ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ПРИЕМОВ МНЕМОТЕХНИКИ
В РАЗВИТИИ РЕЧИ ДОШКОЛЬНИКОВ
А.А. Карабутова
ПГПИ, г. Павлодар,
М.И. Шмалюк
ГККП «Ясли - сад № 126», г. Павлодар
Социально-экономические перемены, происходящие в РК,
выход страны в мировое образовательное пространство требуют
обновления содержания образования, в том числе и дошкольного.
Цель обучения дошкольников - развитие памяти, мышления,
воображения, внимания, а именно, психических процессов, ведь
именно они тесно связаны с полноценным развитием речи. Основа
обучения – развитие творческого познания.
У большинства детей дошкольного возраста существуют
следующие проблемы развития речи: скудный словарный запас,
неумение согласовывать слова в предложении, нарушение
звукопроизношения, нарушено внимание, несовершенно логическое
мышление. В дошкольном возрасте преобладает наглядно-образная
память, и запоминание носит в основном непроизвольный характер:
дети лучше запоминают события, предметы, факты, явления, близкие
их жизненному опыту. Поэтому устранение этих проблем – очень
сложное дело. Необходимо научить детей связно, последовательно,
грамматически правильно излагать свои мысли, рассказывать о
различных событиях из окружающей жизни.
В этот период память по скорости развития опережает другие
способности. Дети задают множество вопросов, новая информация им
крайне необходима: мозг требует пищи. Ребенку надо помогать
запоминать, его надо учить контролировать правильность запоминания.
У детей отмечается недостаточность произвольной памяти,
несформированность рациональных приемов запоминания. В это же
время дети обладают достаточными потенциальными возможностями
интеллектуального развития.
Нередко приходится слышать, что у ребенка плохая память. Но
как часто тот же самый ребенок прекрасно запоминает стихи,
считалки, загадки, сказки, мультфильмы. Дети запоминают все яркое,
необычное, красивое, привлекающее внимание. Интерес к предмету
запоминания важен, но не менее важно то, как запоминаешь.
Целенаправленное формирование словесной памяти у детей
осуществляется в процессе запоминания словесного материала через
задания, которые:
•
стимулируют акт мыслительной деятельности;
•
обеспечивают глубокое понимание заучиваемого;
•
развивают мотивацию;
•
нацеливают на смысловой способ воспроизведения.
Результатом развития и воспитания ребенка в дошкольном
возрасте является личность, обладающая коммуникативно-языковой
компетентностью, умеющая взаимодействовать со взрослыми и
сверстниками.
При обучении связной речи детей вполне обосновано
использование творческих методик, эффективность которых очевидна
наряду с общепринятыми. Приемы мнемотехники облегчают
запоминание у детей и увеличивают объем памяти путем образования
дополнительных ассоциаций.
Актуальность использования мнемотехники в работе с
дошкольниками:
−
ребенок-дошкольник очень пластичен и легко обучаем, но для
детей характерна быстрая утомляемость и потеря интереса к занятию;
−
использование мнемотехники вызывает интерес и помогает
решить эту проблему;
−
использование символической аналогии облегчает и ускоряет
процесс запоминания и усвоения материала, формирует приемы
работы с памятью;
−
применяя схемы, графическую аналогию, мы учим детей
видеть главное, систематизировать полученные знания.
Мнемотехника – это система различных приемов, облегчающих
запоминание и увеличивающих объем памяти путем образования
дополнительных ассоциаций, организация учебного процесса в виде
игры.
Опора на визуальный образ очень важна и обязательна, так как
если при воспроизведении текста этот зрительный образ не возникает
в воображении, то ребёнок не понимает этого текста. Таким образом,
приём символизации – это наиболее короткий путь к формированию
процесса запоминания и точной передачи информации, требующей
дословного повторения.
Для этого достаточно схематичного изображения отдельных
частей, что облегчит запоминание и последующее воспроизведение
целостного образа в рифмованной форме. Как и любая работа,
мнемотехника строится от простого к сложному. Необходимо
начинать работу с простейших мнемоквадратов, последовательно
переходить к мнемодорожкам, и позже – к мнемотаблицам.
Содержание мнемотаблицы – это графическое или частично
графическое изображение персонажей, явлений природы, некоторых
действий и др. путем выделения главных смысловых звеньев
стихотворения. Главное – нужно передать условно-наглядную схему,
изобразить так, чтобы было понятно детям.
Этапы работы по мнемотехнике.
На начальном этапе взрослый предлагает готовую план-схему, а
по мере обучения ребенок также активно включается в процесс
создания своей схемы.
Овладение приемами работы с мнемотаблицами значительно
сокращает время обучения. Использование опорных рисунков для
обучения заучиванию стихотворений увлекает детей, превращает занятие
в игру. Зрительный же образ, сохранившийся у ребенка после
прослушивания, сопровождающегося просмотром рисунков, позволяет
значительно быстрее запомнить текст. Для разучивания каждого
стихотворения разрабатывается и составляется своя мнемотаблица,
подбираются рисунки к выбранному стихотворению (желательно на
каждую строчку). И так, шаг за шагом, создается мнемотаблица.
Следующий этап работы с мнемотаблицей - эмоциональное,
выразительное воспроизведение текста стихотворения. Затем
проводится словарная работа по произведению, беседа по смыслу
прочитанного, и предоставляет возможность воспроизвести текст
детьми с опорой на рисунки.
Цель технологии - формирование умений у детей дошкольного
возраста управлять этой информацией, изображать услышанное,
читать (вербализовывать) рисунки.
Задачи мнемотехники:
1. Формирует воображение, понимание того, что слышишь;
способность сохранять в памяти поступившую информацию;
2. Развивает образное мышление, творческие способности
детей, зрительную память.
Отличительные особенности:
19.
имеет чёткое теоретическое и экспериментальное
обоснование;
20.
приемы запоминания индивидуализированы;
21.
широко используются образные коды, обеспечивающие
быстрое запоминание;
22.
введено понятие ”навык запоминания”, и разработана точная
система контроля навыка запоминания.
Принцип мнемотехники: реализация коммуникативно-деятельного,
личностно-ориентированного подходов в процессе дошкольного
воспитания.
Ведущая идея - целенаправленное воспитание словесной памяти
у детей путём осуществления двусторонних связей между процессами
запоминания и понимания посредством использования заданий,
стимулирующих активную мыслительную деятельность,
обеспечивающих глубокое понимание словесного материала,
формирующих нацеленность на последующее воспроизведение,
развивающих мотивацию, строящихся на смысловом способе
воспроизведения. В качестве средств используются наглядные образы
в виде рисунков, схематических изображений, символов, то есть,
опорные наглядные сигналы, с помощью которых ребёнок может
проникнуть в «кладовые» долговременной памяти.
Режим занятий: интерактивный, диалоговый, творческий,
демократичный (выстраиваются партнёрские отношения между
педагогом и дошкольником).
Оптимальность - достигаются наилучшие результаты в работе с
детьми при энергосберегающем режиме (в силу использования
творческих методов и приёмов) затраты сил и времени педагогов и
дошкольников.
В основе мнемотехники лежат следующие принципы:
1. Принцип творческого обучения и воспитания: максимальная
реализация творческих возможностей ребёнка;
2. Принцип доступности: предложенный материал по уровню
сложности, доступен пониманию ребёнка;
3. Принцип личностной ориентации: личность каждого ребёнка
является непреложной ценностью в процессе воспитания;
4. Принцип природосообразности: учёт возрастных и
индивидуальных особенностей, задатков, возможностей детей.
Данная методика значительно облегчает детям поиск и
запоминание слов. Символы максимально приближены к речевому
материалу, например, для обозначения домашних птиц и животных
используется дом, а для обозначения диких (лесных) животных и птиц –
ёлка. Мнемотаблицы - схемы служат дидактическим материалом в моей
работе на всех занятиях. Я в системе их использую:
•
для обогащения словарного запаса;
•
при обучении составлению рассказов, пересказов;
•
при отгадывании загадок;
•
при заучивании стихов.
Через овладение детьми приемами работы с мнемотаблицами
решаются следующие задачи:
1. Развитие связной речи;
2. Преобразование абстрактных символов в образы
(перекодирование информации);
3. Развитие мелкой моторики рук;
4. Развитие основных психических процессов – памяти,
внимания, образного мышления.
Литература
1. Большова Т.В.Учимся по сказке. Развитие мышления дошкольников с
помощью мнемотехники. - СПб, 2005.
2. Омельченко О.В. Использование приемов мнемотехники в развитии
связной речи /Логопед, 2008, № 4.
3. Ткаченко Т.А. Использование схем в составлении описательных
рассказов / Дошкольное воспитание. – 1990, № 10.
4. Полянская Т.Б. Использование метода мнемотехники в обучении
рассказывания детей дошкольного возраста. – СПб, 2009.
ПОДГОТОВКА ПЕДАГОГИЧЕСКИХ
КАДРОВ К РАБОТЕ В 12-ЛЕТНЕЙ ШКОЛЕ
12 ЖЫЛДЫҚ ЖАҢА ҚҰРЫЛЫМ МЕКТЕБІ МҰҒАЛІМІНІҢ
КӘСІБИ ШЕБЕРЛІГІНЕ ЖАҢАША КӨЗҚАРАС
Р.Қ. Жайдақбаева
№32 ЖББНМ, Ленин кенті
Қоғамның әрбір даму кезеңі ең алдымен, сол қоғамға сәйкес
жаңа адамды қалыптастыруды көздейтіні-ешқашан маңызын
жоймайтын тарихи құбылыс.Бұл пікіріміздің түп-төркіні ұлы педагог
Мағжан Жұмабаевтың мына ой-тұжырымында жатыр: «Баланы
тәрбиелеу-тұрмыс майданында ақылман, әдіспен күресе білетін адам
шығару деген сөз. Тұрмыста түйінді мәселелерді тез шеше білетін,
тұрмыстың тұңғиық теңізін қалың қайратпен кеше білетін, адалдық
жолында құрбан бола білетін, адамзат дүниесінің керек бір мүшесі
бола алатын кісі қылып шығару». Ұлы бабамыздың кемеңгер сөзіне
қарай отырып, бүгінгі басты мәселе-халқымыздың тәлімді тәрбиесі
мен әлемдік озық тәжірибеге негізделген, тұлғаның жеке дамуын
көздейтін нәтижеге бағытталған жаңа мазмұндағы 12 жылдық білім
беруге көшу болып отыр.
Бүгінгі күнде жалпы орта білім беретін мектеп-жаңа қоғам
мектебі, болашақтың мектебі, яғни мәдени саналы, халықтық
мәдениетке интеграцияланған, жеке бағыттылық, баланың жеке
басының дамуына педагогикалық жағдай жасайтын және өзін-өзі
тануына көмек көрсететін, физикалық және рухани жағынан
экологиялық таза, ізгілендірілген, өмірге, дүниеге тік қарай алатын,
қоршаған ортамен жүйелі байланыс түзе алатын, білімнің жаңа
мазмұнымен байланыса алатын, әлеуметтік өмірге бейімделген,
бәсекеге қабілетті жаңа ұрпақ өсіріп, дамытып, жетілдіретін мектеп
болуға тиіс.
Қазіргі таңда мектептің жаңа реформалық жүйесі 12 жылдық
білім беру турасында әрбір өзін кәсіби деңгейі жетілген деп есептейтін
кез келген мұғалім, білім беру қызметкері бұл жүйенің қыр-сырын
түгел меңгермей, бала даму мәселелеріне көз жеткізе алмайды.
Сондықтан білімнің жаңа үлгісі өзіне сәйкес жаңа мұғалімді талап
етеді. Ол мұғалім шығармашылықпен жұмыс істей алатын жеке тұлға,
педагогикалық қызметтің барлық келеңді, келеңсіз жақтарын зерттеп-
меңгеруге ынталы, өз пәнін жетік меңгерген, кез келген педагогикалық
жағдайда өзінің білімділігі, парасаттылығы, ақылдылығы, мәдениеті,
іскерлігі, шеберлігі арқасында шеше алатын, педагогикалық үрдістің
нәтижесін жақсартуға ұмтылатын мұғалім болу керек. Тұңғыш
ағартушы-педагог Ыбырай Алтынсариннің «Мұғалім-мектептің
жүрегі», - деп айтқанындай, барлық күш мұғалімге түспек. Мұғалімнің
кәсіптік-зерттеушілік позициясы өз кәсібін шығармашылық деңгейде
жетік меңгерген кезде ғана айқындала түседі.Ол кез келген әдіс-тәсілді
оқу-тәрбие процесінде кәсіби тұрғыдан жүзеге асыруымен қатар әрбір
оқушыны, оның құрдастарымен, ата-анасымен қарым-қатынасын
анықтап отыру, мұғалімнің педагогикалық-психологиялық тұрғыдан
білімнің зеректігін көрсетеді.
Бүгінгі күн талабының мектеп реформасында 12 жылдық білім
беруге көшу мәселесінің ерекшелігі сол-мектеп пен мұғалімдер
алдында тұрған негізгі мәселе «Баланы оқуға қалай үйрету керек?»
«Қалай өз өмірінің менеджері болуға үйрету керек?» деген сұрақтарға
жауап табатындай білім нәрін беруге бағытталып отыр. 12 жылдық
білім жүйесіне көшуде мектеп алдына негізгі үш бағытты басшылыққа
алады. Олар: 1 бағыт: оқушының жеке қабілетін есепке ала отырып
жеке даралық бағытта оқыту; 2 бағыт: оқушының потенциялық
мүмкіндіктерін есепке ала отырып, жеке даралық бағытта оқыту;
3 бағыт: ішкі қажеттіліктерді есепке ала отырып, жеке даралық бағытта
оқыту. 12 жылдық білім жүйесі бойынша бұл бағыттарды жүзеге асыру
үшін мұғалім негізгі үш компонентпен таныс болуға тиіс. Олар:
инварианттық компонент-жалпы міндетті оқу жоспарының бөлімін
меңгеру, профильді компонент - оқу курстарының тереңділігін,
оқытылатын пәндердің өзара байланыстылығын меңгеру, тұлғалық
кампонент-оқушылардың өзіндік зерттеушілік дағдыларын
қалыптастыру.
Әлемдік білім кеңістігіндегі озық тәжірибеге негізделген 12
жылдық білім беруге көшудегі негізгі нысана – адамзат тарихында
күн тәртібінен ешқашан түспейтін, уақыт озған сайын өзектілігі арта
түсетін білімді де білікті, тәрбиелі де текті ұрпақ қалыптастыру.
Әр оқушының жеке тұлға екені ғылыми еңбектерде жан-жақты
зерттелгенімен, тәжірибе жүзінде, ұлттық мектептеріміздің оқу-тәрбие
процесінде, тұлға ерекшеліктерін ескере отырып, оқытудың толық
жұүзеге асырыла қоймауы-шешілмей отырған мәселенің бірі. Жеке
тұлға қабілеттеріне бағытталған оқыту процесі әр педагогтің өзіне, өз
ісіне, өзгеге деген жауапкершілігі артып, оқушымен қарым-қатынасын
берік сенімге негіздегенде ғана игі нәтиже көрсетпек. Ахмет
Байтұрсынов атамыз кезінде: «Жақсы мұғалім мектепке жан кіргізеді»
дегені рас. Ол үшін әр педагог әрбір баланың ойынан шығып,
қажеттілігін қанағаттандыра білуге дайын болуы керек. Өйткені
қазіргі мектеп жасындағы балалар қай сыныпта оқыса да, қай жаста
болса да өзінің кім болатынын армандайды және өмірден өз орнын
дұрыс табуды басты мақсат деп санайды, сондай-ақ өзінің
айналасынан дұрыс бағдар беретін ақыл-кеңес күтеді. Осыған орай, әр
оқушының рухани өсуіне жағдай туғыза алатын, жаңалықтарды
қабылдауға даяр, өз әрекетіне өзгеріс енгізе алатын педагогтер ғана
бүгінгі қоғамның мүддесі мен әр баланың үдесінен шыға алады. Ойы
жүйрік, ақылы жетік, бәсекеге қабілетті, өзгерістерге бейім жеке
тұлғаны тек қана жаңа тұрпатты педагог қалыптастыра алады. Егер әр
педагог өзі таңдаған әдістемелік жолын тың идеяларға негіздей білсе,
жаңашыл педагогтердың саны арта түсетін анық. Өз заманының
ғұламасы Летурно сөзімен айтсақ, «Егер сен тәнді шынықтыру, ерік-
жігерді шыңдау, жүректі ізгілендіру, ақыл-ойды жетілдіру және сана-
сезімді теңестіру әдістерін білетін болсаң - онда сен нағыз ұстазсың»
Еліміздегі жалпы білім беретін 104 мектептің бастауыш
сыныптарындағы сынақ-тәжірибе осы бағытты көздейді. Білім
мазмұнын жаңартудағы бұл процесс барша педагог қауымға, срндай-
ақ ата-анаға да үлкен жауапкершілік жүктейді.
Жаңа үлгідегі мектеп мұғалімі қандай болу керек деген сұраққа
оның кәсіби шеберлігі жөнінде жалпы орта мектептің мұғалімдеріне
қойылатын талаптарды басшылыққа ала отырып, жаңа реформалық
үлгідегі талаптарды игеруіміз қажет.
Мұғалім оқушының жас ерекшелігін ескере отырып,
оқушылардың не қалайтынын (ұжымға сіңісу, сынып алдында бедел
жинау, белгілі бір пәнге қызығушылық, сыйлы болу, жолдастарының
өзіне деген ынта-ықыласы және т.б) қанағаттандыруды
ұйымдастыруымыз керек. Кез келген жаста оқушы үшін көпшілік
алдында ұятқа қалу, беделін түсіру, ұрыс-жанжалға бару ішкі жан
дүниесін бұзады. Сондықтан ұлы Абай атамыздың:
Ақырын жүріп, анық бас,
Еңбегің кетпес далаға.
Ұстаздақ еткен жалықпас,
Үйретуден балаға-дегеніндей, мұғалім үшін кәсіби шеберлікке
жету, өз мамандығының данышпаны болу-өмір бойы ізденушілікті,
зерттеушілікті талап ететін мамандық екенін анық аңғарғанда ғана
толық нәтижеге жетеміз. Мұғалімнің әрбір сөзі мен ісі, қимылы, киімі,
аяқ алысы, жүрісі, көзқарасы психологиялық және ізгілік тұрғысынан
шәкірт жүрегінен орын алады.Сондықтан әрбір ұстаз үшін оқу-тәрбие
процесін ұйымдастыруда мол білімділікті, ақылдылықты, дұрыс
іскерліктер мен дағдыларды қолдануды қажет етеді. Осы ретте кейбір
мәселелерді жаңаша көзқараспен қарастыруды жөн деп есептей
отырып, мынадай кезеңдерді атап өтеміз:
- сабаққа педагогикалық-психологиялық талдау жасау;
- дамыта оқыту жүйесінің мәні мен міндеттері;
- сабақты ұйымдастырудың педагогикалық-психологиялық
негіздері;
- мұғалім жұмысының шығармашылық сипаты.
Мұғалім жұмысының нәтижелі болуы, оның сабақтан
шығармашылық әсер алуына байланысты. Жақсы жоспарланған,
тыңғылықты дайындалған, жан-жақты ойластырылған сабақ
мұғалімнің көңіл-күйінің жайсаңдығына байланысты өтеді.
Мұғалімнің сабақтағы көңіл-күйі өтілетін жаңа материалға
байланысты шоғырлануы керек. Сабақ алдында мұғалім өтетін
тақырыпқа байланысты материалдарға көз жүгіртсе, өзіне белгілі
бағыт алып, сабақты қиналмай өткізеді.
Сонымен қатар сабақтың сапасын арттыруда техникалық және
көрнекі құралдар мен дидактикалық материалдар белгілі бір жүйемен,
тақырыптың мазмұнына сай, оқушының талабына сәйкес қолданылуы
тиіс. Мұғалім бұл құралдармен жұмыс істеу тәртібін жетік меңгергені
абзал.
Мұғалім сабақты қалай аяқтау керек деген мәселеге аса мән
беріп, арнайы дайындық жұмысын жүргізгені дұрыс. Өйткені
көтеріңкі көңіл-күймен аяқталған сабақ келесі сабақтың жоғары
дәрежеде ұйымдастырылуына кепіл болады. Өткен сабаққа риза
болған оқушылар келесі сабаққа бар ынта-жігерімен қатысуға
тырысатыны баршамызға мәлім. Жаңа қоғам мұғалімі үшін өзінің
шығармашылық жұмысына ұқыптылықпен қарау-нәтижелі сабақтың
жағдайын жасау болып табылады.Кез келген тәжірибелі мұғалім
немесе шебер болсын, бүкіл сабақта не болатынын алдын-ала біле
алмайды.Мұндай жағдайларда мұғалім өзінің негізгі мақсатын
жоғалтып алмай, сабақтың құрылымдық компоненттері арасындағы
логикалық бірлікті қатаң сақтауға тырысуы керек. Тек нақты мақсат
пен материалды жетік меңгеру мұғалімге кез келген күтпеген
жағдайды сабақты сабақ етіп, сыныпты сынып ретінде ұстап, аспай-
саспай жүзеге асыруға, жұмыс формасын бұзбауға көмектеседі.
Іргелі ел болуға, ұлт болуға, мемлекеттік тілді, халқымыздың
тарихын, мәдениетін, өнерін білетін, қазақтың жанын ұға алатын, елінің
саясатынан хабардар, өз саласының нағыз маманын дайындау қажет.
Жас ұрпаққа сапалы білім мен ұлағатты тәрбие беру, өміріне
жолдама алуына барлық жағдай жасау үшін білім беру ісін
әлеуметтендірудің маңызы зор. Қазіргі уақытта мектеп реформасына
көптеген біржақты өзгерістер енгізіліп, мектеп ісінің ішкі-сыртқы
жүйесі өзгеріп жатқаны белгілі. Қазақстан республикасында 2015
жылға дейінгі Білім беруді дамыту тұжырымдамасына сәйкес 12
жылдық білім беру жүйесіне көшу жағдайында жас ұрпаққа білім
беру ісінде оның жеке даралық ерекшеліктеріне мейілінше мән бере
отырып, оқушылардың мектепте алған білімдері олардың бүкіл
өмірлік азығы болатындай етіп, білім беру, жеке тұлғаны болашақ
өмірге дайындау, мамандық таңдауға бағыттау мәселесі бүгінгі жаңа
қоғамның білім саласындағы кезек күттірмейтін ауқымды мәселелер
қатарында тұр.
Сапалы білім-ел экономикасын, саясатын әлем алдында бәсекеге
қабілетті болуға апаратын бірден-бір жол. Сондықтан заман талабына
сай жаңа мазмұнда білім беруді ұйымдастыру 12 жылдық оқытуға
көшумен тікелей байланысты. Оның өзектілігі әлемдік білім
кеңістігіне шығудағы Қазақстанның жаңа ұлттық білім моделін
қалыптастырудың тиімді жолдарын қарастыруында.
12 жылдық білім берудің негізгі мақсаты-еліміздегі білім беру
жүйесінің құрылымы мен мазмұнын толықтай өзгерте отырып, заманына
сай мектеп құру. Ал мектептің жемісі-өзгермелі қоғамға бейім, өз
қабілеттерін толық көрсете алатын, өзі үшін де, өзгелер үшін де құнды
жеке тұлға болмақ. Мектепті бітірген әрбір тұлғаның мақсаты айқын,
міндеті нақты, өзінің қажеттілігін қанағаттандыруды көздейтін білім
іздеуге қабілетті болуы тиіс. Сонда ғана ертеңінен үміт күттіретін өскелең
ұрпақ өз елінің тәуелсіздік жемісін көрмек. Мағжанша айтсақ, «Ұлт
мүшесі-әрбір адам бақытты болса, адамзат дүниесі бақытты.»
Білім беру жүйесінің жаңа құрылымы мен мазмұны айқындалып
жатқан тарихи кезеңдегі маңызды мақсаттардың орындалуына бірге
атсалысып, бірге ізденіп, биік жетістіктерге бірге ұмтылайық,
қымбатты әріптестер!
Әдебиет
1. «12 жылдық білім» журналы -2005 жыл, №6;
2. «12 жылдық білім» журналы -2005 жыл, №7;
3. «Қазақстан орта мектебі» журналы-2007 жыл, №1;
4. «Мұғалім» журналы -2010 жыл, № 1;
5. «Басқарушы» журналы -2010 жыл, № 2.
ОПЕРЕЖАЮЩАЯ ПОДГОТОВКА БУДУЩИХ УЧИТЕЛЕЙ
К 12-ЛЕТНЕМУ ОБУЧЕНИЮ
Ф.А. Курабаева, Ф. Макышев
ПГПИ, г. Павлодар
В послании Президента Республики Казахстан Н. Назарбаева
народу Казахстана [1] определена одна из стратегических задач
системы образования - к 2020 году в среднем образовании должна
успешно функционировать 12-летняя модель обучения. Решение этой
задачи тесно связано с соответствующей подготовкой педагогических
кадров для работы в условиях 12-летнего образования.
Содержание подготовки будущих учителей в вузе через циклы
общеобразовательных, базовых и профилирующих дисциплин
обязательного компонента и компонента по выбору направлено на
формирование специалиста, педагога новой формации, способного
решать профессиональные задачи в 12-летней школе. Студентам
ПГПИ предложено изучение элективного курса «Теория и методика
профильного обучения», а студентам специальности
«Профессиональное обучение» - курс «Профильное обучение
технологического направления» для более четкого представления о
будущей профессиональной деятельности в условиях перехода на 12-
летнее обучение.
Деятельностный характер подготовки будущих специалистов
может быть осуществлен через научно-исследовательскую работу
студентов, разработку ими научных проектов. Так, в рамках
подготовки и участию в педагогической олимпиаде, студентами
третьего курса физико-математического факультета был разработан
проект «Бейіндік мектеп» - первой профильной школы для учащихся
11-12 классов г. Павлодара.
В условиях 12-летнего обучения предполагается многообразие
учебных заведений, дающих общее среднее образование в 11-12
классах. Это общеобразовательные школы, гимназии (1-12 классы),
академические лицеи (5-12 классы) и профильные школы (11-12
классы) [2]. Цель проекта - разработка нового типа учебного
заведения, реализующего только программы профильного обучения
11-12 классов. Задача такой школы - создание педагогических
условий для дифференциации содержания обучения учащихся 11-12
классов, возможности выбора ими индивидуальных образовательных
программ.
Студенты предложили проект полипрофильной школы:
профильное обучение будет осуществляться по трем направлениям:
естественно-математическому, общественно-гуманитарному и
технологическому. Для реализации обучения по этим направления и
базовым дисциплинам в проекте четырехэтажной школы студентами
предусмотрено построение отдельных блоков здания, объединенных
помещениями, в которых будут располагаться актовый и спортивный
залы и др. (рис. 1).
Рисунок 1 – Проект здания профильной школы для учащихся 11-12 классов
В рамках трех направлений, с учетом потребностей
обучающихся и региона, предполагается внутрипрофильная
специализация:
•
в общественно-гуманитарном – филологический, финансово-
экономический, исторический, искусства и культуры. Для учеников
этого направления и всех желающих в школе будут хореографический
зал и танцпол, изостудия, школьный театр;
•
в естественно-математическом – химический, биологический,
физический, математический. По желанию учащихся и их родителей
возможно расширение количества профилей всех направлений.
Классы этого блока будут оборудованы современным лабораторным
оборудованием, виртуальными тренажерами;
•
в технологическом – информационно-технологический,
автотехнический, дизайна, специальностей сервиса и услуг. Для этого
будут созданы учебные мастерские и гаражи
Учащиеся школы будут изучать базовые и профильные
предметы специализации, которые составят инвариантную часть
подготовки, и элективные курсы (курсы по выбору) вариативной
части обучения. В цикле базовых общеобразовательных предметов
инвариантного компонента учащиеся будут изучать: родной язык,
казахский язык (в школах с неказахским языком обучения)/русский
язык (в школах с нерусским языком обучения), иностранный язык,
математика, Казахстан в современном мире, человек и общество,
самопознание, естествознание, физическая культура, НВП/ОБЖ,
информационные технологии и системы [3].
Профильные учебные предметы определяют специализацию
каждого направления. Элективные курсы школьники будут выбирать
из перечня, предлагаемого школой. При сотрудничестве с вузами и
введении элементов кредитной технологии возможно изучение
отдельных предметов на углубленном уровне, и учащиеся по желанию
могут получить кредит по отдельным профильным или элективным
предметам и использовать его при последующем обучении в вузе.
Для профильного обучения старшеклассников предусмотрена
информатизация образовательного процесса. Классы школы будут
оборудованы партами ХХI-го века. Парты SynergyNet представляют
собой интерактивную систему, позволяющую учителю в нужный
момент узнавать, чем занят ученик. Новые парты могут быть
одновременно экраном и клавиатурой, работать как классная доска
сразу для нескольких школьников.
По желанию учащихся они могут использовать iPad -
планшетный персональный компьютер, выпускаемый компанией
Аррle, оборудованный сенсорным экраном, с отсутствием клавиатуры
и возможностью печатать прямо на стеклянном мультитач-дисплее.
Все классы будут оборудованы электронными интерактивными
досками. В школе будет действовать беспроводная связь WiFi,
интернет.
Для занятий спортом в школе будут построены: спортивный
комплекс, бассейн, футбольная и баскетбольная площадки, теннисный
корт. Для культурно-массовой деятельности учащихся в школе будут:
актовый зал, хореографический зал и танцпол, изостудия, школьный
театр.
Студентами были предложены для руководства новой школой в
будущем педагогическом коллективе модератор базовых дисциплин и
модераторы общественно-гуманитарного, естественно-математического
профиля и технологического профилей.
Разработка данного проекта вызвала большой интерес
студентов, способствовала развитию их творческого потенциала, а
моделирование профессиональной деятельности, предполагаем,
способствовало их успешной подготовке к работе в условиях 12-
летнего образования.
Литература
1 Новое десятилетие - новый экономический подъем – новые
возможности Казахстана. Послание Президента Республики Казахстан
Нурсултана Назарбаева народу Казахстана //Казахстанская правда. – 2010. – 30
янв. - С.1-3.
2 Концепция развития профильного обучения в Республике Казахстан.
Проект. – Астана: НАО им.Ы.Алтынсарина, 2009. – 16 с.
3 ГОСО РК 2.003.1-2008. Общее среднее образование. Проект. - Астана,
2009. - 30 с.
ИНФОРМАЦИОННАЯ ПОДГОТОВКА СТУДЕНТОВ
ПЕДАГОГИЧЕСКИХ ВУЗОВ
В УСЛОВИЯХ ПЕРЕХОДА НА 12-ЛЕТНЕЕ ОБУЧЕНИЕ
А.Т. Мутушева
ПГПИ, г. Павлодар,
Н.А.Мутушева
Педагогический коллежд им. Б. Ахметова, г. Павлодар
Важнейшей целью государственной кадровой политики
является создание интеллектуального и профессионального ресурса,
способного обеспечить высокие темпы социально-экономического
развития страны, которое невозможно без качественного
казахстанского образования.
Безусловно, во всей государственной образовательной политике
главным остается личность человека. И поэтому приоритетная
значимость должна отводиться формированию нравственно-
духовного становления личности, развитию патриотизма у детей и
подростков.
Учащиеся должны получать в стенах школы не только знания.
Здоровые, образованные дети, с развитым чувством
гражданственности – мечта и основная надежда любого общества.
Эффективное решение вопросов обеспечения организованного
перехода на 12-летнее обучение требует объединенных усилий всего
педагогического сообщества, от каждого из нас будет зависеть,
насколько успешно будет реализовываться национальная политика
Республики Казахстан в области образования в условиях перехода на
12- летнее среднее общее образование. Педагог – это не только
воспитатель – это друг, человек, который помогает нашему обществу
подниматься на высшую ступень культуры.
Перед каждым творчески работающим учителем возникает
множество проблем, над разрешением которых он порой трудится всю
свою педагогическую жизнь. Ключевые из них, на мой взгляд,
следующие:
• как обеспечить успешность в обучении каждого учащегося;
• как сохранить и укрепить здоровье ребенка при организации
его учебной деятельности;
• каким образом обеспечить не механическое усвоение суммы
знаний, а, прежде всего, приобретение каждым учеником социального
опыта [1].
Во-первых, нет ни одного ребенка, похожего на другого.
Каждый неповторим! У каждого свой индивидуальный сплав
способностей, темперамента, характера, воли, мотивации, опыта и т.д.
Эти особенности не носят фатальной предопределенности. Они
развиваются, изменяются, поддаются коррекции. Значит,
индивидуальные особенности даже отдельного ученика невозможно в
полном объеме учесть при организации учебной деятельности.
Во-вторых, дети являются не только, да и не столько объектом
педагогического воздействия, сколько субъектом собственной
деятельности. Задачей педагога при осуществлении данного подхода в
обучении становится создание таких психолого-педагогических
условий, которые обеспечивали бы активное стимулирование
учащихся самоценной образовательной деятельностью на основе
самообразования, саморазвития, самовыражения в ходе овладения
знаниями. Разрешить данную задачу можно, адаптировав классно-
урочную систему к возможностям и потребностям каждого ученика с
его индивидуальным характером усвоения знаний, умений и навыков.
Школа сегодня, как социальный институт, при всем
многообразии конкретных условий, должна обеспечить необходимый
для современной жизни уровень развития подрастающего поколения.
Достарыңызбен бөлісу: |