Жұқпалыаурулардыңкезеңдерінесипаттамаберіңіз.Токсиндер. Анықтама беріңіз. Түрлері, қасиеттері. Бактериялардың токсиндері: эндо жəне экзотоксиндер, негізгі қасиеттері жəне əсер ету механизмдері Бактериялар эндо жəне экзотоксиндер түзеді.
Экзотоксиндер-бактериялар сыртқа шығаратын улы заттар.Экзотоксиндер ақұыздан турады, термолабильды,органотропты, формалинмен өндегенде анатоксинге айналады. Негізінде грам он бактериялар тузеді, бірақ грам теріс бактериялар да тузе алады
Эндотоксиндер - бактерия лизиске ушырағанда бөлінеді, жасуша қабырғасынын құрамына кіреді.Липополисахаридттерден турады, термостабильды, безгек туғызады. Негізінде грам теріс бактериялар тузеді, токсикалық жəне органотропты қабілеті жоқ
Микробтың макроорганизммен өзара əсерлесуінің ұзақтығына, көрінуі бойынша, аурудың қайталануына, қоздырғыш көзіне байланысты инфекция формаларына байланысты анықтама беру.
Адамдардың, жануарлардың немесе өсімдіктердің макроорганизмі үшін патогенділік дəрежесіне қарай барлық микробтарды 3 топқа бөледі:
Патогенді
Сапрофитті
Шартты-патогенді
Патогенді – бұл адамдардың, жануарлар мен өсімдіктердің жұқпалы ауруларының қоздырғыштары. Эволюция барысында патогенді микробтардың дамығаны сонша, олар белгілі бір уақытта макроорганизмнен тыс жағдайда бола алатынына қарамастан, макроорганизмде тіршілік етуі микробтың биологиялық түр ретінде сақталуына қажетті шарт болып табылады. Осыған орай, олар үшін ауру бұл эволюция барысында макроорганизммен симбиоздық қатынас қалыптасуының нəтижесі болып табылады.
Сапрофиттер – бұл өсімдіктердің жəне жануарлардың өлі тіндерімен немесе олардың тіршілік ету кезідегі өнімдерімен қоректенетін микробтар. Əрбір түрлердің қоректік субстраттарға талғамдылық дəрежесі əртүрлі болады. Олар макроорганизмге байланысты емес, оларға тек қана дайын органикалық заттар қажет. Кейбір микробтар, мысалы күйдіргі жəне сіреспе қоздырғыштары топырақта сапрофиттер ретінде тіршілік етеді. Метаболиттер көзі жəне тіршілік ету ортасы ретінде пайдалану үшін макрооргаизмге енгеннен кейін олардың патогенділігі көріне бастайды.
Шартты-патогенділер – бұл макроорганизмге тиісті жағдайда, яғни макроорганизмнің резимтенттілігі күрт төмендегі, көп мөлшерде макроорганизмнің ішкі ортасына түскенде ауру туғызушылық əсер ететін микробтар. Олар
патогенді микробтар мен сапрофиттердің аралық жағдайында орын алады. Шартты-патогенді микробтарға адамдардың қалыпты микрофлорасының өкілдері немесе жұқпалы аурулар тудыра алатын еркін өмір сүруші микробтар жатады.