207
Қызыл жебе
– Сен ақылды жігіт екенсің.
Әттең оқытар ма еді өзіңді, –
деді.
– Оқуы жаман емес, – деп күлді Бронников.
– А, солай ма, оқытушысы РСДРП-нің белсенді мүшесі болса,
жаман болмас, – деді Шоқұлы.
Қандай көңілден шыққан сөз екені белгісіздеу.
* * *
Тұрар күндегі тәртіп бойынша,
таң азаннан тұрып атқора
тазалауға кетті. Бүгін әдеттегіден гөрі көбірек кібіртіктеп, әкесіне
қарайлай берді. Кешке қайтып келгенше көкесін басқа бір жаққа
алып кететіндей көрінеді. Кеше кешке адвокат Боташ Шоқұлы
келіп:
– Ертең сот болады. Сотта қырсықпай, дұрыс жауап беруге
тырысыңыз. Болған істің бәрін болғандай баяндасаңыз – жетіп
жатыр. Ештеңені жасырып қалудың қажеті жоқ, – деген.
Соттың қалай болатынын Тұрар білмейді. Ал тергеуден қайтқан
күні әкесінің зығырданы қайнап,
тісін қайрап отыратынын
талай көрген. Сотта да бопсалап, қорқытып, неше түрлі сұрқия
сұрақтарға жауап беруді талап етіп, ұрып, соға ма екен? Өйтетін
болса, әкесі қарысып қалады. Қайта сотты балағаттап, бәле
жамап алуы мүмкін.
Үкім қалай шыққан күнде де, әкесінен айырылысар күн
таяп келе жатқанын бала үрейлене сезеді. Сонда мұның күні не
болмақ? Әкенің жан дүниесін, оның жақсы-жаманын, ақ-қарасын
баладан артық білетін бұл түрмеде де, сотта да ешкім жоқ.
Рысқұлдың ішінің қыртыс-қыртысын түгел білдім деп ойлаған
Шоқұлының өзі де Тұрардан артық білмейді оны. Әттең дүние,
осыдан
Тұрар Боташ Шоқұлындай оқыған, ержеткен азамат
болса, сотта әкесін өзі қорғар еді. Оның титтей де жазығы жоқ
екенін, қайта айыптылар кім екенін бұлтартпай айтып берер еді.
Он жастағы бала дәрменсіз. Небары он жаста. Қанаты қатпаған,
бұғанасы бекімеген. Әттең...
– Көке, – деді табалдырықтан аттай беріп. Ар жақта
надзиратель тақақтап күтіп тұр.
– Ау, қарағым?