Мектепке дейінгі ұйымдардың тәрбиешісі баязова б. Т балаларды табиғатпен және экология негіздерімен таныстыру әдістемесі астана 2018 Кіріспе
жүктеу/скачать 219,4 Kb.
|
КІТАП.Балаларды табиғатпен таныстыру және оқыту әдістемесі,
| 2.2. Ландшафт туралы ұғым. Ауа райы
Ландшафт туралы жалшы түсінік. Географиялық ландшафт -құрамндағы табиғат құраушы (жер бедері, климат, су. топырақтың, өсімдікбірлестігі мен жануарлары) мен морфологиялық бөліктері (фация. қоныс,жергілікті жер) өзара үйлескен. өсімдік құрылымы бар, географиялық қабықтардың салыстырмалы түрдегі біртектес бөлігі. «Ландшафт» (нем. Land- жер: schaft-- өзара байланысты білдіретін жұрнақ) терминін орыс ғалымы Л.С.Берг енгізген. Географиялық ландшафқа тән негізгі көрсеткіштер қатарына аумақтардың біртекті сипаты, құрастырушылардың кешенді сипаты мен біртұтастығы, тұрақтылығы, зат және энергия алмасуының біртектілігі жатады. Географиялық ландышафт терминінің «тарихи қалыптасуы, біртұтастығын сақтай отырып ұдайы дамитын табиғат кешені» немесе «табиғи геожүйе дегеи» анықтамасы бар. Ландшафтар типке, тип тармағына және түрге жіктелінеді. Ландшафтарды жіктеуде шығу және ылалмен қамтамасыз естілу жағдайлары, геоботоникалық белгілері ескеріледі. Жер шарындағы барлық ландшафттардың. жиынтығы сфера деп аталады. Ландшафтық түйірімдер нәтижесінде әртүрлі масштабта ландшафтық қарталар қазіргі кезде гсографиялық ландшафтардың математиқалық. моделі жасалынып, өлар жайлы мәліметтер компьютерлік өңдеуден өткізіледі. Адам әрекетінен өзгерген ландшафт антрошогендік ландшафт деп атаалады. Ландшафттық картографиялаудың көбісінің негізінде генетикалық тұтастық қағидасы немесе біртектілік қағидалары. орын алғандығын айта кеткен жән. Дегенмен типологиялық және генетикалық тәсілдер берілген территория типі ретінде қарастырылған кезде екі жол бар. Бірінші жағдайда жоғарыдн аудандастыру табиғи компоненттерді іріктеу іске асады және олардың қасиетерінің градациясы аықталады. Екінші жағдайда бұл тізбек келесідей орналасады нысандарды анықтау-олардың қасиеттерін, сипаттарын анықтау- жіктеу (класиффикациялау) - жеке кластар мен олардың жиынтығын таралу“кластарын анықтау, табу. Нысандар ретінде жеке нүктелер, нақты бір пішішінге не емес үлескілер мен тұтастай табиғи жүйе де саналады және тез өлшенетін нысандары анықталып, таңдалған бір тәсіл арқылы сандық әдістемелерді пайдалану аркылы оларды. ұқсастықаірынша байланысты топтастырды. Әрбір алынған класс үшін картада арнайы белгі немесе түс беріледі. Кеңістіктік мәліметтерді талдауда компьютерлік техноогологияларлың дамуына байланысты қазіргі кезде класиффикациялау шысандары ретінде территорияны толықтай қамтитын торлар (матрицалар) ұяшықтарын пшйдаланылады. Бұл тордың әрбір ұяшығы нақты бір сызықтық өлшемдер мен географиялық коордиишттарға не. К. В. Зорыкиннің терминологиясына сәйкес ұншықтар ақпаратты терригориялық жинақтаушылар деп атауға болады (территрияльные посители информации - ТНИН). Дегенмен де. бұл бірліктің бөлшектенбейтін көрсету үшін біз үшін элементарлы территориялық бірлік деген терминді пайдаланыламыз. (ЭТБ) Аудандарды генетикалық сипаттары арқылы анықтау (монопарагенздер) қажетті нысандарды және оларға әсер ететін факторларды анықтаудан басталады. Тәбиғатта әр түрлі факторлар арасында нақты бір тұтастық пен бір-біріне бағыныштылық болмағандықтан топтастыру басқа да негіздерге сүйеніп те жасалынады. Кешендік физикалық –географиялық зерттеулер жұмыстың 3 кезеңінен тұрады: дайындық кезеңі,далалық және каералдық. Экшедициялардың техикалық қажеттіліктерімен толықтай қамтамасыз етілуіне және аналитикалық және далалық жұыстардың әдістерінің жаңарып, оңтайландырылуына байланысты бұл үшін кезеңдердің бір-бірімен қатынасы кейінгі кездері далалық зерттеулерге дейінгі және қамералдық жұмыстарға уақыттың көп бөлінумен ерекшеленді. Салыстырмалы түрде қарастыратын болсақ олардың қатынасы 2:1:3 тең болған, ал бұрынғы кездері бұл қатынас 1:1:2 болған. Ландшафтың морфологиялық құрылымының генезисін және олардың касиеттерін сипаттайтын ландшафттық карта мен далалық жұмыстар кезінде жиналған құнды ақпараттардың синтезі болып табылады. Ландшафтштық карталардың түрлері. картографиялауаың негізгі біргіктері мен далалық түсірілімнің ерекшеліктері . Карта берілген территорияның табиғи ландшшафтарын зерттеу үрдісін сипаттайтын маңызды құжат болып табылады. Жерді игерушілермен. пайдаланылған тақырыптық табиғи карталардың (топырақтық, геоботаникалық, агроклиматтық )сапасы бойынша орындалатын жоба алдық зерттеу жұмыстарының ғылыми деңгейі туралы болжауға болады. Өкшішке орай, жерді игеруге байланысты қолданылатын табиғат жағдайларын қолданбалы картографиялау әлі де онша дамымаған. Табиғи кешендердің жыртылған немесе жол салынған кешендері табиғы кешен болып қалып, шарушылықтық пайдалану емес, табиғи қаиеттеріне байланысты негізделетін ландшафтық қөрішдар карталар компоненттік карталармен бірге (топырақтық, ботаникалық) шаруашылық ішілік және шарушылық ішілік және шаруашылық аралық жерді игерудің толық кешендік табиғи негізін құрайды. жүктеу/скачать 219,4 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|