ГОРМОНДАРДЫҢ ЖАЛПЫ ОРТАҚ ҚАСИЕТТЕРІ

ГОРМОНДАРДЫҢ ЖАЛПЫ ОРТАҚ ҚАСИЕТТЕРІ:

• Физиологиялық әсер – қатаң спецификасы
• Жоғары биоактивтілігі: гормондардың физиологиялық әсері аз дозада (10-6-10-10 моль\л).
• Әсер етудін дистальды сипаты: гормон түзілу жерінен әдетте нысана-жасуша алыс орналасады.
• Генерализденген әсері (жайылынқы).
• Ағзаға гормонның физиологиялық әсерінің 4 типі белгілі: кинетикалық, орындаушы мүшенің белгілі әсерін тудыру, метаболиттік, морфогенетикалық, корригирлеуші.
• Гормонның метаболиттік әсері түрлі жолдармен жүзеге асады. Оның ішінде ең маңыздысы:
• жоғары, төмен ферменттін активтілігін
• жасуша мембрана өткізгіштігінің активтілігін
• энергетикалық, биосинтетикалық реттеушілік
• Гормонды эффектінің этаптары: синтезі, қанға өтуі, тасымалдау түрлері,гормонның әсер етуінің жасушалық механизмі.

ГОРМОНДАРДЫҢ КАТАБОЛИЗМІ.

• Белокты-пептидті гормондар протеолизге аминқышқылына дейін ұшырайды. АЛ олар АМҚ әрі қарай дезаминденуге түсіп декарбоксилденіп трансмисивтеніп соңғы өнімге дейін ыдырайды: NН3, СО2, Н2О.
• АМҚ туындыларының гормондары – тотығуға—дезаминденуге—тотығуға СО2, Н2О дейін.
• Стероидты гормондардың ыдырауы өзгеше. Ағзада олардың ыдырауын қамтамасыз ететін ферменттер жоқ. Сондықтан да көбіне шеткері радикалдардын модификациясы өтеді. Қосымша гидроксильды топтар енгізіледі. Гормондар гидрофильды болады. Бұдан стеранды түрде 17 жағдайда болған кетотобы бар молекулалар пайда болады. Осылайша стероидтық катаболизмнен қалған нәтиже зәрмен сыртқа шығады, оны 17-кетостероидтар деп атайды.

ГОРМОНДАРДЫҢ ИНАКТИВАЦИЯСЫ ЖӘНЕ ҚЫЗМЕТІ

• Гормондардың инактивациясы көбінесе эффекторлы мүшелерде өтеді – бауырда.
• Гормондар ағзада мынадай қызметтерді атқарады:
• бойдын реттелуі, ұлпалар мен мүшелердің дамуы мен дифференцировкасы, физикалық, жыныстық, ақыл-ойдын дамуы.
• сыртқы ортанын өзгергіштігіне бейімделушілік
• гомеостазды қалыпта ұстау
• Гормондардын байланысу түрі.Гормондар бөлектеніп жалғыз қызмет атқармайды. Сондықтан олардың әсерлерін білу қажет.