Әдеби kz ұшқан ұя Роман Бауыржан Момышұлы /16/2013 Әдеби kz
жүктеу/скачать 1,19 Mb. Pdf көрінісі
|
Ұшқан Ұя
| Әдеби KZ
қызығына салып тұрғандай. Әкем алакөзімен атып, көкеме басын шайқап тұр. Көкем болса тек Аққұлдың икемділігінен басқаны елер емес. Аққұл ортаны тағы бір айналып шықты да, гулеген шабандоздардың қарсысына тоқтады. Көкпарды көкке көтеріп, жігіттер жаққа атып жіберді. Алапат айқас басталды да кетті. Манадан бері жұрт жігерлерін шыңдап, жүйкелері әрең шыдап тұр екен. Бәрі де лап қойды. Сарт-сұрт еткен үзеңгі, сабаласқан қамшы, үзік-үзік әмірлі сөз. Тек қана ат құйрығы сыртқа теуіп, сансыз бас шоғырланған сияқты. Серкеге кімнің қолы жетері белгісіз. Әйтеуір кимелескен адамда сан жоқ. Тыпыршыған көп тұяқ отау орнындай жерді дүбірлеткелі де біраз болды. Бірақ көкпар алып шыққан біреу жоқ. Кейбіреулердің додаға сүңгуінен шетке жаңқаша сытылып шығуы оңайланып қалды. Мұндайлар дода сыртын айқайға бөрліктіріп босқа далбақтап жүр. Көкпар ондайларды менсіне ме. Кенет осыншама мол тірестің арасынан әлдекім серкені ат сауырына салып сытылып шыға берді. —Япырай, не деген қайратты қол еді мынауың. Қолыңнан айналайын, күшіңнен айналайын! Ақыреттің арасынан алып шыққанын көрмеймісің. Жарайсың жігітім, — деп серпіліп кетті Аққұл. Мен Аққұл атамды тек өзінен басқаны көзге ілмейтін тәкаппар, өзінен басқаны сүймейтін менмен, өзінен басқаны мақтамайтын сараң деп ойлайтынмын, жоқ, олай емес екен. Сайыста көзге түскенді көкке көтеруге даяр ақжүрек, әділ екенін аңғардым. Суырыла шыққан шабандоздың соңынан қуғандар даланы аунақшытқандай іркес-тіркес ұзай берді. Қуып жеткендері көкпарға жармаспақ еді, әлгі шабандоз жалт беріп құтылып кетті. Енді тағы біреуі жетіп қалған екен, алғашқы шабандоз көкпарды көлегейлеп бұрыла берді. Нақ бір қуғыншыларды мазақтап жүргендей талай рет тақырға отырғызып та 121 Әдеби KZ үлгерді. Аққұл сондай әр кезеңде жаны рахаттанып «әп бәрекелде, әп бәрекелде!» — деп тұр. Көкпар ілген шабандоз осылайша кең жазықта бұлаңдап қуғыншыларды жан-жаққа жамыратып жіберді де, өзі зулап ағып бізге қарай беттеді. Қас қағымда жетіп келді де көкпарды тік көтеріп. — Мінеки, Ақа! — деп кесекше лақтырып жіберді.Енді ғана байқадым. Әлгінде ғана көкем атқа мініп додаға араласқан еді. Сөйтсем көптің арасын көк толқындай тілгілеп жеке шыққан сол көкем екен. Терлеген жүзін шаң көміп қарауытып кетіпті. ... Ымырт кезі. Айналаның бәрі көкпардан дүрлігіп енді ғана басылғандай тына қалыпты. Кешкі қоңыр самал есіп тұр. Қалыңдық пен күйеудің отау үйлерінің іргелері түрулі еді. Кереге көздерінен бәрі көрінеді. Үбиан өз отауымда отыр. Үстіне ең сәнді киім киінген. Айнала қоршаған құрбы қыздары. Аюбай да өз отауында күйеу жолдастарымен бірге отыр. Оның үстіне жаңа ғана көкпардан қайтқан ағайындары — бір топ байтаналар кірген болатын. Жиналған халық керемет көп. Ауыл ортасында бір топ еркек әлденеге керісіп тұр. Мен соларға жақындап келдім. Сөйтсем, біздің үсендіктер мен байтаналар тойды кім бұрын бастайды деп дауласып тұр екен. — Құдалар, бұларың болмайды. Өз ауылымызда отырып, өзіміздің ерке қызымызды ұзатып отырып, той тізгінін сендерге бере алмаспыз, — дейді біздің үсендіктер. — О, не дегендеріңіз. Қыздың өскен жері сендер болсаңдар, өнер жері бізбіз. Олай бөлектегендеріңе біз де көнбейміз! —дейді байтаналықтар. — Бұл сөздеріңіздің де уәжі бар. Бөлектейін деп тұрған біз де жоқ. Дегенмен қалыңдықтың ауылындағы той иесі бізбіз. Өзіміз бастайық. Сендер елдеріңе барып той жасасаңдар, сопы басқарарсыңдар. |