Бағыттары ІІ халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары Современная система дошкольного образования

 

830 

 

В  интегрированном  подходе  –  это  соединение  знаний  из  разных  областей  на 

равноправной  основе,  дополняя  друг  друга.  При  этом  на  занятии  педагоги  имеют 

возможность решать несколько задач из различных областей развития, а дети осваивают 

содержание  различных  разделов  программы  паралельно,  что  позволяет  сэкномить 

время для организации игровой и самостоятельной деятельности. 

Важно  заметить,  что  методика  прведения  занятия  с  использованием 

интегрированного подхода существенно от методики провединия обычного занятия. В 

процессе обучения на таких занятиях используются различные методы и приемы. 

Наиболее эффективными из них следующие: 



 

сравнительый анализ, сапоставление, поиск, эвристическая деятельность; 



 

проблемные  вопросы,  стимулирующие  проявление  своего  рода  совместных  с 

педагогом «открытий», помогающих ребенку найти ответ; 



 

разнообразные  речевые  дидактические  игры  для  знакомства  с  культурно-

речевыми эталонами, активизации словаря, расширения представления о многообразии 

граней родного языка, воспитания чувства уверенности всвоих силах. 

Для таких занятий характерна смешанная структура, позволяющая маневрировать 

при организации содержания, излагать отдельные его части различными способами. 

Основные принципы взаимодействия с детьми: 

1)

 

Демонстрировать позитивное отношение к ребенку не проявлять раздражения, 

не говорить приказным тоном, проявлять искреннюю заинтересованность к действиям 

ребенка, быть готовым  к эмоциональной поддержке. 

2)

 

Общаться  эмоционально,  что  способствует  развитию  познавательной 

активности  детей,  монотонная  речь  быстро  утомляет,  постепенно  повышение 

эмоциональной насыщенности занятия, чтобы интересы фрагменты работы относились 

на период нарастания усталости. 

3)

 

Меньше  замечаний,  больше  похвалы,  так  как  «психологические  особенности 

многих детей, таковы, что порок чувствительности к отрицательным стимулам очень 

низок», открывать сильные и слабые стороны ребенка и учитывать их в решении задач 

воспитания. 

4)

 

Находиться  рядом,  поддерживать  зрительный  контакт,  а  если  необходимо,  и 

тактильный (для привлечения внимания взять за руку, дотронуться до спины, погладить 

плечо). 

5)

 

Вседозволенность, заискивание перед ребенком недопустимы. 

Самопознание  учебная  программа  для  старших  и  предшкольных  групп 

дошкольных организаций образования. 

Программа  «Самопознание»  для  дошкольников  является  первым  этапом  в 

нравственно-духовном  образовании  дошкольников  и  позволяет  выявить  и  отнять 

особенности компетентностного обучения детей, которые непосредственно связаны с 

периодом первичного личностного формирования в возрасте 5 – 7 лет. Именно в этот 

период  дошкольного  детства  наиболее  интенсивно  разворачивается  процесс 

становления  высших  психических  функций  и  формируется  детское  сознание  (как 

осознанность,  как  идентификация  себя  в  мире  окружения  и  действия).  Поэтому 

целенаправленное  педагогическое  воздействие  в  процессе  обучения  самопознанию  в 

этот  период  детства  ориентировано  как  на  развитие  и  совершенствование 

 

831 

 

мыслительной  деятельности,  так  и  на  создание  положительного  самоощущения, 

эмоционального  благополучия  детей.  При  этом  важной  становится  атмосфера 

взаимодействия педагога, психолога, родителей и ребенка. 

Родителям, воспитателям и психологам необходимо осуществлять сотрудничество 

с целью раскрытия многогранных качеств ребенка с периода дошкольного детства, как 

исключительно важного, базового этапа для последующего развития человека. Главным 

в сотрудничестве всех участников самопознания как процесса становится воссоздание 

особой  образовательной  среды  понимания  и  взаимодействия  на  базе  и  посредством 

культивирования нравственно-духовных норм в поступках, отношениях, мышлении. 

В детском саду вместо того, чтобы давать знания детям можно придумать занятия 

содержащие ценности. Обсуждая смысл занятия правильно поставленными вопросами. 

Все в природе может служить нам уроком. Воспитателям надо всегда стараться найти 

ценность, связанную с тем, чему они учат. Особенно важно интегрировать ценности в 

обучении и воспитании детей. Очень важно проводить с детьми беседы на эти темы. 

«Дети-это мыслители и философы, ученные и экспериментаторы, не ограниченные в 

своих рассуждениях» писал  Ш.А. Амонашвили. Рассказывая детям истории из жизни 

писателей,  ученных  –  прекрасный  пример  интеграции  нравственно-духовного 

образования и самопознания. 

Образовательная область: Познание 

Раздел: ФЭМП, Самопознание. 

Тема: Знакомство с цифрой 8 

Цель:  Познакомить  детей  с  цифрой  8.  Продолжать  учить  детей  отгадывать 

математические  загадки.  Развивать  внимание,  умение  отвечать  на  вопросы. 

Воспитывать умение работать в коллективе, любовь к близким. 

Задание:  Родители  Маши,  которые  очень  о  ней  заботились,  принесли  домой  8 

яблок. Затем к ней пришли пятеро друзей и, помня о том, что родители всегда учили 

Машу делиться с другими, она решила разделить яблоки с своими друзьями. Сколько 

яблок должен получить каждый, чтобы всем досталось одинаковое количество яблок? 

* Воспитатель поддерживает детей, которые скажут, что родителям надо тоже оставить 

столько же яблок, как и остальным. Беседует о том, как заботятся родители о нас и как 

важно нам заботиться о родитях. 

Образовательная область: Творчество 

Раздел: Рисование, Самопознание. 

Тема: Три основных цвета. 

Цель: Уметь видеть человеческие качества через гамму цветов. 

Пример: Смешивая красный цвет с желтым цветом  получиться оранжевый цвет. 

Оранжевый  увет  который  означает  –  жизнерадостность.  Смешивая  желтый  с  синим 

цветом  получиться  зеленый  цвет.  Зеленый  цвет  означает  –  чувствительность, 

спокойствие.  Смешивая  синий  цвет  с  красным  получиться  фиолетовый  цвет. 

Фиолетовый цвет означает – нежность. 

Образовательная область: Познание 

Раздел: Ознакомление с окружающим миром. 

Тема: Дикие и домашние животные. 

 

832 

 

Цель: Развивать умение детей видеть в диких и домашних животных человеческие 

качества. 

Игра «Чему можно научиться у животных?» У собаки-верность, у слона-мудрости, 

у верблюда-терпению и т.д.  

  Таким  образом,  только  в  условиях  организации  совместной  работы 

воспитателей-предметноков,  а  также  родителей,  возможно  обеспечение  целостного 

педагогического процесса в образовании и воспитание детей дошкольного возраста. 

 

Литература: 

1.

 

«Самопознание»  и  другие  учебные  предметы:  возможности  интеграции 

содержания и методов. Учебно-методическое пособие для учителей. Алматы 2013. 

2.

 

Методика  преподавания  дисциплины  «Самопознание»  в  школе.  Учебно-

методическое пособие для учителей. Алматы 2013. 

3.

 

Государственный 

общеобязательный 

стандарт 

среднего 

образования 

Республики Казахстан по предмету «Самопознание». 

4.

 

Қазақстан Республикасы Президентінің ресми сайты 

5.

 

Балабақша  тәрбиешілеріне  арналған  әдістемелік  құрал  (ересек  тобы).  Алматы 

2010 

 

 

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ИГРОВЫХ ТЕХНОЛОГИЙ В ФОРМИРОВАНИИ У ДЕТЕЙ 

РАННЕГО ВОЗРАСТА НАВЫКОВ ОБЩЕНИЯ 

 

Насонова Т.А. 

КГКП «Санаторный ясли – сад  №2 «Батыр» г. Караганда 

 

«Для воспитания детей  нужен,  не великий    ум,       

 а большое сердце - способность к общению, 

к признанию равенства душ». 

С. Соловейчик. 

Умение  общаться  –  весьма  важная  сторона  социального,  личностного  развития 

ребёнка, источник развития его речи, становления коммуникативной компетентности 

ребёнка. Важная сфера самостоятельной активности саморазвития. 

Ребёнок,  который  мало  общается  со  сверстниками  и  взрослыми  или  не 

принимается  ими  в  детское  сообщество  из-за  неумения  общаться,  чувствует  себя 

уязвлённым, отвергнутым. Это может привести к снижению самооценки, возрастанию 

робости, неуверенности в себе, замкнутости. 

Как же научить малыша правильно общаться?   

Для развития навыков общения рекомендуют следовать трем важным  правилам: 

* В окружении вашего малыша должно быть как можно больше детей.  

* В момент общения дети должны быть увлечены интересной игрой.  

* В игре должны быть четко обозначенные и понятные ребенку правила. 

Важную  роль  в  формировании  у  детей  раннего  возраста  навыков  общения, 

является использование игровых технологий. 

 

833 

 

Игровые технологии  - целостное образование, охватывающее определенную часть 

учебного процесса и объединенное общим содержанием, сюжетом, персонажем.  

На  третьем  году  жизни  функции  речи  расширяются,  она  становится  средством 

общения  не  только  со  взрослым,  но  и  с  детьми.  С  этой  целью  в  группе  разработали  

игровые технологии:  

*  Игры,  направленные  на  эмоционально-практическое  взаимодействие:  

имитационные, хороводные, пальчиковые. 

*  Игры,    подготавливающие  к  принятию  роли  и  ролевому  общению,  то  есть  к 

содержательному  игровому  взаимодействию:  игры-драматизации,  сюжетно-ролевые 

игры. 

*  Игры,  которые  способствуют  становлению  субъективного  отношения  к 

сверстникам  и  формируют  потребность  в  общение  (игры  парами  и  небольшими 

группами)  

* Предметная и продуктивная деятельность детей: рисование, лепка, аппликация. 

Цель игровой терапии - не менять ребенка и не переделывать его,     не учить его 

каким-то специальным поведенческим навыкам, а дать возможность “прожить” в игре 

волнующие его ситуации при полном внимании и сопереживании взрослого. 

Используя  игровые  технологии  в  образовательном  процессе,  осуществляли 

эмоциональную  поддержку,  создавали  радостную  обстановку,  поощряли  любые 

выдумки и фантазии ребенка. Только в этом случае игра будет полезна для развития 

ребенка и создания положительной атмосферы сотрудничества с взрослым. 

Занятия,  построенные  на  игровых  технологиях,  старались    проводить,   

интересными,  занимательными,  но  не  развлекательными.  Для  этого  использовали  

систему игровых заданий и различных игр с тем чтобы в результате ребята  получили  

гарантированный уровень усвоения того или иного предметного содержания.  

Очень любят ребята, индивидуальное общение,  посредством стихов-диалогов. 

— Кисонька-мурысонька, 

 Ты где была? 

 — На мельнице. 

 — Кисонька мурысонька, 

 Что там делала? 

 — Муку молола. 

 — Кисонька-мурысонька, 

 Что из муки пекла? 

 — Прянички. 

 — Кисонька-мурысонька, 

 С кем прянички ела? 

 — Одна. 

 — Не ешь одна! Не ешь одна 

 Такие  стихи  -  диалоги  помогают  детям  почувствовать  общение  с  конкретным 

лицом в привычной для детей разговорной речи, как они разговаривают в жизни. 

Поддерживаем стремление ребёнка:  

* активно вступать в общение всеми доступными для него неречевыми и речевыми 

средствами: отвечать на вопросы и предложения, выражать свои желания и мысли. 

 

834 

 

*  побуждаем  детей  использовать    слова  для  обозначения  предметов,  действий, 

качеств. Обогащаем словарь детей названиями растений, домашних и диких животных, 

мебель, посуда, одежда, детали предметов. 

* упражняем в произношении гласных и простых согласных звуков. Учим узнавать 

звуки по звукоподражанию. 

*  содействуем  освоению  грамматического  оформления:  употребление  глаголов, 

изменение слов, согласованию в предложениях разной структуры. 

      Общаясь  с  малышами,  работая  над  обогащением  эмоционального  опыта  - 

сопереживания, разработали картотеку игр - ситуаций, сюжет которых нам подсказали 

сами  малыши,  а  вернее  те  конфликтные  ситуации,  которые  наиболее  типичны  на 

первых порах общения малышей. Например: «Мышка заблудилась», «Поможем Маше 

накрыть на стол», «Кто  отведет щеночка к маме» (он потерялся, сказать утешающие 

слова, поиграть с ним, угостить),  

    Для  развития  общения,  важную  роль  играют  дидактические  игры,  которые 

имеют  определённое  значение  в  умственном  развитии  детей.  Сначала  малышей 

приучали делать рядом с другими детьми, не мешая им, не забирая у них игрушки не 

отвлекаясь. Затем  привлекали к совместной деятельности:       вместе рассматривать 

игрушки, картинки, плясать, ходить, петь и т.д. Зарождали интерес к действиям другого 

ребенка, радость общих переживаний.  Использовали такие игры: 

*  Игры  на  развитие  мелкой  моторики  рук:  «Застегни  пуговицы»,  «Зашнуруй 

ботинок», «Собери домик», «Собери зайчика» и др. 

* Игры для ознакомления с окружающим миром: «Кому что нужно для работы?», 

«Кто  как  кричит?»,  «Игрушки»,  «Мебель»,  «Посуда»,  «Одежда»,  «Комната  куклы 

Кати» и др. 

* Игры, способствующие восприятию цвета: «Лучики для Солнышка», «Платье для 

куклы», «Кукла Катя и ее подружки», «Разноцветные бусы» и др. 

*  Игры,  содействующие  развитию  воображения:  «На  что  это  похоже?»,    «Что  в 

коробке». 

*  Игры,  развивающие  элементарные  представления  о  форме  предметов  (круг, 

квадрат, овал, прямоугольник, треугольник): «Что это такое?», «Весёлый паровозик», « 

Гусеница», 

*  Игры  на  развитие  восприятия  величины:  «Ёлочки  и  грибочки»,  «Собери 

машину», «Разные колечки», «Спрячь шарик в ладошке» и др.  

Важную  роль  в  общении  детей  имеют  сюжетно  -  ролевые  игры,  которые 

объединяют  вначале  двух,  трёх,  а  затем  и  большее  количество  детей.  Сначала 

группировали действия по его направленности: ведёт машину - шофёр, а пассажир едет 

в ней; врач лечит больного  и т. д. Принимаем  участие в играх, берём  на себя ту или 

иную роль: мамы, врача, шофёра и др. 

«Игра не просто занятие, вид деятельности, форма освоения социального опыта, а 

одна  из  общих  сложных  способностей  человека,  определяющих  его  развитие».  ( 

Платонов К.К.,1982 г.).  

Игра характеризуется следующими особенностями:  

* Игра — отражение ребенком окружающего мира;  

 

835 

 

* Игра — это совокупность разных действий, а не отдельного движения (например: 

лепка, рисование и т.п.);  

она имеет общественный характер, поэтому может изменяться под воздействием 

новых социальных условий;  

*  Игра  —  это  творческое  отражение  ребенком  окружающего  мира,  так  как  они 

вносят в сюжет множество собственных задумок.  

*  Игра  —  это  демонстрация  ребенком  своих  знаний,  умений,  навыков,  их 

уточнение, закрепление, приобретение новых.  

* Игра — это коллективная деятельность,  дети взаимодействуют друг с другом.  

* Игра — развивает все высшие психические функции ребенка.  

Каждый ребенок открывает для себя такой большой и постоянно изменяющийся 

окружающий  мир.  Важно  чтобы  взрослые,  находящиеся  рядом  постоянно 

«подпитывали»  его  познавательный  интерес,  расширяли  его.  Иногда  является 

недостаточным  просто  рассказать  ребенку  о  чем-либо,  для  наиболее  полного 

понимания  ребенком  того  или  иного  предмета  или  явления  необходимо  и  поиграть, 

слепить, нарисовать,  а  возможно  и  послушать  сказку,  потешку  и  пр.  Все  это ведет к 

тому, что ребенок со временем, начинает наблюдать, сравнивать, обобщать, выделять 

свойства и качества предметов; задавать больше вопросов «Что это?», «Почему?» и др.  

При  использовании  игровой  образовательной  технологии  использовали 

следующие принципы. 

1.  Принцип  органичности  игровой  ситуации  содержанию  конкретной 

образовательной деятельности. 

В  этой  связи    игровую  ситуацию  подбираем  "под  материал",  а  не  предметный 

материал- под ситуацию. При этом производимые детьми игровые действия  выявляли 

существенные свойства  материала и способы деятельности с ним.  

2. Принцип адекватности используемого предметного содержания. 

Игровую деятельность с учебным материалом направляем:  на выявление   детьми 

существенных свойств и качеств изучаемого материала. 

3. Принцип интерактивности 

Обеспечиваем    каждому  ребенку  возможность  самостоятельно  действовать  с 

изучаемым материалом.  

Игровые  технологии  обучения  опираются  на  принцип  активности  ребенка, 

характеризуется  высоким  уровнем  мотивации  и  определяется  естественной 

потребностью  дошкольника  в  общение.  Роль  педагога  заключается  в  создании  и 

организации  предметно  -  пространственной  среды.  Игровая  технология  в  обучении 

призвана сочетать элементы игры и обучения. 

 

Библиография 

1. Аванесова, В.Н. Обучение самых маленьких в детском саду / В.Н. Аванесова. - 

М.: Просвещение, 2005. - 176с. 

2.    Аксарина,  Н.М.  Воспитание  детей  раннего  возраста  /  Н.М.  Аксарина.  -  М.: 

Медецина 2007. - 304с. 

4. Воспитание детей раннего возраста в условиях семьи и детского сада /Под ред. 

Т.И. Оверчук. - СПб.: "ДЕТСТВО-ПРЕСС", - 2003. - 136 с. 

 

836 

 

5. Выготский, Л.С. Детская речь / Л.С. Выготский. - М.: Педагогика, 2006 - 420 с. 

6. Гербова В.В. Занятия по развитию речи в первой младшей группе детского сада 

/ В.В. Гербова - М.: Мозаика-Синтез, 2007. - 241 с. 

7. Кроха: Пособие по воспитанию, обучению и развитию детей до трех лет: Учеб. - 

метод.  пособие  для  дошк.  образоват.  учреждений  и  семейн.  воспитания  /  Г.Г. 

Григорьева и др. - М.: Просвещение, 2003. - 253 с. 

8. Ступени общения: от года до семи лет / Под редакцией Л.Н. Галигузовой, Е.О. 

Смирновой. - М.: ДЕТСТВО-ПРЕСС, 2002. - 346 с. 

9. Тарасов, Е.Ф. Речевое общение как воздействие / Е.Ф. Тарасов // Актуальные 

проблемы. Тезисы докладов Всерос. научн. конфер. - Челябинск: ЮурГУ, 2009, С.98 - 

105. 

10. Теплюк С.Н. Дети раннего возраста в детском саду / С.Н. Теплюк, Г.М. Лямина, 

М.Б. Зацепина- М.: Мозаика-Синтез, 2007. - 112 с. 

11. Материалы Интернет-сайтов 

 

 

 

АТА АНА МЕН – БАЛАБАҚША ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫ 

 

ҚКМК №134«Гауһар» балабақшасының 

А. Насыпханқызы  Алтын 

 

Тәуелсіз  еліміздің  келешек  ұрпақты  тәрбиелеу  мәселесі  бүгінгі  күннің  өзекті 

тақырыбы.  Бұл  мәселенің  шешімін  табуда  үздіксіз  білім  беру  жүйесі  айтарлықтай 

дәрежеде  қайта  қаралып,  оны  жетілдіру  жолдары  іздестірілуде.  Бұл  алға  қойылып 

отырған  негізгі  талаптар  –  Қазақстан  білім  беру  жүйесінің  бүкіл    әлемдік  білім  беру 

кеңестігіне толық енудің алғашқы даму стратегиясын жасау болып табылады. Айтылған 

талаптардың жүзеге асырылуы бағытындағы жұмыстың үздіксіз білім берудің  алғашқы 

сатысы – мектепке дейінгі ұйымдарда баланың білімге деген құштарлығын арттырудан, 

ұлтымызға тән қасиеттерін бойына сіңірген бала тәрбиелеуден   бастағанның   маңызы  

зор. Балабақша — бүлдіршіндерді   болашақта   ата   дәстүрін  сақтайтын инабатты  да, 

ибалы үлкен-кішіні   сыйлай   білуге  үйрететін тәрбие орталығы.  Өмірге келген жас 

ұрпақты тәрбиелеу   ата-аналар   мен балабақша  тәрбиешілерінің   қасиетті   борышы. 

Ата-ана    балабақша      ынтымақтастығы,  баланы    оқыту    мен    тәрбиелеудегі  

баршаның   ісі.  Отбасында  балабақшада  да мақсат – мүдесі   біреу–ол  болашақ   ұрпақ  

тәрбиесі .  Болашақ  адамзат  тәрбиеленетін   алғашқы  ұя-отбасы,  ата-ана   құшағы.    

Мұндай  тәрбие   жұмысын   әдетте   мектепке   дейінгі   тәрбиеден,  яғни  балалбақшадан  

бастаған    дұрыс.  Бала    басты    байлығымыз.  Ал    ең      асылымыз-оның      тәрбиесі   

болашақта   ел   тізгінің   ұстар   азаматтар  -бүгінгі   болашақ    ұрпақтар. Сол   себепті   

олардың білімді,  бәсекеге қабілетті,  жан  -жақты  әлеуметтенуі   ел  дамуындағы   аса  

маңызды   фактор  болып  табылатыны  анық.  Бала  тәрбиесі  игілікті   іс.  Берері  де,   

сұрауы   да, жемісі   де  мол   тәрбие  саласының  ең   өзектісі.  Халықта  « Ағаш түзу 

өсу үшін оған көшет кезінде көмектесуге  болады,   ал  үлкен  ағаш  болғанда   оны   

түзете  алмайсың»   деп бекер   айтылмаған.  Сондықтан  баланың  бойына  жастайынан  

ізгілік,    мейрімділік,      яғни    адамгершілік    құнды    қасиеттерді    сіңіріп,    өз-өзіне  

 

837 

 

сенімділікке  тәрбиелеуде  отбасы   мен   тәрбиешілердің  шешуші  роль  атқаратыны  

белгілі.  Бүгінгі  -ұл  ертеңгі әке,   ол әкеге қарап өседі. Бүгінгі қыз  -ертеңгі ана,  ол 

шешеге қарап өсіп  бой  түзейді . Балаға  білім,  тәрбие  беруді басты тұлға  ұстаз  болса 

,   оны   жалғастырушы,  демеуші-ата-ана  және   қоғам.  Балабақша  өмірі,  бала  тұлғасын 

әлеуметтендіру проблемасы әріптестік педагогиканы талап етеді. Және  балабақша   мен  

ата-ана,   қоғам  бірлескен кезде ынтымақ  бар   жерде тәрбие   де  бар .  Ынтымақ  бар  

жерде  береке,  бірлік  те бар. Баланың  бойында  адамгершілік   қасиеттердің негізі 

отбасында    қалыптасады.    Отбасындағы    адамдар    мен    қарым  –қатынаста    бала  

мәдениетті  үйренеді,   жеке  адамға  тән   ар-ұят,  ақыл –ой  адамгершілік  қасиеттерде   

қалыптасады.    Осыған  орай   кез  келген   бүлдіршін   үшін  балабақша   тәрбиесі   ата 

–анадан   тәлім  -тәрбиені  одан  әрі   жалғастырып, жандандырары  сөзсіз.   Бала   әр  

нәрсеге      құмар,      қызықшыл,      ол  өзінің      болып    жатқан        өзгерісті,      тамаша   

құбылыстарды    сезінуге   тырысады.   Оның  жан-жақты  дамып,   жеке  тұлға  болып  

тәрбиеленуіне,    тілінің  дамуына  ең алдымен  ата-анасы  міндетті.  Бала  үшін  дүниедең  

жетілген,    білім  де,   мәртебелі  адам-оның  ата-анасы. Жас  баланың  дамуын  да  ата 

–ананың  орыны  ерекше,   сондықтан   ата-ана  өз  отбасында  қолайсыз  жағдайларды   

баланың  көзінше тудырмауға тырысуы қажет.  

Ата-аналар  балаға  отбасылық  өмірдің  алуан  түрлі,    қыры  мен    сырын   дүние   

жұмбақтарын    танытып,      талғамға  ,        әдептілікке    баулуға      тиіс.Себебі,  ата-ана  

күнделікті  өмір  тіршілігіндегі  еңбегі,   адамның   бейнелері,   жақсы  мінез –құлқы,   

дұрыс    қарым  –қатынасы-балаға      үлгі.    Баланың    алдында    барынша    сабырлы    әр  

ұстамды    болуға      тырысу    керек,    ата-ана    өзі    үлгі    бола      отырып  ,    баласын 

сабырлылыққа   тәрбиелейді.  Әрбір ата-ана өз баласы үшін басты тұлға.  Сондықтан   

да  кез-келген   бала  алдымен үлгіні  ата-анасынан  алады. 

Бала  әкеден    ақыл,      анадан  мейірім  алады.Сонымен    қатар      мектепке      дейінгі   

ұйымның      педагогикалық      ұжымы    ата-аналармен      бірлесіп,      баланы    өсіріп   

тәрбиелеудегі   басты   мақсаты дені  сау,  рухы  таза,   ана  тілін  толық  меңгерген  ұрпақ   

өсіру    қазіргі   кездегі   ең  негізгі    мәселе.  

Бала    тәрбиесінде  отбасы      басты    орыналады.Тәрбиенің    сан    алуан  келелі  

мәселесін  шешетін,   қарапайым  дағдыларды   бала  санасына  орнықтыратын  алғашқы  

білім  баспалдағы-балабақша.  Балабақша  халық  педагогикасын  бала  бойына   сіңіре  

отырып  имандылыққа,    адамгершілікке  тәрбиелейміз. Бүгінгі  күнде  жас  ұрпақтың    

сана  сезіміне  өз  елінің,   жерінің  тарихы   мен  мәдениеті  туралы  алғашқы  ұғымдарды  

кішкентай    кезінен    қалыптастырамыз.    Біздің    балалбақша    да    вариативтік    бөлімі  

қосымша    балаларға    ұлттық  тәрбие    туралы  түсіндіру  ,  әр    аптаның    сейсенбі    күні  

балаларға  күнің  екінші  жартысында  өткізеледі. Онда  балаларға  үлкенді  сыйлау 

,кішіні    кұрметтеу,  бір    біріне    көметесуге      ұқыптылыққа  адамгершілікке, 

инабатылыққа, ізгілікке ,  мейрімділікке, тб. тәрбиелеу. 

Сондықтан   да біз  рухы  мықты   адами  дені  сау  ұрпақ  өсіргіміз  келсе,  «бар  

әлеммен»  ұраның  ұстап,  балабақша,   отбасы  қоршаған   орта  бірлесіп атсалысуымыз  

керек.  Ата-анамен  жұмыс  мазмұны    әрқилы    әдістермен    қолданыс    тәсілдермен  

шындалады.  Жас  ұрпақты  саналы, сергекетіп  тәрбиелеу  отбасы   мен ұстаздардың  

бірден  бір  парызы. Барлық  ата-ана  ізгілікке,   жақсылыққа, елін,  туған  жерді,   тілді  

сүюге  тарихын  білуге ,   мәдениетін   тануға,  дәстүрін  құрметтеуге,  қысқасы  барлық   

 

838 

 

адамзаттық    тәрбиеге    тірек    болатын    ең    құнды    адамгершілік    қасиеттерді    ұрпақ  

бойына  сіңіру.Тәрбие  жұмысын  дұрыс  жолға  қоюда  ата-аналармен  жұмыстың  орны  

орасан. 

Ата-аналарды  педагогикалық  үдеріске  тарту  арқылы  бала  тәрбиесінің  мақсат, 

міндеттерінің түсінуіне, бала тәрбиесін ойдағыдай іске асыруына ықпал етеміз. Ата-ана 

баланың мүмкіндігін ескеру, сонымен қатар кідіріс те болдырмау керектігін түсінеді. 

Ата-аналардың  педагогикалық  мүмкіндіктерін  анықтайтын  жағдайлардың  кешені  өз 

деңгейінде болу қажет. Олар отбасының тұрмыстық жағдайы, құрылысы және отбасы 

мүшелерінің саны, психологиялық жағдайы, мәдени білім деңгейі, ата-ана өнегесі. Ата-

аналарға  педагогикалық  сауаттылықтарын  жетілдіру  мақсатында  «Бәрін  үйренгім 

келеді»  оқу іс-әрекетін  өткіздім. «Бала тілі  - бал» тақырыбында арнайы топ газетін 

шығарып  балалардың  қызықты  сәттері  мен  өз  қиялдарынан  шыққан  тәтті  сөздерін 

жазып іліп қойдым. «Жылжымалы папка» ата-анамен байланыс дәптеріне ата-аналар өз 

пікірлерін  жазып,  кеңестермен  танысты.  «Балам  өсіп  келеді...»  тақырыбында  ата-

аналарға  эссе  байқауын  өткізіп  пікір      сайыста    талқыладық  .  Іс  -  әрекеттің  түрлі 

формалары  Ата-аналарды  ұйымдастырылған  оқу  іс-әрекеттеріне  қатыстырудың 

маңызды нәтижесі ата-аналар өз балаларының оларға тән емес ортадағы қылығын, оның 

басқалармен  қалай  араласуын,  білім  деңгейін,  құрдастарының  оған  деген  қарым-

қатынасын  зерттей  алды.  Өз  баласының  дамуы  басқалардан  артта  қалған  жоқ  па, 

балабақшада ол үйдегідей емес, өзін басқаша ұстауын еріксіз салыстырады. Бәрін мен 

дұрыс  істеймін  бе,  неге  менде  тәрбиелеудің  өзге  нәтижесі  қалыптасқан,  неге  үйрену 

керек  деген  рефлекстік  қызмет  «іске  қосылады».  Жыл  бойы  жүргізілетін  жұмыс 

жоспарын  ата-аналармен  бірлесе  отырып  жасаған  тиімді.  Себебі,  ата-аналар  заман 

талабына  сай  өзекті  мәселерді,  отбасы  тәрбиесіне  байланысты  тақырыптарды  өздері 

ұсына алады. Сонымен қатар ата-аналардың ұсыныс –тілектерімен санаса отырып ата-

аналарға арналған әңгімелер мен лекциялар, кеңестер мен сұрақ-жауап кештері, тәрбие 

жұмысын  алмасу  жөніндегі  конференциялар,  ата-аналарды  педагогикалық 

әдебиеттермен 

таныстыру 

әдіс-тәсілдері 

қарастырылады. 

Ата-аналардың 

балабақшадағы  балалардың  өмірін  мейілінше  қызықты  етіп  өткізуіне  үлес  қосу  үшін 

біздің балабақшада «Шебер қолдар» үйірмесі жұмыс жасайды. Балаларды қол өнердің 

кейбір  түрлеріне,  кесте  тігуге  үйретсе,  кейбір  ата-аналар  ертеңгіліктерге  бірігіп 

декорация жасауға, киімдер тігу, атрибуттар дайындау сияқты жұмыстарға атсалысады. 

Мерекелер,      күні  қарсаңында  «Сүйікті  ойыншықтарым»,  «Ғажайып  балалар  әлемі» 

атты  акциялар  өткізіп  ата-аналарымыз  өз  қалаулары  бойынша  демеушілік  жасап 

балаларға сыйлықтар тарту етті. . Балалардың шығармашылық қиялы мен қабілеттерін 

дұрыс бағытта дамыту үшін олардың жас ерекшеліктері мен нақты дара ерекшеліктерін 

ескере отырып  қалыптастыру  қажет.  Балаларға  арналған  көркем  шығармалар баланы 

шынайы  болмысты  нақты  әрекетімен  таныстыра  отырып,  оны  көркем  деп  баяндап 

баланың  сөздік  қорын  молайтып,тілін  байытамыз.Мектеп  жасына  дейінгі  балалар 

бейнелеу  өнерімен  жалпы  топтық  ұйымдастырылған  оқу  іс-әрекеттерінен  тыс 

уақыттарда шұғылдады . Барлық білім салалары бойынша іске асырамыз . Балалардың 

логикалық  ойлау  қабілеті,  интелектуалдық      дарындылығы,  есте  сақтау  қабілеттері   

түрлі    логикалық,  сенсорлық    ойындар  арқылы  баланың  шығармашылық  қабілеті 

дамып, ақыл-ой белсенділігі арта түсеміз.  Шығармаларды, ертегілерді, әңгімелерді еске 

 

839 

 

түсіріп  сөйлеу  шығармашылығын  дамыта  отырып,  театрлық  көрсетулер 

ұйымдастырамыз.. 

Ата-аналармен 

жүргізілген 

жиналыстарда 

балалардың 

жұмыстарынан көрме жасап қоямыз. Ата-аналармен біріге отырып қуыршақ театрлары 

мен  ертегілерді  бірігіп  сахналаймыз.  «Тыңда  балам,  ертегі»  айдарымен  ұсынылатын 

әжелердің  ертегілерін  тыңдаймыз.  Ата-аналармен,  балалардың  шығармашылықтарын 

шыңдай түсу мақсатында «Жарасымды отбасы» сайысын өткіздім. Онда отбасылар өз 

өнерлерін көрсету, қол өнер шеберліктерін, тест тапсырмаларын орындау сияқты сайыс 

кезеңдерінен  өтіп  өз  бағаларын  алды.  Қалыптасу  мен  дамыту  мәселелері  бойынша 

тәжірибе алмасамыз 

Ата-аналармен мейілінше кең тараған жұмыстардың бірі ол ашық есік күні. Мектеп 

жасына  дейінгі  мекемемен,  оның  дәстүрлерімен,  ережелерімен,  тәрбиелеу  -  оқыту 

жұмыстарының  ерекшеліктерімен  таныстыруға,  олармен  қызықтыра  білуге  және 

қатысуға  мүмкіндік  береміз.  Ата-аналармен  топтарға  саяхат  жасау,  балабақша 

жұмысынан  үзінді  көрсету  (ұжымдық  жұмыстар,  серуендеуге  жинау  т.с.с.)  немесе 

әдіскер    ата-аналармен  әңгімелеседі,  олардың  алған  әсерлерін  анықтайды,  туындаған 

сұрақтарға жауап береді. Әңгімелерді жеке дара, ұжымдық түрінде өткіземін.  Бұл екі 

жағдай  да,  нақты  міндет:  нені  анықтау  қажеттігі,  немен  көмектесуге  болатыны 

белгіленеді, ата-аналардың пікірлерін де тыңдаймыз.  

Ата-аналар  конференциясы.  Конференцияның  негізгі  мақсаты  –  отбасылық 

тәрбиелеудің  тәжірибесімен  бөлісу.  Ата-аналар  алдын-ала  мәлімдеме  дайындайды, 

немесе  оларды  бірлесіп  те  дайындаймыз.Конференцияның  өзекті  тақырыбы  мысалы, 

«Бала  денсаулығына  қамқорлық»  атты  конференцияға  балабақша    дәрігері 

О.Жұмашевтың  қатысуымен  балабақша  ішкілік  конференция  өткіздік.  Бұған  барлық 

ата-аналар,  тәрбиешілер,  балабақша  қызметкерлері  қатысты.  Сондай-ақ  мұндай 

конференцияларға  балалар  педагогтар    қатысуымен  өткізіп,  ата-аналармен  пікірлер 

бөлісіп,  өз  қызметтерінің  бала  тәрбиесіне  тигізер  пайдасы  туралы  тәжірибелерімен 

бөлістім.Мектеп  жасына  дейінгі  балалардың  жеке  даралығын  дамытуға  отбасы  мен 

балабақша    жасына  дейінгі  мекеменің  дәстүрлі  емес  өзара  іс-әрекеті  бірлігінің 

педагогикалық  принципі  негізінде  жүзеге  асыруда  байқауға  болады.Тәрбиешілердің, 

қоғамдық  ұйымдардың  және  отбасының  ұрпақты  тәрбиелеуде  бірлесіп  қоян-қолтық 

жұмыс істеуін талап етеміз. Егер де тәрбиелеу күштері қалыптаспаса   және бір-біріне 

қарама-қайшы  келсе,  онда  бала  психикалық  жүктемелерге  тап  болады.  Дамытушы 

ортаға • Демалыс аймағы; • Интеллектуальдық - танымдық аймақ; • Өз бетінше бейнелеу 

әрекетін жасау аймағы; • Ойын аймағы. 1.Балалардың педагогикалық-психологиялық 

даму картасы Балалардың негізгі құзыреттіліктерінің қалыптасуындағы жетістіктерін 

бағалау  индикаторлары  Тәрбие  мен  білім  берудегі  дамытушы  ортаның  деңгейін 

анықтаушы  индикатор жасаймын 2.Отбасындағы  баланың  дамуын  зерттеу  (отбасына 

бару  сауалнама,тест,интерпритация  -  суреттері,  т.б)  жазып  қоямын  3.Тренинг 

жұмыстарын ұйымдастыру «Бала тәрбиесіндегі ата-ана жауапкершілігі» 4.Топтық,жеке 

кеңес беру Кеңестер. Әдетте кеңестер жүйесі құрастырылады, олар жеке дара немесе 

ата-аналар топтарымен жүргізіледі.  

Топтық кеңестерге бірдей проблемалы немесе тәрбиелеуде бірдей табыстары бар 

әр түрлі топтың ата-аналарын шақырамыз.Ата-аналардың белгілі білімдерді, әдістерді 

меңгеруі, проблемалық мәселелерді шешуге көмек көрсету кеңестердің басты мақсаты 

 

840 

 

болып табылады.Кейбір жас ата-аналарға семинар - практикумдардың маңызы зор. Бұл 

нышан оқытудың әдістері мен  тәсілдері туралы айтуға, кітапты қалай оқу керектігін 

көрсетуге,  иллюстрациялы  суреттерді  көруге,  оқығаны  туралы  әңгімелеуге,  жазуға 

қолын  жаттықтыруға  мүмкіндік  береміз.    Топтық  жиналыстарды  талқылауға  2-3 

мәселені ұсынамыз бір сұрақты тәрбиеші дайындайды, басқа мәселелер бойынша ата-

аналар  немесе  мамандардың  біреуі  дайындайды.  «Балалардың  кітапқа  деген 

қызығушылығын қалай ояту керек?», «Теледидар балаларды тәрбиелеуде дос па әлде 

жау ма?» өткіземіз.   Ата-аналардың  балалбақшаның  топтарына  жүйелі  барып  тұру, 

және  бірлескен  мерекелер   ұйымдастырылуы, Мысалы: әр түрлі  мерекелік  шаралар, 

Анам    менің  ақ    мамам  ,  Қош    келдің    наурыз,  атты    ертеңгілігтерде    ата-аналар  

балаларына,  тақпақтар үйрету, балалардың  киімдерін  тіктіруге ,  мерекелік  сайыстарға  

қатысып,    ертеңгілік    қойылымдарына    көмектерін    көрсетеді.        Сонымен    қатар  

дәстүрден  тыс  әдісінде  ата- аналардың  арасында  ең  маңызды  «Дөңгелек  үстел», 

«Ашық  есік есік  күні» ,  бұнда  сұрақ-  жауаптық  диалогтық   сөздіктермен  қатынас   

түрі    шындалады.  Пікірталас  клубы.  Бұнда    бала    тәрбиесіне      байланысты    өзекті  

тақырыптарды  қамтиды.Әр  түрлі  көзқарастағы  пікірлерін   талдайды,  дәлеледейді .  

Ата-аналар    клубы:    Бұнда    балабақшадағы  ,отбасындағы  ,    топта    кездесетін   

қайшылықты  жағдаяттарды  шешуге   арналады. «Отбасы  алтын  үям»,Ата-аналар « 

Менің    отбасым»  атты    ашық    оқу    іс-әрекетке      қатысты.    Бұл    оқу    іс-әрекетінде  

Дамирдың  ата-анасы  қонаққа  келді, отбасы  туралы  шағын  әңгіме  өткізді. «Тәрбие   

мәселесіне    назар    аударайық»,  Ата-аналар    жиналысында    балалардың      тәрбиесі  , 

туралы  баяндама   оқылды.  «Отбасы  -алтын ұям» Балалар  бала- бақшада  отбасымен  

әр  түрлі  іс-шараларға   қатысады.Мысалы: Дене-тәрбиесінде  мен  және  менің  отбасым  

атты    сайысқа    спорттық    жарыстар    өткізілді,  және      ата-аналар,    ертеңгіліктерге   

балаларға   өз   балалары   үшін  көп  көмектерін  тигізді., т.б.  тақырыптарда  әңгіме,   

кеңестер,  жүргізіліп, ата  -аналарға   сауалнамалар,  мерекелік   сайыстарға   қатысып, 

ертеңгілік  қойылымдарға   бірлесе  жұмыс   жасаймыз. 

Балаға айналадағы өмір шындығының әсері мол. Айналасындағы үлкендердің, өзі- 

нен ересек балалардың бір-бірімен қарым- қатынасы, көңіл-күй ерекшеліктері, жүріс- 

тұрысы, еңбек әрекеті – бәрі де балаға үлгі- өнеге. Бүгінгі балалар тез жетіліп келеді. 

Олар айналадағы болып жатқан барлық оқиғаларды білгісі келеді. Баланың тұлға болып 

қалыптасуына  отбасының  тәрбиесі  аздық  етеді.  Бұл  орайда  бала  тәрбиесіндегі 

балабақшаның орны ерекше. Себебі, бала- бақшаға баратын бала қоғамда өз ойын ашық 

айтуға үйренеді. Сонымен қатар жан- жақты жетіледі. 

Балабақша ұжымы барлық балабақшалар секілді келешек ұрпақтың тәрбиелі бо-

лып өсуіне қызмет етуде. Ашылғанына бір жыл толады. Аз уақыттың ішінде жетістікке 

жетіп, әдістемелік кітаптарды жаңарттық, бірнеше рет ашық сабақ өткіздік. Әрине, әлі 

де талай тәжірибе жинап, еңбектенеміз. Бүлдіршіндерге тақпақтарды жалаң жаттатып, 

ертегілерді құр оқытып қана қоймай, оны сәбидің санасына сіңіріп, мағынасына терең 

бойлатуға  тырысамыз.  Ол  үшін  түрлі  көрнекі  құралдарды  пайдаланып  әрі  баланы 

қызықтыратын  тақпақтар  үйретеміз.  Қазақ  халқында:  «Балаңды  бес  жасқа  дейін 

патшаңдай күт, бес жастан он бес жасқа дейін құлыңдай жұмса, он бес жастан асқасын 

досыңдай сырлас» — деген тамаша сөз бар. Бұл — мағынасы терең философиялық өмір 

шындығы. Шынында да, тәрбие сәби дүниеге шыр етіп келген алғашқы сәттен басталуы 

 

841 

 

керек. Адам мінезі бес жасқа дейінгі кезеңде қалыптасады деседі. Ендеше, жас сәбиді 

алғашқы күннен бастап тәрбиелеу керек. Әрине, баланың тәрбиесі отбасынан бастала-

ды. Дегенмен, тәрбие ретінде балабақшаның да алатын орны ерекше. Қазақтың пробле-

масы балабақшадан басталады. Балабақшаның санын көбейту керек. 

 Ата-анамен  балабақша  арасындағы  тығыз  қарым-қатынас,  бірлік,  ынтымақ  

жарасым тапқан жағдайда оның бала тәрбиесіне тигізетін ықпалы да нәтижелі болмақ. 

Біздің мақсатымыз ХХІ ғасыр талабына сай жаңашыл, шығармашыл, мәдениетті, жан-

жақты сауатты жеке тұлға тәрбилеп шығару. 

Қорыта   айтқанда,   осы  алған   тақырыбым ,заманға  сай  болғандықтан  қазіргі  

уакыттағы  балабақшадағы  педагогтар  мен  ата-аналар   арасындағы   жұмыс , әрқилы  

және  қызықтылығы  мен  менің  көңілімдегі  назарды  аударды. Әр  ата-ана  өз  баласын  

пайдалы  және  пайдасыз  көптеген  заттарға    үйретеді .Бірақ   ақылды  ата-ана осыған   

қосымша  біріккен үлесін  өз    баласынан  ала  алады.  Оларды  неге   үйретіп,   баулысаң  

жас   шыбық   тәрізді  соған  қарай   бой  ұсынып,   иліпкетеді, тез  сіңіреді.  Сондықтан  

да    балалардың   бойында  тек  жақсы  қасиеттерді  тәрбиелеп,  жақсы  істерге   баулуда,  

әдепті  де,  иманды  етіп   өсіруде  «ата-анамен , педагогтың  атқаратын  орны  ерекше. 

Бала      тәрбиесіне    тең    дәрежеде    жауппен      қарап,  балабақша    мен      ата  –ананың  

тәрбиелік  көзқарасы   бірдеңгейде  тәрбиелеу  әдіс-тәсілдерді   бір  арнаға құйып  жатса  

бәсекеге  қабілетті  шығармашыл, білімді  тұлғаны   дайындап   шығарар   едік. 

 

Пайдаланылғанәдебиеттер: 

1.« Абайдыңпсихологиялық-педагогикалық   көзқарасы  және  қазіргі мектебі».   Қ.  

Тәлімұлы. 

2. « Тәрбие   құралы» журналы №3   2008,  2011ж. 

3.  «  Қазақ  халқының   салт-дәстүрі» Алматы –1994ж 

4. « Отбасы  және  балабақша»  журналы  -2006ж. 

 

 

СОЦИАЛЬНАЯ АДАПТАЦИЯ ДОШКОЛЬНИКОВ 

С ОВР СРЕДСТВАМИ ЛЕКОТЕКИ 

 

Носова Г.П. 

КГКП я/с №53 «Алмагуль» 

жүктеу/скачать 14,44 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: