  
Өткен сабақтардың кері байланыстарынан алынған ақпаратқа талдау жасай 
отырып, мынандай қорытынды шыққан жағдайлар да кездеесті. Кей оқушылар 
үй  жұмысын  тереңінен  зерттеп,  ғылымилығына  барып,  неліктен  сол  жағдай 
солай  болды,  не  себепті  солай  болу  керектігін,  не  үшін  және  қандай 
себептермен  деген  сұрақтарға  жауап  бере  отырып,  сол  тақырып  туралы 
қызықты  мағлұмат  жинап  әкелуге  шамалары  толығымен  жететіндіктерін 
дәлелдеп  берді.  Сұрақтарды  қоюлары,  оны  дәлелдей  алулары,  қорытынды 
шығарулары,  салыстырулары,  ажыратулары,  бүгінгі  күнгі  дәлелдермен 
сәйкестендірулері  осы  өмірмен  байланыстырулары  қуантарлық  жағдай  болып 
отыр.  Енді  үй  жұмысының  өзіне  осылайша  ізденіп  келетін  оқушыны,  біз,  бұл 
қандай  оқушы  деген  сұрақпен  өзімізге  ой  түйеміз?  Яғни  менің  түсінуімше, 
егерде  үйге  оқушыларымызға  осындай  мәні  терең  тапсырмаларды  беретін 
болсақ,  оқушы  өзі  болып,  досы  болып,  отбасымен  зерттеу  жасап,  яғни  іздену 
барысында  ерекше  дарындылығын  ашып,  ғылымилыққа  бара  алатындығы 
қабілеті  ашылады.  Енді  пән  мұғалімдеріне  келешекте  осы  баламен 
тереңдетілген, жұмыстарды жүргізу арқылы, ғылыми жоба алу, олимпиадаларға 
дайындауға мүмкіндіктер туады. 
Сындарлы оқыту  барысында  бүгінгі  күні  әрине  әлі  де  оқушылaрамыздың 
сұрaқтарды  дұрыс  қоя  бiлмейтіндіктері  байқалып  жатады,  жaңaшыл  идеялaр 
мен  мaғынaны  aнықтaудaғы  стрaтегиялaрды  қолдaнa  aлмaулары  дәстүрлi 
сaбaқтaрдaғы  бір  сaрынды  сұрaқтaр  мен  сыни  ойлaуғa  жетелеудi  әдіс-

333 
 
тәсiлдерінің жеткiліксіздігінен деген қорытындығa келесін.  Кез келген сабақта 
оқушыларға проблемалық сұрақ тарды қою арқылы, әр бала өз ойын дәлелдеуге 
тырысады,  олардың  талқылау  жасаулары,  бір-біріне  қарсы  шығуы,  яғни 
тақырыптың  ашылуына  үлкен  серпіліс  беріп,  естерінде  ұзақ  уақыт 
сақтауларына себепкер болады. (ұзақ мерзімді жады Эндель Тульвинг). Осыдан 
көретініміз  әр  оқушының  түйсігі,  қабылдауы,  тапсырманы  жеткізуі,  ойлау 
деңгейі  әртүрлі  болады  екен.  Оқушылaрдың  сыни  ойлaуын  дaмытудaғы 
жолында  көп  жұмыс  iстеу  керектігін  түсiнеміз.  Диaлог  aрқылы  оқушылaрдың 
өзiндік  ойлaуын  жетiлдіру  әсiресе  биология  сaбaғындa  мәтiнді  тaлқылaу 
бaрысындa  мaңызы  зор  екендігі  aңғaрылады.  Дәстүрлi  сaбaқтaрдa  берілген 
мaзмұнын тек екi-үш оқушының aйтуымен шектелсек, деңгейлікпен өткізілетін 
сабақтарда  дәйектеу  мен  тaлқылaу  aрқылы  оқушының  өзiндік  ойлaуы  мен 
пікiрінің  дaмуынa  зор  ықпaл  етеді,  топтық  жұмыстa  тaқырыпты  бaрлық 
оқушылaр бiрлесе отырып тaлқылайды. Aлғaшқы сaбaқтa тaлқылaу бaрысындa 
топтaрды  бaқылaй  жүріп,  кейбір  оқушылaрдың  мәтiнді  тaлқылaу  бaрысындa 
сыни тұрғыдaн емес, әлi де бaяндaу түрiнде тaлдaп отырғандықтарын байқауға 
болады.  Сондықтaн  топтарға  постер  жұмысын  жaсaту  өте  тиімді.  Ондaғы 
мaқсaт  біріншiден,  шығaрмaшылықпен  жұмыс  жaсaғaндa  қaншaлықты  өздерiн 
көрсете  aлaтындықтaрын  бaйқaу,  екіншiден  қорғaу  кезiнде  сыныптастaрының 
aлдарында  ойлaрын  қалaй  жеткiзетіндерін  aнықтау.  Одан  басқа  сол  тақырып 
төңірегінде  туралы  сыни  ойлатып,  миға  шабуыл  жасатып,  тақырып  туралы 
ақпарат жинатып, бір-біріне сұрақ қою арқылы өткен тақырыпты еске түсіріп, 
әр  топқа  проблемалық  сұрақтар  бере  отырып,  тақырыптың  түйінді  идеясын 
ашуға  болады.  Өйткені  оқушыларға  осы  сұрақтарды  қою  мақсатымен 
Мерсердің  зерттеушілік,  кумулятивтік  әңгімелері  диалог  барасында  айқын 
көрінеді. Кейбір оқушылардың бойында көрініс тауып жүрген ұйымдастырушы 
көшбасшылардың  қасиеттерін  шыңдап,  Шанк  пен  Циммерман  (1994ж) 
айтқандай  балалардың  өз  оқуын  бақылау,  өз  бетінше  жұмыс  істеу  және  даму 
ниетін  авторлар  метатанудың  маңызды  аспектісі  ретінде  тануды  деп  дәлелдеп 
кеткен. (нұсқаулық 45 бет).  
Сабақта  АКТ  мен  жұмыс  жасау  оқушылардың  қызығушылығына  оң  әсер 
береді. Өйткені балалар ғаламтордан мысалға қызықты ақпаратты тауып жазып 
алып,  қалған  оқушылардың  назарын  өздеріне  аудара  алса,  осындан  шығатын 
нәтиже,  егерде  сабақ  барысында  заман  ағымына  сай  оқушылар  алған 
ақпараттарын  технологиялық  қосалқы  құралдармен  жұмыс  жасаса,  сабаққа 
деген зейіндері шоғырлана түседі. 
Выгодскийдың  айтуынша  когнитивті  даму  үшін  оқушылар  өздерінің 
ЖАДА  жұмыс  істесе,  жақсаратындығын  атап  көрсеткен  (нұсқаулық  39  бет). 
Яғни  егерде  сабақ  барысында  оқушыларға  проблемалық  сұрақтарды  қоятын 
болсақ, оқушылардың терең ойлануына, сөздің қорларының баюына, бірін-бірі 
дебатқа,  зерттеу  жұмыстарын  жасауларына  мүмкіндік  туындайды  екен  және 
өткен  үй  тапсырмасына  апаратын  жолдары  айқындалып,  механикалық  есте 
сақтау,  ұзақ  мерзімді  жады  көрініс  табатынына  тағы  бір  рет  куәгері  бола 
аламыз.  Мерсер  нақты  сабақта  оқушылардың  қызығушылықтарын  артырумен 

334 
 
қатар  олардың  білім  дегейін,  өзіне  үлес  қоса  дамитындығы  туралы  айтқан, 
тұжырымдамасы  дәлелденіп  отыр.  Одан  басқа  Барнс  (1971)  сыныпта  тіл 
қаншалықты  қолданылса,  оқушылардың  оқуына  соншалықты  әсер  ететінін 
айтады (нұсқаулық 39 бет). 
Сабақ  барысында  оқушылардың  танымдық  белсенділіктерін  дамыту  үшін 
тақырыпқа  қатысты  өтіп  жатқан  кез  келген  тірі  ағзаның,  заттың,  құбылыстың 
бейнесін білмегендіктен, танымдық процестері жоқ боп есептеледі. Сол себепті 
осы мәселене келешекке жою үшін тақырыптың бейнелерін үлестірмелі түрлі-
түсті суреттерді  көрсету  арқылы  оқушылардың  әлі  де  терең  зерттеу  жұмысын 
жүргізе  алатындығына  мән  беріп,  келешекте  осындай  жұмыстарды  жиі 
жоспарлап,  сабаққа  қызықтыру  мақсатыммен  танымдық  мәнісінде  үйлеріндегі 
салыстырмалы  түрде  суреттерді  іздестіру  арқылы,  өздерінің  білмеген 
ақпараттары  туралы  мағлұматты,  жан-жақты  ізденіп  келіп,  оқып  келіндер  деп 
дағдыға  айналдыру  керек.  Осының  арқасында  сабақты  түрлендіріп  отыру 
арқылы,  жаңа  нәрсені  кіргізіп  отырғандықтан  оқушының  ғылымилығы, 
қызығушылығы да арта түседі.  
Сыни  тұрғыда  ойлауда  оқушылар  ізденумен  қатар  зерттеу  жұмыстарына 
бастама  ала  алады.  Жұмыс  барысында  оқушыларға  дәстүрлі  сабақтарға 
қарағанда өзгертілген сабақтар көбірек ұнайтындығын аңғарылады. Олар үшін 
бірін-бірі бағалауы, өздерінің сабақ түсіндірулері, бір-бірімен әңгімелесуі, пікір 
бөлісулері  сабақты  тартымды,  әрі  қызықты  болуын  қамтамасыз  етеді  екен. 
Сондықтан  мен  болашақта  оқушылардың  барлық  жақтан  нәтижеге  жетулері 
үшін  олардың  талап-тілектерін  бірінші  орынға  қоймақпын.  Осыған  орай  мен 
өзімді мұғалім ретінде әлі де жетілдіріп, толықтыруға тиіспін деген ойдамын. 
Армандар  орындалып  жатса  оқушының  да,  мұғалімнің  де,  мектептің  де, 
тіпті  мемлекеттің  болашағы  жарқын  болмақ.  Елбасы  Н.Ә.Назарбаев  білім 
саласына ерекше көңіл бөле отырып, «Қазақстанның болашағы бүгінгі жастар, 
Сіздер оларға қалай білім берсеңіздер Қазақстан сол деңгейде болады» - деген. 
Олай болса, жоғарыда Елбасы айтқандай, білім сапасын өзгертуге оң нәтижесін 
беретін  біліктілікті  арттыру  бағдарламасының  Қазақстан  мұғалімдеріне  көмек 
көрсету мақсатында ашылған курсының көздеген мақсаты орындалмақ. 
 
Әдебиеттер: 
 
1.
 
«Қазақстан-2050»  стратегиясы-қалыптасқан  мемлекеттің  саяси  бағыты, 
ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жодауы, Астана, Ақорда, 
2012ж. 
2.
 
Мұғалімге  арналған  нұсқаулық  «Назарбаев  Зияткерлік  мектебі»  ДББҰ 
Педагогикалық шеберлік орталығы.Үшінші (негізгі) деңгей 2012 ж. 
3.
 
Интернет желісінен алынған мәліметтер 
 
 
 
 

335 
 
БАСТАУЫШ СЫНЫПТА «СЫН ТҰРҒЫСЫНАН ОЙЛАУ МЕН ЖАЗУ» 
ТЕХНОЛОГИЯСЫН ПАЙДАЛАНУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ
 
 
Таңатарова Дәметкен Капишевна,  
Омарадинова Сандуғаш Кабиевна, 
Бастауыш сынып мұғалімдері., Ақшат  
бастауыш мектебі, Ақтөбе қаласы. 
  
Қазақстан  Республикасы  «Білім  туралы»  Заңының  8-бабында  «Білім  беру 
жүйесінің  басты  міндеттерінің  бірі  –  оқытудың  жаңа  технологияларын  енгізу, 
білім  беруді  ақпараттандыру,  халықаралық  ғаламдық  коммуникациялық 
желілерге шығу», - деп атап көрсетілген. [1]  
Елбасымыз  Н.Ә.  Назарбаев  Қазақстан  халқына  Жолдауында:  «Болашақта 
өркениетті  дамыған  елдердің  қатарына  ену  үшін  заман  талабына  сай  білім 
қажет. Қазақстанды дамыған 50 елдің қатарына жеткізетін, терезесін тең ететін 
–  білім»,-  деген  болатын.  [2]  Сондықтан,  қазіргі  даму  кезеңі  білім  беру 
жүйесінің алдында оқыту үрдісінің технологияландыру мәселесін қойып отыр. 
Бүгінде 
оқытудың 
әртүрлі 
технологиялары 
сарапталып, 
жаңашыл 
педагогтардың іс – тәжірибесі зерттеліп, мектепте қолданылуда. 
Жаңа педагогикалық технологияларды қолданып оқытуды, бастауыш білім 
беруді  дамыту  мен  жетілдірудің  негізгі  құралы  ретінде  қарастырған  жөн.  Әр 
баланың  кейінгі  және  болашақтағы  білімі  бастауыш  буындағы  білімнің 
сапалылығына тікелей байланысты екені баршаға аян. Кіші мектеп жасындағы 
оқушының  негізгі  ерекшелігі  –  білімді  қызығушылықпен  алуы.  Ол  үшін  оқу 
үрдісін  әр  оқушының  жеке  және  жас  ерекшеліктерін  ескере  отырып,  бала 
талпынатындай  және  қызығатындай  етіп  ұйымдастыру  керек.  Білім  беруде 
тиімді нәтижеге жету үшін, оқыту әдістері мен құралдарын іріктеу, оқу үрдісін 
құру  –  мұғалімнің  тікелей  міндеті.  [3]  Осыған  байланысты  әр  мұғалім 
инновциялық  технологияларды  меңгерген  болуы  қажет.  Жаңа  инновациялық 
педагогикалық технологияның ерекшеліктері – өсіп келе жатқан жеке тұлғаны 
жан  –жақты  дамыту.  Бұрынғы  оқушы  тек  тыңдаушы,  орындаушы  болса,  ал 
қазіргі  оқушы  –  өздігінен  білім  алуға  ұмтылатын  жеке  тұлға  екендігін  естен 
шығармаған абзал. 
Бастауыш  сыныптарға  арналған  бағдарламалар  педагогикалық  үрдісті 
жаңаша  қарауды  талап  ететіні  белгілі.  Педагогика  ғылымында  баланы  оқыту 
мен  тәрбиелеудің  мақсаты  –  жан-жақты  дамыған  жеке  тұлға  қалыптастыру 
болса,  оқытудағы  негізгі  мақсат  -  өздігінен  дамуға  ұмтылатын  жеке  тұлға 
қалыптастыру. «Адамды бірнәрсені қайталауға үйреткеннен гөрі, оған жаңалық 
ашуға көмектескен жөн»,- дейді 
итальян философы
 Г.Галилей.  
Мұғалім  сабақта  әр  түрлі  әдіс  -  тісілдерді  пайдалана  отырып  оқытса, 
бастауыш сынып оқушыларына ұсыныс  - пікірлерін еркін айтқызуға, ойларын 
ұштауға және өздеріне деген сенімін арттыруға мүмкіндік туғыза алады. Жаңа 
әдіс  –  тәсілдер  арқылы  өткізілген  әрбір  сабақ  оқушылардың  ойлануына  және 
қиялына  негізделіп  келіп,  оқушының  тереңде  жатқан  ойын  дамытып,  оларды 

336 
 
дұрыс  сөйлеуге  үйретеді.  Білім  беруде  жаңа  инновациялық  технологиялар  өте 
көп.  Әр  мұғалім  өзінің  шеберлігіне,  сыныбының  деңгейіне  қарай 
технологияларды  таңдап  алады.  Соның  ішінде, 
бастауыш  сынып  оқушыларын 
өз ойларын еркін айтуға, сыни тұрғыдан ойлай білуге үйрету мақсатында сын 
тұрғысынан ойлау технологиясын қолдану арқылы оқыту тиімді. Сыни ойлау – 
өзіндік  және  жеке  ойлау.  Өйткені,  бұл  ойлау  барысында  әркім  өз  ойын  және 
пікірін  басқалардан  тәуелсіз  құра  алады.  Сыни  ойлау  екінші  жағынан  – 
әлеуметтік  ойлау  болып  табылады.  Себебі  бұл  деңгейде  ойлау  үшін  белгілі 
әлеуметтік  қатынастар  орындалуы  тиіс.  Мысалы:  пікірді  ашық  айту,  сынамау, 
шыдамдылық,  бірлесе  ойланып,  бірігіп  шешім  қабылдау,  т.б.  Сонымен,  сыни 
ойлауды дамыту технологиясының дәстүрлі оқытудан басты айырмашылығы – 
білімнің  дайын  күйінде  берілмеуі.  Мұнда  оқушының  шығармашылық 
ойлауының  орын  алуына  мүмкіндік  беру,  шешім  қабылдауға  үйрету, 
жауапкершлігін арттыруында.  
Сабақтың  әр  кезеңінде  оқушылардың  сабаққа  белсенділігін  арттыру 
мақсатында олардың өз ойларын жазбаша жеткізуін, логикалық ойлауын үнемі 
қадағалап  отырамыз.  Сыни  тұрғыдан  ойлау  технологиясымен  жұмыс  жасау 
арқылы төмендегідей нәтижеге қол жеткізуге болады: 

 
Оқушылардың білім деңгейі мен білім сапасының артуына; 

 
Логикалық  ойлау  деңгейі  мен  тілдік  қарым-қатынас  деңгейлерін 
арттыруға; 

 
кез-келген ортада өзін-өзі ұстау мәдениетінің жоғарлауына; 

 
Өз ойларын еркін, бүкпесіз айттыруға, т.б 

 
Сабаққа қызығушылығы арттыруға; 

 
Оқушылар нақты өз деңгейінде бағалануына; 

 
Оқушының жеке қабілеті айқындалуына; 

 
Өз бетімен жұмыс істеуге үйретуге; 

 
Даму мониторингі айқын көрсетуге; т.б. 
Сын тұрғысынан ойлау сынау емес, шыңдалған, бірін  – бірі толықтырған 
ойлау.  Ең  бастысы  жекелей,  топта,  сыныпта  оқушылардың  білім  деңгейін 
көтеруге ретімен сұрыптап қолданған стратегиялардың қай  – қайсысы болсын 
оқушының  білім  сапасын  арттыруға  қосар  үлесі  зор.  Жаңа  білімді  қабылдау, 
бекіту,  іскерлік  пен  дағдыға  тәрбиелеу  барысында  жұмыс  жүйесін, 
оқушылардың  дербес  белсенді  әрекетін  дамытуда,  өздік  жұмысының 
тиімділігін арттыруда аталған технологияның тиімділігін тәжірибе көрсетті. 
Қорыта  айтқанда,  ойлау  мен  білім  алуды  байланыстыра  бағыттайтын 
оқыту  технологиясы  –  оқу  мен  жазу  арқылы  сыни  тұрғыдан  ойлауды  дамыту 
екендігіне  көзіміз  жетті.  Өйткені,  белгілі  тақырыптағы  ойды  сыни  тұрғыдан 
қарай  отырып,  ой-толғау,  суреттей  алу,  еске  түсіру,  болжау  оқушыны  білім 
алуға бағыттайды, білімнің биік белестеріне көтерілуіне жол ашады. Сондай  –
ақ,  бастауыш  сынып  оқушыларын  әрі  қарай  ойларын,  шығармашылық 
қабілеттерін еркін көрсетуге ынталандырады. 
Әр  сабақта  оқушының  жан-дүниесіне  еніп,  бар  білімді  сан  түрлі  тәсілдер 
арқылы  оқушы  бойына  дарытқан  жөн.  Өйткені,  бала  –  өміріміздің  болашағы. 

337 
 
Оларды  білім  нәрімен  сусындатып,  өмірге  деген  көзқарасын  қалыптастырып, 
саналы азамат етіп тәрбиелеу – барша ұстаздың қасиетті парызы деп білеміз. 
  
Әдебиеттер: 
1.
 
ҚР Білім туралы Заңы. 2014ж. 
2.
 
ҚР 
Президентінің 
«Қазақстан-2050» 
стратегиясы 
қалыптасқан 
мемлекеттің  жаңа  саяси  бағыты»  атты  Қазақстан  халқына  Жолдауы  Астана, 
Ақорда, 2012 жыл. 
3.
 
Ұстаздық шығармашылық. Б.А.Тұрғынбаева. Алматы, 2007ж 
 
ИННОВАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ И МЕТОДЫ В ПОВЫШЕНИИ 
КВАЛИФИКАЦИИ ПЕДАГОГОВ
 
 
 
Тасеменова Гульмира Сырымовна, 
учитель русского языка и литературы, 
заместитель директора по  
научно- методической работе СОШ № 21 
г. Уральск, ЗКО 
 
 
«Первостепенная  задача  современной  системы  образования  –  это 
подготовка  людей,  обладающих  критическим  мышлением  и  способных 
ориентироваться в информационных потоках», - говорит Президент страны Н. 
А.  Назарбаев.  Современный  учитель  должен  быть  не  только  методически 
грамотным,  он  должен  уметь  работать  с  коллегами,  быть  эмоциональным, 
любить  детей  и  свое  дело,  проявлять  инициативу  и  заниматься 
самообразованием. Нам предстоит большая работа по улучшению качества всех 
звеньев  национального  образования»,  -  сказал  в  Послании  Глава  государства. 
Миссия  педагогического  образования-  подготовка  универсального  учителя, 
готового  к  самосовершенствованию  в  течение  всей  жизни,  обладающего 
широким спектром профессионально-педагогических компетенций, способного 
к  восприятию  и  реализации  инноваций  сказал  Президент  страны  в  послании 
«Казахстанский  путь-2050:  единая  цель,  единые  интересы,  единое  будущее». 
Современное образование выходит на более высокий технологический уровень. 
Ведется  поиск  новых  педагогических  технологий.  Одна  из  главных  задач 
школьного  образования  сегодня-  подготовить  учащегося  к  быстрому 
восприятию  и  обработке  больших  объёмов  информации,  вооружить  его 
современными  средствами  и  технологиями  работы,  сформировать  у  него 
информационную  культуру.  (Из  Государственной  программы  развития 
образования Республики Казахстан на 2011 –2020 годы).  
В  средней  общеобразовательной  школе  №  21  города  Уральска 
методическая тема школы «Повышение мотивации к обучению через развитие 

338 
 
критического  мышления  и  диалоговое  обучение»  была  выявлена  благодаря 
изучению  стартовых  возможностей  школы:  анкетированию  среди  учителей, 
учащихся, родителей, анализу посещённых уроков.  
Хочу рассказать о сообществе учителей. Наше школьное сообщество, в 
котором  плодотворно  работают  16  учителей,  обученных  по  Кембриджской 
программе, 
вошло 
в 
состав 
городского 
сетевого 
сообщества 
«Профессиональный  диалог».  Ежемесячно  проводятся  встречи  с  коллегами 
города.  Такие  встречи  необходимы  всем  учителям  для  профессионального 
роста,  обмена  опытом,  мы  совместно  решаем  вопросы,  профессиональные 
проблемы,  находим  пути  решения.  Маргарет  Мид  когда-то  сказала:  «Многие 
сомневаются в том, что небольшая группа думающих людей, преданных своему 
делу,  способна  изменить  мир.  В  действительности,  как  показывает  история, 
именно  так  всегда  и  происходит».  Не  нужно  забывать,  что  в  центре  учебного 
процесса  находится  ученик,  наша  главная  цель-  стремиться  к  тому,  чтобы 
ученику  было  интересно  на  наших  уроках,  чтобы  у  него  не  пропадала 
мотивация, чтобы способствовать развитию знаний, идей, навыков у учеников, 
воспитание конкурентоспособного гражданина страны. Все мероприятия этого 
учебного  года:  коучинги,  открытые  уроки-способствуют  достижению 
ожидаемых целей. На каждом уроке идёт постоянный диалог между учителем и 
учащимися, учениками друг с другом. На коучингах учителя решают проблему, 
как  с  помощью  диалогового  обучения  и  стратегий  критического  мышления 
повысить  мотивацию  к  обучению  у  учащихся,  что  мешает  пробуждению  у 
ребёнка  интереса  к  учебе  и  не  дает  ему  полноценно  использовать  свои 
возможности. Вопросы актуальные. 
Каждый  ребёнок  идёт  в  школу  с  огромным  желанием  и  удовольствием, 
каждый родитель, приводя ребёнка в школу, возлагает большие надежды на то, 
что ребенок получит крепкие знания, станет конкурентоспособным человеком, 
учителя  раскроют  все  способности  ребёнка.  В  центре  учебного  процесса 
должен  находиться  ученик.  Безусловно,  внедрение  любых  преобразований  в 
практику - сложный процесс, особенно если эти преобразования необходимы в 
школе.  Применяя  в  своей  работе  разнообразные  формы  обучения, 
педагогический  коллектив  школы  работает  над  созданием  необходимых 
условий  для  реализации  обучения  детей  с  разными  способностями,  с  разной 
степенью усвоения учебного материала, но в некоторых классах, параллелях, по 
некоторым  предметам  происходит  снижение  качества  знаний,  у  детей 
отсутствует  мотивация.  Как  учителю  сформировать  у  ребенка  мотивацию  к 
обучению?  Сначала  нужно  понять,  что  мешает  пробуждению  у  ребёнка 
интереса к учебе и не дает ему полноценно использовать свои возможности, то 
есть  сначала  выявить  проблемы.  Выявив  это,  учитель-профессионал  должен  с 
помощью  различных  приёмов,  методов  работать  над  устранением  проблем. 
Результат  обучения  зависит  от  того,  как  он  сумел  организовать  эту 
деятельность.  Если  мотивация  будет  сильной,  ученикам  становится  интересен 
материал,  они  эффективнее  воспринимают  информацию,  появляются  успехи, 
родителей  устраивает  уровень  знаний  детей,  гордость  за  достижения. 

339 
 
Учителям-предметникам  через  различные  методы,  формы,  стратегии 
необходимо  активизировать  работу  учащихся,  особое  внимание  обратить  на 
преемственность  в  обучении,  повышение  мотивации  к  обучению.  Мною  был 
составлен План лидера, где пошагово отразилась последовательность действий 
в рамках проведения преобразований в школе. Весь коллектив был разделен на 
3  большие  группы:  в  руководящую  группу  вошли  члены  администрации  и 
учителя  школы,  обучившиеся  по  Программе  2  уровня  в  рамках  уровневых 
программ, в координирующую группу- учителя 3 уровня, в группу развития- не 
обучившиеся  в  рамках  уровневых  программ  молодые  и  опытные  учителя 
школы,  готовые  к  переменам  в  работе,  а  также  социально-  психологическая 
служба школы. Все активно участвовали в работе по исследованию в действии, 
рефлексируя на своём опыте для преобразования собственной практики. Такие 
группы  учителей-  единомышленников  в  школе  необходимы,  все  учителя  с 
удовольствием  работают  в  своих  группах,  в  школе  выявляются  учителя- 
лидеры,  которые  раньше  боялись  проявить  себя.  Реализация  намеченных 
планов  осуществлялась  через  коучинги,  менторинг,  Lesson  Study  и  работу  в 
сетевом  сообществе.  Взяв  за  основу  проблему  исследования  в  действии,  я 
разработала  тематику  коуч-сессий.  Последовательность  коучингов,  по  моему 
мнению,  вполне  логична.  Вначале  мы  познакомили  учителей  школы  с 
преимуществами  нового  подхода  в  образовании.  Затем  предложили  формы, 
методы  и  приёмы  активизации  деятельности  через  развитие  критического 
мышления, диалоговое обучение. Знание учителей о видах и методах обратной 
связи позволит мне провести саморефлексию, выявить степень понимания для 
дальнейшего  применения  на  практике.  Коуч-  сессии  необходимы  школе,  это– 
эффективный  способ  обучения  учителей  новым  походам  в  преподавании,  они 
не  только  развивают  профессиональные  качества  учителей  и  понимание 
процессов  обучения,  но  и  позволяют  побывать  учителям  в  роли  ученика, 
посмотреть  на  преподавание  его  глазами.  Выявили  критерии  успешности 
коучинга:  непринуждённая  обстановка,  разнообразие  видов  деятельности  в 
процессе  обучения,  коллаборативная  среда,  способствующая  тесному 
взаимодействию  и  сотрудничеству  в  малых  группах,  раскрывающая  личность 
каждого учителя. Если коучинги, как уже убедились все учителя школы, дают 
хорошие  теоретические  методические  знания,  то  менторинг  дал  возможность 
работать  с  учителем  индивидуально.  Поэтому,  задача  ментора  состояла  в 
создании доверительных взаимоотношений с менти, направленных на решение 
трудностей через изменение практики. Работая с менти, я пришла к выводу, что 
учителя  школы,  действительно,  нуждаются  в  постоянной  поддержке  и 
консультациях.  Общение,  доверительные  отношения,  индивидуальные  беседы 
позволяют  находить  точки  соприкосновения  общих  проблем  и  достижений. 
Совместно  с  менти-  учителем,  мною  был  разработан  план  менторинга, 
включающий взаимопосещение уроков, беседы, методы оказания методической 
помощи  при  подготовке  уроков  с  использованием  новых  подходов.  Работа 
предстоит  большая,  вместе  мы  справимся.  Работая  с  менти-коучем  и  менти-

340 
 
учителем, я поняла, как важно верить в своих подопечных и создавать для них 
благоприятную обстановку для деятельности. 
Большой  интерес  у  педагогов  школы  вызвал  процесс  Lesson  Study.  На 
заседании фокус- группы мы подробно изучили суть, особенности и назначение 
Lesson Study, обратили внимание на то, насколько важно через наблюдение за 
учениками категории А,В,С определить эффективность используемых методов 
и  приёмов  для  активизации  их  включённости  в  урок.  Заполнение  листов 
наблюдения  и  интервью  с  наблюдаемым  учеником  после  урока  расширило 
рамки  анализа,  помогло  глубже  исследовать  проблему.  Для  исследования  мы 
решили взять 6- 7 классы. Предварительно с группой участников исследования 
обсудили  предстоящие  уроки  в  классе,  определили  учеников  А,  В,  С.  После 
урока  наблюдатели  отметили,  что,  отслеживая  деятельность  одного  ученика, 
получаешь совсем другой эффект от урока, нежели, когда наблюдаешь за всем 
классом. Интересно было видеть, как меняется поведение и настроение ученика 
на  каждом  этапе  урока.  Педагоги,  присутствовавшие  на  уроке,  отметили 
позитивный настрой, высокий уровень познавательного интереса учащихся на 
разных  этапах  урока,  креативный  характер  заданий.  Помогли  Листы 
наблюдения,  которые  показали  эффективность  методов  обучения  для 
активизации  деятельности  учащихся  категории  А.В.С.  «Голос  ученика»  после 
каждого  Lesson  Study  позволял  внести  заключительный  штрих  в  процесс 
наблюдения.  Ребята  откровенно  говорили  о  своих  успехах  и  неудачах, 
переживали, что в какие- то моменты подводили своих учителей. Наблюдения 
показали,  насколько  грамотнее  становились  вопросы,  которые  ученики 
задавали  друг  другу,  решая  поставленную  перед  ними  проблему,  какая 
интересная  давалась  самооценка.  Удивительным  стало  то,  что  «неговорящие» 
ученики с удовольствием работали на уроках, ученик группы С был приглашён 
на  передачу  «Инновационное  Приуралье»,  этот  ученик  самостоятельно  начал 
работу над инновационным проектом, учителя и одноклассники не знали о его 
увлечении, ораторском мастерстве. В рамках LS во время интервью этот ученик 
поделился  с  учителем  физики  своими  открытиями  в  области  кибернетики, 
рассказал о начальном этапе работы, учитель «загорелась» темой его проекта, в 
данное  время  идёт  работа  по  подготовке  к  конкурсу  научных  проектов.  За 
короткое  время  ученик  группы  С  смог  раскрыться  и  достичь  определенных 
успехов,  исчез  страх  перед  публикой,  неуверенность  в  себе,  поднялась 
самооценка,  теперь  на  уроках  этот  ребенок  не  будет  отмалчиваться.  Это  наш 
совместный  большой  успех,  я  как  лидер  школы  очень  этому  рада.  За  такой 
короткий промежуток времени результатом стала видимая заинтересованность 
учащихся  учебным  процессом  и  отсутствие  равнодушия  на  уроках.  В  наших 
планах  продолжить  деятельность  по  поддержке  профессионального  развития 
учителей  школы,  повышения  их  компетентности,  обучение  учителей  новым 
подходам  в  образовании  на  основе  использования  семи  модулей  через 
процессы  коучинга  и  менторинга,  процесса  Lesson  Study.  Главное  теперь  -  не 
останавливаться на достигнутом, закрепляя полученные результаты, расширяя 
внедрение  в  практику  новых  методов  преподавания  и  обучения,  проводя 

341 
 
мониторинг  происходящих  изменений.  Своевременно  и  систематически 
знакомить  учителей  с  результатами,  учитывать  мнения  учителей,  учеников, 
родителей,  администрации  школы.  Благодаря  теме  исследования  нам  удалось 
не только отметить проблемы и успех реализации преобразований, но и увидеть 
необходимость в коррекции, учитывая и оценивая промежуточные результаты 
при  внедрении  новых  подходов  в  преподавании  и  обучении.  Исследование  в 
действии  –  это  слагаемые  успешных  преобразований,  нацеленных  на 
компетентное  обучение  и  преподавание,  которое  начато  в  школе  через 
внедрение  новых  подходов.  Предстоит  большая  теоретическая  подготовка  и 
практическая  деятельность  каждого  педагога  по  реализации  темы  школы 
«Повышение  мотивации  к обучению  у  учащихся  через развитие  критического 
мышления  и диалоговое  обучение».  Темы  работы  методических объединений, 
творческих  групп  определены  в  соответствии  с  темой  школы,  наша  главная 
цель:  повышение  мотивации  к  обучению  у  учащихся.  Учителя  в  совместной 
деятельности  решают  проблемы  организации  и  проведения  учебных  занятий, 
воспитательной  работы,  анализируют  результаты  деятельности.  Поэтому 
приоритетные  направления  развития  школы  следующие:  1.Применение  новых 
подходов  в  обучении:  а  именно,  развитие  критического  мышления, 
формирование  лидерских  качеств  у  учащихся  и  учителей  школы,  развитие 
внутренней  мотивации  у  всех  участников  образовательного  процесса.  2. 
Непрерывное  развитие  учителей  через  разные  формы  работы:  коучинги, 
менторинг,  сетевое  сообщество.  Верит  ли  человек  в  успех,  который  его  ждёт, 
если он будет заниматься определённым видом деятельности с удовольствием? 
Я верю, что тема моего исследования в действии заложит хороший фундамент 
творческого роста коллектива школы, изменит их взгляды на процесс обучения, 
ожидаемые результаты будут достигнуты. 

жүктеу/скачать 5,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: