Білім және ғылым министрлігі ҚазаҚстан респуБликасы тҮзету пеДагОгикасыныҢ ҰлттыҚ ғылыми-практикалыҚ

141
сабақтарды, ойындарды, жаттығуларды ұсынудың болжамды және 
қайталанатын тәртібі;
2) Ойындар мен материалдар балалардың мүдделеріне, жеке 
ерекшеліктеріне және даму деңгейіне сәйкес келуі керек. Баланың ойынға 
және өзара әрекеттесуге деген ұмтылысының пайда болуы үшін жағдай жа-
сау қажет.
3) Баланы өзі қаламайтын нәрсені жасауға мәжбүрлемеңіз. егер бала 
ұсынылған қызмет түрлеріне қосылғысы келмесе, онда анасы мен бала-
сы шеңберден шығып, балаға демалуға, тыныштандыруға, ішуге және т.б. 
мүмкіндік береді, содан кейін қайтадан бірлескен топтық жұмысқа орала-
ды.
4) Баладан дереу кері байланысты талап етпеуге міндетті. топта жұмыс 
істеу белгілі бір дағдыларды міндетті түрде қалыптастыру міндетін 
қоймайды; ең бастысы-бұл дағдыларды үйрету барысында анаға көмек 
және қолдау көрсету. Балалар дағдыларды біртіндеп үйренеді, өз қалауымен 
қозғалады, сүйреп апармайды және механикалық жаттап алмайды.
5) ата-аналарға баламен өзара іс-қимылды ұйымдастыруға және 
қолдауға көмектесу. маман баламен біраз уақыт қарым-қатынас жасай ала-
ды, ал анасы жақын жерде және оның әрекеттерін бақылайды. психолог 
не болып жатқанын, баланың қандай белгілері бар екенін және олар нені 
білдіруі мүмкін екенін түсініп, түсіндіре алады; баланың сол немесе басқа 
сигналдары мен мінез-құлқына қалай жауап беру керек. Ол балаға қосылу 
және байланыс орнату стратегиясын көрсетеді. содан кейін анасы баламен 
қарым-қатынасқа қосылады.
6) топ құрамына кіретін барлық қатысушылардың тиімді өзара іс-
қимылын қамтамасыз етуге міндетті:
- отбасының қажеттіліктеріне құрметпен қарау: аналар өздерін 
"оқушы"емес, топтың толыққанды мүшесі ретінде сезінуі тиіс. маман ата-
аналарды сынамайды, бірақ түсіндіреді және ынталандырады. ата-аналар 
маманға сұрақтар қойып, оларға бір нәрсе туралы айтып немесе сұрай ала-
тын уақытты бөлу керек;
- ата-аналарға бір-бірімен және басқа балалармен қарым-қатынас жасауға 
мүмкіндік беру. аналарға апалы-сіңлілерді, ағаларды, әкелер мен әжелерді 
сабаққа шақыруға тыйым салмаңыз;
- топтың барлық қатысушыларына ыңғайлы жағдай жасау және егер 
олар қандай да бір себептермен топтың жұмысына кірмесе, баланы немесе 
ананы мұқият ертіп жүру (мысалы, бала бас тартады, жылайды, төбелеседі, 
жағдайға сәйкес келмейді және анасы баланың іс-әрекеті үшін ыңғайсыздық 
сезінеді, шығу жолын таба алмайды).
сабақтың құрылымы бірнеше блоктан тұрады: коммуникативті, 
музыкалық-қозғалтқыш, сенсомоторлық, танымдық. кейбір ойындар мен 

142
жаттығуларды топпен (шеңберде), басқа аналар мен балалар жеке-жеке 
орындай алады.
әр сабақ сәлемдесуден басталады. Балалар еденге немесе жарты-
лай шеңберге орналастырылған кішкентай нәжістерге отырады, аналар 
балалардың артына отырады. психолог әр баламен және анасымен аман-
дасады. аналар өздері және балаларға көмектесу (қолдарымен әрекет ету) 
сәлемдесу қимылын жасайды және "сәлем" деп айтады.
Бұдан әрі музыкалық және мотор ойыны ұсынылады: музыка мен сөздерге 
белгілі бір қимылдарды орындау. Біріншіден, балалар ата-аналарымен бірге 
орындайтын қарапайым қимылдары бар қысқа әндер қолданылады. мыса-
лы, музыка астында сіз бәрін бірге дірілдеп, дал және т.б. шайқай аласыз 
және музыка дыбысы тоқтаған кезде әрекетті тоқтата аласыз.
кейінірек баланың мүмкіндіктері жоғарылаған сайын күрделі 
коммуникативті ойындар енгізіледі, мысалы, "дал". психолог дал алып, оны 
әндердің астына шайқайды, содан кейін балаға "мә арман, дал" деп дал 
ұсынады. Бала өзі немесе анасының көмегімен далды шайқайды, қалғандары 
қолдарын шапалақтап, сөздерді айтады.
Ойна, арман далда,
Біз қол шапалақтаймыз!
Бізге ойна, ойна
және басқасына бер!
Бала (өзі немесе анасының көмегімен далды жанында отырған балаға 
береді).
сабақтың құрылымында ана мен баланың дене ойыны терең сезімталдық 
пен вестибулярлық жүйеге әсер етеді, мысалы, "қуып жетемін" немесе 
"соққылармен" немесе "ананың массажы" және басқалары, олардың сипат-
тамасы жоғарыда келтірілген.
Бұдан кейін баланың сенсорлық-моторлық белсенділігі пайда бола-
ды, онда бала өз қалауы бойынша әрекет етеді, анасы оған еріп, әртүрлі 
жабдықтарды (әткеншек, слайд, батут, фитмяч және т.б.) пайдаланып, балаға 
белгілі бір қызмет түрлерін уақтылы ұсынады.
Баланың тынығуы мен сергітуін қамтамасыз ететін сенсоримоторлы 
белсенділіктен кейін баланың өзара әрекеттесуін қамтамасыз ету үшін 
белгілі бір күш-жігерді қажет ететін коммуникативті немесе танымдық 
ойындар ұсынылады.
анамен коммуникативті ойындар-бұл дәстүрлі ойындар: "Шапалақтар", 
"Қаздар-қаздар", басқа да күлдіргілер, олардың барысында дене байла-
нысы болжанады (балалар анасының тізесінде отырады, оған жабысады), 
көрнекі (анасы баланың көзіне қарайды), сөйлеу (балаға күлдіргі сөздерімен 
жүгінеді).
танымдық ойындарда алдымен қарапайым әрекеттер қолданылады: пси-

143
холог әр балаға кастрюль (шелек) әкеледі, ал бала (анасымен бірге) жаңғақтар 
мен шарларды лақтырады. әрі қарай, бұл аяқ киім қораптарынан, үлкен тек-
шелерден мұнара салу, үлкен пирамиданы бөлшектеу және құрастыру бо-
луы мүмкін. Бұл ойындарда әр бала өзінің текшесімен немесе сақинасымен 
ортаға шығып, ортақ мұнара немесе пирамида құрылысына үлес қосуды 
үйренеді.
сабақтың келесі кезеңі құрылымданбаған материалмен (бассейндер, 
қарақұмық, бұршақ, жарма бар ванналар) немесе кинетикалық құм, көбік, 
қамырмен ойындар болуы мүмкін. Ойындар балалардың жеке сенсорлық 
ерекшеліктерін ескере отырып ұсынылады.
әрі қарай жұмбақтар, сортерлер, пирамидалар және басқа ойыншықтармен 
ойындар болуы мүмкін. Ойыншықтар еденге бөлменің әртүрлі жерлерінде 
қойылады. Ойыншықты таңдау балаға тиесілі, анасы балаға қосылады, оған 
көмек көрсетеді.
сабақтың нәтижесі-қоштасу. ата-аналар, балалар және маман бірдей 
қоштасу рәсімін орындайды.
Балалардың жеке ерекшеліктері мен мүмкіндіктеріне байланысты 
сабақтың құрылымы мен ойындар мен жаттығулардың мазмұны өзгеруі 
мүмкін. топтық жұмысты ұйымдастыру және жүргізу үшін тиісті әдеби 
дереккөздермен танысу ұсынылады [42].

144

жүктеу/скачать 0,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: