Филология кафедрасы



Pdf көрінісі
бет13/15
Дата03.03.2017
өлшемі1,21 Mb.
#5996
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15

Сабақтың мақсаты: Түсіндірмелі және салыстырмалы салалас құрмалас сөйлемдердің 
жасалу жолын анықтай отырып, оларды оқытудың әдіс-тәсілдерін меңгерту 
Қаралатын негізгі сұрақтар: 
1.Көркем шығармадан түсіндірмелі және салыстырмалы салалас сөйлемді ажырата білу. 
құрмалас сөйлемдерге мысалдар теру. 
2.Түсіндірмелі және салыстырмалы салалас құрмалас жасалу жолдары  
Тапсырма: Түсіндірмелі және салыстырмалы салалас құрмалас сөйлемдердің жасалу 
жолын анықтай отырып, талдау жұмыстарын жүргізу 
Есеп беру түрі: реферат  
Әдістемелік  нұсқау  Тыныс  белгілерінің  түрлері,  сөйлем  соңына  қойылатын  тыныс 
белгілері туралы  және қабаттаса қойылатын тыныс белгілері туралы ғалымдар пікірі мен 
көзқарастарын  салыстыру.  Реферат  –  баяндаманың  басылған  немесе  жазылған  түріндегі 
қысқаша түрі.  
Рефераттың көлемі 10-12 беттен кем болмауы керек.  
Рефератқа  дайындалуда  студент тақырып  бойынша  әдебиеттерді  таңдауы,  жоспар 
құруы қажет.  
Жоспар кіріспеден, негізгі бөлімнен және қорытындыдан тұрады.  
Рефератты орындауда баяндама 10-15 минутты қамтиды. Оны орындауда тақырып 
мәні ашылуы, айтылатын негізгі ой танылу қажет. Орындауда өзіндік пікір қоса танылып 
отырылады. Соңында міндетті түрде қорытынды жасалады. Аудитория қосымша сұрақтар 
қоюы мүмкін. 

 
Берілген  сұрақ  бойынша  өзіндік  пікірлерін  басқа  да    топ  студенттері  білдіруі 
мүмкін. 
Баяндаушыны  бағалауда  орындаудағы  сенімділік,  дәлелді    нақты  таныта  білуі, 
қойылған сұрақтарға нақты жауап бере білуі, өзінің көзқарасын білдіруі қадағаланады. 
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:  
9-апта, жоғарғы ұпай- 3 
 
12-тақырып.  Көп компонентті салалас құрмалас сөйлемдер 
Сабақтың мақсаты:  
   
 
Көп компонентті салалас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдарын оқыту 
Қаралатын негізгі  сұрақтары: 
1.Көркем шығармадан көп компонентті салалас құрмалас сөйлемдер түрін тауып анықтау.   
2.Көп компонентті салалас құрмаласты меңгерту. 
3.Көп компонентті салалас құрмалас жасалу жолдарымен таныстыру  
Тапсырма: Көркем шығармалардан, жаттығу жұмыстарын орындату арқылы көп 
компонентті салалас құрмалас сөйлемдердің  орындарын анықтау. 
Есеп беру түрі: картотека 
Әдістемелік  нұсқау:  Көркем  шығармадан  көп  компонентті  салалас  құрмалас  сөйлемдер 
түрін оқыту туралы ғалымдар көзқарастарын салыстыру. Картотеканы дайындау үшін ең 
алдымен мысалды еңбектен белгілеп теріп алу керек.  
Үлгі:  
көп компонентті салалас құрмалас сөйлемдер 
 
Мысал 
Әдебиет:  М.Жұмабаев.  Таңдамалы  шығармалар  жинағы.  1-кітап.  Алматы:  Санат.1992 
ж.52-б. 
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:  
9-апта, жоғарғы ұпай- 3 
                                                                         
13-тақырып  Мезгіл бағыныңқылы және мезгілдес сабақтас құрмалас  
Сабақтың мақсаты:  
   
 
Мезгіл  бағыныңқылы  және  мезгілдес  сабақтас  құрмалас  сөйлемдердің  жасалу  жолын 
анықтап, оқытудың әдіс-тәсілдерін меңгерту 
Қаралатын негізгі сұрақтары: 
1.Көркем  шығармадан  мезгіл  бағыныңқылы  және  мезгілдес  сабақтас  құрмаластарды 
тауып, жасалу жолын анықтау. 
2.Сабақтас құрмалас сөйлемдерге мысалдар теру. 
3.Мезгіл бағыныңқылы және мезгілдес сабақтас құрмалас  
Тапсырма:  Көркем  шығармалардан,  жаттығу  жұмыстарын  орындату  арқылы  Мезгіл 
бағыныңқылы  және  мезгілдес  сабақтас  құрмалас  сөйлемдердің  жасалу  жолын  анықтап, 
оқытудың әдіс-тәсілдерін меңгерту 
Есеп беру түрі: талдау 
Әдістемелік нұсқау:  Жоғарыда көрсетілген үлгі бойынша талдау жұмыстарын жүргізу  
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:  
10-апта, жоғарғы ұпай- 3 
 
14-тақырып  Қарсы бағыныңқылы және шартты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем 
Сабақтың  мақсаты:   
   
Қарсы  бағыныңқылы  және  шартты  бағыныңқылы  сабақтас 
құрмалас сөйлемнің жасалу жолын түсіндірудің әдіс-тәсілдерін меңгерту
 
 
Қаралатын негізгі сұрақтары: 
1.Қарсы бағыныңқылы және шартты бағыныңқылы сабақтас сөйлемдер.   

 
2.Қарсы  бағыныңқылы  және  шартты  бағыныңқылы  сабақтас  сөйлемдердің  жасалу 
жолдары.   
3.Қарсы  бағыныңқылы  және  шартты  бағыныңқылы  сабақтас  сөйлемдерді  ажырата  білу 
Тапсырма:  Көркем  шығармалардан,  жаттығу  жұмыстарын  орындату  арқылы  қарсы 
бағыныңқылы  және  шартты  бағыныңқылы  сабақтас  құрмалас  сөйлемнің  жасалу  жолын 
түсіндірудің әдіс-тәсілдерін анықтау
 
 
Есеп беру түрі: картотека 
Әдістемелік нұсқау: Қарсы бағыныңқылы және шартты бағыныңқылы сабақтас құрмалас 
сөйлем  түрін  оқыту  туралы  ғалымдар  көзқарастарын  салыстыру.  Картотеканы  дайындау 
үшін ең алдымен мысалды еңбектен белгілеп теріп алу керек.  
Үлгі:  
Қарсы бағыныңқылы және шартты бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлем 
 
Мысал 
Әдебиет:  М.Жұмабаев.  Таңдамалы  шығармалар  жинағы.  1-кітап.  Алматы:  Санат.1992 
ж.52-б. 
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:  
10-апта, жоғарғы ұпай- 3 
                                                                       
15-тақырып  Түсіндірмелі және салыстырмалы сабақтас құрмалас
 
Сабақтың  мақсаты:   
     
Түсіндірмелі  және  салыстырмалы  сабақтас  құрмалас    туралы 
мағлұмат беру, дәлелдемелер  келтіру. 
Қаралатын негізгі сұрақтары: 
1.Түсіндірмелі және салыстырмалы сабақтас құрмалас сөйлем.   
2.Түсіндірмелі және салыстырмалы сабақтас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдары.  
3.Түсіндірмелі және салыстырмалы сабақтас құрмаластың ерекшеліктері 
Тапсырма: Көркем шығармалардан, жаттығу жұмыстарын орындату арқылы түсіндірмелі 
және салыстырмалы сабақтас құрмаластың орнын анықтау. 
Есеп беру түрі: конспект    
Әдістемелік  нұсқау:    Қазақ  тіліндегі  тыныс  белгілерінің  қойылу  ережелерін  формалдау  
туралы ғалымдар пікірі мен көзқарастарын салыстыру. Конспект материалды толық оқып 
шығуынан  кейін  жасалатын  жазба  жұмыс.  Ол  мәтіннен  қысқаша  түсінік  алып,  керекті 
жерлерін      алу.  Автордың  негізгі  ойлары  конспект  жасауда    сөзбе-сөз  көшіріліп 
алынбайды, өзіндік оймен қорытынды жасалып жазылады. Бұл мәтіннің мазмұнын тиімді 
қамти алуын көздейді. Конспект жасағанда мәтіннің беттері көрсетілуі тиіс. 
Конспектте  жұмыстың  авторының  аты-жөні  толық  жазылады,    жұмыс  атауы, 
шыққан  баспасы,  жылы  көрсетілуі  қажет,  конспект  жасалған  беттерін  көрсетуі,  нақты, 
таза жазылуы тиіс. 
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:  
11-апта, жоғарғы ұпай- 3 
 
16-тақырып    Мақсат  бағыныңқылы  және  амал  бағыныңқылы  сабақтас  құрмалас 
сөйлемдер
 
Сабақтың  мақсаты:   
     
Мақсат  бағыныңқылы  және  амал  бағыныңқылы  сабақтас 
құрмалас туралы мағлұмат беру, дәлелдемелер  келтіру. 
Қаралатын негізгі сұрақтары: 
1.Мақсат бағыныңқылы және амал бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемдер.  
2.Мақсат бағыныңқылы және амал бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемдердің жасалу 
жолдары. 
3.Мақсат  бағыныңқылы  және  амал  бағыныңқылы  сабақтас  құрмалас  сөйлемдердің 
ерекшеліктері. 

 
Тапсырма:  Көркем  шығармалардан,  жаттығу  жұмыстарын  орындату  арқылы  мақсат 
бағыныңқылы және амал бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемдердің  орнын анықтау
Есеп беру түрі: синтаксистік талдау    
Әдістемелік нұсқау:  Жоғарыда көрсетілген үлгі бойынша талдау жұмыстарын жүргізу 
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:  
11-апта, жоғарғы ұпай- 3 
 
17-тақырып  Көп бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемдерді оқыту жолдары
 
Сабақтың  мақсаты:   
     
Көп  бағыныңқылы  сабақтас  құрмалас  сөйлемдерді  оқыту 
жолдары туралы мағлұмат беру, дәлелдемелер  келтіру. 
Қаралатын негізгі сұрақтары: 
1.Көп бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемдер.   
2.Көп бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдары.  
3.Көп бағыныңқылы сабақтас ерекшеліктері  
Тапсырма:  Көркем  шығармалардан,  жаттығу  жұмыстарын  орындату  арқылы  Көп 
бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемдерді оқыту жолдары мен орнын анықтау. 
Есеп беру түрі: синтаксистік талдау    
Әдістемелік нұсқау:  Жоғарыда көрсетілген үлгі бойынша талдау жұмыстарын жүргізу 
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:  
12-апта, жоғарғы ұпай- 3 
 
18-тақырып  Аралас құрмалас сөйлемді оқыту жолдары  
Сабақтың мақсаты:  
   
Аралас құрмалас сөйлемді оқыту жолдары туралы мағлұмат беру, 
дәлелдемелер  келтіру. 
Қаралатын негізгі сұрақтары: 
1.Аралас құрмалас сөйлемдер.  
2.Аралас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдары.  
3.Аралас құрмалас сөйлемнің ерекшеліктері  
Тапсырма:  Көркем  шығармалардан,  жаттығу  жұмыстарын  орындату  арқылы  аралас 
құрмалас сөйлемді оқыту жолдары  мен орнын анықтау. 
Есеп беру түрі: синтаксистік талдау    
Әдістемелік нұсқау:  Жоғарыда көрсетілген үлгі бойынша талдау жұмыстарын жүргізу 
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:  
12-апта, жоғарғы ұпай- 3 
 
19-тақырып  Күрделі синтаксистік тұтастық 
Сабақтың  мақсаты:   
     
Күрделі  синтаксистік  тұтастық  туралы  мағлұмат  беру, 
дәлелдемелер  келтіру. 
Қаралатын негізгі сұрақтары: 
1.Күрделі синтаксистік тұтастық  туралы түсінік.  
2.Күрделі синтаксистік тұтастық жасалу жолдарын меңгерту 
3.Күрделі синтаксистік тұтастық ерекшеліктері  
Тапсырма:  Көркем  шығармалардан,  жаттығу  жұмыстарын  орындату  арқылы
   
күрделі 
синтаксистік тұтастықты оқыту жолдары мен орнын анықтау. 
Есеп беру түрі: синтаксистік талдау    
Әдістемелік нұсқау:  Жоғарыда көрсетілген үлгі бойынша талдау жұмыстарын жүргізу 
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:  
13-апта, жоғарғы ұпай- 3 
 
20-тақырып  Сөйлемнің тұрлаулы мүшелері 
Сабақтың мақсаты: Сөйлемнің тұрлаулы мүшелерді оқыту жолдарын жаңа 
технологияның әдіс-тәсілдерін пайдалана отырып, меңгерту 

 
Қарастырылатын сұрақтар:  
1.Бастауыштың мағыналық, тұлғалық белгілерін көрсету.  
2.Мәтіндегі күрделі, үйірлі бастауыштардың өзіндік белгілерін анықтау. 
3.Баяндауыштың түрлеріне синтаксистік талдау жасау  
Тапсырма:    және  баяндауыштың    мағыналық,  тұлғалық  белгілерін  көрсету,  күрделі, 
үйірлі бастауыштар мен баяндауыштартүрлеріне талдау жасау жолдары 
Есеп беру түрі: синтаксистік талдау    
Әдістемелік нұсқау:  Жоғарыда көрсетілген үлгі бойынша талдау жұмыстарын жүргізу 
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:  
14-апта, жоғарғы ұпай- 3 
 
21-тақырыпСөйлемнің тұрлаусыз мүшелері. Анықтауыш  
Сабақтың  мақсаты:  Сөйлемнің  тұрлаусыз  мүшелері.  Анықтауыш,  толықтауыш, 
пысықтауышты оқыту жолдары, меңгертудің амал-тәсілдерін оқыту 
Қарастырылатын сұрақтар:  
1.Анықтауыштың анықталушы сөзбен қабыса және матаса байланысуы.  
2.Сын, сан, сілтеу есімдіктерінен болған анықтауыштар 
3.Зат есімдер мен есімшелерден болған анықтауыштар. 
4.Толықтауыштың жасалу жолын меңгерту 
5.Пысықтауыштың жасалу жолын меңгерту 
Тапсырма:  Сөйлемнің  тұрлаусыз  мүшелері.  Анықтауыш,  толықтауыш,  пысықтауышты 
оқыту жолдары, меңгертудің амал-тәсілдерін оқытудың әдіс-тәсілдерін қарастыру, талдау 
жолдарын зерттеу. 
Есеп беру түрі: синтаксистік талдау    
Әдістемелік нұсқау:  Жоғарыда көрсетілген үлгі бойынша талдау жұмыстарын жүргізу 
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:  
15-апта, жоғарғы ұпай- 3 
 
22-тақырып. Сөйлемнің бірыңғай мүшелері, үйірлі мүше, айқындауыш мүше.  
Сабақтың мақсаты: Сөйлемнің бірыңғай мүшелері, үйірлі мүше, айқындауыш 
мүшелерді мектепте оқытудың әдіс-тәсілдерін жаңа технология элементтерін қолдана 
отырып оқыту жолдарын меңгерту. 
Қарастырылатын сұрақтар:  
1.Көркем мәтіндегі бірыңғай мүшелерге синтаксистік және стилистикалық талдау жасау.  
2.Қазақ тіліндегі  үйірлі мүшелердің өзіндік ерекшеліктері. 
3.Үйірлі мүшелердің жасалу жолдары  
Тапсырма: Көркем мәтіндегі бірыңғай мүшелерге және үйірлі мүшелерге синтаксистік 
және стилистикалық талдау жасау  
Есеп беру түрі: синтаксистік талдау    
Әдістемелік нұсқау:  Жоғарыда көрсетілген үлгі бойынша талдау жұмыстарын жүргізу 
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:  
15-апта, жоғарғы ұпай- 3 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
ҚАЗАҚ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ГУМАНИТАРЛЫҚ-ЗАҢ УНИВЕРСИТЕТІ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
«СИНТАКСИСТІ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ»  
ПӘНІНIҢ СТУДЕНТТІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫН ОРЫНДАУҒА АРНАЛҒАН  
ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛЫҒЫ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Семей,2015 
 

 
«Синтаксисті  оқыту  әдістемесі»  пәнінiң  студенттің  өздік  жұмысын  орындауға  арнаған 
әдістемелік нұсқаулығы 
5В011700 - «Қазақ тілі мен әдебиеті» 4 курс студенттеріне арналған. 
Құрастырған: ф.ғ.к Әбікенова Г.Т.   
Филология кафедрасы 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
1- тақырып :   Есімді және етістікті сөз тіркестері 
Мақсаты: Есімді және етістікті сөз тіркестері түсіндіру. 
Қарастырылатын сұрақтар:  
1.Сөз тіркесінің табиғаты және оған тән белгілер. 
2.Сөздердің тіркесу тәсілдері мен байланысу формалары туралы көзқарастар.  
3.Сөз тіркесінің түрлері.  
Тапсырма:  Сөз  тіркесінің  табиғаты  және  оған  тән  белгілер  байланысты  проблемаларды  
анықтау. 
Есеп беру түрі: талдау 
Әдістемелік нұсқау: Сөйлемнің синтаксистік талдау сызбасы   
1. Айтылу мақсатына қарай   
а) хабарлы, сұраулы, лепті, бұйрықты    восклицательное, побудительное) 
2. Құрылысына қарай   
а) жай сөйлем   
б) құрмалас сөйлем   
-мезгіл, себеп-салдар, қарсылықты, шартты, салыстырмалы, түсіндірмелі, талғаулы,  
 кезектес, амал, мақсат,    
3. Сөйлем мүшелері    
а) баяндауыш, бастауыш, толықтауыш, анықтауыш, пысықтауыш. 
4. Жай сөйлемнің түрлері  а) жалаң, жайылма  б) толымды, толымсыз  в) жақты, жақсыз. г) 
атаулы   
5. Сөз тіркесі   
а) еркін тіркес/есімді, етістікті  
б) тұрақты тіркес   
6. Сөздердің байланысу түрлері   
а) қиысу   
б) меңгеру   
в) матасу   
г) қабысу   
д) жанасу   
7. Сөздердің байланысу тәсілдері   
а) интонация 
б) жалғаулар   
в) септеулік шылаулар
   
г) орын тәртібі
   
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:  
1-2 апта, жоғарғы ұпай- 3 
 
2-тақырыпЖай сөйлемнің айтылу масатына қарай түрлері  
Мақсаты: Жай сөйлемнің айтылу масатына қарай түрлері туралы мағлұматтар беру.  
Қарастырылатын сұрақтар:  
1.Жай сөйлемнің айтылу мақсатына қарай түрлері.  
2.Хабарлы сөйлемдер Сұраулы сөйлемдер; Лепті сөйлемдер. Бұйрықты сөйлемдер.  
3.Жай сөйлемнің айтылу масатына қарай түрлерінің жасалу жолдары  
Тапсырма:  Жай  сөйлемнің  айтылу  мақсатына  қарай  түрлерінің  жасалу  жолдары.  Осы 
мысал ретіндегі сөздерді талдау. 
Есеп беру түрі: конспект 
Әдістемелік  нұсқау:  Студенттерге  дәрісте  қарастырылған  тақырыптарға  қоса  қазақ 
орфографиясы  мен  орфоэпиясының  дамуын    толықтырып  жазғызып  үйрету.  Конспект 
материалды толық оқып шығуынан кейін жасалатын жазба жұмыс. Ол мәтіннен қысқаша 
түсінік алып, керекті жерлерін   алу. Автордың негізгі ойлары конспект жасауда  сөзбе-сөз 
көшіріліп  алынбайды,  өзіндік  оймен  қорытынды  жасалып  жазылады.  Бұл  мәтіннің 

 
мазмұнын  тиімді  қамти  алуын  көздейді.  Конспект  жасағанда  мәтіннің  беттері  көрсетілуі 
тиіс. 
Конспектте  жұмыстың  авторының  аты-жөні  толық  жазылады,    жұмыс  атауы,  шыққан 
баспасы,  жылы  көрсетілуі  қажет,  конспект  жасалған  беттерін  көрсетуі,  нақты,  таза 
жазылуы тиіс. 
 Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:  
3-4-апта, жоғарғы ұпай- 3 
 
3-тақырып. Күрделенген жай сөйлемдер 
Мақсаты: Күрделенген жай сөйлемдер жайында орынды пікірлермен   таныстыру. 
Қарастырылатын сұрақтар:  
1.  жай  сөйлемге тән ерекшеліктер 
2.Күрделенген  жай  сөйлемдердің зерттелуі; 
3.Күрделенген  жай  сөйлемдердің түрлері. 
Тапсырма: Күрделенген жай сөйлемдердің жасалу жолдарын анықтау 
Есеп беру  түрі: Синтаксистік талдау 
Әдістемелік нұсқау: Әдістемелік нұсқау: Сөйлемнің синтаксистік талдау сызбасы   
1. Айтылу мақсатына қарай   
а) хабарлы, сұраулы, лепті, бұйрықты    восклицательное, побудительное) 
2. Құрылысына қарай   
а) жай сөйлем   
б) құрмалас сөйлем   
-мезгіл, себеп-салдар, қарсылықты, шартты, салыстырмалы, түсіндірмелі, талғаулы,  
 кезектес, амал, мақсат,    
3. Сөйлем мүшелері    
а) баяндауыш, бастауыш, толықтауыш, анықтауыш, пысықтауыш. 
4. Жай сөйлемнің түрлері  а) жалаң, жайылма  б) толымды, толымсыз  в) жақты, жақсыз. г) 
атаулы   
5. Сөз тіркесі   
а) еркін тіркес/есімді, етістікті  
б) тұрақты тіркес   
6. Сөздердің байланысу түрлері   
а) қиысу   
б) меңгеру   
в) матасу   
г) қабысу   
д) жанасу   
7. Сөздердің байланысу тәсілдері   
а) интонация 
б) жалғаулар   
в) септеулік шылаулар
   
г) орын тәртібі
   
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:  
5-6-апта, жоғарғы ұпай- 3 
 
4-тақырып. Салалас құрмалас сөйлем.  
Мақсаты: Салалас құрмалас сөйлемді оқыту жолдарын меңгерту. 
Қаралатын негізгі сұрақтар: 
1.Салалас құрмалас сөйлем туралы жалпы сипаттама.   
2.Салалас құрмалас сөйлемнің айырым белгілері.  
3.Салалас құрмалас сөйлемнің жасалу жолдары мен түрлері.  
4.Салалас құрмалас сөйлемдерді зерттеуге арналған негізгі еңбектер. 

 
Тапсырма:  Өзіңіз  қалаған  көркем  салалас  құрмалас  сөйлемдердің  жасалу  жолдарын 
анықтау 
Есеп беру түрі: картотека теру 
Әдістемелік  нұсқау:  салалас  құрмалас  сөйлемдердің  жасалу  жолдарына  байланысты 
ғалымдардың  пікірлерін  саралау.  Картотеканы  дайындау  үшін  ең  алдымен  мысалды 
еңбектен белгілеп теріп алу керек.  
Үлгі:  
Салалас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдары  
 
Мысал 
Әдебиет:  М.Жұмабаев.  Таңдамалы  шығармалар  жинағы.  1-кітап.  Алматы:  Санат.1992 
ж.52-б. 
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:  
7-8-апта, жоғарғы ұпай- 3 
 
5-тақырып. Сабақтас құрмалас сөйлем   
Мақсаты: Сабақтас құрмалас сөйлем жайында ғалымдар пікірлермен   таныстыру. 
Қарастырылатын сұрақтар:  
1.Сабақтас  құрмалас  сөйлем  туралы  жалпы  сипаттама.  Сабақтас  құрмалас  сөйлемнің 
айырым белгілері. Сабақтас құрмалас сөйлемнің жасалу жолдары.  
2.Сабақтас  құрмалас  сөйлемдердің  теориялық  мәселелері,  оларды  зерттеуге  арналған 
негізгі еңбектер. сөйлем туралы жалпы сипаттама. Сабақтас құрмалас сөйлемнің айырым 
белгілері. Сабақтас құрмалас сөйлемнің жасалу жолдары.  
3.Сабақтас  құрмалас  сөйлемдердің  теориялық  мәселелері,  оларды  зерттеуге  арналған 
негізгі еңбектер. 
Тапсырма: Сабақтас құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдарын анықтау 
Есеп беру  түрі: Синтаксистік талдау 
Әдістемелік нұсқау: Әдістемелік нұсқау: Сөйлемнің синтаксистік талдау сызбасы   
1. Айтылу мақсатына қарай   
а) хабарлы, сұраулы, лепті, бұйрықты    восклицательное, побудительное) 
2. Құрылысына қарай   
а) жай сөйлем   
б) құрмалас сөйлем   
-мезгіл, себеп-салдар, қарсылықты, шартты, салыстырмалы, түсіндірмелі, талғаулы,  
 кезектес, амал, мақсат,    
3. Сөйлем мүшелері    
а) баяндауыш, бастауыш, толықтауыш, анықтауыш, пысықтауыш. 
4. Жай сөйлемнің түрлері  а) жалаң, жайылма  б) толымды, толымсыз  в) жақты, жақсыз. г) 
атаулы   
5. Сөз тіркесі   
а) еркін тіркес/есімді, етістікті  
б) тұрақты тіркес   
6. Сөздердің байланысу түрлері   
а) қиысу   
б) меңгеру   
в) матасу   
г) қабысу   
д) жанасу   
7. Сөздердің байланысу тәсілдері   
а) интонация 
б) жалғаулар   

 
в) септеулік шылаулар
   
г) орын тәртібі
   
Тапсырманы орындау мерзімі және студент білімін бағалау:  
9-10-апта, жоғарғы ұпай- 3 
 
6-тақырып. Аралас құрмалас сөйлем 
Мақсаты: Аралас құрмалас сөйлем жайында ғалымдар пікірлермен   таныстыру. 
Қарастырылатын сұрақтар:  
1.Аралас  құрмалас  сөйлем  құрмалас  сөйлемдердің  грамматикалық,  семантикалық    
сипаты.  
2.Аралас құрмалас сөйлем құрмалас сөйлемдердің құрылымдық белгілері,  
3.Аралас құрмалас сөйлем түрлері, қызметі. 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   15




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет