Дипломдық жоба аусымына 25 тонна ет өндіретін ет-май корпусы мен сыйымдылығы 200 тонналық тоңазытқыштың жобалық шешімі
жүктеу/скачать 0,52 Mb.
|
|
Кесте 28
б) Өндірісті материалды-техникалық қамтамасыз ету жоспары Өндірісті материалды-техникалық жоспарлау үшін өндірістік бағдарламаны орындау үшін қажетті материалдық және энергетикалық ресурстар мөлшері және бағалары бойынша есеп жүргізу керек. Ет комбинаттарында негізгі және қосымша шикізаттардың қажетті мөлшерін өңдеу технологиясы, жұмыс шарттары және тармақ ерекшеліктері бойынша есептейді. Ет комбинаттарында негізгі және қосымша шикізаттардың қажетті мөлшерін есептеу ерекшеліктерін ескере отырып, мына топтарға бөлуге болады: малды жансыздандыру және ұшаларды бастапқы өңдеу цехының шикізат есебі; супөнімдерді, ішектерді, майларды, техникалық және жемдік өнімдерді, қанды және терілерді өңдеу цехтарының шикізат есебі; ет өңдеу және консерва өнімдерін өндіру цехтарының шикізат есебі. Ет өңдеу цехтары үшін қажетті негізгі және қосымша шикізаттар есебін былай таьады: А=К/Вж*100 (1) мұнда, А – берілген өнім үшін негізгі шикізат мөлшері, кг; К – бір ауысым ішінде дайын өнім мөлшері, кг; Вж – шикізат массасына есептелген дайын өнім шығымы. Өнім түрлері бойынша қажет шикізат мөлшерін (талданған сиыр, шошқа, жылқы еттері, шошқа қыртыс майы, т.б.) мына формула бойынша есептейді: Д=А*Р/100 (2) мұнда, Д – бір ауысым ішіндегі негізгі шикізаттың белгілі түрінің мөлшері, кг; Р – рецептура бойынша негізгі шикізаттың 100 кг мөлшеріне есептелген шикізат мөлшерінің нормасы, кг; Қақтамалар өндіруде шикізат ретінде толық бұлшықет бөлігі қолданылатын болғандықтан, онда сәйкесінше негізгі шикізат мөлшері қажетті шткізат мөлшеріне тең болады ( Д=С). Қажетті тұздық мөлшерін мына формула бойынша анықтайды: Рш=А*К/100 (3) мұнда, Рш – бір ауысым ішіндегі қақтамалардың арнайы түріне арналған шприцтеу тұздығының мөлшері, кг; К – 100 кг негізгі шикізатқа қажетті тұздық мөлшерінің нормасы. Рз=А*К/100 (4) мұнда, Рз – бір ауысым ішіндегі қақтамалардың арнайы түріне арналған құйылмалы тұздығының мөлшері, кг. Дайын өнім өндіруге арналған сүйегімен бірге шошқа етінің қажетті мөлшері мына формула бойынша анықталады: А=Д*100/Вт (5) мұнда, А – бір ауысым ішіндегі қажетті сүйегімен бірге шошқа етінің салмағы, кг; Д – талданған шошқа етінің мөлшері, кг; Вт – сүйегімен бірге шошқа еті массасына қатысты талданған шошқа еті шығымы, %. Бір жылға қажетті негізгі және қосымша шикізат мөлшері және оның бағасы 29-кестеде көрсетілген. Кесте 29- Негiзгi және қосымша шикiзаттардың қажеттi мөлшерi және бағасы
Технологиялық мақсаттарға арналған қажетті су, бу, ауа, суық ауа, электроэнергия және газ шығындарын есептеу. Қажетті су, бу, ауа, суық ауа, электроэнергия және газ мөлшері мына формула бойынша анықталады: М = Р*А* m (6) мұнда, М – шығындалған энергия мөлшері, теңге; Р – дайын өнімнің 1 тоннасына қажетті шығым нормасы; А – ауысым бойынша цех өнімділігі, тонна. m – бір тоннаға есептелген энергия бірлігінің бағасы, теңге. Есептеулер нәтижелерін 12-кестеге енгіземіз. Белгіленген жажабдық бойынша былай есептейді: М=m*А*t/Т (7) мұнда, М – бір ауысым ішіндегі қажетті су, бу, ауа, суық ауа, және газ көлемі, м3; m – бір сағат ішінде шикізат шығымының нормасы, м3 сағ/т (кг*сағ/т); А – жабдық өнімділігі, т/сағ; t – жабдықтың жұмыс істеу ұзақтығы, сағат; Т – ауысым ұзақтығы, сағат. Кесте 30 - Су, бу және энергия шығынын есептеу
в) Өндірістік-өнеркәсіптік персоналдың (ӨӨП) еңбек және жалақы қорын жобалау. Негізгі және қосымша өндіріс цехтарының жұмысшыларының еңбек қорын өндіру, уақыт және қызмет көрсету нормалары бойынша анықтайды. а) өндіру нормасы бойынша жұмысшылар саны мына формула бойынша анықталады: n= А/р (8) мұнда, n – жұмысшылар саны; А – бір ауысым ішіндегі өңделетін шикізат мөлшері, кг; Р – бір жұмысшының ауысым ішіндегі өндіру нормасы, кг. б) уақыт нормасы бойынша қажетті жұмысшылар саны былай анықталады: n= А*t/Т (9) мұнда, Т – ауысым ұзақтығы, сек; t – өнім бірлігі үшін уақыт нормасы, сек/кг. в) қызмет көрсету нормасы бойынша қажетті жұмысшылар саны былай анықталады: n=N/Н0 (10) мұнда, N – цехта орналасқан аппараттардың есептелген саны. Н0 – бір жұмысшының қызмет көрсету нормасы. Қызмет көрсету нормасы бойынша есептелген қажетті жұмысшылар санын 15-кестеге енгіземіз. Жұмысшылардың, мамандардың, қызметшілердің қажетті санын есептеп алып, олардың жалақы қорын табамыз. ӨӨП жұмысшыларының жалақыларын есептеу үшін келесі мәліметтерді қолданамыз: әрбір мамандық бойынша жұмысшылардың тарифтік разрядтары, тарифтік ставкалары, премиялар өлшемі. ӨӨП әрбір категорияларының санын және жалақы қорын тапқаннан соң, мәліметтерді 31-кестеге енгіземіз. Жұмысшы санын және жалақы қорын есептеу (31-кесте). Кесте 31–Жалпы жұмысшылар саны жылдық ақшасы
Кесте 33-Өндірістік-өнеркәсіптік персоналдың еңбек және жалақы қорын жобалау
г) Тауарлық өнімнің өз құнын есептеу Дипломдық жобаның экономикалық бөлімінде тауарлық өнімнің өз құнын есептеу экономикалық элементтер бойынша жүргізіледі. Есептеу нәтижелерін 34-кестеге енгіземіз. Кесте 34- Өндiрiске кеткен шығындар сметасы
Ет өңдеу өнеркәсібінде жабдық бойынша амортизация нормасы өндіріс түріне байланысты болады. Консерва ыдысын дайындауға арналған жабдықтар нормасы 11,7% құрайды. Мұнда капиталды жөндеуге кезінде амортизация нормасын 0,2 көтереді, ал бір ауысымдық жұмыс кезінде 0,2 кемітеді. ж) тағы басқа шығындар ӨӨП жалақысының 25-30% мөлшерінде алынады. д) Өндіріс рентабельділігін және түсетін пайданы есептеу Кәсіпорынның өндірістік-шаруашылықтық қызметінің бағасын эффектілік көрсеткіш бойынша анықтайды. Бұл көрсеткіш үстемелік өнім ретінде көрсетіледі. Үстемелік өнім өзінің ақшалық пішінінде кәсіпорын үшін түсетін пайда болып табылады. Пайда – кәсіпорындарда ақшалай түрде көрсетілген үстемелік өнімнің бағасы (таза пайда) болып табылады. Кәсіпорынның шаруашылық қызметінен түскен пайдасын реализацияға жіберілген өнім мен оның толық өз құнының айырмашылығы арқылы табамыз. П=351313,4-243874,8= 107438,6 мың тенге Кәсіпорын рентабельділігін жалпы өндіріс бойынша (өндіріс рентабельділігі), өнімдердің ерекше түрлері бойынша (өнім рентабельділігі) және реализацияға жіберілген өнім бойынша анықтайды. Өндіріс рентабельділігі негізгі өндіріс қоры және нормаланған айналымнан пайда түсіруді көрсетеді. Рентабельділікті есептеу қолайлы болу үшін пайызбен (%) көрсетеді. Өндіріс рентабельділігін мына формула бойынша есептейді: Р=П/(Ф+О)*100 %, Р=107438,6 /(243874,8+10710,0)*100=4 % мұнда, П – пайда, теңге; Ф – негізгі өндіріс қорының орташа жылдық бағасы (жабдықтар бағасы + капиталды шығындардың жалпы соммасы), теңге; О – нормаланған айналым қоры, теңге. Өнім рентабельділігін былай табамыз: Рө=(Ц-С)/Сө*100% мұнда, Ц-Сө – берілген өнім бойынша түсетін пайда, теңге; Сө – өнім бірлігінің көтерме бағасы, теңге; Сө – өнімнің толық өз құны, теңге. Реализацияға жіберілген өнім рентабельділігі мына формула бойынша анықталады: Рр= Пр/Ср*100%=107438,6 /243874,8*100=4 % мұнда, Пр – өнімді реализацияға жіберуден түсетін пайда, теңге; Ср – реализацияға жіберілген өнімнің толық өз құны, теңге. Кәсіпорынның экономикалық эффектілігінің көрсеткіштері. Тауарлық өнімнің бір теңгесіне кеткен шығынды былай табамыз. Бір теңгеге кеткен шығын = тауарлық өнімнің өз құны/тауарлық өнім = 243874,8/351313,4 =0,70 теңге Тауарлық өнімнің бір теңгесіне кеткен қор қайтымы = негізгі қор/тауарлық өнім: 351313,4 /24387,8=0,30 теңге. Капиталды салымдардың экономикалық эффектілігін есептеу. Кэф = кәсіпорын пайдасы (мың теңге)/кәсіпорынның капиталды салымдары (мың теңге) = 107438,6 /351313,4=0,31 Капиталды салымдардың өз құнын ақтау уақытын мына формуламен анықтайды: То= капиталды салымдар (мың теңге)/кәсіпорын пайдасы (мың теңге) =351313,4/107438,6 = 3,3 жыл Барлық есептеулерді жүргізіп болғаннан соң, кәсіпорынның шаруашылық қызметінің негізгі экономикалық көрсеткіштерін қорытындылайтын кесте жасаймыз (35-кесте). Кесте 35 -Кәсiпорынның негiзгi экономикалық көрсеткiштерi
жүктеу/скачать 0,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||