Лекция 11 Планиметрияның негізгі ұғымдары мен аксиомалары. Үшбұрыш және оның теңдік



Pdf көрінісі
бет4/12
Дата14.09.2023
өлшемі0,92 Mb.
#107267
түріЛекция
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Сыбайлас бұрыштар. 
Бір қабырғасы ортақ, ал қалған екі қабырғасы бірі- бірінің созындысы болып келген 
екі бұрыш сыбайлас бұрыштар деп аталады. Сыбайлас бұрыштардың қосындысы 180°-қа 
тең болады. 
Сыбайлас бұрыштардың қосындысы 180° болғандықтан: 
1)
тік бұрышқа сыбайлас бұрыш тік бұрыш
2)
сүйір бұрышқа сыбайлас бұрыш доғал бұрыш
3)
доғал бұрышқа сыбайлас бұрыш сүйір бұрыш болады. 
 
Вертикаль бұрыштар. 
Бір бұрыштың қабырғалары екінші бұрыштың қабырғаларының созындылары 
болып келетін екі бұрышты 
вертикаль бұрыштар
деп атайды. Вертикаль бұрыштар өзара 
тең.
 
Перпендикуляр түзулер. 
Тік бұрыш жасап қиылысатын түзулер перпендикуляр түзулер деп аталады. 
Перпендикуляр дегенді 

белгісімен белгілейді. 


Теорема. 
Түзудің кез келген нүктесі арқылы осы түзуге, бір және тек бір ғана 
перпендикуляр түзу жүргізуге болады. 
Анықтама.
Нүктеден түзуге түсірілген перпендикулярдың ұзындығын нүктеден 
түзуге дейінгі қашықтық деп атайды. 
Түзулердің параллелдігі. 
Теорема.
Егер екі түзудің әрқайсысы үшінші бір түзуге параллель болса, онда бұл 
екі түзу өзара параллель болады. 
в мен с – кез келген түзулер, а түзуі осы екі түзуді де қияды. а түзуі в мен с түзулерін 
қиюшы түзу деп аталады. Екі түзуді қиюшы қиып өткенде сегіз бұрыш пайда болады. Осы 
бұрыштардың жұптарының арнайы атаулары бар: 
ішкі айқыш бұрыштар :
∠3
пен 
∠5
,
∠4
пен 
∠6

ішкі тұстас бұрыштар:
∠4
пен 
∠5
,
∠3
пен 
∠6

сәйкес бұрыштар: 
∠1
мен 
∠5
,
∠4
пен 
∠8
;
∠2
мен 
∠6
,
∠3
пен 
∠7
;
7-суретте көрсетілген. 
7-сурет 


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет