Химия және химиялық технология факультеті
лекция Алкендер (этилен көмірсутектері - олефиндер)
жүктеу/скачать 0,5 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3. Алу әдістері. Физикалық қасиеттері.
| 3 лекция
Алкендер (этилен көмірсутектері - олефиндер) Анықтамасы. Номенклатурасы және изомериясы. Алу әдістері. Химиялық қасаиеттері. Маңызды өкілдері. 1. Құрылымында бір қос байланысы бар (- және -байланысынан түзілген) көмірсутектерді алкендер немесе этилен көмірсутектер деп атаймыз. Бұл топтың басқаша атауы – олефиндер. Алкендердің гомологтық қатары бар: С2Н4 СН2 СН2 этилен этен С3Н6 СН2 СН – СН3 пропилен пропен С4Н8 СН2СН – СН2 – СН3 бутилен бутен Жалпы формуласы СnH2n 2. Тривиальды (тарихи қалыптасқан) номенклатура бойыншаалкандардағы –ан жалғауының орынына –илен жалғауы жалғанады. Халықаралық ИЮПАК номенклатурасы бойынша –ен жалғауы жалғанады. Алкендердің изомериясы үш факторға байланысты: 1. Көміртек қаңқасының құрылысына; 2. Қос байланыстың орнына байланысты; 3. Кеңістіктік изомерия: цис- , транс. 3. Алу әдістері. Физикалық қасиеттері. Табиғи көздері: аздаған мөлшерде табиғи газда, мұнайда (еріген күйде) кездеседі. Олефиндер мұнайды крекингілегенде, сонымен қатар аз мөлшерде ағаш пен тас көмірді құрғақ айдағанда түзіледі. Синтетикалық алу түрлері: Спирттерден (жеңіл, қарапайым): Галоген туындыларын сілтінің спирт ерітінділерімен әрекеттестіру арқылы: Зайцев ережесі Алғашқы үшеуі газ, С5Н10 ÷ С18Н36 сұйық, > С19Н38 жоғары қатты заттар. 3) Алкандарды дегидрлеу: Осыған байланысты цис-, транс-изомерия болады: қос байланыс С=С байланысын еркін айналуға мүмкіндік бермейді. Цис-, транс-изомерлер М-диполь моменттері, әр түрлі tқ, tб – жоғары. Мысалы, Вr – ның қосылуы алкен мен галогендердің координациясы арқылы жүреді. π-комплекс галогеноний-ион тұйықтамасы Қос байланысы нуклиофиль (электрондонр ретінде әсер етіп, Br2 - полярлайды). Аса қатаң жағдайларда (газ фазасы, 500° C галогендер қос байланысқа қосыла алмайды) α-орынға радикалды ....................................орынбасады: жүктеу/скачать 0,5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|