Molecular Biology of the cell клетканың молекулалық биологиясы Алтыншы басылым, І том

жүктеу/скачать 52,26 Mb.

Pdf көрінісі

бет	251/330
Дата	27.09.2022
өлшемі	52,26 Mb.
	#40449

1 ... 247 248 249 250 251 252 253 254 ... 330

Байланысты:
alberts-kletkanyn-molekulalyk-1-tom-comp (1)

278 4-тарау.

4.73-сурет
).
Осы жолмен кодтамайтын консервативті тізбектердің, ұзындығы 50-200 нуклео-
тидтер жұбынан тұратын, қысқа болатындығы анықталды. «Ультраконсервативті»
тізбектердің қатарына адам, тышқан мен егеуқұйрықта бірдей болатын, ұзындығы 100
нуклеотидтерден тұратын 5000-ға жуық тізбек жатады. Олардың көпшілігі сүтқорек-
тілер мен құстар ататектерінің 300 миллион жыл бұрын ажырағанынан бері аздаған
немесе ешбір өзгерістерге ұшырамаған. Осының нәтижесінде тізбек белокты кодтамаса
да, оның тазартқыш селекциясы үшін маңызы бар екендігі анықталды.
Белокты кодтамайтын консервативті тізбектер трансляцияланбайтын РНҚ молекула-
ларын түзеді. Олардың ішінде гендер транскрипциясын реттеуге қатысатын кодтамай-
тын ұзын РНҚ-лар (кұРНҚ немесе long noncoding RNA – lncRNA) болады. Сонымен
қатар, гендердің реттелуінде белоктардың байланысуына қатысатын геномда таралған
ДНҚ-ның қысқа аудандары болады. Бірақ, қазіргі таңда осындай кодтамайтын консер-
вативті ДНҚ-ның қаншасы бар екені әлі құпия болып қалуда.
Зерттеушілер кодтамайтын консервативті ДНҚ-ның құпиясын қалай аша алады?
Әдетте, ДНҚ тізбегенің функциясын анықтау оның тізбегін үзуден басталады. Бірақ,
организмге табиғи ортада тірі қалуға қажетті ДНҚ тізбектері зертханалық жағдайда
оның фенотипіне айтарлықтай әсер етпейді: табиғи ортамен салыстырғанда зертхана
торында тіршілігін сақтап қалу үшін тышқанға не қажет болады. Осыған қоса, попу-

278 4-тарау. ДНҚ, хромосомалар мен геномдар
ляциялық генетика негізінде жүргізілген санау нәтижесінде эволюция барысында ДНҚ
тізбегінің геномда сақталуы немесе бекітілуі үшін артықшылықтың тек 0,1%-ы ғана
жеткілікті болатыны анықталды. Сонымен қатар, тышқан организмінен ультраконсер-
вативті тізбектерді алып тастағанның өзінде организмнің зертхана жағдайында аман
қалуына еш әсер етпейтінін ескерген жөн.

жүктеу/скачать 52,26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 247 248 249 250 251 252 253 254 ... 330