Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Назарбаев Н. Бәсекелестікке қабілетті Қазақстан үшін. Бәсекелестікке
қабілетті экономика үшін. Бәсекелестікке қабілетті халық үшін. Қазақстан
халқына жолдауы.– Астана: Ақорда KZ 62012.
2. Қасым Б., Османова З. т.б. Кәсіби қазақ тілі. –Алматы, 2010. –112 б.
3. Ж.Б. Садықова «Кәсіби қазақ тілі – қажетті оқулық».
4. «Қазақстан» энциклопедиясы, 4 том.
5. «Механика және машинатану» терминологиялық сөздігі, «Рауан»
баспасы, Алматы 2000ж.
6. Р.Р.Галицкий «Оборудование зерноперерабатывающих предприятий».
Москва, «Колос», 1982г.
7. В.Н. Куликов, М.Е. Миловидов «Машины для транспортирования
зерна и продуктов его переработки». Москва, 1980г.
7. « Луч» газеті, 20 қазан 2015 ж.
RAISING THE LEVEL OF PROFESSIONAL COMPETENCE AND THE
CREATIVE POTENTIAL OF A TEACHER OF ENGLISH AS A CONDITION OF
READINESS OF A TEACHER TO INNOVATIVE ACTIVITY
Еманакова Марина Эдуардовна,
преподаватель английского языка
Высший колледж, г. Щучинск
Акмолинская область
Город Щучинск
Teacher – "a perpetual student of his profession" with a tireless need for self-development and self-
improvement.
(J. Dewey)
"...Professional competence: the possession of a set of professional knowledge and
experience (competencies) and positive work attitude required for effective performance duties in a
specific field of activity. The programme of our President N.A. Nazarbaev: “build the future
together” states that quality education should be the bases of industrialization and innovative
development of Kazakhstan.
Competence implies not only the ability to do the job, but also the ability to transfer and use
knowledge and experience in the new conditions."
Some researchers believe that "the founder of the competence approach was Aristotle, who studied
the possibilities of the human condition, denoted by the Greek "atere" - "the force that developed
and improved greatly has become a characteristic feature of personality". Elkonin B. D. believed
284
that "Competence-based approach is like a Ghost: everyone talks about it, but few saw it".
Representatives of the scientific and academic community believe that in contrast to the term
"qualification" competence include in addition to purely professional knowledge and skills,
describing skills, qualities such as initiative, cooperation, ability to work in group, communicative
abilities, ability to learn, evaluate, think logically, select and use information. In my opinion, the
development of professional competence is the development of creative individuality, formation
receptivity to pedagogical innovations, ability to adapt in a changing pedagogical environment.
The changes in the modern education system make the need for training and professionalism of
teachers, i.e. their professional competence. The main purpose of modern education – the current
and prospective needs of the individual, society and state, preparing multiple personality citizen
capable of social adaptation in society, the labour market, self-education and self-improvement.
And free thinking, prediction results of yourself activity and modeling of the educational process
the teacher is the guarantor of achieving goals. That is why at the present time dramatically
increased the demand for skilled, creative thinking, competitive teacher's personality, are able to
bring personality to a modern, rapidly changing world.
Based on current requirements, I can identify the main ways of development of English teachers’
professional competence.
1. Self-education
2. Generalize pedagogical experience.
3. Work in the teaching unions, creative groups, where exchange of experience.
4. Course training and course preparation in the conditions of the language environment.
5. E-learning.
6. Participation in conferences, educational competitions, workshops, forums and festivals (also
online).
7. The use of ICT.
8. Innovation, mastering of new educational technologies (CLIL)
Considering each of these items, I would like to highlight the first item on the self-study and
generalization of pedagogical experience, because none of these methods will not be effective if the
teacher is not aware of the need to improve his own professional competence. Hence there is the
need for motivation and creation of favorable conditions for pedagogical growth. The analysis of
own pedagogical experience activates professional self-development of the teacher, resulting in
developing skills, which are then integrated into teaching activities. The development of
professional competence is a dynamic process of assimilation and modernization of professional
experience, leading to the development of individual competencies, the accumulation of
professional experience, involving continuous development and improvement. In General, the
process of self-development is caused biologically and is associated with socialization and
individualization of the personality, which consciously organizes its own life, and hence their own
development.
Work in the teaching unions, creative groups, where exchange of experience also promotes the
development of professional competence of the teacher. In our Higher College, Shuchinsk)
enormous support is provided by a teaching Union. Work in methodical Association carries out
creative problem solving, activity-related tasks or training activities. This could include peer-
reviewed lessons, master classes, open lessons, conducting of "round tables and methodological
dialogues. I believe the advantages of these forms of work are the mobility in solving problems.
Ultimately, the activities of methodical associations should lead to increased satisfaction of teachers
of their own activities, high interest of teachers in innovative activity, the positive dynamics of the
quality of teaching and learning teachers with modern teaching methods.
Course training a teacher of English, in my opinion, should only be carried out in conditions of the
language environment. Thus, in the context of intensive language training in the field of
professional communication the teacher increases not only their level of knowledge and
competence, but the level of language proficiency, as well as the development of curricula of
285
foreign schools, colleges or universities that would help to increase the prestige of the teacher in
terms of the training.
For the formation of functional literacy of the teacher e-learning would reduce costs of training trips
to school, as employees of our Institute of professional development, and teachers. You can train a
large number of people. To improve the quality of learning through the use of modern means the
volume of digital libraries. To create a unified educational environment is particularly relevant for
corporate training. In the era of technology I find this training relevant.
Participation in conferences, educational competitions, workshops, forums and festivals is not only
an indicator of the level of pedagogical skill of the teacher, but is a stage of reflection, which
determines the further direction of our activities. This is an opportunity to communicate with other
participants and, of course, the exchange of experience.
The main indicators of professional competence of teachers of a foreign language include the
necessary skills for students to develop communicative and interpersonal communication,
components of which are linguistic, thematic, socio-cultural, educational-cognitive competence.
These competences can be successfully developed through the use of ICT in the English class.
Since the use of these tools enhances the quality of teaching English, developing creative abilities,
creates conditions for self-education of students in areas of their interest in a foreign language
increases the level of use clarity in the classroom, as well as the productivity of the lesson.
To achieve this goal, every teacher of English should possess the necessary knowledge about the
use of different ICTs in the classroom.
The development of new pedagogical technologies is imperative. Today the innovative technology
implemented in the teaching of technology is a CLIL – Content and Language Integrated Learning.
The teaching of English in our Higher College involves the use of elements of the technology at the
English lessons, paying attention to professional orientation. Higher College prepares students for
different occupations: therefore the subject content for each specialty is different. One of the areas
of my work is teaching English in groups of technical specialties. Knowledge of a foreign language
is necessary for specialists in this area because almost one third device, operating in Kazakhstan,
manufactured abroad or in a joint venture and a large part of regulatory documents on maintenance,
repair and operation of written in a foreign language. Therefore one of the objectives of the course
“English language” - a language teaching business disciplines to active use, both in everyday life
and in professional activity.
In our pedagogical activities, we, teachers, should increase the level of our professional
competence, must increase the level of our creative potential in order to create the conditions for the
existence of the independence and creativity of students in solving communication problems,
thereby allowing students to see their growth, their achievements. We need to identify the most
important professional activity-communicative needs, and to consider the relation of language for
academic and professional purposes, to cross borders of disciplines and constructively to plan
cooperative work of the teacher specialist in foreign languages and a teacher-specialist in the field
of core disciplines, for the development of professionally important competences required from
graduates today. The teacher must be willing to innovate as it gives the opportunity to form and
develop creative consciousness, which manifests itself in the ability to formulate and set goals for
its activities and activities of students.
The literature
1.State program of education development in the Republic of Kazakhstan for 2011-2020.
2./edu.gov.kz/ru/zakonodatelstvo.
3."Kazakhstan on the threshold of new spurt forward in its development" message of the President
of the Republic of Kazakhstan N. Nazarbayev To The People Of Kazakhstan. Ed. "Elorda", Astana
2006 p. 32
4.M.V. Kireeva, E.V. Ladin “The system of higher professional pedagogical staff "// Methodist, No.
6, 2006.”
286
ПЕДАГОГИЧЕСКИЙ ПОТЕНЦИАЛ ПРОЕКТНО-
ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ В ОБОГАЩЕНИИ ДУХОВНОГО
ОПЫТА СТУДЕНТОВ ВЫСШЕГО КОЛЛЕДЖА
Злочевская Светлана Валерьевна,
преподаватель социально-экономических дисциплин
Высший колледж, город Щучинск
В Государственной программе развития образования Республики Казахстан на 2011-
2020 годы и Законе об «Образовании» отмечается необходимость формирования у молодежи
активной гражданской позиции, социальной ответственности, чувства патриотизма, высоких
нравственных и лидерских качеств. Т.е. подчеркивается необходимость ориентации
образования не только на усвоение студентами ТИПО определенной суммы знаний, но и на
развитие их личности, познавательных и созидательных возможностей. Реализация целей и
задач, заложенных в ст. 11 Закона «Об образовании» позволяет решить проблему
формирования профессиональных и общекультурных компетенций у будущих специалистов.
Общекультурную компетенцию можно рассматривать в контексте вопросов, дающих
возможность выпускнику Высшего колледжа осознанно разбираться в особенностях
национальной и общечеловеческой культуры, духовно-нравственных основах жизни,
духовного опыта человека, семейных традиций, социальных явлений, роли науки и религии в
жизни человека и общества, осмысливать научную картину мира на культурологическом и
общечеловеческом уровне понимания.
В своей работе применяю элементы различных педагогических технологий, в том
числе и проектно- исследовательскую, которая обладает богатым педагогическим
потенциалом в обогащении духовного опыта студентов Высшего колледжа.
В основе проектно-исследовательской деятельности заложены два метода: проектный
и исследовательский, которые, на первый взгляд, разные по направленности, смыслу и
содержанию, но оба метода всегда ориентированы на самостоятельную деятельность
обучающихся и их личностное развитие.
Если мы проследим генезис названных методов, то убедимся, что они активно
использовались как в зарубежной (одним из самых первых сторонников метода открытия
или исследования как основы обучения считают Яна Амоса Коменского, американские
философы и педагоги Дж. И.Э. Дьюи, X. Килпатрик, французский педагог С.Френе,
немецкие философы Б. Виндельбранд, Г.Риккерт, австралийский педагог Р.Э. Амстронг), так
и в отечественной педагогике (В.П. Вахтеров, Л.С. Выгодский, В.Н. Шульгин, М.В.
Крупенина, Б.Е. Райков, К.Н. Ягодовский), начиная с конца XIX века, но не утратили своей
актуальности и сегодня. .[4. с.53]
Более того, они наполнены новым содержанием, отвечающим основным целям и
задачам современного образования, о которых говорилось выше.
Понятие «проектно- исследовательская деятельность» очень ёмко и содержательно
как вид деятельности определяется в Словаре профессионального образования: «Проектно-
исследовательская деятельность - это сфера активного взаимодействия обучающихся с
субъектами, направленная на познание и качественное преобразование личностных
потребностей, возможностей, способностей; выработку, приобретение, систематизацию
объективных знаний, цели, методов, способов достижения результата, проявляющихся в их
интеллектуальной и творческой направленности». [3]
Задачами вышеназванной деятельности, влияющей на процесс обогащения духовного
опыта студента, являются:
- формирование базовых компетенций и личностных качеств будущего специалиста,
отражающих способности: понимать соответствие результатов своих действий
поставленным целям, принятым в обществе духовно-нравственным нормам; осуществлять
выбор ценностей, поступков, решений; адекватно реагировать на события, информацию,
287
действия окружающих, внешние требования;
- вовлечение в творческое проектирование субъектов образовательного процесса –
преподавателей, студентов, их родителей, представителей социума, что обусловлено
усложнением структуры человеческих отношений, возникновением новых глобальных
социальных контактов, влияющих на формирование духовного опыта личности. [5]
В качестве примера применения данной технологии, остановимся на преподавании
некоторых дисциплин:
«Самопознание».
Проектно-исследовательская деятельность в этом направлении выступает фактором
саморазвития, самоопределения, оказывает существенное влияние на личностно-
профессиональное становление. Именно в исследовательской деятельности студент может
реально претендовать на получение нового результата, новых знаний, умений, навыков.
Конечный результат этого творческого процесса- формирование исследовательского стиля
мышления и мировоззрения в целом, а также в составлении персональной модели
профессионального образования и карьеры на основе самопознания, саморазвития и
самореализации.
Проектная деятельность на уроках «Самопознания»- важная часть групповой и
индивидуальной деятельности студентов (изготовление плакатов, коллажей, проект оказания
помощи, домыслить окончание истории и т.д.). Преподаватель должен создать у студентов
положительный мотивационный настрой, помочь определить конечный результат,
сформулировать задачи, разработать план действий, согласовать способы совместной
деятельности. Важно помочь студентам определить для себя цель исследования, то есть
понять, для чего необходим такого рода поиск.
Совместная проектная деятельность способствует развитию таких качеств, как
сотрудничество, толерантность, внимательность, умение высказывать собственное мнение и
уважать мнение другого, формирует уверенность в своих силах, воспитывает чувство
ответственности и самостоятельности при выполнении группового задания.
В процессе реализации проекта, то есть собирания материала, его осмысления,
классификации, преподаватель выступает координатором, наблюдателем, консультантом, а
возможно, и непосредственным участником. Он стремится к тому, чтобы студенты
выбирали верные жизненные ориентиры, основанные на высоких ценностях, умели
эмоционально
прочувствовать
красоту
добра,
научиться
быть
отзывчивыми,
добросердечными, смогли понять смысл жизнетворчества.
Образовательный потенциал проектной деятельности создаёт у студентов образ
целостного знания, повышает мотивацию к получению дополнительных сведений, развивает
исследовательские
и
творческие
способности
личности,
воспитывает
чувство
ответственности, самодисциплины, стремление следовать в жизни гуманистическим
ценностям.
Проектная деятельность на примере темы: «Мое призвание».
На 1 этапе- теоретическое осмысление значения понятия «призвание», приведение
примеров из жизни людей, которые раскрыли свое призвание, осуществили свою мечту.
2 этап – исследование собственного «Я» применительно к профессии. Познание
устремлений, характера, способностей, увлечений, склонностей. Чем любите заниматься в
свободное время? Кто из людей является для вас примером, вдохновляет на юные открытия,
побуждает к новому познанию? Что помогло раскрыть в себе особые способности, а
возможно, и талант?
На 3 этапе проекта осуществляется составление программы деятельности по
реализации профессиональных и творческих замыслов. Какие вершины преодолеть? Какие
источники познания вы планируете постичь? Какие видите пути постижения особенностей
конкретной трудовой деятельности? К каким людям планируете обратиться за помощью?
На 4 этапе проекта обобщается исследовательский материал и осуществляется защита
проекта- выступление перед слушателями о значимости сделанных открытий.
288
В рамках данного предмета осуществляется успешно и учебно-исследовательская
деятельность. Так, например, студенткой 1 курса Савостиковой О. в 2013-14 году была
выполнена работа «Уверенность в себе- путь к успеху». Студентка провела большую работу
по изучению литературы по проблеме исследования, выявила основные качественные
отличия уверенного и неуверенного в себе человека, выявила уровень собственной
самооценки и уверенности в себе и подробно описала свою личную работу по преодолению
чувства неуверенности, поняла и осознала, что мешает ей реализовать себя, повысила
собственную самооценку. Выступая, на учебно-исследовательской конференции,
Савостикова О. заняла 1 место.
Обществознание
При использовании проектной технологии на уроке обществознания приоритетным
направлением становится процесс социализации для того, чтобы подготовить студента,
способного гибко адаптироваться в меняющихся жизненных ситуациях, самостоятельно
приобретать необходимые знания, умело применять их на практике для решения
возникающих проблем.
Ключевую роль в социализации играет семья. О семье на уроках обществознания
важно говорить часто. Семья - это один из важнейших социальных институтов. На уроке
обществознания при изучении темы «Семья.» студенты рассказывают о своих семьях,
составляют свою родословную в разных вариантах - генеалогическое древо, виртуальный
музей, альбом и т. д., дают ответы на такие вопросы, как: «Каковы перспективы такого
социального института как семья?», «Нужна ли семья современному человеку?» и т.д.
В рамках проекта по данной теме можно объединить исследование и творчество. При
подготовке защиты молодыми людьми проводятся интервьюирование сверстников и
взрослых по самостоятельно составленным вопросам, могут использоваться фотографии из
семейных архивов. Также приветствуется исследование истории развития семьи, связанных с
нею традиций и обычаев. Для студентов такой вид работы очень важен, так как
формируются основные ценностные ориентации, проект заставляет задуматься о модели их
будущей собственной семьи.
Проблема развития межнациональных отношений является одной из самых важных и
самых трудных. Рассматривается этот вопрос в темах «Социальная структура»,
«Национальная психология», при изучении которых студентам предлагается коллективный
среднесрочный проект: «Полиэтнизм нашей страны — наше богатство, предмет нашей
гордости.» (В названии заложены слова Лидера нации Н.Назарбаева). Перед студентами
ставится вопрос: несмотря на давние корни сосуществования многих народов, на территории
РК, сегодня проблема межнационального мира и согласия как никогда актуальна. Какие
меры надо предпринять для решения этой проблемы? В результате обсуждения студентов
необходимо привести к мнению, что надо лучше узнать культуру представителей тех
народов, которые живут рядом. Отсюда и формы представления проектов - сообщения о
праздниках, национальных костюмах и т. д.
Группа произвольно делится на группы в составе 2-4 человек. В ходе консультаций с
каждой группой выявляются предпочтения и способности обучающихся. Исходя из этого,
выбирается форма представления проекта.
Проекты по теме «Политика» могут быть представлены в форме памяток,
агитационных листовок, творческих и исследовательских работ. Например: проект «Памятка
впервые голосующему»- обучающимся предлагается подготовить памятку для человека,
впервые пришедшего на выборы. Следует произвести поиск и отбор информации, оформить
буклет. В памятках студенты должны изложить информацию об избирательном праве, его
принципах в РК, о процедуре голосования. Если проект создаётся в год очередных выборов
различного уровня, то лучшие памятки могут быть распространены среди молодых людей.
Тематика учебно-исследовательских проектов по обществознанию, так же
подбираются с учетом их актуальности, значимости в обогащении духовного опыта
студентов. Например, в работе Рогачевой С., которую она представляла на областном
289
конкурсе исследовательских работ, на базе КГУ (2012г., 3-е место), рассматривается
актуальная для современного общества проблема девиантного поведения подростков. В
ходе теоретического анализа девиантное поведение рассматривалось в аспекте его
негативного, опасного для личности и общества проявления (преступность, наркомания,
алкоголизм и суицид.). В работе широко использовались статистические данные, материалы
официальных сайтов МВД, Министерства здравоохранения, выделены основные причины
девиаций, рассмотрены основные меры профилактики и борьбы с алкоголизмом,
наркоманией и преступностью, проведен социологический опрос студентов 1-2 курса.
Кроме того, студенткой были предложены некоторые пути профилактики девиантного
поведения подростков.
В исследовательской работе Гегомян С.: «Роль школьного музея в формировании
патриотизма (на примере деятельности музея ВТШ)» была поставлена цель: рассмотреть
понятие патриотизма, показать какой воспитательный потенциал несет в себе работа музея
нашего учебного заведения.
Работа студентов 1 курса Никитиной К. и Золойко А.: "Юность, опаленная войной",
была посвящена 25-тилетию вывода советских войск из Афганистана. В ходе выполнения
этой работы, ребята посетили городской краеведческий музей, встречались с воинами-
афганцами, выпускниками нашего учебного заведения, проводили анкетирование студентов
нашего учебного заведения.
Таким образом, включение студентов в проектно-исследовательскую деятельность
позволяет развивать социальную активность, уважение к окружающим, умение соизмерять
свои поступки с нравственными ценностями и социальными нормами (в том числе
правовыми), умение вести конструктивный диалог, отстаивать свою точку зрения,
приводить аргументы, развивать самостоятельность, креативное и критическое мышление.
Кроме того, участвуя в проекте, студенты получают важный социальный опыт: публичного
выступления, исследовательской и научной работы, опыт общения в коллективе и т. д.
Секрет успешного применения проектной и исследовательской технологий- связь
проекта с реальной жизнью. Когда студенты осознают, что они имеют дело с «реальными
проблемами», уровень их мотивации резко повышается.
При оценке успешности проектно-исследовательской деятельности студентов самой
значимой оценкой для них является общественное признание. Положительной оценки
достоин любой уровень достигнутых результатов. Задачей преподавателей является
обучение проектированию и исследовательской деятельности, поэтому наряду с
результатами совместных усилий преподавателя и студента, важно и то, каким путем
достигнут результат.
Результативность
проектно-исследовательской
деятельности
участников
образовательного процесса мы оцениваем по следующим критериям:
- степень самостоятельности, включенности в групповую работу и четкость выполнения
отведенной роли;
- количество новой информации, использованной для выполнения работы;
- степень осмысления информации;
- оригинальность идеи, способа решения проблемы;
- уровень организации и проведения презентации полученных результатов;
- владение рефлексией;
- социальное и прикладное значение полученных результатов. [4]
Анализируя свою работу со студентами в контексте проектно-исследовательской
деятельности, можно сделать следующие выводы:
- для студентов участие в этой деятельности – это возможность максимального
раскрытия своего творческого потенциала, средство самореализации. Проектно-
исследовательская деятельность помогает студентам проявить себя индивидуально или в
группе, попробовать свои силы, приложить полученные знания, принести пользу, показать
публично достигнутый результат. Проектно-исследовательская деятельность, как показывает
290
опыт, стимулирует интерес студентов к определенным профессиональным, общекультурным
проблемам, обогащает духовный опыт, формирует стремление к овладению определенной
суммой знаний и соединение их с практическим опытом.
- для преподавателей проектно-исследовательская деятельность – это интегративное
дидактическое средство развития, обучения и воспитания, позволяющее вырабатывать и
развивать у студентов специфические умения и навыки, осуществлять совместный поиск
информации, самообучение, исследовательскую и творческую активность.
Литература:
1. Закон РК «Об образовании»
(с
изменениями и дополнениями
по состоянию на 13.11.2015 г.)
2. Государственная Программа развития образования Республики Казахстан на 2011 - 2020
годы
3. Вишнякова С.М. Профессиональное образование: Словарь. Ключевые понятия, термины,
актуальная лексика.- М., НМЦ.СПО, 1999- 538 с.
4. Гармаза И.В. Педагогический потенциал проектно-исследовательской деятельности.//
Среднее профессиональное образование. 2015.№9
5. Русакова Т.Г. Отражение сущностных характеристик духовного опыта в понятийно-
терминологическом аппарате теории воспитания// AlmaMater.2005.№7
О ФОРМИРОВАНИИ КОМПЕТЕНЦИЙ У УЧАЩИХСЯ
БУХГАЛТЕРСКО-ЭКОНОМИЧЕСКИХ СПЕЦИАЛЬНОСТЕЙ КОЛЛЕДЖЕЙ
ПРИ ИЗУЧЕНИИ ДИСЦИПЛИНЫ «ФИНАНСОВЫЙ УЧЕТ»
Семкина Елена Витальевна,
преподаватель
бухгалтерско-экономических дисциплин,
ГККП «Высший колледж, город Щучинск,
Акмолинская область
Дисциплина «Финансовый учет» входит в состав цикла общепрофессиональных
дисциплин. Основной целью курса является изучение финансового учета на предприятиях в
условиях функционирования рыночной экономики, а также формирования умений и навыков
применять знания в сфере бухгалтерского учета в предстоящей профессиональной
деятельности.
В процессе изучении дисциплины у учащихся формируются базовые, специальные и
профессиональные компетенции, приведенные в Государственном общеобязательном
стандарте образования Республики Казахстан (далее ГОСО), утвержденном приказом
Министерства образования и науки Республики Казахстан от 4 января 2012 года №1,
образовательной учебной программе технического и профессионального образования,
утверждённой приказом Министерства образования и науки Республики Казахстан от
23.01.2012 года №15 по специальности 0518000 «Учет и аудит (по отраслям)», квалификация
051803 3 «Экономист-бухгалтер», и рабочей учебной программе.
Закрепление знаний, полученных в результате изучения дисциплины «Финансовый
учет», осуществляется посредством решения задач с производственным содержанием и
выполнения практических работ, в которых задания носят сквозной характер на примере
финансово-хозяйственной деятельности организации.
Для текущего контроля знаний используются такие формы контроля, как тестовые
задания, опросники, индивидуальные задания с производственным содержанием. По
завершении изучения дисциплины студенты выполняют контрольную работу, целью которой
является проверка сформированных компетенций.
291
В таблице 1 приведен перечень тем дисциплины «Финансовый учет», изучаемых в
четвертом семестре, и формы контроля для проверки сформированных компетенций.
Таблица 1 – Проверка сформированных компетенций по дисциплине «Финансовый учет»
Темы,
изучаемые в 4
семестре
Компетенции
Формы контроля
1. Концепции и
основные принципы
составления
финансовой
отчетности
БК: требования международных и
национальных стандартов к
организации бухгалтерского учета и
финансовой отчетности, принципы
составления финансовой отчетности и
качественные характеристики.
Карточки с теоретическими
вопросами
2. Учет денежных
средств и их
эквивалентов
БК: задачи учета денежных средств,
теоретические аспекты учета денежных
средств в соответствии с МСФО.
ПК: отражение в учете операций по
учету денежных средств,
документальное оформление операций,
применение нормативно-правовых
актов, регламентирующих систему
бухгалтерского учета.
СК: организация бухгалтерского учета
на различных участках учета,
применение методов и форм ведения
бухгалтерского учета в предстоящей
профессиональной деятельности.
1) задачи на закрепление
(составление бухгалтерских
проводок на основании
первичных документов,
отражение в учете курсовой
разницы);
2) карточки с
теоретическими вопросами;
3) индивидуальные задания
с производственным
содержанием;
4) тестовые задания;
5) задание для
практической работы № 1.
3. Учет дебиторской
задолженности
БК: теоретические аспекты учета
дебиторской задолженности,
отражение в учете операций по учету
дебиторской задолженности,
документальное оформление операций.
ПК: особенности признания и учета
дебиторской задолженности в
соответствии с МСФО, применение
методов и форм ведения
бухгалтерского учета в предстоящей
профессиональной деятельности,
организации бухгалтерского учета на
различных участках учета.
СК: осуществление контроля за
ведением учета дебиторской
задолженности, ее отражение в
финансовой отчетности.
1) задачи на закрепление
(составление бухгалтерских
проводок по учету расчетов
с покупателями и
заказчиками, определение
скидки с цены, продаж,
возврат ТМЗ, начисление
резерва по сомнительным
требованиям);
2) карточки с
теоретическими вопросами;
3) индивидуальные задания
с производственным
содержанием;
4) тестовые задания;
5) задание для
практической работы № 2
4. Учет запасов
БК: задачи учета ТМЗ, теоретические
аспекты учета запасов в соответствии с
МСФО, их классификация,
документальное оформление движения
запасов.
ПК: особенности признания и оценки
ТМЗ, особенности их учета в
соответствии с МСФО, методы оценки
запасов, применение форм ведения
бухгалтерского учета в предстоящей
1) задачи на закрепление
(отражение в учете
операций по движению
ТМЗ на основании
первичных документов,
определение фактической
себестоимости, оценка ТМЗ
различными методами)
2) 2) карточки с
теоретическими вопросами;
292
профессиональной деятельности,
организация бухгалтерского учета на
различных участках учета.
СК: применение методов оценки
запасов, осуществление контроля за
движением и сохранностью ТМЗ,
отражение в финансовой отчетности.
3) индивидуальные задания
с производственным
содержанием;
4) тестовые задания;
5) задание для
практической работы № 3.
Контрольная работа
Проверка сформированных
компетенций по темам 2,3,4
10 вариантов, в каждом из
которых 2 задачи с
производственным
содержанием и разным
уровнем сложности
Правильно выполненная контрольная работа свидетельствует о том, что учащийся
овладел знаниями, умениями и навыками, необходимыми экономисту-бухгалтеру в
предстоящей профессиональной деятельности.
ОҚУ –ТАНЫМДЫҚ ҚҰЗЫРЕТТІЛІКТІ ДАМЫТУ АРҚЫЛЫ БАСТАУЫШ
СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫН ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ЖҰМЫСТАРҒА
БАҒЫТТАУ
Коспаева Алия Жандосовна,
бастауыш сынып мұғалімі
«Атбасар ауданының білім бөлімінің
Ново-Александровка №2 орта мектебі»КММ
Атбасар ауданы,Ақмола облысы
«Білім теңіз, түбі де, шегі де жоқ.
Білім адам баласының ортақ қазынасы»
Қазіргі таңда оқу үрдісінің өзегі жаңа технологиялар екені мәлім. Кез келген
оқыту технологиясы мұғалімнен терең теориялық, психологиялық ,әдістемелік білімді,
үлкен педагогикалық шеберлікті , шәкірттердің жан дүниесіне терең үңіліп, оны ұғына
білуді талап етеді.
Бүгінгі таңда қолданып жүрген педагогикалық технологиялардың элементтерін
сабақта пайдалана отырып , оқушылардың ой -өрісін, тіл байлықтарын дамытып,
ізденімпаздыққа, білімді өздігінен меңгеруге жағдай жасап, білім мен тәрбиені
оқушылардың өміріне ең қажетті біліктіліктерін жітілдірудемін.
Оқушыларға сапалы білім берудегі алға қойған мақсатым: балада өзін жетілдіруге ,
өзін -өзі өзгертуге, өзін -өзі түсінуге , өзін өзі тәрбиелеуге бағытталған белгілі бір
танымдық қабілеттерін дамыту, шығармашыл жеке тұлға қалыптастыру.
Осы мақсатқа жету үшін алдыма қойған міндеттерім:
Білім сапасын арттыру , дарынды , қабілетті балаларды анықтау, олардың дамуына
жағдай жасау.
Психологиялық қолайлылықты қамтамасыз ету.
Денсаулығын сақтау.
Әлеуметтік кеңістікке еркін ене алатын қасиеттерге ие , оқыту үрдісінде рухани бай
, шығармашылық үйлесімді терең ойлайтын дарын иесін тәрбиелеу.
Қазіргі педагогика ғылымында негізгі базалық ілімдердің бірі «құзыреттілік» болып
отыр. «Құзыреттілік» терминіне алғаш анықтама беріп, лингвистикаға енгізген
американдық ғалым Н.Хомский.
293
Құзыреттілік дегеніміз – тұлғаның бойында білім, дағды, іскерлік, ерік күш –жігердің
болуы. Құзыреттілік – оқушы іс-әрекетінің сапасынан көрінетін білім нәтижесі.
Құзыреттілік ұғымы «білім», «білік» және «дағды» сияқты ұғымдарды қамтиды.
Құзыреттілік – бұл алынған білімдер мен біліктерді іс-жүзінде, күнделікті өмірде қандай
да бір практикалық және теориялық мәселелерді шешуге қолдана алу қабілеттілігі. Қазіргі
кездегі білім берудегі мұғалімнің мақсаты білім мазмұнын игеруге және оны өзінің жеке
білімдік капиталына енгізуге арналған ақпараттық ортадағы берілген мүмкіндіктерді
қолдану болып саналады. Мына заманда біздің оқушылардың алдына қойылатын талаптар
да күннен-күнге, жылдан-жылға өсуде. Заман талабы оқушылардың бойында түйінді
құзыреттіліктерді қалыптастыру болып табылады.
Ақпараттық құзыреттілік арқылы нақты объектілер көмегімен қажетті ақпаратты
іздеу, талдап таңдап (іріктеп) алу, ұйымдастыру, түрлендіру,сақтау және ақпаратты беру
біліктері қалыптасады. Бұл құзыреттілік оқушының оқу пәндеріндегі және білім
аймақтарындағы, сонымен бірге қоршаған дүниедегі ақпараттармен жұмыс істей білу
дағдыларын қамтамасыз етеді.
Коммуникатвтік құзырет – бірлесіп жұмыс істеуді бағалау, адамдар арасында
сенімділік, бірін-бірі түсіну, тыңдау, сыйлау, дәстүрді білу, топпен жұмыс жасай алу,
орындаушылардың жұмысын дұрыс ұйымдастыру, басқару шешімдерін таба алу және
қолдана білу қабілеттері.
Әлеуметті-құқықтық құзырет - өз елінің азаматы ретінде өзінің және қоғам мүшелерінің
әлеуметтік қызметтерінің маңызын түсіну, қоғамдық міндеттерге тұрақты қарау, мемлекет
нышандарын білу, адам құқығын жете білу, қажетті жағдайларда оларды қолдану, өзіне
жауапкершілік арту жатады.
Негізгі құзыреттіліктер түріндегі күтілетін нәтижелер:
-оқушыларды өз бетінше талдауға
-өз қызметіне мақсат қоюға
- жоспарлауға,жинақтауға
- қорытындылауға, салыстыра дәлелдеуге
- сыни тұрғыдан шешім қабылдауға
- өзін-өзі бағалауға
- өзін-өзі реттеуге
- өзін-өзі түсінуге
- өз әрекетінің әлсіз және күшті жақтарын көрсете білуге
- нені меңгергенін,нені меңгермегенін анықтауға
- өз білімін өзгермелі жағдайларда қолдана білуге үйрету
Құзыреттіліктің түрлері:
Оқу -танымдық құзыреттілігі;
Тілдік қатынас құзыреттілігі;
Коммуникативтік құзыреттілігі;
Әлеуметтік –құқықтық құзыреттілігі;
Ақпараттық- технологиялық құзыреттілігі;
Шығармашылық құзыреттілігі.
Мен өз тәжірибемде көп қолданылатын « оқу -танымдық
құзыреттілік»
дегеніміз –оқушы өзінің білімділік қабілетін ұйымдастыра білу;
жоспарлай білу;
ізенушілік, зерттеушілік әрекет дағдыларын игеру;
талдау, қорытыныды жасай білу;
Оқушының іс – әрекеті :
-таниды, қызығады, оқиды;
-рухани даму деңгейі қалыптаса бастайды;
-белсенділігі артады;
294
-дербес қасиеттері өседі;
-ынта, ықыласы артады;
-қызығушылық жеке тұлғаның қажеттілігімен, бейімділігімен өзара бірлікте болады;
-өзін – өзі тану арқылы жауапкершілікті сезінеді;
-жаңа көзқарасын дәлелдейді.
Бастауыш мектеп - оқушы тұлғасының, санасының дамуы қуатты жүретін,
ерекше құнды, қайталанбас кезең. Сондықтан үздіксіз білім берудің алғашқы
басқышы, қиын да жауапты жұмыс. Бастауыш мектеп балаға білім беріп ғана
қоймай, оны жалпы дамыту, сөйлеу, қоршаған орта туралы дұрыс көзқарас
қалыптастыру, ойын дұрыс айтуға , дәлелді сөйлеуге дағдыланады. Оқу үрдісі уақыт
талабымен қаншама өзгермесін, тек ұстаз ғана оның мазмұнын оқушы санасына
сіңіре алады. Бүгінгі қоғам талабы бойынша әр оқушы тек қана мұғалімнен білім
алып қоймайды, сонымен қатар өзі ізденіс үстінде жүріп, әртүрлі пікірталасқа
қатысып , өз ой – пікірлерін толық жеткізіп, тәжірибеде қолдана білулері керек.
Қазіргі таңда балалар дарындылығын арттыру үшін мектеп өмірінде көптеген нәтижелі
жұмыстар ұйымдастырылуда. Оқушы бойындағы қабілет, дарынын бала жастан ұштау
– мектеп мен ұстаз алдында тұрған басты міндеттердің бірі.
Осы орайда мен өз тәжірибеме сүйене отырып , «оқу – танымдық құзыреттілікті
дамыту арқылы бастауыш сынып оқушыларын шығармашылық жұмыстарға
бағыттау» атты өзекті мәселе бойынша жұмыс жасаудамын. Шығармашылық
жұмыстың бастамасы - өз бетіндік жұмыс.
Өз бетіндік жұмыстың бала дамуындағы рөлін жете көре білген және ол жөнінде
еңбек жазған қазақ зиялыларынынң бірі – ағартушы ғалым Ахмет Байтұрсынов
«Қазақша оқу жайынан» атты еңбегінде
« Бала білімді тәжірибе арқылы алуы керек. Мұғалімнің қызметі - балаға орындалатын
жұмыстың түрін шағындап беру және қойылған мақсатқа жету үшін бағыт – бағдар
беріп отыруы керек» , деген. Бұдан біз Ахмет Байтұрсыновтың 20-30 жылдардың
өзінде – ақ кейінгі жылдары Ресей ғалымдары В.Давыдов, Л. Занковтың дамыта оқыту
теориясына негіз болған өз бетіндік танымдық әрекеттің рөлін біліп, оның бала
дамуындағы маңызын өз кезегінде қозғағанын байқаймыз.
Өз бетіндік жұмыс түрлеріне 3 жұмыс түрін жатқыза аламыз:
4. Логикалық дамытушы ойындармен берілген тапсырмалар (құрастырмалы ойындар,
ребус, сөзжұмбақтар, анаграммалар )
5. Берілген тапсырманы түрлендіру бағытындағы жұмыс түрлері ( кері есеп құру,
мәтіннің мамұнын өзгерту т.б.)
6. Өз ойынан еркін тақырып құрастыруға берілген әдеби шығармашылық бағыттағы
жұмыстар (өлең құрастыру, әңгіме, шығарма жазу, т.б.)
Оқу – танымдық құзыреттілікті дамыту арқылы мен өз тәжіри-бемде қолданған
әдіс - тәсілдердің бірнешеуіне тоқталып кетейін :
Әдебиеттк оқу (3 –сынып) «Ата –бабам тарихы - менің тарихым» тарауы
аяқталғанда : әр оқушы 10 тестен құрайды, қатар отырған оқушы оны орындап , бірін
– бірі тексеріп бағалайды;
әр қатар күнделікті тақырып бойынша сабақ соңында «Қызық сұрақ», «Қиын
сұрақ» айдары бойынша 5 сұрақ дайындайды, қалған екі топ оған жауап беріп
жарысады.
Мұндай сұрақты ойлап және оларға жауап беру үшін бала мәтіннің
әрбір сөзіне мән беріп , түсініп оқиды және ізденеді мәтін мазмұнын толық ,
жүйелі әңгімелеуге дағдыланады.
Әдебиеттік оқу , дүниетану сабақтарында әр топбасшы өз қатарындағы бір
оқушыға өтілген тақырып бойынша қосымша материалдар жинақтап келуге тапсырма
береді. Ол оқушы келесі сабақта қосымша деректермен басқа оқушыларды
295
хабардар етеді. Қалғандары түртіп алу әдісі бойынша дәптерлеріне қысқаша жазып
алады.
Дүниетану (3 –сынып) «Өсімдіктер мен жануарлардың көптүрлілігі» бөлімі өткен
кезінде оқушылар оқулықтан тыс энциклопедиядан іздену арқылы көптеген
материалдар жинақтап, альбом жасады. Альбомда әлемдегі ең кішкентай құс –
колибридің түрлері , Түйқұстың жұмыртқасының ұзындығы 25-30 см , ал колибри
түйеқұстың көзінің өлшемімен бірдей екендігі , қазақтар үкіні неге домбыраға , бесікке
тағу себебі - өйткені үкінің қанатында құранның жазуы бар екендігі , балықтардың
су астындағы тіршілігі, қарлығаштың ұясына бір күнде 200 рет ұшып барып
келетіндігі, көктемде бірінші ұшып келетін құс - қараторғай, аққудың тек жұптасып
өмір сүретіндігін т.б. мәліметтер жинақтап ой бөлісті және тест құрау кезінде
пайдаланды.
Қазақ тілі , әдебиеттік оқу сабақтарында топпен жарысу, топпен әңгіме құрау,
ребус құрау, сөзжұмбақ құрастыру, эссе жазу, бірін- бірі тексеру, бірін- бірі бағалау ,
өзін- өзі тексеру, бағалау әдістерін пайдаланамын. Олар оқушылардың ой алмастыруын,
ой түйістіруін қамтамасыз етеді . Әр оқушы өз шығармашылығын көрсете алады. өлеңді
жатқа , мәнерлеп айтып жарысу, оқу жылдамдығы бойынша жарысу, сабақ соңында
қай қатар көп сөз оқыды, кім сөз саны бойынша 1-2-3орынды иеленді деп жарыс
ұйымдастырып, оқушылардың сабаққа деген и ынтасын арттыруға болады.
Қазақ тілі сабағында бекіту кезінде сатылай кешенді таңдау күнделікті дағдыға
айналған . Мысалы , қарлығаш сөзін талдау (дыбыстық талдау талдау жаса, сөз
құрамына талда, буынға бөл, тасымалда, көпше түрінде жаз, тәуелдеп жаз, сөйлем
құрастыру,сөз таптарына талда, сөйлем мүшелеріне талда, эссе, бесжолды өлең жазу)
Қазақ тілі , әдебиеттік оқу сабақтарында қате жазатын балаға қасындағы
оқушының жазуын тексеруге, жазу каллиграфиясы нашар оқушыға өз қатарындағы
жазуы ең әдемі оқушыны анықтауға тапсырма беремін. Бұл тапсырма арқылы
оқушының біріншіден, өткен сабақ бойынша білімін тексеруге, екіншіден өз бетімен
жұмыс жасауына, үшіншіден, күнделікті қайталаудың арқасында есте сақтауға жағдай
жасалады. Күнделікті математикалық, арифметикалық, диктанттар алып отырамын.
Оларды әр күні әртүрлі етіп алуға болады. Мысалы, көптаңбалы сандар жазу,
көбейту, бөлу, ұзындық бірліктері, масса бірліктері, уақыт бірліктері т.б. Сонымен
қатар, сурет бойынша есеп құрастыру, кері есеп құрастыру, логикалық тапсырмалар
орындау т.б. Барлық сабақта оқушының өз бетімен жұмыс жасап , белсенділік
көрсетуіне жағдай жасалады. Оқушының тақырып бойынша жұмыс жасауға
көмектесетін оқу- әдісінің бірі- INSERT. Ол бойынша оқушыға оқу, тақырыппен
танысу барысында Б- білемін, Б- білмеймін, «+» мен үшін жаңа ақпарат, «?» – мені таң
қалдырады белгілерін қойып отырып оқу тапсырылады. INSERT - оқығанын түсінуге ,
өз ойын басшылыққа алуға , ойын білдіруге үйрететін ұтымды құрал.
Қорытынды.
Күнделікті іс- тәжірибемнен байқағаным, оқытудың ең басты әдісі -танымдық –
ізденімпаздық оқу әрекеті. Оқу әрекеті барысында мұғалім оқушылардың өздеріне оқу
мақсатын анықтауға басшылық жасайды. Ол өзі жаңалық ашатын ғалымға айналады.
Осы арқылы оқушыны шығармашылық жұмыстарға бағыттауға болады.
Осы жұмыстарды орындау барысында төмендегідей нәтижелерге қол жеткіздім:
сабақ түбегейлі оқушыға бағытталып, ұжымда қарым - қатынас орнады;
оқушылардың үлгерімі жоғарылады;
өз беттерінше әртүрлі шешімдер қабылдайды, жауапкершіліктері артты;
ойларын жүйелеуге , ашық айтуға үйренді;
шығарма, бес жол өлеңдер , эссе жазып, сипаттай алатын болды;
өзін- өзі тексеріп, бағалай алады.
296
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы. Алматы-2008
2. Егемен Қазақстан. 26.12.2003ж. №332-333 Қазақстан Республикасының 2015 жылға
дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы.
3. Б.А.Тұрғанбекова «Мұғалімнің шығармашылық әлеуетін біліктілікті арттыру
жағдайында дамыту: теория және тәжірибе» Алматы-2005
4. К.Құдайбергенова «Құзырлылық – тұлға дамуының сапалық критерийі»
(ғылыми-практикалық конференция материалдары) Алматы-2008
5.С.Бахишева «12 жылдық білім беру және оқушы тұлғасы» Білім кілті(№1,2006)
6. «Қазақстан мектебі» журналдары № 3,7 56-58б 2010 жыл
КОУЧИНГ – СЕССИЯ НА ТЕМУ«ТАЛАНТЛИВЫЕ И ОДАРЕННЫЕ
»
Минина Леся Петровна,
учитель начальных классов
средней школы № 2 города Атбасар
№
Достарыңызбен бөлісу: |