Катон-Верстка-01. indd
жүктеу/скачать 2,93 Mb. Pdf көрінісі
|
Катон-Верстка-336 стр.
- Бұл бет үшін навигация:
- ШҰБАРҚАРАҒАЙ
| Маралды, Бекалқа секілді орман ішінде тұрған ауылдарға қазір де бара
қалсаңыз - қыс болсын, жаз болсын, алдыңызға қуырылған балқарағай жаңғағын тартады. Тіл үйірер майлы жаңғақ бұл жақты пантокрин, бал, ірімшік пен құрт сияқты елдің дәмі саналады. [9,35б.]. М4.: Шұбар (сын есім) + ағаш (зат есім). Мағынасы: «Тау бетін шұбарлап, әр жерде өскен ағаштар» [15, 196б.]. М5.: Күндердің күнінде шай таусылып, амал жоқ, Иіс Қайсарды қыр астындағы Шұбарағашқа дүкенге жұмсайды ғой [8,244б.]. М5.: Есеппен шаншып қойғандай шанжау-шанжау балқарағайлы Шұбарағаш етекке қарай қиялап түсетін атшаптырым кең алқап, бір кезде Шорнауаның шабындығы екен, қорадан мал кетіп, өріске тұяқ тимеген соң шымы тусырап, шалғыны кеңірдектен асыпты. [170,31б.]; [130]. ШҰБАРАҒАШ СУЫ – өзен, Катонқарағай а.о. Атау көпкомпонентті болып табылады. Мұнда атау шұбар (сын есім) және ағаш (зат есім) атты біріккен сөзге су (зат есім) сөзі тіркесу арқылы қалыптасады. Яғни маңайында шұбар ағаш көптеп өскен өзенге берілген атау. М1.: Шұбарағаш, Берел мен Өрел бұғы-марал өсіргенімен, ол кезде Мұқыр жерінде ондай түлік болмапты. Бұғы-маралды бұл жаққа кейіндері әкелген сияқты[8,132б.]; М: Бұқтырмаға құяды[159]. ШҰБАРБИЕ – ж.а., Аққайнар а.о. Шұбар (сын есім) және бие (зат есім) сөздерінің бірігуі арқылы қалыптасқан атау. Атау құрамындағы алғашқы компонент заттың түрін-түсін сипаттаса, екінші компонент бие - үй жануары болып табылады. Яғни шұбар түсті бие, немесе шұбарбие жайындағы оқиға атаудың қалыптасуына негіз болған[152]. ШҰБАРБҰТА – ж.а., Өрел а.о. Шұбар (сын есім) және бұта (зат есім) сөздерінің бірігуі арқылы жасалған атау. Бұта – өркендерінде ағаштыкіндей дің болмайтын, түп-түп болып өсетін, бойы ағаштан аласа өсімдіктердің жалпы аты [46,15б.] мағынасын беретін сөз. Ал шұбар сөзі «ала» деген мағына бере отырып, бұта сөзінің түсін сипаттайды. Мұндағы шұбар түсті бұта атаудың қалыптасуына негіз болады. М1.: Берелден Аршатыға барар жолда[100]. М2.: Ағаштардың орналасуына байланысты қойылған атау[118]. 306 ШҰБАРБҰТА – жайлау, Өрел а.о. Шұбар (сын есім) және бұта (зат есім) сөздерінің бірігуі арқылы жасалған атау. Жайлаудағы шұбар түсті бұталар атауды қалыптастырушы белгі болып табылады. М: Аршатының бергі жағындағы жайлау[100]. ШҰБАРДАЛА – ж.а., Өрел а.о. Шұбар (сын есім) және дала (зат есім) сөздерінің бірігуі арқылы жасалған. Дала - бетін шөптесін өсімдік басқан, ландшафтық-белдемдік өңірлердің жалпы атауы, ормансыз аумақтар [46,454 б.] деген мағынаны білдірсе, шұбар – осы даланың түсін сипаттайтын түс атауы.. М.: Хош айтам Шұбардала жазығыңа [41,224б.]; М: Ауылдың шыға берісінде. Шөп өспейді. Берелге бара жатқан жолда[108]. ШҰБАРҚАРАҒАЙ – ж.а., Өрел а.о. Шұбар (сын есім) және қарағай (зат есім) сөздерінің бірігуі арқылы қалыптасқан атау. Жердің түсіне байланысты қалыптасқан. М1.: Қарағай тау-тастың арасында өседі. Шұбарланып көрінген соң, Шұбарқарағай аталып кеткен[100]. М2.: Ағаштардың орналасуына байланысты қойылған атау [118]. ШҰБАРҚАРАҒАЙ– ж.а., Жамбыл а.о. Шұбар (сын есім) және қарағай (зат есім) сөздерінің бірігуі арқылы қалыптасқан атау. Қарағай ағашының түсіне байланысты қалыптасқан. М: Қарағай ағашы топ құрап, шұбар болып өсіп тұр [105]. жүктеу/скачать 2,93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|