Іі халықаралық Ғылыми-тәжірибелік конференциясы ғылыми баяндамалар

34

1 модуль. Балалар мен жасөспірімдер туризмі  және тәрбие. Балалар мен жасөспірімдер туризмі  тұлғаға 

тәрбие  беруде  мемлекеттік  маңызға  ие  айырықша  үлгі.  Балалар  мен  жасөспірімдер  туризмі  табиғатпен 

араласа отырып, адамның салауатты өмір салтын қалыптастыруға,  белсенді демалысын ұйымдастыруға,  

табиғатта өзін ұстау  мәдениетін дамытуға, тарихи және мәдени есскерткіштерге ұқыпты қарауға, туған 

өлкені танып-білуге, сонымен қатар әлеуметтік бейімделу,  кәсіби бағдарлану, азаматтық және патриоттық 

тәрбие беруге жағдай жасайды. Балалар мен жасөспірімдер туризмі   балалардың жазғы демалысын тиімді 

ұйымдастыруға қолдау көрсететін мемлекеттік жүйе.

2  модуль.  Балалар  мен  жасөспірімдер  туризмі  және  мемлекет.  Қазақстан  Республикасында  балалар 

мен  жасөспірімдер  туризмі  жүйесін  жаңғырту. «Менің  Отаным – Қазақстан»  республикалық  туристік-

экспедиция жобасы мен «Атамекен» туристік-экспедициялардың атқаратын қызметі. Балалардың туристік 

ұйымдарының халықаралық ынтымақтастығы және Халықаралық Академиямен (штаб-квартирасы Мәскеу 

қаласында)  ынтымақтастық  шеңберінде  балалар  мен  жасөспірімдер  туризмі  мен  өлкетану  жұмыстары 

бойынша тәжірибе алмасу.  

Балалар мен жасөспірімдер туризмін дамыту тәжіриесін экономикалық тиімділік тұрғысынан қарастыру. 

Қоғамдық туристік қозғалыстар мен білім беру мекемелерінде туристік шараларды жүргізу үшін кадрлар 

дайындау мен оларды қайта даярлау және біліктіліктерін арттыру жүйесі.

«Балалар  мен  жасөспірімдер»  пәнінің  оқу  материалдарын  игеру  нәтижесінде,  туристік  іс-әрекет 

мамандарында кәсіби және пәндік құзыреттіліктері қалыптасады.

Кәсіби құзыреттіліктер:

- студенттің балалар мен жасөспірімдер туризмінің азаматтық және патриоттық тәрбие берудің басты 

құралы екендігін түсіндіре алу қабілеті;

-  ҚР  балалар  мен  жасөспірімдер  туризмін  дамытуға  қатысты  мемлекеттік  нормативтік  құжаттарды 

білуі;

- мемлекеттің әлеуметтік саясатын реттеуші құқықтық нормаларды сақтауға дайындығы;

- әлемдік тәжірибедегі балалар мен жасөспірімдер туризмінің даму тенденцияларына талдау жасай алу 

және олармен  қарым-қатынас орнату қабілеті;

- болашақ мамандығының әлеуметтік маңызын түсінуі және кәсіби іс-әрекетті жоғары деңгейде игеру 

қабілеті;

- балалар мен жасөспірімдердің өлкетану жұмыстарын тиімді ұйымдастыра алу біліктерімен және т.б. 

сипатталады.

Пәндік құзыреттіліктер:

- балалар мен жасөспірімдер туризмінің даму тарихын, оның педагогикалық аспектілерін;

- балалар мен жасөспірімдер туризміндегі жорық түрлерін ұйымдастыруды;

- туристік жорықтарға қойылатын талаптарды; 

- балалар мен жасөспірімдердің туристік  жорық түрлерін ұйымдастыру мен жүргізуде басшылыққа 

алынатын нормативтік құжаттарды білуі;

- ерекшеліктеріне қарай туристік жорық, экспедиция және топсеруендерді ұйымдастыра алу;

- табиғи және әлеуметтік факторларды ескере отырып, туристік жорық, экспедиция және топсеруендердің 

тиімділігін қамтамысыз етуі;

- қарым-қатынастың әлеуметтік-мәдени ерекшеліктерін ескере отырып, топпен өзара жұмыс әрекеттерін 

ұйымдастыра алуы;

-  балалар  мен  жасөспірімдер  туризмінің  түрлі  проблемалық  жағдаяттарын  болжай  және  айқындай 

алуы арқылы сипатталады.

Модульдік білім беру бағдарламалары бойынша  білім алушылардың оқу жетістіктерін тақырыптық, 

жалпылама  және  қорытынды  бақылау  арқылы  бағалауда  оқытушы  оқу  іс-әрекетінің    репродуктивті, 

продуктивті және шығармашылық деңгейлерін ескере отырып бағалайды.

35

2-кесте. Білім алушылардың оқу жетістіктерін бағалау  өлшемдері

№

р/с

Репродуктивті 

 деңгей

балл

Продуктивті 

деңгей (СОӨЖ)

балл

Шығармашылық 

деңгей (СӨЖ)

балл

1. 

Тақырыпты 

игеру 

мақсатын,  күтілетін 

нәтижелерді  анықтай 

алуы, 

тақырыптың 

негізін түсінуі

2

Оқу тақырыбының 

негізгі идеяларын, 

терминдері мен 

ұғымдарының мәнін 

түсінуі

5

Оқу материалдарын 

зерделеуде өзбетінше 

қажет ақпараттарды 

жинақтауы

9

2.

Оқу материалдарына 

қосымша ақпараттар 

жинақтап, оған талдау 

жасауы

7

Оқу материалдарын 

тереңірек түсіндіру 

мақсатында 

берілген әртүрлі 

иллюстрацияларды 

пайдалануы

8

Оқу материалдарын 

талқылауда, 

ақпараттарды 

жинастыруда 

өзбетінше әртүрлі 

тәсілдерді қолдана 

алуы

11

3.

Оқу 

материалдары 

бойынша пікірталасқа 

қатысу,  онда  өзінің 

ойын дәлелдеуі

8

Алған білімін 

қорытындылай  келе, 

оқу материалдарын 

талдауы

9

Талқыланып 

отырған мәселелерге 

өзбетінше түзету 

енгізе алуы

13

4.

Дәріс, семинар 

сабақтарына қатысуы, 

сабақты конспектілеу

1

Оқу материалдарын 

талқылай отырып, 

қорытынды жасауы, өз 

пікірін ұсынуы

10

Оқу материалдарын 

маңыздылығын, 

нәтижелігін 

өзбетінше бағалауы

17

max балл

18

32

50

Барлығы 100 балл

Бүгінгі таңда тұлғаның интеллектуалды, мәдени, адамгершілікті тұрғыда кәсіби әрекеттегі жетістікке 

жету  қабілеттері  олардың  жасампаздық  пен  адами  әлеуетін  дамытуға,  өзіндік  әлеуетін  анықтауға,  өзін-

өзі  дара  көрсете  алуына,  тұлғалық  дамудың  траекториясын  нақтылауға  мүмкіндік  беретін  білім  беруді 

ізгілендіруді талап етіп отыр. Білім алушылардың мұндай тұлғалық қасиетін қалыптастыру білім берудің 

сапасын арттыруға қолдау көрсететін модульдік білім беру бағдарламалары негізінде жүзеге асырылады. 

Модульдік  білім  беру  бағдарламалары  білім  алушылардың  білім  мазмұнын,  оны  оқыту  мерзімі  мен 

формаларын таңдауларына мүмкіндік береді. 

Әдебиеттер тізімі 

1. Загрекова Л.В., Николина В.В. Теория и технология обучения. Учеб.пособие для студентов педвузов. 

Москва: Высшая школа.  2004.

2. Таубаева Ш.Т. Методологическая подготовка учителя как основа повышения его квалификации на 

междисциплинарном уровне //Межддисциплинарные исследования в образовании Сб.н.т. М.:ИТПиМИвО 

РАО. 1994., 110-115-с.

3.  Ермоленко  В.А.,  Данькин  С.Е.  Блочно-модульная  система  подготовки  специалистов  в 

профессиональном лицее. М.: ЦПНО ИТОП РАО. 2002., 162 с.

36

ИНТЕРАКТИВТІ ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕЛІК ТАЛАБЫ

Мазбаев О. Б., 

г.ғ.д. Абай атындағы ҚазҰПУ профессоры,

Масатбаева С., Алиева Л.

Алматы қаласы, Қазақстан Республикасы

Аннотация

В статье поднимаются вопросы о новых подходах в обучении, особенно акцентировано внимание на 

интерактивном обучении.

Abstract 

An article is raising questions of new teaching approaches, especially pays much attention on interactive 

teaching.  

Қоғамдағы  қазіргі  кездегі  қайта  құрулар,  экономиканы  дамытудағы    жаңа    стратегиялық  бағдарлар, 

қоғамның ашықтығы, оның жедел ақпараттануы мен қарқынды дамуы білім беруге қойылатын талаптарды 

түбегейлі  өзгертті.  Әлемнің  жетекші  елдерінің  көпшілігі  олардың  білім  беру  жүйесі  мен  білім  берудің  

мақсатын, мазмұны мен технологияларын оның нәтижесіне қарап бағалайтын болды. Білім берудің қазіргі 

кездегі негізгі мақсаты білім  алып, білік пен дағдымашыққа қол жеткізуі ғана емес, олардың негізінде 

дербес, әлеуметтік және кәсіби біліктілікке – ақпаратты өзі іздеп табу, талдау және ұтымды пайдалану деп 

көрсетілген ҚР 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасында [1].

Үстіміздегі ғасыр – жеке  тұлғаны қалыптастыру, ізгілендіру, дамыту ғасыры. Олай болса, мұғалімдердің  

алдында тұрған бірден-бір мақсат – білім алушының алған білімдерін пайдаға асырып, өздігінен әрекет ете 

алатын, оларды түрлі өмірлік жағдайда қолдана білетін, жалпы  адамзаттың және ұлттық құндылықтарды 

қатар меңгерген, өзіндік көзқарасы бар азамат болып жетілуіне көмектесу.

Бұл міндеттерді шешу үшін мектеп ұжымдары, әр мұғалім күнделікті ізденіс арқылы барлық жаңалықтар 

мен  өзгерістерге  батыл  жол  ашарлық  қарым-қатынас  жасаулары  керек.  Оқыту  түрлерін,  әдістері  мен 

құралдарын одан әрі жетілдіріп, тиімді тәсілдерді нәтижелі қолданудың жолдарын іздестірулері қажет.

Қазіргі уақытта еліміздің білім беру жүйесіне үлкен өзгерістер енгізілуде. Ескі, үйреншікті дәстүрлі 

әдістерден кетіп, оқытудың уақыт талабына сай озық технологияларын енгізу үрдісі жүріп жатыр. Осыған 

орай, Сіздердің назарларыңызға оқытудың тиімді әдістерінің бірі интерактивті оқыту әдістерін ұсынып 

отырмыз.

Алдымен «Интерактив» сөзіне анықтама беріп көрейік. «Интерактив» - ағылшынның interactive («inter»-

«өзара», «act»-«әрекет  ету»)  деген  сөзінен  шыққан.  Ал,  оқытудың  интерактивті  әдісі  дегеніміз – сабақ 

кезінде білім алушылардың өзара және мұғаліммен қарым-қатынасының мейлінше жоғары болуы [2].

Интерактивті  әдістің  мақсаты:  білім  алушылар  бойында  түрлі  проблемалық  мәселелерге  өз  бетінше 

жауап табу дағдыларын қалыптастыру.

Міндеттері:

1. Мәліметті алу және бағалай білу;

2. Мәліметті талқылай білу;

3. Проблема бойынша тиісті шешім қабылдауға қатысу;

4. Өзінің идеясын хабарлай білу;

5. Жалпы мақсатқа жету үшін ынтымақтастықта жұмыс істей білу.

Педагогикада оқытудың бірнеше моделі ажыратылады. Олар:

1. Пассивті – білім алушы оқытудың «нысаны» ретінде көрінеді (тыңдайды, қарайды);

2. Активті – білім алушы оқытудың «субъективі» ретінде көрінеді (өзіндік жұмыстарды, шығармашылық 

тапсырмаларды орындайды).

37

1. Интерактивті - өзара әрекетте болады.

Интерактивті  әдістердің 30 астам  түрлері  бар.  Мысалы:  миға  шабуыл,  тренингтер,  психологиялық 

жаттығулар, дидактикалық ойындар, дөңгелек үстелдер, пікірталастар, пікірсайыстар және т.б.

Интерактивті әдісті салыстырмалы түрде сызбамен бейнелеуге болады.

 

                                               

 

 

 

1. 

                                                                                

 

 

                                                

                                               

 

 

 

 

                                               

 

 

 

2. 

                                                                                

 

 

 

                                               

 

 

 

 

 

                                               

 

 

 

3. 

                                                                                

 

 

 

                                               

 

 

                                              

Интерактивті оқыту сабақ үстінде мұғалім мен білім алушы, білім алушы мен білім алушы арасындағы 

өзара белсенді қарым-қатынасты жоғары деңгейде қалыптасуын талап етеді. Ондай қарым-қатынас ашық 

пікір айту, пікірталас, ішкі ойын айту, жауаптасу түрінде өтуі тиіс. Білім алушы өзінің белсенді пікірінде 

қаралып отырған мәселені шешудің ұсыныстарын айтады. Осы жағдайлардың барлығы білім алушының 

өмірлік дағдысын қалыптастыруға мүмкіндіктер береді. Сондықтан интерактивті әдістер басқа әдістерден 

өзінің келесі артықшылықтарымен ерекшеленеді:

1. Дайын білімді емес, тікелей тәжірибе көмегімен алынғанды қолдануға үйретеді;

2. Қарым-қатынас дағдысын дамытады;

3. Кері байланысты жүзеге асырады;

4. Пікірлер мен қатынастарды қалыптастырады;

5. Материалдың тиімді игерілуіне мүмкіндік беріледі;

6. Білім алушылар мәселені шешу барысында өздерінің және басқалардың тәжірибелерін қолданады;

7. Мұғалім де оқушылардан кейбір нәрселерді біліп, үйрене алады.

Дәстүрлі оқытуда мұғалім оқу ақпаратын «фильтр» секілді өзінен өтікізіп білім алушыға жеткізеді, яғни 

мұғалім білім алушыға ақпарат беруде басты рөл атқарады.  Ал интерактивті оқытуда көптеген ақпарат 

басылымдары  іс-әрекетке  көмекші  рөлін  атқарады,  яғни  сабақ  өткізу  кезінде  мұғалім  кеңесші,  серіктес 

рөлін атқарады. Ал білім алушы белсенді түрде әрекет ете отырып, бірін-бірі қолдау, толықтыру арқылы 

сұхбат құруға үйренеді. Бұл білім алуды жеделдетеді және кездескен қиындықтарды жеңуге көмектеседі 

[3].

38

Интерактивті әдіс мақсаттар мен арақатынас түрлерінің кең ауқымын қамтиды. Алайда, қандай әдісті 

қолдансаңызда негізгі білімнің көзі білім алушылардың өмірлік тәжірибесінде болып қала бермек. Білім 

беру үрдісінде оқушылар  адамдармен және құралдармен қатынаста болады:

1.  Шақырылған  адамдармен  (немесе  сыныптың  өзі  қандай-да  бір  ұйымдар  мен  адамдарға  баруы 

мүмкін);

2. Басқа оқушылармен (жұппен жұмыс істеу);

3. Шағын топпен (3-5 оқушы);

4. Үлкен топпен (рөлдік ойындар, пікірсайыстар, сыныптағы пікірталас және т.б.);

5. Оқушылар тобымен және тұрғындармен (топ әлеуметтік сұрау алады);

6. Кейбір техника түрлерімен (компьютер, интерактивті тақта, теледидар, бейнемагнитофон және т.б.).

Бүгінгі таңда жаңа технологияның әдіс-тәсілдер топтамасына дендеп енген интерактивтік оқыту әдіскер 

ғалымдардың  назарын  өзіне  барынша  аударып  отыр.  Себебі  бұл  әдіс  оқушының  бойында  төмендегідей 

әдет-дағдыларды қалыптастырады.

- оқушы өзін-өзі батыл, еркін сезінеді. Үйреніп жатқан пәнге деген қызығушылығы артады. Яғни, өз 

қажеттілігі үшін үйренуге ынтасы артады;

- өзіне бөлінген тақырып бойынша сөйлеу барысында  ойлануға, ізденуге, шығармашылықпен жұмыс 

істеуге тіпті өзінің  бүкіл түйсігін, сезімін  белгілі бір мәселеге жұмылдыруға үйренеді;

- оқушылар топ болып, жұп  болып әрекет етуге үйренеді;

Интерактивті оқытуда мұғалім мен білім алушы арасындағы қатынас жүйесін бес сатыға бөлуге болады:

1. Мақсат қою;

2. Жұмысты жоспарлау;

3. Тапсырманы бөлу;

4. Білім алушының әрекетін бақылау;

5. Бағалау.

Бұл тәсілмен өткізілген сабақта мұғалім әр оқушыға  жеке көңіл бөле алады. Себебі әрбір оқушының 

жеке өзіне ғана бөлінген  тапсырмасы болады. Мұнда әр оқушы өз жұмысының нәтижелі болуын көздейді. 

Сөйте тұра олар, топ болып, жұп болып жұмыс  істейтіндіктен бірлескен әрекеттерінің де жеткілікті болуын 

мақсат етеді. Сондықтан білімі төмен оқушылар озат оқушылардан  кей жерлерде тапсырманың орындалу 

барысынан көмек алса, ал озат оқушылар топтың әрекетте артта қалмауы үшін  серіктесіне көмек береді. 

Осылайша интерактивті оқыту  оқушыларды мәселені бірігіп шешуге үйретеді. Бірігіп  жұмыс істеу әрі 

жеңіл, әрі қызық, әрі тиімді.

Қорыта  айтқанда,  интерактивті  оқытуды  оқу-тәрбие  үрдісінде  пайдаланғанда  оқытудың  нәтижелі, 

білімнің сапалы болатындығы және ең бастысы, оқушылардың пәнге деген жауапкершілігі, қызығушылығы 

артып,  оқушының  өз  бетінше  жұмыс  істеуге  ынтасы  оянып,  ізденушілік–шығармашылық,  зерттеушілік 

қабілеттері артады.

Әдебиеттер тізімі

1. ҚР 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы. Қазақстан жоғарғы мектебі. №17. 2004.

2. Интерактивные обучение – инструмент освоении  нового опыта. Кларин М.В. Педагогика. № 7. 2000.

3. Оқытудың интерактивті әдістері. П.Таңатарова, 2008.

39

ИННОВАЦИОННОСТЬ - ГЛАВНАЯ ТЕНДЕНЦИЯ 

В ПРОЦЕССЕ  ПОДГОТОВКИ  БУДУЩЕГО  СПЕЦИАЛИСТА

Майгельдиева Ш. М.

Кызылординский государственный  университет им. Коркыт Ата

Республика Казахстан

Аңдатпа

      Мақалада  Қазақстандағы заманауи білім беру жүйесіндегі инновациялық оқыту тенденцияларының 

құрылымы  және  мазмұны    ашылады.  Инновациялық  үдеріс    дамудың  белгілі  бір  принциптері  мен 

заңдылықтарына  бағытталып  және    акмеологиялық  ұстанымды    инновациялық  тәлім-тәрбиенің 

жүйесінде  бағдарлайды.  Автор    инновацияның  негізгі  мазмұнын  айқындап,  жоғары  оқу  орындарының 

оқытушылары білу қажет екенін келтірген. Мақалада  жоғары оқу орындарында инновациялық  білім 

беру ортасын құру мәселесі және жаңашыл мұғалімнің іс – әрекетін бағыттау ұсынылады.

Аннотация

В  статье  раскрывается  содержание  одной  из  главных    тенденций  в  высшем  профессиональном 

образовании - тенденция  инновационного обучения. На основе анализа процесса инновационного обучения, 

его структуры и содержания, автор ставит проблему развития инновационной образовательной среды 

в  вузе,  столь  важной  на  сегодня  в  вопросе  подготовки  будущих  специалистов.  В  разрешении  данной 

проблемы большую роль должны сыграть, по мнению автора, инновационные учителя-преподаватели. 

Abstract

 The article reveals the structure and content of the trends in today’s innovative training system of education 

in Kazakhstan. Innovation process, the article notes, is guided by certain principles and patterns of development. 

Here an important role in the system is an innovative learning plays acmeological approach. The author also 

provides an incremental innovation content, which is necessary to know the university instructors. The article 

offers solutions to create innovative educational environment in high school and guidance activities are planned 

innovative teacher.  

В  настоящее  время  человечество    переходит  в  совершенно  новую  постиндустриальную  эпоху. 

Происходящие в связи с этим изменения касаются и системы образования.   Образование относится к числу 

важнейших  социальных  институтов  и  по  своему  значению,  объему  и  содержанию    играет    решающую 

роль  в  жизни  общества.  В  связи  с  этим  остро  стоит    проблема    ее    совершенствования  в  соответствии 

с требованиями постиндустриального общества. Несмотря на то, что сейчас много внимания уделяется 

модернизации  образования,  оно  все  еще  остается  неадекватным  вызову  времени,  во  многом  сохраняет 

несоответствующие современной  парадигме старые традиции, до настоящего времени нет полной ясности 

в отношении того, какую роль в подготовке современного специалиста играют инновационные средства 

и  технологии.  Отсутствие  такой  теории  существенно  ограничивает  возможности  выявления  общих 

закономерностей  построения  инновационной  среды  современного вуза.

Сегодня    востребованным  оказывается    человек,  обладающий  качествами  критического  мышления, 

креативности,  умения  грамотно  работать  с  информацией,  коммуникабельности  и  способности  к 

самообучению. Этот социальный  заказ, безусловно, определил и основные направления реформирования 

современной высшей школы. 

Анализ научно-педагогической литературы и современного состояния по данному вопросу показывает, 

что наиболее важными в высшем образовании являются  следующие основные тенденции, как:

-  смена основной парадигмы образования;

-  гуманизация и гуманитаризация высшего образования;

40

-  тенденция фундаментализации знаний студентов;

-  тенденция информатизации  образования;

-  тенденция инновационного обучения.

В    докладе    мы  остановимся  на  раскрытии  содержания  тенденции  инновационного  обучения, 

столь  актуальной  и  необходимой  сегодня  в  системе  современного    образования  в  целом  и  в  системе 

подготовки будущего педагога в частности. Тенденция инновационного обучения  - это революционный 

шаг  в переходе от репродуктивного к активному способу организации обучения, который предполагает 

организацию  самостоятельной  деятельности  обучающегося  и  его  взаимодействие    с  преподавателем  в 

процессе обучения. В начале 90-х годов эти образовательные идеи получили международное  признание 

и  стали  рабочими  ориентирами  в  программах  учебных  заведений  России.  Так,  российский  ученый-

педагог Бордовский А. в своих научных трудах, как «Инновационные процессы в современной системе 

высшего  педагогического  образования» (1998) отмечает,  что    инновационное  обучение  обеспечивается 

не применением отдельных способов обучения, а связано с пересмотром процесса приобретения знаний 

и  разработкой  нового  стиля  обучения [1]. Анализ  мнения  ученых-педагогов,  занимающихся  проблемой 

создания  инновационной  образовательной  среды  в  вузе,  позволяет  сделать  следующие  выводы:  во-

первых,  инновационное    обучение    (от  англ. innovation — нововведение)    -  это  особый  тип  овладения 

знаниями,  так  как    здесь    идет  работа  на  опережение,  на    открытость  к    будущему,  направленность  на 

личность, ее развитие, обязательное  присутствие  элементов  творчества, партнерский тип отношений, как 

сотворчество, сотрудничество, взаимопомощь. Во-вторых, инновационное обучение готовит к действиям 

в  новых,  неизвестных  ситуациях  будущего  и  уже  новой  современности,  которые  кажутся  неизвестным, 

постоянно  меняющимся,  поэтому  обучающийся  должен  приобрести  такие  умения,  как  инициатива,  

сотрудничество,  работа  в  коллективе,  взаимное  обучение,  оценка,  решение  проблем,  получение  и 

использование информации, планирование, и самое главное умение – это умение  учиться.  В-третьих, 

в  отличие  от  традиционного  обучения,  которое  занимается  трансляцией  принятых  норм  мышления  и 

поведения, данное обучение направлено на формирование  у  человека таких качеств и умений, которые 

позволят  ему как создавать новые продукты, нормы, правила, так и неагрессивно воспринимать подобные 

разработки других людей.  Следовательно,  инновационное  обучение   - это  новый подход к обучению, 

включающий в себя личностный подход, фундаментальность образования, творческое начало, сущностный  

и    акмеологический  подходы,  профессионализм,  синтез  двух  культур  (технической  и  гуманитарной), 

использование  новейших  технологий.  Большинство  из  этих  составляющих  (каждая  по  отдельности) 

более или менее хорошо известны.  Сравнительно новым и менее известным является  акмеологический 

подход.  Акме (от лат. acme — пик) — это вершина профессионализма, стабильность высоких результатов 

работы, надежность.  К сожалению,  пути внедрения в жизнь инновационного обучения  и основной  его  

составляющей  -  акмеологического подхода  -  до конца еще не разработаны[2].  Однако для того, чтобы эти 

акмеологические факторы сработали,   необходимы  сильные  побудительные причины. Таковыми могут  

стать  мотивы достижений.  Задача педагога высшей школы   -  помочь обучаемым  в формировании этих 

мотивов и потребностей. 

Внедрение инновационного обучения  невозможно  без применения  новых информационных  технологий. 

Все  они  непосредственно  связаны  с  компьютеризацией  обучения,  созданием  автоматизированных 

обучающих  систем,  использованием  сети  Интернет.  Поэтому  настоятельной  необходимостью  является  

разработка  и  внедрение  открытых  систем  интерактивного  обучения.  Эти    системы  дают  обучаемому, 

будущему  специалисту,  возможность  выбора  подходящей  ему  технологии  обучения  и  разработки 

индивидуальных программ формирования и актуализации  личности.

Безусловно,  вышеизложенные  положения  требуют,  чтобы    каждый  преподаватель  высшей  школы  

сегодня  хорошо  знал  и  мог  применять  в  своей  деятельности  существующие  в  педагогической    науке 

закономерности  и  принципы  инновационного  процесса  в  обучении.  Так,  известно,  что    нововведение - 

это новшество, это процесс  введения новшества в практику. Нововведение - процесс целенаправленной, 

организованной деятельности людей,  которых называют новаторами. В этом процессе, разворачиваемом 

во времени, выделяются 3 этапа: 

41

I этап  -  этап рождения новой идеи;

II этап  - этап создания новшества, т.е. изобретение или материального, или духовного продукта, то есть  

образца; 

III  этап  -  этап  такого  процесса,  когда  продукт  нововведения  (изобретение)  находит  практическое 

применение. 

Далее  начинается  процесс  самостоятельного  существования  этого  новшества. 4 этап    -  начало  фазы 

использования  новшества,  когда  происходит  его  распространение,  которое  заключается  в  широком 

внедрении новшества в новые сферы;

5 этап -  этап господства  новшества,  когда оно фактически  перестает быть таковым, теряет новизну. 

Завершается этот этап появлением или альтернативы, или  заменой этого новшества более эффективным. 

6  этап - сокращение  масштабов  применения  новшества  в  связи  с  заменой  его  новым  продуктом [3, 

с..420-139].  Инновационный  процесс  не  обязательно  может  включать  все    вышеуказанные    этапы  

последовательно и неразрывно.

Однако,  на  основе    выявленных  учеными-исследователями    закономерностей  и  принципов  

инновационного    процесса  в  образовании,  таких,  как,  например,  принцип  перехода  от  стихийных 

механизмов протекания процессов к сознательно-управляемым, принцип прогнозирования  обратимости 

или необратимости процессов дестабилизации  в инновационной среде  или принцип усиления устойчивости 

инновационных  процессов,  можно  сделать  этот  процесс    сознательно-управляемым,  эффективным  и 

устойчивым.

Все больше исследователей связывают решение этой задачи с организацией в учреждениях образования 

среды  профессионального  развития  педагогов,  с  необходимостью  моделирования  особого  качества 

профессионально-педагогической среды, адекватной новым задачам образования. Особое качество среды, 

которое стимулирует педагогов к инновационной деятельности, позволяет рассматривать ее как особый  

вид  профессионально-педагогической среды  - инновационную. В педагогической  теории  факт наличия 

инновационной среды определяется как благоприятная  профессионально-педагогическая среда. Несмотря 

на возросший интерес  к  инновационной среде, научные  представления об этом виде профессионально-

педагогической среды отсутствуют. Не сформулировано само понятие «инновационная среда», нет единого 

понимания  природы  ее  возникновения,  состава,  механизма  функционирования.  Недостаточно  изучено 

ее  влияние  на  педагогов.  В  реальной  практике  такая  среда  формируется  лишь  спонтанно,  попытки  ее 

поддержания как необходимого условия освоения педагогами новшеств не всегда успешны.  

Инновационная  среда  как  совокупность  вводимых  в  образовательное  учреждение  новшеств, 

среди  которых  трудятся  педагоги,  может  по-разному  (положительно  и  отрицательно)  влиять  на  их 

профессиональное  развитие.  Чтобы  влияние  среды  было  позитивным,  она  должна  быть  специально 

организованной, а ее структурно-функциональная модель включать представление о ней  как интегральном 

средстве достижения управленческих целей. Влияние инновационной среды будет позитивным, если при ее 

моделировании исходить:  а) из задач формирования отношений педагогов к деятельности, обучающимся и 

к себе; б) из понимания двойственной природы инновационной среды  как источника новых возможностей  

и  как условие их реализации  в практической деятельности. 

Таким  образом,  проблема  развития  процесса  инновационного  обучения  в  вузе,  а  именно 

инновационной  образовательной  среды,  является  на  сегодня  актуально  значимой  в  плане  социальной, 

научной  и  практической  проблемы.  Социальная  значимость  определяется    зависимостью  развития 

общества  и  экономики  от  успешности  подготовки  специалистов,  уровень  и  качество  деятельности 

которых  в  значительной  мере  влияют  на  конкурентоспособность  производства.  Научная  актуальность 

обусловлена потребностью в теории создания инновационной образовательной среды вуза, позволяющей  

прогнозировать и проектировать развитие соответствующей образовательной отрасли и обеспечивать ее 

эффективность и результативность, т.е. обеспечивать соответствующее качество подготовки специалистов. 

Актуальность проблемы определяется и практическими задачами, связанными с созданием инновационной 

образовательной среды вуза и ее развитием в условиях перехода к постиндустриальному обществу.

42

Системообразующую  роль  в  формировании  и  развитии  подобных  кластеров  может  выполнять 

инновационный  вуз,  который  реально  позволит  перейти  на  опережающую  подготовку  будущих 

специалистов. Для успешного развития инновационного вуза, где обучение -  есть обучение, стимулирующее 

инновационные изменения в культуре и социальной среде, важную роль должны сыграть, на наш взгляд,   

инновационные  учителя преподаватели, умеющие подготовить к успеху студентов, обладающих  навыками  

XXI  века, такими,  как  критическое мышление, решение проблем, творчества и сотрудничества. 

жүктеу/скачать 13,88 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: