Конференциясының материалдары
Әріптердің дыбыстық жүйесі
жүктеу/скачать 9,39 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- КӘСІБИ ҚАЗАҚ ТІЛІ САБАҚТАРЫНДА ПӘНАРАЛЫҚ
- Тапсырма: «
- Пайдаланылған әдебиеттер: 1.
- ПРОЦЕССА ПО РАЗВИТИЮ ФУНКЦИОНАЛЬНОЙ ГРАМОТНОСТИ УЧАЩИХСЯ В КОНТЕКСТЕ МЕЖДУНАРОДНЫХ ИССЛЕДОВАНИЙ TIMSS Глухарева Елена Ивановна
- Педагогические условия формирования функциональной грамотности Содержательные Технологические Организационные
Әріптердің дыбыстық жүйесі № Қазақ әліпбиіндегі әріптер А а, Ә ә, Б б, В в, Г г, Ғ ғ, Д д, Е е, Ё ё, Ж ж, З з, И и, Й й, К к, Қ қ, Л л, М м, Н н, Ң ң, О о, Ө ө, П п, Р р, С с, Т т, У у, Ұ ұ, Ү ү, Ф ф, Х х, Һ һ, Ц ц, Ч ч, Ш ш, Щ щ, Ъ ъ, Ы ы, І і, Ь ь, Э э, Ю ю, Я я 1 Дауысты дыбыстар а, ә и, е, э, о, ө, ү, ұ, (у), ы, і 2 Жуан дауысты дыбыстар а, о, ұ, ы, (у) 3 Жіңішке дауысты дыбыстар ә, е, ү, і, ө, э, и, (у) 4 Ашық дауысты дыбыстар а, ә, о, ө, е, э 5 Қысаң дауысты дыбыстар ы, і, и, ұ, ү, у 6 Еріндік дауысты дыбыстар о, ө, ұ, ү, у 7 Езулік дауысты дыбыстар а, ә, е, и, ы, і, э 8 Тілдің, жақтың еріннің қатысуына қарай дауысты дыбыстарды жіктеу Ерін қатысына қарай Езулық дауыстылар Еріндік дауыстылар Жақтың қатысына қарай
ашық қысаң ашық қысаң Тілдің қатысына қарай Жуан дауыстылар Жіңішке дауыстылар а ә, е, э ы і, и
о ө ұ, (у) ү, (у) 9 Қазақ әліпбиіндегі дауыссыз дыбыстар л, р, й, м, н, ң, у, б, в, г, ғ, д, з, ж, һ, п, т, с, к, қ, х, ф, ц, ш, ч, щ
261 10
Қатаң дауыссыз дыбыстар п, ф, к, қ, т, с, ш, щ, х, ц, ч 11 Ұяң дауыссыз дыбыстар б, в, г, ғ, д, з, ж, һ 12 Үнді дауыссыз дыбыстар р, л, й, у, м, н, ң Бірі қырда бірі ойда тұрған дыбыстар түрлерін бір жерге топтап, оқушы қолына беру, оны үйренуді жүйеге түсіреді. Дыбыстық жүйелерді бірізділікпен игеру барысында оларға берілген түсініктер мен анықтамалар бірге меңгеріліп отырылады. Кейбір әріптердің; У дыбысының дауысты, дауыссыз, жуан және жіңішке болып айтылуы мен жазылуы, и, й, я, ю әрітерінің ерекшеліктері де кестеге түсіріледі, талдап түсініктер беріледі. Шырқау биікте қалықтайтын құс самғауды ұядан үйренеді, биіктегі ұясынан жерге түсіп, сосын сүрініп- қабынып, құлап-тұрып ұша бастайды. Бастауыш сынып балапандарын қарапайым құбылыстар арқылы күрделі ұғымдарға баулу оқушының ой-өрісін өркендетіп, функционалдық сауаттылықты қалыптастыруда, білім беру жүйесін технологияландыруда, мониторингілеу үдерісінде өзіндік үйлесім тауып, үлкен жетістіктерге жетуге жол ашып, жеңілдік әкеліп, мүмкіндіктерді кеңейтеді.
Букаева Б.Х., Щучинск қаласы, Жоғары техникалық мектеп кәсіби қазақ тілі пәнінің оқытушысы Қазіргі кезде білім қалыптастырудың күрделілігі мамандарды даярлауда бірқатар өзгерістерді талап етеді. Сондықтан студенттерге білім игеруде дайын материалды пайдаланудан гөрі олардың өздік оқу- танымдық әрекетін дамыту арқылы шығармашылық жұмысқа икем-дағдыларын қалыптастыру анағұрлым тиімді. Бұл өз алдына студенттердің берілген материалды игеруге қатысты теориялық және практикалық тұрғыдан дайындығын, оқытылатын бейінге қатысты материалды іріктеуді, сондай-ақ икем-дағдыларын дамытуға бағытталған озық педагогикалық технологияларды пайдалануды талап етеді. Студенттердің болашақ мамандықтарына байланысты құзыреттілігін қалыптастыруда кәсіби қазақ тілі курсының маңызы зор. Болашақта бәсекеге қабілетті, құзыретті мамандарды даярлауда кәсіби қазақ тілін меңгерудің сапасына қойылатын талаптар ерекше. Осы орайда техникалық мамандықтарға арналған кәсіби қазақ тілі курсы туралы өз тәжірибеммен бөліскім келеді. Тіл сабақтарында студенттің кәсіби құзыретілігінің қалыптасуына электротехника, электр өлшемдер, схемотехника негіздері, еңбек қорғау тәрізді арнайы пәндермен пәнаралық байланысты тығыз пайдалану қажет. Энергетика және байланыс саласындағы кәсіби қазақ тілі сабақтарында тек қана сөздік қорды молайтумен шектелмей, қарапайым электр сұлбасын сипаттау, оның шартты белгілерін ажырата білу, суретпен жұмыс, тақырыптық презентацияларды пайдалану өте тиімді. Осыған қатысты кәсіби қазақ тілін оқытуда өзім қолданатын бірқатар тапсырмалар мен жаттығу жұмыстарынан мысал келтіргім келеді. Жұмыс жоспары бойынша қарастырылған «Сұлба» тақырыбын өткенде келесі тапсырма үлгілерін орындауды ұсынамын.
262 Тапсырма: берілген шартты белгілердіатаңыз, орыс, ағылшын тіліндеріне аудырыңыз. 1-
гальвани элементі немесе аккумулятор 2-
элементтердің және аккумулятордың батареясы 3-
өткізгіш сымдардың қосылуы 4-
өткізгіш сымдардың қиылысуы 5-
құралды тіркеуге арналған қысқыштар 6-
кілт 7-
электр шамы 8-
электрқоңырау 9-
белгілі кедергісі бар өткізгіш (резистор) Берілген тапсырманы орындау үшін техникалық бейінді мамандықтарға арнап құрастырылған «Қазақ-орыс-ағылшын тілдерінде электротехника терминдерінің тақырыптық сөздігі» қолданылады. Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтің үштұғырлы тіл жайлы: «Қазақ тілі-мемлекеттік тіл, орыс тілі- ұлтаралық қатынас тілі, ағылшын тілі-жаһандық экономикаға кірігу тілі»,-деп үш тілді қатар меңгеру қажеттілігін атап өткен. Олай болса, осы тәрізді тапсырмалар өз алдына кәсіби қазақ тілімен қатар кәсіби орыс, ағылшын тілдерін меңгеруге ықпал етеді Студенттермен мамандықтарына қатысты тапсырмаларды орындау нәтижесінде шартты белгілерді білумен шектелмей, сұлбаны сипаттау барысында лексикалық минимумды кеңінен пайдалану мүмкіндігін беру арқылы олардың шығармашылық әлеуетін дамытуға зор ықпал ететіні анықталады. Тапсырма. Берілген сұрақтарға жауап беру арқылы элект р тізбегінің сұлбасын сипаттаңыз 1) Электр тізбегінде қандай құралдар бар? 2) Тізбекте құралдар қалай қосылған? 3) Вольтметр резисторға қалай қосылған? 4) Тізбекте ток көзі қандай? 5) Тізбекте қандай өлшеу құралдары пайдаланылған? 6) Тізбектегі өлшеу құралдары қандай физикалық шаманы өлшейді?
Берілген сұрақтарға жауап беру арқылы студент тер қарапайым электр сұлбасын сипаттауға жаттығады. «Электр тізбегі, оның құрамды бөліктері» тақырыбын өткенде студенттерге келесі тапсырмалар беріледі.
Керекті сөздер: ток көзі, қабылдағыш, өткізгіш сымдар, өлшеу құралдары, қосу тәсілі, тізбек, электр шамы, резистор, өлшеу бірлігі, желі, тұтынушы, қабылдағыш, электр шамы
мәтін құрастырыңыз. Амперметр нені өлшеу үшін қолданылады? Амперметрде не белгіленеді? Амперметр тізбекке қалай қосылады? Амперметр клеммаларында қандай таңбалар бар? 263 «Электр тізбегі» тақырыбы бойынша берілген бұл тапсырмаларды орындау барысында өлшеу құралдары, олардың қолданылуы, физикалық шамалар, өткізгіш сымдар, тізбекте құралдарды қосу тәсілдері, ток көзі мен қабылдағыш құрылғылар туралы арнайы пәндерден алған мәліметтерін қолданады. Студенттер кәсіби қазақ тілін анағұрлым терең меңгеру үшін жұмыс жоспарында «Электрлік өлшеу бірліктері» тақырыбы қарастырылады. Бұл тақырып бойынша берілген тапсырмалар мен жаттығу жұмыстарын жүзеге асыру үшін «Основы электроизмерения» арнайы пәнімен пәнаралық байланыс ұйымдастыру қажет. Бұл тапсырмада студенттер берілген үлгі бойынша асты сызылған сөздер мен тіркестерін алмастырып, сөйлем құрастыру арқылы кәсіби тілдік дағдыларын қалыптастырады. Үлгіде асты сызылған сөздер шартты түрде қолданылады. Тапсырманы орындау үшін физикалық шамалар мен олардың өлшеу бірліктері көрсетілген кесте беріледі. Студенттер берілген үлгілер бойынша бірнеше сөйлем құрастыру керек. Үлгі : Шама өлшеу бірлігімен өлшенеді. (Кернеувольтпенөлшенеді.) 1. Шамаөлшеу бірлігіменөлшенеді. (Ток күші ампермен өлшенеді) 2. Шаманың өлшеу бірлігі – .... (Жиіліктің өлшеу бірлігі-герц) 3. Шамаөлшеу құралыменөлшенеді. (Кедергі омметрмен өлшенеді.) 4. Шаманыөлшеу үшінөлшеу құралы қолданылады. (Қуатты өлшеу үшін ваттметр қолданылады.) Студенттердің кәсіби құзыреттілігін дамыту мақсатында іскерлік ойындар мен жағдаяттарды пайдалану өте тиімді. Мысалы: «Электр қауіпсіздігі» тақырыбында өндіріске келген жас мамандарға қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқама беріледі. Ол үшін тақырыптық презентация, плакаттар пайдаланылады. Бұл инженерлік іскери ойындарда қауіпсіздік техникасы жөніндегі инженер мен жас мамандар арасында диалог құрастырылады. Тіл ұстарту мақсатында әртүрлі ақпаратты пайдаланып, сипаттау, дыбыстау мәтіндерін құрастыру өте пайдалы. Электр тізбегін құрастыру, қауіпсіздік техникасы жайында бейне материалдары, электрондық зертханалық жұмыс үлгілерін көрсетіп, студентке берілген ақпаратты дыбыстау, сипаттауды ұсыну қажет.
қысқаша сипаттау мәтінін құрастырыңыз. Үлгі: Бұл белгі электр тогымен зақымдану қаупін білдіреді. Мұндай жерлерде резеңке қолғап, арнайы қорғауыштық киімдермен, құралдармен жұмыс істеу керек, өйткені бұл жоғары кернеуді білдіреді. Осы тапсырманы орындау үшін «Еңбек қорғау», «Өмір қауіпсіздігі негіздері» пәндерінен алған теориялық білімдерін пайдалану арқылы пәнаралық байланыс қарастырылады. Тапсырма: «Тұрмыстық электротехника жөндеу шеберханасында» тақырыбына диалог (жағдаят) құрастырыңыз. Берілген тапсырманы орындау үшін тұтынушы мен тұрмыстық электротехника жөндеу шебері арасындағы диалог құрастырылады. Диалог барысында тірек сөздер мен синтаксистік құрылымдарды пайдалану арқылы электр құралдарының техникалық сипаттамасы беріледі. 264 Осылайша, ойын элементтері студенттердің кәсіби құзыреттіліктерін белсенді меңгеруге, оқу –танымдық әрекетін, коммуникативтік икем-дағдыларын, шығармашылық қабілеттерін дамытуға зор ықпал етеді. Әрине, жоғарыда берілген тапсырмаларды барлық студенттер бірдей орындай алмайды. Осы орайда деңгейлік оқыту, жеке бағдарлы, өздік жұмыс орындау арқылы кәсіби тілдік дағдылары қалыптастырылады. Тіл сабақтарында кәсіби құзыреттіліктерін дамыту үшін студенттер арнайы пәндерден алған теориялық білімдерін іс жүзінде пайдалана білу керек. Интеграциялық оқу материалдары арқылы студенттердің пәнге қызығушылығы артады, білімдерін жүйелеуге ықпал етеді. Тілді игеру арқылы құзыреттілікті қалыптастырудың теориялық және әдістемелік негізі ретінде кәсіби қазақ тілі бойынша байланыс, энергетика саласындағы мамандықтарға арналған жұмыс бағдарламалары, «Қазақ-орыс-ағылшын тілдерінде электротехника терминдерінің тақырыптық сөздігі», «Энергетика саласындағы мамандықтарға арналған кәсіби қазақ тілі», «Байланыс саласындағы кәсіби қазақ тілі» әдістемелік оқу құралдарын құрастырдым. Сайып келгенде, кәсіби құзыреттілік тің негізгі мақсаты - студенттің теориялық және практикалық білім-дағдыларын іс жүзінде пайдалана білуі, білім беру сапасының негізгі критерийі болып табылады. Техникалық және кәсіптік білім беруде сапалы кәсіптік дайындықты, білім тұтастығын қамтамасыз ету үшін арнайы пәндермен тығыз байланысты қарастыру қажет. Еліміздің 2050 ж. дейінгі стратегиясы біздің рухани, ғылыми, шығармашылық тұрғыдан дамуымызға зор міндет қояды. Болашақта жоғары білікті, құзыретті, еңбек нарығында бәсекеге қабілетті мамандарды даярлау – заман талабы.
2009 ж.
2. «Энергетика» терминологиялық сөздігі, Рауан», 2000ж. 3. «Электроника, радиотехника және байланыс» терминологиялық сөздігі, «Рауан», 2000 ж. К ВОПРОСУ О МЕТОДИКЕ ОРГАНИЗАЦИИ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОГО ПРОЦЕССА ПО РАЗВИТИЮ ФУНКЦИОНАЛЬНОЙ ГРАМОТНОСТИ УЧАЩИХСЯ В КОНТЕКСТЕ МЕЖДУНАРОДНЫХ ИССЛЕДОВАНИЙ TIMSS Глухарева Елена Ивановна, учитель английского языка высшей категории, КГУ «Средняя школа № 1» города Кокшетау
В Послании народу Глава государства Н.А.Назарбаев выделил следующее: «Чтобы стать развитым конкурентоспособным государством, мы должны стать высокообразованной нацией. В современном мире простой поголовной грамотности уже явно недостаточно. Наши граждане должны быть готовы к тому, чтобы постоянно овладевать навыками работы на самом передовом оборудовании и самом современном производстве. Необходимо также уделять большое внимание функциональной грамотности наших детей, в целом всего
265 подрастающего поколения. Это важно, чтобы наши дети были адаптированы к современной жизни». Важными направлениями работы по повышению качества образования являются обеспечение равного доступа всех участников образовательного процесса к лучшим образовательным ресурсам и технологиям; удовлетворение потребности учащихся в получении образования, обеспечивающего успех в быстроменяющемся мире; формирование в общеобразовательных школах интеллектуального, физически и духовно развитого гражданина Республики Казахстан («Об особенностях преподавания основ наук в общеобразовательных организациях РК в 2015-2016 учебном году». Инструктивно- методическое письмо НАО им. И. Алтынсарина). В терминологическом словаре современного педагога функциональная грамотность трактуется, как умение человека грамотно, квалифицированно функционировать во всех сферах человеческой деятельности. Таким образом, функциональная грамотность становится фактором, содействующим участию людей в социальной, культурной, политической и экономической деятельности, способности творчески мыслить и находить стандартные решения, умению выбирать профессиональный путь, уметь
использовать информационно-коммуникационные технологии в различных сферах жизнедеятельности, а также обучению на протяжении всей жизни.
Функциональная грамотность – это индикатор общественного благополучия. Поэтому для Казахстана особую актуальность приобретает исследование уровня функциональной грамотности учащихся, т.к. все эти функциональные навыки формируются именно в школе.
Ориентация на обеспечение построения содержания учебного предмета с учетом
ориентации на самопознание, саморазвитие личности на основе
компетентностного подхода, реализация которого происходит через основной содержательный компонент предмета – учебную задачу, направленную на развитие способности решать типовые учебные задачи, а также задачи взаимодействия с обществом на базе
преимущественно практико- ориентированных знаний (сведения, научные понятия, инструкции, навыки работы с таблицами, графиками, интерпретация и резюмирование информации). Применение учителем инновационных технологий обучения организации
инициирующих самостоятельность в определении цели, планировании и осознании своих действий (технология проектного обучения, РКМЧП,
модульное обучение, КСО, технология разноуровнего обучения и т.д.).
Организация сотрудничества на основе установления субъект- субъектных отношений учителя и ученика. Применение новых форм
достижений учащихся (оценка
функциональной грамотности с помощью заданий, презентации проектов, организации дебатов, формирование портфолио). Цель данной таблицы: выделить приоритеты на организационном, содержательном и технологическом уровнях. Пятилетний план по развитию функциональной грамотности обучающихся называется «планом действий», что обязывает каждого педагога пересмотреть своё отношение к
266 конечному результату своей деятельности и деятельности учащихся и предпринять конкретные шаги по реализации в практику основных положений документа национального масштаба. Прежде всего необходимо конструирование дополнительных заданий уровнего характера, которые обеспечат повышение мотивации у обучающихся и развитие базовых и ключевых компетенций. Для конструирования практико-ориентированных заданий (ПОЗ) необходимо очертить жизненное пространство каждого человека, каждого члена общества; его постоянные и временные социальные роли. Ситуационные задания, нестандартные ситуации предлагаю моделировать на уровнях деятельности, общения и развития (саморазвития) по формуле: «я знаю, а теперь и умею». А действовать, развиваться и вступать в коммуникацию мы можем в учебном пространстве (школа, класс, кружки по интересам, одноклассники, друзья, учителя, наставники, пришкольный участок, собрания, внеклассная работа и т.д.); в семье (родители, бабушка, дедушка, сестра, брат, племянник, родственники, соседи и т.д.); в
Поликлиника, магазин, базар, улица, метро, стадион, спортивный комплекс, национальные культурные центры, собрания, мечеть и т.д.). Важную роль в жизни ребенка играет его информационное пространство (интернет-клуб, компьютер, телевизор, библиотека, книга, кино, средства массовой информации, телефон и т.д.); общение с природой, с животным и растительным миром, отдых – вот неполный перечень жизненного пространства наших детей, в котором им предстоит жить и трудиться. Примеры практико-ориентированных заданий (ПОЗ) для 5 класса: Задание 1. Прочитайте эссе «Добро». Как часто люди делают добро? И стоит ли его делать? Конечно, стоит! Благодаря ему наш мир становится счастливее и прекраснее, он наполняется любовью. Но делать нужно от всего сердца, и только в этом случае оно будет приносить радость остальным. Почему люди должны делать добро? Добро делает людей сильными и счастливыми. Добро учит заботиться о своем ближнем и не забывать о том, что вокруг нас очень много людей, которые нуждаются в нашей помощи. Порой, сделать доброе дело совсем несложно, но, тем не менее, немногие хотят его делать, а ведь оно принесло бы больше радости и любви остальным. Помогая друг другу, мы делаем добро, если кто-то просит о помощи, нужно помочь. Помогая остальным, мы помогаем самим себе. Делать добро нужно от всего сердца, тогда эти дела будут приносить всем радость. Как часто люди делают друг другу добро? В нашем современном мире многие люди не знают, что значит делать добро. Все заняты своими проблемами, их не интересуют проблемы остальных. Это говорит об эгоизме людей, они не чувствуют окружающий мир, не замечают его. Если помогаете вы, то будут помогать и вам. Всё в мире взаимосвязано, а точнее, что посеешь, то и пожнешь. Совершили ли вы поступок, который можно назвать добрым? Почему о нем можно так сказать? Представьте, что вам задал эти вопросы корреспондент детской газеты. Ответьте ему устно или письменно, построив развернутый ответ. Представьте себе, что ваш друг часто путает понятия «добро» и «благо». Объясните ему, в чем их различие. Поговорите о том, что нужно человеку, чтобы быть добрым. Как вы представляете себе добро? Создайте ассоциации. Какие добрые качества своего друга ты можешь перечислить? жүктеу/скачать 9,39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|